gypte stelt
oorwaarde
ian gesprek
Surinaams tribunaal
krijgt het moeilijk
Jani Sadr haalt
hit naar premier
'Christelijke juntaleden in
Salvador zijn dissidenten'
Code Amerikaanse bedrijven steunt apartheid'
Meer oliehulp aan arme landen
Gemenebest: politieke
oplossing Afghanistan
3erst eens over Jeruzalem'
I oen
5 resident Iran vermoedt complot
Uitgetreden christen-democraat:
Schmidt op wereldenergieconferentie
Britten raakten
plutonium kwijt
Besprekingen
over fusie van
Syrië en Libië
Eensgezindheid over Cambodja
USPAG 9 SEPTEMBER 1980
BUITENLAND
TROUW/KWARTÊT
7
U1IJS (AP, AFP, Reuter) Egypte wil dat er eerst „over
stemming" moet zijn over de kwestie-Jeruzalem voordat
n gesprek met Israel en de Verenigde Staten op gang kan
n.
i'r Egyptische rice-president Hoani
•f ib&rak stelde deze voorwaarde gis-
Hi na een ontmoeting met de
ue president Olscard d'Estalng
trijs. De uitspraken van Mubarak
in tegenspraak met eerdere ultla-
igen van de Amerikaanse onder*
ndelaar 8ol Linowltz, die verklsar-
dat de kwestle-Jeruzalem pas ter
rite zal komen ln het laatste deel
n de besprekingen tussen de drie
ndm. Mubarak zei: „Om een top
n drie partijen voor te bereiden
p'; ioct er overeenstemming (consen-
tu)tljn over de kwestie Jeruzalem."
UT hij voegde eraan toe dat dit
tobleem niet onoplosbaar ls. „De
aIO|e van Israël met betrekking tot
slem baart ons geen zorgen".
0j )tlaarde hij.
Israëlische minister van buiten-
e zaken Yitzhak SJamlr zal van*
g op uitnodiging van de regering
^airo een bezoek van 24 uur aan
pte brengen. Volgens een Israëli*
e woordvoerder zal er worden ge*
een over versterking van de nor
male betrekkingen tussen Israël en
Egypte. Eerder werd uit Israël verno
men dat tijdens dit bezoek over de
kwestie van het Palestijnse zelfbe
stuur zou worden gesproken. Dit
wordt echter heftig ontkend ln Cairo.
De Egyptische minister van buiten
landse zaken Boutros Ghall verklaar
de gisteren nog eens nadrukkelijk dat
het bezoek niets te maken heeft met
de besprekingen over de autonomie
van de PalesUJnen.
De Israëlische minister van buiten
landse zaken SJamlr had eerder ln het
openbaar geklaagd dat de normalisa
tie van de betrekkingen tussen Egyp
te en Israël te traag verloopt en dat
dit een nadelige Invloed heeft op het
scheppen van een „sfeer van weder
zijds vertrouwen". Vanavond zal hij
een gesprek hebben met Boutros
Ghall en morgen met president Sa-
dat Er zal voornamelijk worden ge
sproken over zaken als handel, toeris
me en economische samenwerking,
zei een Israëlische woordvoerder gis
teren.
Van onze buitenlandredactie
AMSTERDAM Het giste
ren ln Paramaribo geïnstal
leerde speciale gerechtshof
zal nog een harde dobber heb
ben aan de berechting van de
van corruptie verdachte Surl-
namers. In veel gevallen zal
de grens tussen wettig en on
wettig handelen als gevolg
van op zichzelf legale
manipulaties moeilijk te trek
ken zijn.
