Amelisweerd zo mogelijk sparen R Trouw vriendschap is ook 'n behoefte Commentaar ntillen I [ntillen II ntillen III uslijn Amsterdam Den Haag verdwijnt Raad van State wijst grootschalige aanpak rivierbos van de hand Circus Boltini geeft laatste voorstelling oud en gezond voorzichtig verhuizing gezond eten Donderdag 11 september 1980 binnenland trouw/kwartet 5 tdcrland is één van de weinige nden ter wereld met nog een dui- :lijke op een koloniaal verleden cnte band met een ander land, in l geval de zes eilanden van de iderlandse Antillen. it die band er nog is en dat er rake is van een uitzondering, is h veeg en weinig bemoedigend ien. Zoals op een schaal noten de nlste vruchten het langste blijven jen. omdat zij het moeilijkste te iken zijn, zo is het ook in de jschiedenis van de dekolonisatie. gemakkelijkste oplossingen zijn ■t eerst gevonden. Met het ver rijken van de tijd echter is duide- jk geworden dat hoe minder er te koloniseren viel, hoe moeilijker problemen waren. tn de Nederlandse geschiedenis n de dekolonisatie in wereldver- nd te zien: Indonesië hoorde bij eerste ronde van de ontvoogding at Nederland het er van zijn kant kt maakt de situatie van de Ne- indse Antillen zo moeilijk? Er irake van een heel klein land. s eilanden, met elkaar zo groot de provincie Utrecht of iets rgelijks, maar door enorme ver- hillen taal, cultuur en afstand »n elkaar gescheiden. Om je een lorstelling van de afstanden te als je op de benedenwindse anden van de Antillen ergens op Ut breedtegraad zou situeren,* n moet je je de bovenwindse anden ergens in de Middellandse ei ter hoogte van Capri voor- ir ook tussen de drie eilanden n de benedenwinden zijn grote trschillen. Er zijn allerlei histori ën ook wel sociologische en isschien wel raciale verklaringen ooraan te voeren. Maar het is ook lijk het nuchter op de aard- ooral de verhouding tussen Cura- o en Aruba is door deze dorpse, daarom niet minder reële te lling getekend. Een man als ubaanse leider Betico Croes zijn hele politieke carrière op tegenstelling opgebouwd, met gevaarlijke en soms karikatura- trekjes daaraan verbonden. gen die achtergrond moet nu ler ook geconstateerd worden Croes met dit voorlopig resul- - niet alleen een belangrijke poli- ke winst binnenhaalt (omdat de standigheid van de eilanden nen het geheel aanzienlijk zal nemen), maar ook dat hij niet wildebras en politieke avontu- is waarvoor heel wat Nederlan- hem in het verleden hebben Sczien. *s heeft een duidelijke stap te- gedaan door zijn aanvankelijk f! veel bravour uitgesproken ver dingen over een eenzijdige onaf moeilijk mee heeft gehad, is een heel ander verhaal); Surinames on afhankelijkheid speelde zich eerst vele ronden later af; en nu dan de Antillen. Inderdaad, die afwikke ling hoort in de wereldgeschiedenis tot de eindfase. Geen opwekkende conclusie niet voor Nederland, maar zeker ook niet voor de Antilli- anen zelf. Het lijkt daarom verstandig dat de Koninkrijkswerkgroep, onder voorzitterschap van Barend Bies heuvel. nu heeft besloten om een overgangsperiode van tien jaar te bedingen om de onafhankelijkheid van de Antillen deugdelijk voor te bereiden. Het vaststellen van zo'n overgangs termijn komt niet voort uit conser vatisme of uit een zeurderig rekken om maar zo lang mogelijk het ver leden vast te houden. Het is juist gebaseerd op een feitelijke analyse van de toestand, tegen de achter grond van de ervaringen met tien tallen dekolonisatieprocessen rijkskunde te houden. De bewoners van de eilanden kunnen de kusten van de andere eilanden niet zien, ontvangen eikaars radio- en tv-pro- gramma's niet en er zijn in de dagelijkse praktijk geen andere ver bindingen dan dure en omslachtige