Milde tonen in een strenge
leer
Prof. Douma waarschuwt
voor zwart-wit denken
941041
CNV.
Geen doopbewijs als
niet-joodverklaring
Trouw
Werkdocument voor bisschoppensynode over het gezin
VANDAA
Vrijgemaakte hogeschooldag
Christelijke gereformeerde synode dat Hij bij ons zou zijnj
VOORBIJGANG
Oproep tot eenheid KERK IN DE JVERELD
Joodse gemeenschap
Voorbeden-schrift
in Bakkeveen
Een geval
straatschenderij
SCL.ÏV1
DONDERDAG 11 SEPTEMBER 1980
KERK
AMSTERDAM De echtpa
ren moeten door voorbeeld en
gebed meehelpen dat het ge
zin de .kostbare hoeksteen
blijve van de samenleving.
Het huwelijk is geen cultuur
historisch gegroeide werke
lijkheid, geen westerse be
schavingsvorm, maar Gods
instelling bij de oorsprong
van de mensheid aldus bis
schop Simonis van Rotter
dam gisteren tijdens een be
devaart in Heiloo.
In de rooms-katholieke kerk staat het
gezin in bijzondere belangstelling, nu
eind van de maand de driejaarUjk.se
algemene bisschoppensynode wordt
gehouden. Vier weken lang zal daar
jpver „de functies van het christelijk
gezin in de hedendaagse wereld" wor
den gesproken
l>e tekst van het werkdocument voor
deze synode is nu in het Nederlands
verschenen. Het betreft hier de twee
de versie. Zoals gebruikelijk was vo
rig jaar door de voorbereidende in
stanties van het Vaticaan een eerste
ontwerp rondgestuurd. De bisschop
pen van over de hele wereld moesten
hierop reageren. Dat is gebeurd. Veel
van de gedane suggesties kwamen
erop neer dat de synode meer oog
moest hebben voor de culturele en
sociale verschillen. Het eerste ont
werp leek volgens vele critici de wes
terse. negentiende-eeuwse gezins
structuur gelijk te steUen met Oods
onveranderlijke scheppingsorde. Ook
was er kritiek op de betweterige en
moraliserende toon van het stuk.
Men wilde het wat opener en meer
bemoedigend.
In deze tweede versie hebben de op
stellers zich deze kritiek enigszins
aangetrokken. De toon is milder ge
worden. waardoor het gesprek verge
makkelijkt wordt. Opvallend is dat
het document van ongeveer 30.000
woorden lang. begint met aan te ge
ven dat het ..maar" een hulpmiddel ls
en beslist geen ontwerp voor een slot
document dat de bisschoppen alleen
maar even hoeven te komen tekenen.
„Het ts louter een middel tot overden
king en discussie daarom worden
de kwesties erin niet altijd opgelost,
maar opengelaten
Vergaloppeerd
De redactie van het stuk heeft zich
per ongeluk of expres vergaloppeerd
BISSCHOPPENSYNODE
IN ROME
door Pieter van der Ven
door een enkele maal toch te spreken
van: „De synode vindt daarom
„De synode betreurt", „de vaders me
nen toch". Dit is onder meer het geval
in het hoofdstukje over geboortenre-
gellng. Of daaruit blijkt dat dit punt
verder niet meer ter discussie staat
en regelrecht naar het slotdocument
verhulst moet worden afgewacht.
Het werkdocument is opener van
toon. houdt soms met evenveel woor
den rekening met verschillende situa
ties en culturen. Toch wordt de leer
van de rk kerk ten aanzien van het
huwelijk, echtscheiding, geboorten-
regeling. abortus niet aangetast en
ook niet ter discussie gesteld. Inte
gendeel. Waar het gaat over abortus
bij voorbeeld wordt niet voor het
eerst gezegd: „Kinderen kunnen in
hun ouders geen zekerheid meer vin
den. Ouders kunnen niet echt houden
van kinderen wier broers of zussen zij
hebben gedood." De openheid, mild
heid of hygiëne van een dergelijke
zinsnede vallen niet iedereen spon
taan op.