Daar komt nog bij dat het onderzoek,
waarmee het speciale tribunaal ls be
last zich niet beperkt tot de vijf Jaar
van onafhankelijkheid: het gerechts
hof heeft als taak terug te kijken tot 1
Januari 1970. De ln deze tien Jaar
steeds dichter gegroeide kluwen van
politieke, zakelijke en familierelaties
ls nauwelijks meer te ontwarren. De
oude Surinaamse machthebbers zul
len zich beroepen op een gewoonte
recht: het werd al die Jaren als de
normaalste zaak van de wereld erva
ren om politieke vrienden aan een
baantje ln het overheidsapparaat te
helpen.
Of men heeft geen duidelijk aantoon
bare overtreding begaan. Dat speelt
bij voorbeeld ln de kwesties van de
huurauto's. BIJ gebrek aan voldoende Normen
wagens op de ministeries was men
gedwongen die bij derden te huren.
En die derden waren dan vaak de
hoge ambtenaren of de familie van de
minister zelf, die soms meer dan tien
duizend gulden per Jaar opstreken
voor de verhuur van hun dienstauto,
die dan nog nauwelijks werd ge
bruikt.
In Paramaribo ging kort voor de coup
van 25 februari het verhaal dat een
echtgenote vim een van de ministers
verontwaardigd naar het ministerie
opbelde met het verhaal dat ze haar
eigen wagen ln de stad had zien rij
den. Dat was niet de afspraak, ze had
de auto verhuurd op voorwaarde dat
die in de garage zou blijven staan.
Een andere moeilijk bewijsbare zaak
is het gunnen van een bepaald pro
ject aan een aannemer tegen een veel
te hoog bedrag, waarbij aannemers
die op een lager bedrag hadden Inge
schreven op procedurele gronden (die
pas achteraf zouden zijn opgesteld)
uit de boot vielen. De aannemer ln
kwestie en de ambtenaar of bewinds
man deelden dan volgens de beschul
diging de meeropbrengst.
komen zijn. Dit betekent dat men de
zogenaamde kleine corruptie (voorlo
pig?) ongemoeid wil laten.
Het ls nog moeilijk te overalen hoe
veel Surinamers zich voor het tribu
naal moeten verantwoorden. Een va
ge Indicatie ls misschien het blokke
ren van ruim driehonderd privé-reke-
nlngen door de regering, ln een po
ging een voortijdige vlucht van kapi
taal en verdachten te voorkomen.
Het ls legerbevelhebber majoor Bou-
terse een doorn ln het oog dat een van
de hoofdverdachten, Ewald Karamat
All, ondanks de strenge maatregelen
het land heeft weten te ontvluchten.
Hij wordt er onder meer van verdacht
ontwikkelingsgelden naar eigen of
bevriende ondernemingen te hebben
gesluisd, daarbij gebruik makend
van zijn positie ln de CONS, de com
missie voor de Nederlands-Surinaam
se ontwikkelingssamenwerking.
Hoofdverdachte Henck Arron Vernietigend
De nieuwe Surinaamse machtheb
bers hebben de noodtoestand af moe
ten kondigen om een dergelijk tribu
naal mogelijk te maken. De normen
die de Surinaamse regering ln overleg
met het leger heeft opgesteld voor
een veroordeling zijn: de corruptie
moet gepleegd zijn door mensen die
een openbare functie bekleedden, het
moet onderdeel geweest zijn van een
corrupt systeem en de staat Surina
me moet er financieel aan tekort ge-
Tot voorzitter van het tribunaal is
benoemd mr. O. W. Abendanon. voor
malig vice-president van het Hof van
Justitie in Paramaribo en nu met
pensioen. Abendanon was ook voor
zitter van een commissie, die vorig
Jaar in opdracht van de toenmalige
premier Henck Arron een rapport op
stelde over de situatie in de Suri
naamse krijgsmacht. Dat rapport vel
de een vernietigend oordeel over de
verhoudingen binnen in het leger en
deed de regering een aantal aanbeve
lingen om daar verbetering ln te bren
gen. Arron weigerde het echter open