luchtverbindingen. De grenzen van het eigen land zijn heel nauwkeurig en vast door de zee aangegeven. Dat alles werkt de kleine schaal en een fixeren op eigen problemen sterk in de hand. Leidt dat alles niet tot een dorps mentaliteit met een om de dorps pomp vastgestelde dorpspolitiek? Dat zou je kunnen zeggen, maai tegelijk moet je dan beseffen dat dat een ontzettend hooghartig oor deel is en bot en lomp langs de voor deze mensen vaak heel duidelijk ervaren problemen en tragiek heen gaat uankelijkheid van Aruba in het voorjaar van 1981 in te slikken en zelfs toe te zeggen, dat hij bij de beslissing over alle volgende fasen terug wil naar de kiezers om hun uitspraak te horen. Dat is moedig (zeker in Latijnsamerikaanse ver houdingen) en wijs. Daarvoor ver dient Croes respect. Tegelijk ook moet de hoop uitge sproken worden dat de CuraCaose politici erin zullen slagen hun eigen kiezers ervan te overtuigen, dat er om redenen van politieke wijsheid in de toekomst geen grond meer bestaat voor de CuraCaose machts positie in het geheel van de Antillen en dat om gezamenlijk te kunnen overleven er een noodzakelijke stap terug moet worden gedaan. Dat zal niet meevallen, maar ook daarvoor kan die door de Konin krijkswerkgroep vastgestelde ter mijn van tien jaar heilzaam werken. HAAG (ANP) De Nederland- Spoorwegen en de Busmaatschap- IKZH willen in mei 1981, wanneer 8chiphollljn klaar la, de NZH-bus- fflst tussen Amsterdam en Den (lijn 89) opheffen. Naar ver- ■chtlng zal eind mei het gedeelte hiphol-Warmond-Leiden (Den door Hans Schmit UTRECHT De talloze vrienden van Amelisweerd hebben ln de slotfase van hun al tien Jaar durende strijd om het behoud van dit fraaie landgoed aan de oostzijde van Utrecht, opnieuw uitzicht op een (bescheiden) overwin ning. Hoewel de Raad van State de noodzaak van het stukje rijksweg 27 door Ame lisweerd niet in twijfel trekt, acht dit hoge college echter wel de wijze waarop deze au tosnelweg ter plekke zal wor den aangelegd, te ingrijpend en te schadelijk. Volgens de plannen van Rijkswater staat komt rijksweg 27 (de verbinding tussen Breda en Hilversum, die Utrecht aan de oostzijde passeert) verdiept door de rand van Amelis weerd te lopen, met glooiend talud, waaronder een vlies van kunststof wordt gelegd in verband met de afwa tering. Voor deze constructie zou door Amelisweerd over een breedte van 160 meter de bomen moeten wor den gekapt. Er is echter een andere mogelijkheid, namelijk de weg in een tunnelbak met rechte wanden aanleggen. In dat geval wordt een spoor van tachtig meter (de helft smaller) door Amelis weerd getrokken. De vereniging Vrienden van Amelisweerd vindt dat, hoewel iedere aantasting van dit stukje rivierenbos uit den boze is, tenminste voor de bakconstructle moet worden gekozen wanneer de aanleg van rijksweg 27 onvermijde lijk blijkt. Rijkswaterstaat geeft echter de voor keur aan de vllesconstructle en deze werd ook opgenomen in het betref fende bestemmingsplan. De Vrienden van Amelisweerd gingen daartegen in beroep eerst bij de gemeente Utrecht, later bij de provincie en tenslotte bij de Kroon. Advies De Raad van State heeft inmiddels ln deze zaak advies aan minister Beel- aerts van Blokland (ruimtelijke orde ning) uitgebracht. Uit dat advies, dat dezer dagen is uitgelekt, blijkt dat de Raad van State niet aan de noodzaak en aan het tracé wil tornen. Wel wijst de Raad van State de vllesconstruc tle van de hand, omdat deze te veel schade aan Amelisweerd aanbrengt, te veel geluidshinder met zich mee brengt, en nadelig is voor de recrea tie. De smallere bakconstructle ver dient daarom de voorkeur, ondanks het feit dat deze negentien miljoen gulden duurder is, aldus de Raad van State. De