Klassiek
Het werkdocument is klassiek inge
deeld. Het begint met een situatie
schets van het gezin in de wereld
vandaag; vervolgens komt de leer
van de kerk over het huwelijk, de
ouderlijke verantwoordelijkheid, de
positie van de vrouw enzovoorts. Het
derde en meest uitgebreide deel han
delt over de pastorale problemen.
Daar komen de bekende hangijzers
ter sprake: geboortenregeling, opvoe
ding, onderwijs, catechese, het ge
mengde huwelijk, wetgeving ten aan
zien van staat en gezin, samenwonen
en proefhuwelljk, scheiden en op
nieuw huwen.
Wat dit laatste punt betreft hangt er
In de rk kerk verandering in de lucht.
De onverbreekbaarheid van het hu
welijk staat weliswaar buiten kijf,
maar „de kerk gelooft dat Oods gena
de werkt in hen die door zwakheid of
de invloed van deze veelveroorloven-
de samenleving tot de ondergang van
hun huwelijk werden gebracht. Zij
sluit hen niet van haar pastorale zorg
uit."
Vla een sterk pastoraal beleid wil de
rk kerk met behoud van haar leerstel
lingen tot een ruimere aanvaarding
komen van gescheiden en opnieuw
gehuwde mensen. Het lijkt er ook op
dat de drang in die richting vanuit
alle hoeken van de wereld groot ls. De
legale weg tot nu toe: de nietigverkla
ring van het eerste huwelijk, was al
tijd een grote uitzondering. Aange
zien plaatselijke bisschoppen met
hun rechtbanken daarin enigszins be
voegd zijn is er op enkele plaatsen
een eigen beleid aan het groeien.
Niet alleen ln Nederland, ook ln Ame
rika en elders is men de strenge ker
kelijke wet een beetje naar zijn hand
gaan zetten. Dit ls Rome al langer een
doom in het oog. Op de bijzondere
synode van de Nederlandse bisschop
pen is dit door tijdgebrek niet aan de
orde gekomen, onder verwijzing naar
de nu aanstaande vergadering. Een
actief, begripvol pastoraat Jegens „in
concubinaat levenden" kan voorko
men dat Rome zichzelf buiten spel
zet.
In het eerste ontwerp lag erg veel
nadruk op het gezin als „huiskerk",
het gezin als kerk-in-het-klein: daar
wordt het geloof bewaard en doorge
geven, vandaaruit straalt het naar
buiten en doortrekt het de samenle
ving. De taken van het gezin werden
aldus nogal idealistisch, VEuiuit voor
onderstelde idealen, breed uitgeme
ten. Het nieuwe stuk is wat dit betreft
soberder, noemt die taken wel, maar
gaat vooral ln op de problemen een
lichte verschuiving van ideaal naar
werkelijkheid, van theorie naar prak
tijk, van begrippen naar mensen.
Voor de synode lijkt nog wel wat
ruimte om in die richting door te
schuifelen.
„Het christelijk gezin" werkdocu
ment voor de algemene bisschoppen
synode 1980. Archief van de Kerken
3 september 1980. Uitgave van De
Horstink, postbus 400, Amersfoort
(033-11523). Prijs 5,10.
li
"1
AANWEZIGHEID
soms komt hij vlak lai
een kille windvlaag lat D
een gerucht als van eei
0 ifj
maar toch luid genoeg
om je te doen schrikke
en even sta je stil
in gedachten bij de plA«
waar hij woest om ziel
en waar mensen hullen
om het onbegrepene
en om het gemis
om het zinloze
om de duizend vragen
die geen antwoord krijg
It!