baar te maken en legde de aanbeve
lingen naast zich neer. Volgens velen
zou hij de staatsgreep hebben kun
nen voorkomen als hij naar de raad
van Abendanon had geluisterd;
Overige leden van het speciale hof
zijn: mr. E. Halfhlde en mr. E. Nan-
doer, respectievelijk hoogleraar en
wetenschappelijk medewerker aan
de Universiteit van Suriname. Na
mens het leger zijn geïnstalleerd ma
rinecommandant kapitein E. Bansia
en luitenant-kolonel E. Haakmat van
de krijgsraad. Als auditeur-fiscaal
(openbare aanklager) zijn benoemd
kapitein Roy Horb (een van de voor
malige leden van de Nationale Mili
taire Raad) en mr. R. de Freitas van
het Bureau Wetgeving van de rege
ring. Een derde lid. afkomstig van het
Openbaar Ministerie, moet nog wor
den aangewezen
De verdachten lopen kans op forse
straffen, die voor deze gelegenheid
speciaal zijn vastgesteld en kunnen
oplopen tot dertig Jaar gevangenis en
geldstraffen tot honderdduizend gul
den. Veroordeelden kunnen binnen
acht dagen bij de president een be
zwaarschrift of een verzoek om gratie
Indienen. Vice-premier Haakmat
heeft nadrukkelijk verklaard dat alle
processen openbaar zullen zijn. Waar
schijnlijk wordt deze week al met het
tribunaal begonnen.
i tKERAN (AFP, Reuter, AP) President Banl Sadr van
an ls gisteren akkoord gegaan met de benoeming van
en ministers. Over zeven andere kandidaten heeft hij
liter nog steeds een ernstig meningsverschil met premier
■jal, die voorstander ls van een orthodox-Islamitische lijn.
tofcjldent Banl Sadr verdedigde gla-
btotn voor een menigte van een half
ijoen mensen zijn besluit om niet
toord te gaan met zeven van de 21
«nestelde minister». In een toe
mie ter herdenking van „zwarte
i IJdag" (8 september 1978, toen dul-
n nd demonstranten door de troepen
u de sjah werden doodgeschoten)
I de president dat deze stap nodig
10 u om te voorkomen dat een mln-
11 trheld de macht grijpt. Hoewel hij
e! en namen noemde, was het dulde-
i l dat Banl Sadr het had gemunt op
et conservatieve, door geestelijken
i domineerde Islamitische Republl-
Inse Partij (IRP) van premier
geloof die mensen niet, die bewe-
n dat het volk wel gevoelens heeft
itr geen geweten, dat men slechts
og&ns herhaalt,'* aldus de president
Het volk zal achter ons staan om de
orrrüng van een fascistisch regime te
oorkomen." En sprekend over een
roep die het democratisch proces wil
boteren:„Ik geef die groep een ultl-
atum. Vandaag klaag ik hen aan.
4 lt zij niet bijdraaien, zal Ik de vol-
1 nde keer namen noemen." Zijn re-
P werd door de toehoorders beant-
ord met de gescandeerde zin: „Ba-
18adr, we staan achter Je." Hij riep
e aanwezigen en andere Iranlërs op
indaag een demonstratie tegen hem
PANAMA (IPS) De christendemocratische leden van de regerende junta ln El Salvador
vertegenwoordigen die partij niet. Dit zei Francisco Diaz, secretaris-generaal van de Christen-
socialistische Beweging, ln Panama tegen het persbureau IPS.
te houden als ze het niet met zijn
beleid eens zijn.
De reizende scherprechter ayatollah
Khalkhall heeft gisteren opdracht ge
geven twaalfhonderd gevangenen
vrij te laten. Zij zaten vast op verden
king van handel ln verdovende mid
delen. De amnestie stond ln verband
met de herdenking van „zwarte vrij
dag". De overige veertienhonderd ge
vangenen, die zich met drugs hebben
Ingelaten, moeten binnenkort voor Strauss (rechts) en Schmidt samen op het podium, als landelijk
een speciaal tribunaal verschijnen. respectievelijk federaal gastheer van de Wereldenergiéconferentie
i in München.