adviezen van de Raad van State bij beroepen op de Kroon worden doorgaans door de minister zonder, meer overgenomen. Slechts bij hoge uitzondering gaat een minister tegen de adviezen van de Raad van State in; Beelaerts' voorganger Gmijters heeft het eens gedaan in de kwestie van woonbebouwing in de uiterwaar den. Volgens Ben Papendorp van Vrienden van Amelisweerd heeft de Raad van State al begin dit jaar het advies uitgebracht. Papendorp: „Minister Beelaerts heeft het advies echter niet direct overge nomen, maar heeft nog eens advies aan Rijkswaterstaat gevraagd. Dank zij de nieuwe wet op de openbaarheid van bestuur zijn wij achter dat advies van Rijkswaterstaat kunnen komen: na vele telefoontjes en brieven is dat nu boven water gekomen. In dat ad vies worden geen nieuwe argumenten aangedragen: de opnieuw naar voren gebrachte argumenten zijn reeds door de Raad van State gewogen en te licht bevonden". Naspeuringen De naspeuringen van de Vrienden van Amelisweerd bracht nog een nieuw advies aan het licht: van Staatsbosbeheer. Ben Papendorp: „Dat advies is op uitdrukkelijk ver zoek van Rijkswaterstaat gegeven. Opmerkelijk is dat Staatsbosbeheer in de zomer van 1979 op het stand punt stond dat de bakconstructle moest worden uitgevoerd. Nu echter blijkt Staatsbosbeheer van mening te zijn dat het bos dat met de bakcon structle blijft gespaard, niet opweegt tegen de meerkosten van negentien miljoen gulden. Verbazingwekkend is dat Staatsbosbeheer ook het argu ment aanvoert dat het voor de ge bruikers van de weg mooier is over de vlies- dan over de bakconstructle te rijden". Met spanning wachten de Vrienden van Amelisweerd af of het gelijk dat de Raad van State hen ten aanzien van de vorm van de weg heeft gege ven, inderdaad zal leiden tot het schrappen van de vliesconstructie uit de plannen. In dat geval zullen zij voor de tweede keer iets kunnen ver anderen in een wegenplan, dat nog uit de Jaren zestig dateert. In het in 1967 vastgestelde tracé van rijksweg 27 werd Amelisweerd geheel doorsne den. Dat leidde in het begin van de Jaren zeventig tot heftige discussies en Utrecht liep toen in groten jetale te hoop tegen het plan dat het einde van Amelisweerd zou betekenen. t Utrecht-Amersfoort) geen gevolgen voor de files bij Vianen, zoals in 1978 het ministerie van verkeer en water staat liet weten naar aanleiding van ongeruste geluiden uit de niet-blij-in- de-rij-hoek. De Vrienden van Amelisweerd hopen in die periode van verder uitstel dui delijk te kunnen maken dat rijksweg 27 in feite helemaal niet hoeft en dat de verkeersproblemen vooral van re gionale aard zijn en op andere wijzen kunnen worden opgelost. Ben Papen dorp: „Onze oplossing is: een geleide lijke Invoering van alternatieven, waarbij wordt uitgegaan van een sa menhangend verkeers- en vervoerbe leid. De komende jaren ook zal meer duidelijkheid worden verkregen over de gevolgen van de stimulering van het openbaar vervoer; over het effect van de pas ingestelde vrije busbaan tussen Utrecht en Doorn, over het effect van de sneltram die wordt aan gelegd en die waarschijnlijk richting oostwaarts wordt doorgetrokken." Een belangrijke hinderpaal voor ver dere aanleg van rijksweg 27 ziet Ben Papendorp in de stijgende kosten „De vllesconstructle kost in guldens van 1980 tweehonderd miljoen gul den. De bakconstructle kost nog eens negentien miljoen gulden meer Daarbij komen dan ook nog voor beide constructies (want ook de bak brengt overlast (zij het minder) de kosten voor geluidwerende voorzie ningen. En dat voor een stukje weg van drieënhalve kilometer. Het is zeer de vraag of men daar vandaag de dag nog zo uitzonderlijk veel geld voor over heeft, terwijl overal moet wor den bezuinigd. En de gedane investe ringen hoeven niet te worden afge dankt. De verkeerspleinen Lunetten en RIJnsweerd zijn in te passen in nieuwe invalswegen voor de stad." Broedvogels Haag) van de Schlphollijn ln gebruik worden genomen en zal deze lijn in Amsterdam zijn verlengd naar de RAI. Volgens de NS en de NZH kun nen de meeste reizigers van lijn 89 dan zonder overwegend bezwaar vla de nieuwe spoorverbinding reizen. Amelisweerd. 