en je vraagt je al
waar Hij is
die niet beloofd heeft
dat zoiets niet gebeura |Jj
maar die ons wel bezwi
Van een medewerker
KAMPEN De vrijgemaakte gereformeerde ethicus prof. dr. J. Douma heeft enkele
honderden van zijn geloofsgenoten gisterenmiddag gewaarschuwd, zich bij hun bezinning op
ethische vraagstukken niet te laten verleiden tot een gemakkelijk radicalisme en zwartwit
redeneringen
Christenen moeten weliswaar de vas
te koers volgen van Oods gebod,
maar dan wel met open ogen, met
bezonnenheid en voorzichtigheid. De
hoogleraar was één van de elf hoofd
sprekers op de jaarlijkse schooldag
van de vrijgemaakte gereformeerde
kerken gisteren in Kampen De circa
twaalfduizend bezoekers kwamen in
tien gebouwen bijeen.
Prof. Douma behandelde ln zijn toe
spraak Aristoteles' bekende theorie
dat de deugd altijd een midden is
tussen twee ondeugden; een midden
tussen een teveel en te weinig. Vrijge
vigheid bijvoorbeeld vormt zo vol
gens Aristoteles het midden tussen
verkwisting en gierigheid. Aristoteles
heeft, aldus prof. Douma, een gewel
dige invloed gehad op de „christelij
ke" ethiek. Deugdzame mensen zou
den zij zijn die het juiste midden
zoeken. Hij gaf toe dat er ook een
kern van waarheid in zit, namelijk
waar zij waarschuwt tegen het gevaar
van uitersten en vraagt om maat te
houden.
Toch bestreed de hoogleraar Aristo
teles' opvatting. Deugden en ondeug
den komen zo op één lijn te liggen
„De ondeugden worden zo tot deug
den. waarvan we moeten aftrekken of
optellen om bij de deugden te komen
en omgekeerd". Zo worden goed en
kwaad op een voortgaande lijn gezet,
terwijl zij tegenover elkaar gesteld
moeten worden. „Het kwaad ls in de
Schrift zonde, overtreding van Oods
gebod De gierigaard lijdt niet aan
een tekort aan vrijgevigheid, maar hij
heeft een afkeer van de vrijgevig
heid"
Vaste koers
Het kwade ls niet een te weinig of een
te veel van het goede. En het goede
kan ik ook niet kennen door het mid
den te zoeken tussen twee kwaden.
En dat is nu Juist volgens professor
Douma de weg die de mensheid ver
daag gaat Zij slingert zich tussen de
uitersten door. altijd op zoek naar het
goede tussen twee kwaden in. Maar
wie het licht van Oods Woord heeft
opgevangen, zoekt niet tussen uiter
sten naar het Juiste midden, maar hij
volgt de aangewezen weg van Oods
woord. „Wij moeten een vaste koers
volgen over de weg die ons voorge
schreven is door Oods woord."
Maar. waarschuwde prof. Douma,
dan wel met bezonnenheid en voor
zichtigheid. Dat betekent dat we niet
zomaar met alle onderwerpen klaar
zijn. Professor Douma noemde ln dat
verband de kwestie van de atoombe
wapening. .Het IKV is met zijn roep
„kernwapens de wereld uit. te begin
nen uit Nederland" voor veel christe
nen een struikelblok, maar de ver
schrikking van dq nucleaire wapens
ls anderzijds zo groot, dat we er met
gemakkelijke conclusies niet kunnen
komen. Zwart-wit redeneringen heb
ben veel bekoorlijks, maar ze laten
ons met oogkleppen lopen, zodat we
niet naar èlle kanten kunnen zien om
bezonnen en voorzichtig onze weg te
vervolgen".
en misschien moet je
nog stiller worden
om die aanwezigheid
te ervaren.
Van een onzer verslaggevers
AMERSFOORT De synode van de christelijke gerefor
meerde kerken heeft uitgesproken dat doopbewijzen alleen
afgegeven mogen worden voor kerkelijke doeleinden en dus
op verzoek van een kerkgemeenschap.