Dlaz ls een van de vooraanstaande
leden van de CDB in El Salvador die
uittraden toen de leider van die par-
.tlj^ Jose. Napoleon Du&rte, een ver
bond met de militaire junta aanging.
Volgens Dlaz ls er geen sprake van
dat de christendemocratische party
nog kan bogen op de steun van het
volk. Eigenlijk ls het nog maar een
groepje van zes mensen, bestaande
uit leidende figuren van de partij die
tot de regerende Junta zijn toege
treden.
Dlaz heeft zich dit Jaar bezig gehou
den met de organisatie van de chris
ten-socialisten en ls medeverant
woordelijk voor hun toetreding tot
het Democratisch Revolutionair
Front (FDR), het overkoepelende or
gaan waarin alle oppositiegroepen ln
ONDEN (Reuter) BIJ Salisbury in
ngeland is een modern en geheim
merikaans gevechtsvliegtuig, de
18 Hornet, neergestort. De twee be-
innlngsleden redden zich met hun
ihletstoelen en werden naar een zle-
tnhuis gebracht
F-18 Hornet had meegedaan aan
luchtvaarttentoonstelling van
kmborough. Het toestel kwam neer
ip open land en de brokstukken la-
in over een groot gebied verspreid.
politie zette het terrein af en legde
«lag op de film uit het fototoestel
in een dertienjarige Jongen, die het
«eluk had gefotografeerd. De nega-
iven werden vernietigd.
MONCHEN (Reuter) West-
Duitslands bondskanselier
Helmut Schmidt deed giste
ren een beroep op de olielan
den en het oostblok om hun
hulp te verhogen aan de der-
de-wereldlanden die gecon
fronteerd worden met sterk
gestegen rekeningen voor Im
port van aardolie.
8chmldt sprak op de elide wereld-
energieconferentie ln München, waar
vijfduizend deelnemers uit zestig lan
den zich beraden over mogelijkheden
om aan de stijgende vraag naar ener
gie te voldoen.
Het is onzin om te suggereren dat de
westerse industrielanden de proble
men alleen aankunnen, aldus
Schmidt. De OPEC kon zich meer
veroorloven dan de vijf miljard dollar
van vorig Jaar, en de hulp uit het
oostblok kwam niet verder dan een
kwart van wat West-Dultsland alleen
al deed.
Secretaris-generaal René Ortiz van
de OPEC deelde mee dat de olie
exporteurs hun hulpfonds voor dit
Jaar hadden verhoogd met 1,6 miljard
dollar tot vier miljard. Een confe
rentiestuk van de OPEC weet de pro
blemen voor de onwlkkellngslanden
overigens voor een deel aan nalatig
heid van de westerse oliemaatschap
pijen, die niet of onvoldoende geïn
vesteerd hadden om ter plaatse naar
olie te zoeken.
De Russische minister Neporozjny
(energie en elektrificatie) verzekerde
de conferentie ln hoofdzaak dat de
Sowjet-Unle ook in de toekomst in
haar eigen stijgende energiebe
hoefte zou kunnen vooralen. Zonder
de pessimistische rapporten daarover
van de Amerikaanse Inlichtingen
dienst CIA te noemen, betoogde hij
dat „sommige mensen de neiging
hebben om de zogenaamde wereld-
oliecrisis te dramatiseren." Volgens
Neporozjny zouden kerncentrales een
strategische rol spelen in het Russi
sche energiebeleid.