65 hectare groot, het laatste rivierbos in Nederland en doorsneden door de Kromme Rijn. herbergt zestig soorten broedvogels, telt rond vierhonderd plantensoorten en biedt talloze inwoners van Utrecht de gelegenheid om stilte en natuur dicht bij huls op te zoeken. Amelis weerd is ook het enige stille recreatie gebied bij Utrecht, dat zo tussen au tosnelwegen ligt ingeklemd. Dat ver klaart mede de omvang van het ver zet tegen de weg door Amelisweerd. In 1971 werd besloten het tracé meer naar het westen te verleggen en de breedte te beperken tot tachtig me ter. Rijkswaterstaat kwam in het midden van de Jaren zeventig echter met de veel bredere vliesconstructie, en hield daaraan vast. waarna de gemeenteraad met geringe meerder heid door de knieën ging De uitvoering van de vliesconstructie heeft aanzienlijk meer gevolgen dan alleen het verlies van vier van de 65 hectare die Amelisweerd nog steeds telt. Op die vier hectare staan de meest volwassen boompartijen; op de taluds zal slechts plaats zijn voor een bescheiden bermbeplanting vanwege het gevaar dat de wortels het vlies kapot maken. Bovendien zal de ge luidshinder toenemen: tot op twee kilometer aan weerszijden van de weg zal het lawaai de norm over schrijden die voor stille recreatiege bieden geldt. De geluidshinder zal ook een aantal woningen en enkele voorzieningen (een medisch kinder dagverblijf en een school voor licha melijk gebrekkige kinderen) treffen. Omdat het geluid bij de bakconstruc tle minder ver draagt, verdient deze daarom ook al de voorkeur, zo over weegt ook de Raad van State Verschuiving Het tijdstip waarop rijksweg 27 zal zijn voltooid, zal bij de aanleg van een bakconstructie door Amelis weerd een jaar verder naar de toe komst worden verschoven: niet voor, 1986/1987 zullen de eerste auto's het wegvak kunnen passeren. Overigens heeft vertraging in de uitvoering van dit deel van rijksweg 27 (tussen de A 12, Utrecht-Arnhem, en de A 28. DEN HAAG (ANP) - Circus Boltini zal 28 oktober in Laren zijn allerlaatste voorstelling geven. Daarmee komt een eind aan het bijna 40-jarig bestaan van het grootste circus van Ne derland. Circusdirecteur Toni Boltini (60) had begin dit jaar al aange kondigd ermee te stoppen en begon 3 april met een „beschei den afscheidstoumee". Belang rijkste reden voor het beëindi gen van zijn circusloopbaan noemt Boltini de hoge lasten aan gemeenten en andere over heden, die het behoud van zijn circus niet meer mogelijk ma ken. Zijn leeftijd en zijn gezin speelden ook een belangrijke rol. Bovendien zegt Boltini niet meer opgewassen te zijn tegen de zijns inziens bevoorrechte positie van buitenlandse cir cussen. Volgens Boltlni's zaakwaarne mer mr. L. J. H. de Vink uit Utrecht, zullen bij de al- scheidsvoorstelling naar ver wachting enkele duizenden vrienden en relaties aanwezig zijn. Het circus kampte de laatste Jaren met een miljoenen schuld, waar Boltini in 1976 on der uit kwam, doordat het Rijk die schuld schrapte. In 1979 ging het circus failliet. Toch werden er nog optredens gege ven met ingehuurde appara tuur en buitenlandse artiesten, die ad hoe beschikbaar waren DRACHTEN (ANP) - De 58-Jarige W W. Kuiper uit Drachten en de 31- jarige J. Betten uit Oosterwolde zijn door een verkeersongeval op de pro