Islam
Prof. dr. J. Douma
hand geen tijd wordt om over zending
onder de moslims van vrijgemaakte
zijde te gaan nadenken. Moslims en
Surinamers zijn onze buren gewor
den, zei hij.
De hogeschooldag van gisteren was
de 35e na de vrijmaking van 1944.
Voor de bibliotheek van de hoge
school werd het af geloen jaar in de
vrijgemaakte kerken 150.000 gulden
opgehaald. Eén van de collecten gis
teren was bestemd voor een fonds,
waaruit de studie van buitenlandse
studenten in Kampen voor een deel
wordt gefinancierd. Het aantal bui
tenlandse studenten aan de hoge
school ls de laatste jaren sterk toege
nomen.
Zendingslector dr. M. K. Drost wees
in zijn toespraak op de toenemende
invloed van de islam binnen West-
Europa. De moslims mobiliseren zich
en de misslologle wordt binnen de
islam steeds sterker beklemtoond.
Hij stelde de vraag of het langzamer-
Vanavond draagt de rector van de
hogeschool, dr. J. van Bruggen zijn
rectoraat over aan professor C.
Trimp. Tot nu toe vond de rectoraat- ReSDrêRjn&r
overdracht altijd plaats op de geboor- 6
tedag van de hogeschool, 6 december.
Zij mogen niet afgegeven worden als
ze gevraagd worden als een soort
nietrjoodverklaring. De synode zal dit
besluit ter kennis brengen van het
opperrabbinaat van Nederland „bij
wijze van solidariteitsverklaring met
het volk van Israël."
Deze laatste uitspraak, nl. dat de
christelijke gereformeerde synode
zich solidair verklaart met het volk
van Israël (voor de duidelijkheid:
daarmee bedoelde de synode het
joodse volk) zou kunnen getuigen van
vergaande theologische implicaties.
Maar die moet men er blijkens het
feitelijke verloop van de synodebe
spreking niet ln zoeken. Het voorstel
om de opperrabljnen een brief te stu
ren werd improviserend aan het be
sluit toegevoegd, zonder dat de syno
deleden zich realiseerden dat zij op
de keper genomen iets uitspraken
wat zij zelfs ten aanzien van kerkelij
ke groeperingen die vlak bij hen
staan, zoals de vrij gemaakten, nog
nooit hebben gedaan.
De bespreking van het werk dat
waarin opgenomen: De Rotter
dammer. met Dordts Dagblad.
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leidee Courant
Uitgave: Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur Jenze Tammmga
HOOFDKANTOOR
Postbus 859
1000 AW Amsterdam
Wrbautstraat 131 Amsterdam
tel 020-913456
•telex 13006
Postgiro 660000
Bank Ned Oedietbank
Rekenmgnr 2300 12 574
REGIO ROTTERDAM/DORDRECHT
Postbus 948
3000 AX Rotterdam
tel 010-115588 (abonnementen
en bezorging)
tel 010-115588 (redactie)
lel 115700 (uitsluitend voor
advertenties)
Westblaak 4
Rotterdam
REGIO OEN HAAG/LEIDEN
Postbus 101
2501 CC Oen Haag
tel 070-469445
(abonnementen en bezorging)
tel 070-469445 (redactie)
tel 070-468864 (uitsluitend voor
advertenties)
Parkstraat 22 Den Haag
REGIO NOORD/OOST-NEDERLAND
(abonnementen en bezorging
Postbus 3
8000 AA Zwolle
tel 05200-17030
Melkmarkt 56 Zwolle
Abonnementsprijzen
Per maand 16.98
Per kwartaal 50.95
Per half taar 101.90
Per jaar 201.60
Advertentietarieven op
aanvraag
Telefonische abonnementenop
drachten (zie adressen boven
Opgave tarrvliebenchten 9-19 30
van maandag t/m vr>)dag Op
zondag van 18-20 uur teief 020-
913456
Opgave mini-advertenties tel
020-936868 ol schriftelijk aan
Mmi-Adv afdeling, postbus 433
1000 AK AMSTERDAM
Adreswiizmgen uitsluitend schrif
telijk aan onze Amsterdamse
adressen
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Opperrabbijn M.