Op dit thema had ook de Westdultse
oppositieleider Strauss, gehamerd als
minister-president van de deelstaat
Beieren de directe gastheer van het
congres. Strauss was er ln zijn ope
ningsrede van overtuigd dat de lan-
den die „het inzicht, de kracht en de
moed hebben" om voor kernenergie
te kiezen, ln de toekomst de belan
grijkste handels- en Industrielanden
zullen zijn. De na hem sprekende
bondskanselier en verkiezingste
genstander Schmidt verdedigde
het regeringsstandpunt, dat wel voor
kernenergie kiest, maar met enige
omzichtigheid, gezien de tegenstand
van actiegroepen.
LONDEN (AP) Een kerncentrale in
het Schotse Dounraey ls bij twee ge
legenheden een brandstofpen kwijt
geraakt die plutonium bevatten. In
de ongeveer 1.20 meter lange pennen
zat 10, respectievelijk 25 gram pluto
nium, aldus het Britse tv-programma
Panorama van de BBC gisteravond.
Directeur Clifford Blumfield van
Dounraey ls ervan overtuigd dat de
pennen niet gestolen zijn of anders
zins de centrale verlaten hebben,
maar dat ze ter plekke zijn opge
werkt. De vermissingen, die in 1973
en 1977 werden geconstateerd, zou
den dus administratieve fouten zijn.
BEIROET (AP, Reuter, AFP) De
Syrische president Hafez al Assad is
gisteren in Libië aangekomen om met
de Libische leider kolonel Khaddaffi
de fusie tussen de twee landen te
bespreken. Khaddaffi had vorige
week maandag Damscus opgeroepen
om samen een front te vormen tegen
het vredesstreven van de Verenigde
Staten in het Midden-Oosten. Zijn
oproep kreeg warm onthaal in Syrië.
President Al Assad noemde gisteren
de oproep van Khaddaffi de „belicha
ming van het verlangen van de Arabi
sche burgers overal ter wereld".
Khaddaffi verklaarde gisteren dat de
fusie „tot alle prijs" moest doorgaan
als „uitdaging van het Imperialisme".
De twee landen vormen samen met
de Palestijnse organisatie PLO, Zuid-
Jemen en Algerije een front tegen de
akkoorden die in Camp David zijn
bereikt. Khaddaffi werpt zich op het
ogenblik op als leider van deze lan
den. Syrië en Libië tekenden twee
jaar geleden al een akkoord voor eco
nomische samenwerking.
dit Midden-Amerikaanse land zijn
verenigd. Volgens Dlaz heeft het door
Duarte en Morales Ehrlich gelelde
groepje christen-democraten in de
junta erg veel profijt getrokken van
het feit dat ze Internationaal de offi
ciële vertegenwoordiger» van de
christen-democratie ln El Salvador
zijn. En het is daarom dat de junta
nog aan de macht is.
De eenheid van de christen-democra
ten werd verbroken „toen deze kleine
groep samen met de militairen, de
verantwoordelijkheid op zich nam
voor een project van dood en vernieti
ging. dat zij vanuit hun machtsposi
tie lelden". Het was toen, aldus Diaz,
dat de meeste vooraanstaande leden
van de partij uittraden en een nieuwe
beweging oprichtten: de christen-so
cialisten die toetraden tot het FDR.
Volgens Dlaz zijn de christen-demo
craten die nu aan de macht zijn ver
antwoordelijk voor „de manipulatie
van de internationale opinie, in een
poging de ware aard van de onder
drukking en de verschrikkingen die
door de junta worden bedreven voor
de wereld te verbergen". Om dit te
kunnen doen maken zij gebruik van
de christendemocratische beweging.
Daarmee hebben zij niet altijd suc
ces. Dicht bij huis, in Honduras, heb
ben de christen-democraten een op
roep aan Duarte en aan Morales ge
daan af te treden, omdat volgens hen
de Junta een beleid voert dat ln strijd
ls met de christen-democratie. Dlaz
was van mening dat het onjuist is om
zijn partij als dissident aan te mer
ken. „Hoe ls het mogelijk dat de
overgrote meerderheid die een party
verlaat als dissidenten worden be
schouwd, als slechts een kleine min
derheid overblijft die de beginselen
van die partij verraadt"
NEW DELHI (Reuter, AFP, AP) Zestien Gemenebestlan-
den uit Azië en het gebied rondom de Stille Oceaan hebben
gisteren in New Delhi gepleit voor politieke oplossingen voor
de kwesties Afghanistan en Cambodja. Daarbij zou geen
sprake mogen zijn van het „gebruik van geweld" en van
„interventie en inmenging in de binnenlandse zaken" van de
twee landen.