vinciale weg Drachten-Oosterwolde onder Wijnjewoude omgekomen. De door de heer Kuiper bestuurde auto raakte in een flauwe bocht op de andere rijbaan en botste frontaal op de auto van de heer Betten Beiden waren op slag dood Echte, hechte vriendschap blijkt net zo goed op het eerste gezicht te kunnen ontstaan als liefde. Het gaat nu even over vriend-' schap die niets met sex te maken heeft en waarbij lichamelijke aantrekkingskracht volkomen onbelangrijk is. Een beetje eigen aardig is dat wel, omdat, als een ander je figuurlijk van de ene minuut op de andere overrom pelt, Je toch eerder iets van het aantrekkelijke uiterlijk van de ander opmerkt dan van het mooie karaktertje. Toch moet dat mooie karakter direct al een grote rol spelen voor de meeste mensen. Uit een en quête van het tijdschrift Mensen van Nu, waaraan bijna 1300 le zers van het blad meededen, komt dat duidelijk naar voren. Het is een enquête over liefde en vriendschap, die niet altijd te scheiden blijken omdat voor een deel van de deelnemers de part ner tegelijk de echtgeno(o)t(e) of de beste vriend(in) is. Ongeveer driekwart van die inzenders zijn vrouwen, en maar een heel klein percentage is boven de 45 jaar. Bijna de helft is van katholieken huize, 26 procent is protestants en een even groot aantal „niets"; iets meer dan de helft woont in de stad. Wat maatschappelijke pro blemen betreft, is bijna dertig procent tegen abortus, 95 tegen de neutronenbom en 86 tegen kerncentrales, 97 procent vóór zonne-energie, 79 voor gelijktrek king van de inkomens, staat 76 procent positief tot erg positief tegenover de emancipatiebewe ging van de vrouw, maar is tege lijk 88 procent vóór emancipatie van de man. Terug naar vriendschap/liefde. Dat er nog genoeg echte vriend schap bestaat waaraan geen sex te pas komt, blijkt wel uit de twintig eigenschappen die de in zenders in volgorde van belang rijkheid konden aanstrepen. Li chamelijke aantrekkingskracht blijkt voor maar een kwart be langrijk te zijn. Boven aan het lijstje scoort betrouwbaarheid met 90 procent het hoogst, en Inkomen of beroep daarentegen blijken tussen vrienden van alle belang ontbloot. Of de vriend(ln) er dezelfde politieke ideeën op nahoudt, is maar 15 procent een zorg. Heel hoog, boven de zestig procent, worden kwaliteiten als trouw, openheid, warmte, gene genheid. solidariteit, sociaal ge voel en gevoel voor humor aange slagen. Vriendschap blijkt net zo goed tussen partners, tussen vrije vrienden en vriendinnen als tus sen familie- of gezinsleden te be staan. Uit brieven van jonge vrouwen: „Mijn enige goede vriendin is mijn moeder. Dit betekent voor mij dat ik haar altijd als vriendin hou. Alleen haar kan ik vertrouwen. Ik heb wel wat vriendinnen, maar die relatie is vrij oppervlakkig." „De belangrijkste vriendschap in mijn leven is de vriendschap tus sen mij en mijn twee jaar jongere zusje." - „Ik heb erg veel vrien dinnen en vrienden en hou van hen allemaal. Van de een iets meer dan van de ander, omdat ze zo uniek zijn. Ik hou erg veel van mijn moeder, mijn broer, mijn oma en mijn herdershond. Gelukkig ben ik nog Jong en is er nog veel tijd in het verschiet om te leven. Als God het tenminste zo wil, want die is mij natuurlijk het dierbaarst." Een ander is na haar scheiding goed bevriend ge bleven met haar man: „Voor mij betekent het dat ik de vriend schap, steun en waardering heb van iemand die mij al zeer lang kent." Andere vrouwen schrij ven: „Mijn beste vriend is mijn man." maar deze is een uitzonde ring: „De persoon waar ik mee samenleef, is niet mijn beste vriend. En met mijn beste vriend zou ik wellicht niet kunnen sa menleven." Dat sekse en sex niets met vriendschap te maken hoeven te