Just heeft ter gelegenheid van het
Joodse nieuwjaar, dat vandaag is be
gonnen (het jaar 5741 is ingegaan) de
Joodse gemeenschap in Nederland
opgeroepen tot eenheid. In zijn op
roep in het blad Hakehilla onder
streept hij dat het „Joodse volk in
ernstige dagen leeft". Hij vraagt
„alert te zijn ten aanzien van het feit,
dat wij de laatste tijd moeten ervaren
hoe juist tegenovergestelde geeste
lijk-religieuze richtingen van religieu
ze impulsen gebruik maken ons te
bestrijden". De opperrabbijn besluit
zijn Rosj-Hasjana (nieuwjaars) wens
met „weja'asoe goelam agoeda
achad" (en zij zullen een verbond met
elkaar vormen).
ADVERTENTIE
BEL DEBOND
WAAR JE STEM
WORDT GEHOORD.
WORD LID,
SAMEN OP DE GOEDE WEG
Christelijk Nationaal Vakverbond
BAKKEVEEN (ANP) In het
Friese Bakkeveen is het sinds
kort mogelijk voorbede aan te
vragen door middel van een
„voorbede-schrift" dat in de hal
van drie plaatselijke kerken
(rooms-katholiek, hervormd en
gereformeerd) klaar ligt. De aan
vraag kan anoniem gebeuren.
De problemen lopen uiteen van
ziekten en generatieconflicten
tot de derde wereld en de bewa
peningswedloop. De initiatiefne
mers hebben niet de indruk dat
er misbruik van wordt gemaakt.
door Aldert Schipper
De Russische Jonge intellectueel
Alexander Ogorodnikow, tegen wie
vorige week een proces is begonnen
in Kalinin, een stad niet ver van Mos
kou, riskeert een jarenlang verblijf in
een kamp. Dinsdag werden zijn
vrouw en zijn vader als getuigen ge
hoord. Vrienden mogen het proces
niet bijwonen.
Ogorodnikow was een van de organi
satoren van de zogenaamde christe
lijke seminaria, die gedurende een
aantal Jaren ln het midden van de
jaren zeventig in Moskou en enkele
andere grote steden ln het Westen
van de Sowjet-Unie hebben bestaan.
Soms lijkt hun bestaan voort te gaan.
De Britse onderzoeker Jane Ellis
heeft in een van de laatste nummers
van „Religion in Communist Lands",
een uitgave van Keston College, ver
teld over het ontstaan van deze semi
naria.
De seminaria kan men het beste om
schrijven als studieclubs van jonge
intellectuele orthodoxen, die geen be
paalde organisatiestructuur bezitten.
Het aantal deelnemers aan de semi
naria kan niet bijzonder groot zijn,
maar is wel een steeds wisselend ge
zelschap. De deelnemers zijn door
gaans jongelui, die geen of slechts
een vage religieuze achtergrond beza
ten en gestudeerd hadden in een vol
ledige athïstische omgeving, waar ze
weinig voldoening meer aan ontleen
den. Maar ook de kerk, zoals die tus
sen de politieke klippen trachtte door
te zeilen boeide hen niet genoeg. Ogo
rodnikow is nu 29 jaar. In 1974, kort
nadat zijn club begon schreef hij.
„Onbevredigd door een kerk die niet
veel meer vertoont dan een godsdien
stige cultus, omdat we geen mogelijk
heid hadden om godsdienstonderwijs
te krijgen en de broederlijke christe
lijke relaties nodig hadden, begonnen
we in oktober 1974 religieus-filosofi
sche studiebijeenkomsten te houden.