De vijfdaagse conferentie van deze
zestien landen heeft niet geleld tot
een veroordeling van de Russische
inval in Afghanistan. De Indiase pre
mier mevrouw Gandhi zei na afloop
van het beraad dat alle Gemenebest-
leiders het erover eens waren dat de
Sowjet-troepen uit Afghanistan moe
ten worden teruggetrokken. „De
Sowjets zelf zeggen dat ze zich op
bepaalde voorwaarden willen terug
trekken. wy moeten zien of wy bevre
digende voorwaarden kunnen
scheppen."
Mevrouw Gandhi was tevreden met
het slotcommuniqué en verklaarde
dat het al heel wat betekende dat er
overeenstemming was bereikt over
omstreden kwesties.
De Oemenebestlanden drongen aan
op een „regeling die de soevereiniteit
onafhankelijkheid en neutraliteit van
Cambodja zou waarborgen, om biy-
vende vrede in zuid-oost-Azië tot
stand te brengen". De Gemenebest-
landen vinden dat buitenlandse troe
pen uit Cambodja moeten worden
teruggetrokken.
De verklaring over Cambodja bete
kende een toenadering tussen India
dat het bewind van Heng Samrin
in Cambodja erkent en landen als
Singapore, die nog steeds het verdre
ven bewind van Pol Pot erkennen.
Premier Lee van Singapore zei na
afloop van de conferentie dat dit
standpunt van India in de kwestie-
Cambodja een positieve ontwikke
ling is.
door Hennle Serfonteln
•e „Sullivan-richtlijn" voor arbeidsomstandigheden bij Zuidafrikaanse
«tigingen van Amerikaanse bedrijven wordt op het ogenblik fel
tkritiseerd door zwarte leiders in Zuid-Afrika. De „Sullivan-code" heeft
ls voorbeeld gediend voor de EO-arbeidscode voor Europese vestigin-
sn in het land.
Nominee Leon Howard Sullivan, een theo-
°°g uit Philadelphia en de eerste zwarte die
»it ln de directie van General Motors werd
enoemd, is begin vorige week ln Zuid-
ifrlka aangekomen voor een ontmoeting
Jet directieleden van Amerikaanse bedrij
en en zwarte leiders. Hij is daarbij midden
een groeiend conflict terechtgekomen.
toee zwarte leden van de onderwijswerk-
foep in Johannesburg zijn uit de groep
'stapt en weigeren Sullivan te ontmoeten:
e onderwijsdeskundige Tamsanqa Karn
de en de hoofdredacteur van het blad
«t Percy Qoboza. Kambule was vroeger
'noolhoofd in Soweto en nu lector aan de
"niversiteit van Witwatersrand.
|k werkgroep is twee jaar geleden gevormd
verbeteringen aan te brengen in de
■weidingsmogelijkheden die de Ameri
kaanse bedrijven in Zuid-Afrika aan zwar
ten bieden. De groep moest er op toezien
dat er goede scholen werden gebouwd en
dat bestaande scholen werden verbeterd en
daarnaast moest zij studiebeurzen verstrek
ken. Onlangs publiceerde Post een pagina
groot artikel over de Sulüvan-richtUjnen.
Het onthulde de Inhoud van een „opzienba
rend boek" van de Amerikaanse Elizabeth
Schmidt dat volgende maand verschijnt.