hebben, spreekt uit deze brieven van een vrouw en een man: „Mijn vriendin is lesbisch, maar dit stoort onze vriendschap niet, on danks dat ik niet lesbisch ben." - „Mijn beste vriendin en ik zijn allebei erg gevoelsmatig en dat is ons diepste raakvlak. Met elkaar naar bed gaan doen we niet." Veel vrouwen vinden dat hun ei gen sekse hen beter begrijpt. Nog meer mannen vinden óók dat vrouwen hen beter begrijpen. Conclusie van het blad: de be hoefte aan vriendschap is een ge voel dat alle mensen met elkaar gemeen hebben. Deskundigen zijn er van over tuigd dat het oude heertje in het oosten van centraal China gelijk heeft met zijn bewering dat hij in 1838 geboren is, en zo kan het officiële Chinese persbureau Xin hua melden de oudste Chinees sinds onheugelijke tijden ont dekt te hebben. De nu dus 142- jarige Wu Yunquin woont in een huisje op een heuvel. Hij rijdt nog op de fiets rond en sjouwt van tijd tot tijd twee emmers water tegelijk de heuvel op. Hij is niet groot, maar wel taai: 1.59 meter lang, en zwaar kan hij met zijn 53 kilo evenmin genoemd worden. Hij heeft meer dan ge noeg aan vier tot vijf uur slaap per etmaal, zegt hij, en een bed heeft hij niet nodig. Hij doet zijn dagelijks dutje gewoon in z'n makkelijke stoel onder een ge watteerde deken. Ook wat zijn gezondheid betreft, mag hij er zijn: de dokters die hem onder zochten zeggen dat zijn bloed druk, polsslag, gezichtsvermogen en gehoor nog altijd normaal functioneren. Natuurlijk wilde de verslaggever van Xinhua het ge- helm van de oude Wu's hoge leef tijd weten. Heel eenvoudig, zei Wu: met matigheid, ijver, opti misme en geestelijke verdieping kom Je een heel eind. Hij vertelde de verslaggever en passant ook nog even, dat hij zijn eigen dood kist maar niet meer klaargezet had. „Drie keer heb ik er een gemaakt." zei hij, „maar het duurde veel te lang voor ik 'm nodig had. De eerste twee zijn gewoon weggerot doordat ze te oud werden, en de derde heb ik na een hele tijd maar gebruikt om de vloer mee te repareren." Net als bij ons wordt ook de Duitr se radio maar slecht beluisterd, wat de presentators en program mamakers uiteraard niet leuk vinden. Dat moet de oorzaak zijn geweest van een door de Vara- gids genoteerde verzuchting van een Duitse discjockey deze zomer tot zijn weinig talrijke ge hoord: „Doet u voorzichtig in de vakantie, want wij kunnen elke luisteraar gebruiken". •Meer dan zeventig jaar heeft de ze vuurtoren aan de haven van de Westduitse stad Bremerhafen gestaan, maar hij moest voor uit breidingsplannen wijken. Wie wilde mocht 'ra gratis hebben, maar niemand had het geld (over) voor de hoge vervoerskos ten. De eigenaar van een jacht haven zag er wel wat in en heeft de toren nu in z'n geheel per drijvende bok acht kilometer verder naar zijn jachthaven la ten brengen. De Franse militair eet niet ge zond. De legerleiding wil althans binnenkort in alle kazernes ge zonder eten invoeren, wat de sol daten in drie kazernes bij wijze van proef al een poosje voorge schoteld krijgen. Het begint al meteen bij het ontbijt. Dat was Frans, en wordt Engels. Het Franse ontbijt hield op bij koffie of vruchtensap, zodat veel mili tairen rond de klok van elf uur gekweld werden door een leeg gevoel in de maag. Dat gaat tot het verleden behoren als ze een maal hun Engelse ochtendhap te verorberen krijgen, 's Middags verandert er niets, maar het avondeten zal minder uitgebreid zijn dan tot nu toe. Op een negen tig kilo zware dienstplichtige na zouden alle minitairen zich bij het nieuwe menu hebben neerge legd. Een deel van hen is van plan 's avonds vaker even langs een snackbar te lopen om de .schade" in te halen

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 5