We vonden dat onze vragen noch in
preken, noch in het kerkblad aan de
orde kwamen
In 1978 veranderden de studieclubs
hun naam in: Seminarium inzake
problemen van goddlenstige herle
ving. een wijdse titel voor een be
scheiden onderneming als deze. Men
Alexander Ogorodnikow
las onder elkaar onder meer werken
van de Franse filosoof Bergson en
preken van de Amerikaanse evange
list Billy Graham. Er trad wel eens
een theoloog op en er ls een geval
bekend dat iemand uit het Westen
een lezing hield. De studieclubs wil
den een blad uitgeven, maar na één
aflevering van Obsjtsjina (Gemeen
schap) staken de autoriteiten daar
een stokje voor. Het onschuldige ka
rakter van de clubs verhinderde de
KGB niet om meedogenloos op te
treden, als betrof het geheime cellen
die de staat onmiddellijk bedreigden.
Talrijke huiszoekingen, waarbij alles
wat los en vast zat werd meegeno
men, werden hun deel.
Een wettige basis voor zulk optreden
is er niet. De negen leden van de
studieclubs die nu gevangen zitten
zijn dan ook stuk voor stuk van iets
anders beschuldigd dan het deelne
men aan het seminarium.
Ogorodnikow, die doorgaans be
schouwd wordt als degene die de be
weging begon, geldt als een talentvol
iemand. Hij heeft met uitstekende
resultaten een drietal instituten voor
hoger onderwijs bezohet: De Moskou-
se staatsuniversiteit, de Oeral-Uni-
versiteit (in beide gevallen filosofie)
en het nationale filminstituut in Mos
kou, waar hij door de film „Het Evan
gelie volgens Matheus" van Pasolini
belangstelling kreeg voor het christe
lijk geloof. Aan dit instituut bleek hij
aanleg aan de dag te leggen. Hij kreeg
op voorspraak van de directie een
hogere studiebeurs, maar werd kort
daama weggezonden, toen bleek dat
hij christen was.
De Russische schrijver Anatoli Levi-
tin, kende Ogorodnikow. voordat hij
naar het Westen kwam, goed. Hij
schrijft over hem: „Ik herinner mij
hem als een Jongen, de zoon van een
communist in de provincie. HIJ is
bescheiden en beleefd. Hij stottert als
hij opgewonden raakt. Hij Ls zo Rus
sisch als het maar kan, ln merg en
been. Dat is geen verdienste of een
voordeel, maar misschien wel een te
ken. in het begin van deze eeuw wa
ren het dit soort jongelui, die de revo
lutie maakten. Jongeren met een
brandend hart en oprechte geest, zij
cijferden zichzelf weg en verlangden
niets voor zichzelf. Zij kwamen uit
het milieu van eenvoudige mensen."
Ogorodnikow was bezig in Moskou.
In Leningrad en Smolensk had je ook
een studieclub. De leiders daar waren
Wladimlr Poresj en Tanjana Sjtsjlp-
kowa. De eerste is ook jong. Mevrouw
Sjtsjipkowa is 50 jaar, een uitzonde
ring. Beiden zijn afgestudeerde taal
kundigen. Mevrouw Sjtsjipkowa was
17 jaar lector in de romaanse talen
latljn, oud-Frans en oud-Roemeens,
maar ook zij raakte haar positie
kwijt, toen bleek dat zij christin was.
„evangelieverkondiging onder Israël"
heet verliep overigens niet van een
leien dakje. De christelijk gerefor
meerden hebben een eigen Israël-pre-'
dlkant, dra. J. L. C. Boertjens die in
daadwerkelijke solidariteit met het
joodse volk ln Israël zit te „lemen".
Het geestelijk effect van deze bezin
ning van christelijke en Joodse geleer
den op de wortels van christendom en
jodendom blijft uiteraard moeilijk
meetbaar. Dat was niet naar de wens
van verschillende synodeleden die
liever zagen dat dominee Boertjens
als een zendeling-oude-stljl op de
markt in Tel Avlv ging staan om de
joden op te roepen tot geloof in Jezus
Christus. Gewezen werd daarbij op
de instructie waarmee hij naar Israël
is uitgezonden. Daarin staat dat hij
dient mee te werken aan „de planting
van de kerk van Christus „daar waar
de kerk hem zendt.
Toegegeven: het deputatenrapport
gaf ook wel enige aanleiding om de
synodeleden tegen de haren ln te
strijken. Nadat er jarenlang ingeha-
merd is dat de verhouding van kerk
en Israël in de huidige omstandighe
den niet die van zending is maar van
dialoog, stelde het rapport nu dat
niet ten onrechte gesproken wordt
van een „pre-dialogische situatie".
Hoe komen we ooit verder, vroeg een
synodelld.
Deputaat ds. M. Drayer beantwoord
de de vraag of de prediking in Israël
vrucht draagt overigens met een be
slist ja; het werk wordt door de Here
gezegend. Natuurlijk kunnen we niet
statistieken van bekeringen uit onze
mouw schudden. Dat zou ons werk in
Israël direct onmogelijk maken. Wij
mogen hier alleen met grote voorzich
tigheid en bescheidenheid spreken.
Een voorstel van ds. B. de Domph uit
Vlaardlngen, om als synode uit te
spreken dat wat hij noemde de „ei
genlijke evangelie-verkondiging on
der Israël" prioriteit dient te hebben
boven „studies en publicaties zoals
dat nu gebeurt" kreeg niet de vereiste
meerderheid. Aan de andere kant kon
een verzoek van de deputaten om in
Nederland een half-time vrijgestelde
studiesecretaris aan te stellen even
min een meerderheid in de synode
krijgen.
GOS
Opmerkelijk
Het opmerkelijke is dat pas twee jaar
nadat de studieclubs bestonden er
iets ln het Westen over bekend werd.
Zij timmerden niet aan de weg en pas
toen de activiteiten van de KGB te
gen hen bekend werd, zochten de
clubs bekendheid. In 1979 werd een
lijst bekend van 32 afzonderlijke inci
denten: Huiszoekingen, het in beslag
nemen van literatuur, ondervragin
gen. het plaatsen van mensen in psy
chiatrische klinieken, arrestaties,
veroordelingen tot werkkampen etc.
Clubleden werden 's avonds op straat
aangevallen en mishandeld. Iemand
werd een arm gebroken. Iemand an
ders werd in het Serbski-instltuut op
genomen en daar tegen zijn wil met
medicamenten ingespoten, die be
paalde vormen van debiliteit veroor
zaakten.
Ogorodnikow werd ln 1979 tot een
jaar kamp veroordeeld, wegens para
sitisme op een moment dat hij zojuist
was aangenomen voor een nieuwe
functie. Na zijn detentie werd hij me
teen weer gearresteerd. Poresj zit ook
te wachten op een proces en mevrouw
Sjtsjipkowa zit als sinds januari van
dit jaar, omdat ze tijdens een van de
talrijke huiszoekingen weigerde een
notitieboekje af te geven en de agent
die het uit haar handen rukte een
klap in zijn gezicht gaf, volgens de
autoriteiten een geval „kwaadaardi
ge straatschenderij."
De synode hield zich voorts het meest
bezig met internationale zaken. Prof.
dr. J. van Oenderen beantwoordde
vragen over de Gereformeerde Oeco-
menische Synode (GOS), die in juli in
Nimes werd gehouden. Nog nooit is zo
duidelijk geworden als daar dat de
problematiek van de GOS wordt ge
vormd door de Nederlandse gerefor
meerden, zei professor Van Gende-
ren. In tegenstelling tot vroegere ja
ren stonden nu in de commissies en
de plenaire vergaderingen christelijk-
gereformeerden en gereformeerden
veelvuldig tegenover elkaar. Bepaald
niet alleen op het punt van de homo
filie. Prof. Van Genderen toonde zich
dankbaar dat de GOS in Nimes niet
uiteen gevallen is, maar betreurde
het dat daardoor de onduidelijkheid
is gebleven. Er zullen op de volgende
GOS (in 1984) knopen moeten worden
doorgehakt, bijvoorbeeld ten aanzien
van het lidmaatschap van de wereld
raad van kerken.
De synode besloot gisteren tot het
aangaan van een relatie met de Chris
tian Reformed Church in Noord-
Amerika. Een kerk die tot nu toe op
het punt van de contacten in Neder
land alleen naar de gereformeerden
keek. Deze nu tot stand gekomen
„kerkelijke gemeenschap" houdt on
der meer onder zekere voorwaarden
kansel- en avondgemeenschap in.
Twee afgevaardigden van de Ameri
kaanse kerk waren gisteren in de sy
node evenals afgevaardigden van de
Free Reformed Church van foord-
Amerika en kerken in Brazilië en
Schotland. Met hun toespraken
brachten zij een vleug wereldgemeen
schap in de synode.
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen: te Voorthuizen (to|ter
Verboom te Waddlnxveen.
GEREF. KERKEN
Beroepen: te Amsterdam-No
Bezemer te Ter Aar.
Beroepbaar: kand. A. J.
Schaft, Sydwende 161 te Dracl el
GEREF. KERKEN (VRUG)
Beroepbaar: kand. J. C. Krijttèpi
Welle 24 te Zwolle.
Prof. dr. W. H. Veil
De rede die de christelijke i
meerde ethicus prof. dr.W R<
als voorzitter van de bond tel
vloeken heeft gehouden op a
vergadering van deze bond (oi
titel: „Zelfonderzoek") is af gen
het pas verschenen jaarblad 91
berichten van de bond tegen hS
ken". Dit zestien pagina's telle
schrift, dat voorts jaarvei
biedt plus een overzicht van h
gegeven propagandamateris
voor een rijksdaalder verkrijgt*
het bondsbureau, postbus 361
nendaal.
J. R. Luth
Drs. J. R. Luth uit Spijk
benoemd tot opvolger van de o
overleden dr. Jan Wit als weten
pelijk medewerker hymnologj
de theologische faculteit van d
universiteit te Oroningen. De
Luth ontving zijn theologische
ding aan de hogeschool van de
formeerde kerken (vrijgemai
Kampen.
Ds. J. G. Bahnmül
Op 63-Jarige leeftijd is overledei
G. Bahnmüller, evangelisch-)
predikant te Stadskanaal.
'diende hij de gemeenten van
graven en Hilvenuim en was hij
plaatsvervangend lid van de sj
Ds Bahnmüller was al enige ti
stig ziek.
Ds J. Zuurdeeg
Op 71-jarige leeftijd is te Maar
leden de hervormde erreritu»
kant J. Zuurdeeg te Maam, di
bekendheid had door zijn pub
over zijn werk in Parijs, wa
voorganger is geweest van de
Protestanten Bond (NPB). Ds
deeg was eerst predikant te G«
denberg en vervolgens
voorganger van de NPB-afdellB
Hilversum, te Parijs en te Wasa
In 1963 wjerd hij secretaris i
NPB. Nadat hij deze functie had
gelegd werd hij in 1971 pal
voorganger van de NPB te Hl
veld-Glessendam.
ADVERTENTIE
KLM VERLAAGT
DE TARIEVEN OP H
VERRE OOSTEN
JAKARTA 2050
BANGKOK 1801
COLOMBO 1700
HONGKONG 2390
KUALA LUMPUR 1850
MANILLA 2200
SINGAPORE 1850
Vertrek altijd vanuit Amstcn
Rechtstreekse vlucht
Belangrijkste voorwaarden:
verblijf minimaal 11 tiagca
maximaal 90 dagen
(jakaria ISO dagen).
Verdere inlichtingen bij de erh
KLM-agenlen en KLM-kantort
Thuis in ds lucht