'Klucht'
Het boek doet uit de doeken hoe de Ameri
kaanse zakenwereld de apartheid steunt en
veroordeelt de richtlijnen als een „doorzich
tige camouflage" van deze samenwerking.
Het komt tot de slotsom dat de SulUvan-
richtlijnen niet bedoeld zyn om de apart
heid uit te bannen, maar om het systeem
eigentyds te maken en zijn voortbestaan te
verzekeren.
Kambule heeft naar aanleiding van zijn
weigering Sullivan te ontmoeten gezegd
niet aan zijn oprechtheid en goede bedoe
lingen te twijfelen. „Maar zijn arbeidsricht-
lijnen zijn een regelrechte klucht als je let
op de toekomstige ontwikkeling van het
land. Onder zwarten weet men nauwelijks
van deze richtUjnen af omdat ze totaal niets
te betekenen hebben." Kambule hecht geen
waarde aan de ontmoeting met Sullivan en
stelt dat sinds de werkgroep twee jaar gele
den begon een aantal zwarte leden er teleur
gesteld is uitgestapt. „Die leden moesten
een stempel van geloofwaardigheid druk
ken op een commissie die niets kan berei
ken en toch probeert de indruk te wekken
datzy de steun heeft van de zwarte leiders."
Druk
De werkgroep, aldus Kambule, is gevormd
om de voortzetting van de activiteiten van
buitenlandse bedrijven in Zuid-Afrika te
rechtvaardigen in ruil voor de onderwijs
kundige verheffing van zwarten. Het bereik
te resultaat is nihil en kan de schreeuwende
ongelijkheid tussen het zwarte en het blan
ke onderwijs niet verhullen. „De zwarten
zyn teleurgesteld en daarom blijven zij weg
uit de bijeenkomsten van de werkgroep."
SUllivan heeft inmiddels een ontmoeting
gehad met Ntato Motlana, de voorzitter van
de commissie van tien uit Soweto, en bis
schop Desmond Tutu, de secretaris-gene
raal van de Zuidafrikaanse raad van ker
ken. Motlana heeft gezegd dat hy onder
enorme druk heeft gestaan om niet met
Sullivan te praten.
Na de ontmoeting zei Motlana, die uit de
commissie van toezicht op de naleving van
de richtlijnen is gestapt, dat er strafmaatre
gelen moeten worden getroffen tegen Ame
rikaanse bedrijven die zich schuldig maken
aan discriminatie in de arbeidssfeer en dat
er een nieuwe poging moet worden onderno
men om hen tot andere praktijken te
brengen.
Motlana noemt het toezicht op de naleving
van de Sullivan-richtUjnen „byna zonder
betekenis". Hij stelt dat vele zwarten me
nen dat de richtUjnen zinloos zyn omdat ze
geen „tanden" hebben. „Ik heb SulUvan de
zwakheden van de richtUjnen en de nood
zaak voor veranderingen onder ogen ge
bracht en hij heeft gezegd dat hij hier op zal
letten," aldus Motlana. Als er geen straf
maatregelen kunnen worden genomen te
gen discriminerende bedrijven zxülen ze op
dezelfde voet doorgaan. En dan is ieder
toezicht tijdverspilling. Daarbij komt dat
verscheidene toezichthouders ook werkne
mers van de betreffende bedrijven zijn.
„Hoe kunnen commissieleden .poUtieman'
spelen over hun eigen baas," vraagt Motla
na zich af.
Fosatu zegt dat de werkgevers de richtUj
nen voomameüjk hebben gebruikt om er
zich achter te verschuüen. Bisschop Tutu
zegt SulUvan te hebben verweten dat rijn
richtUjnen worden gebruikt „als een soort
stootblok" door bedrijven die waarde hech
ten aan pubUc relations.
Vaag
Ook de zwarte vakbonden hebben kritiek
op Sulüvans richtlijn. Een woordvoerder
van Fosatu, de federatie van Zuidafrikaan
se vakbonden: „Het belangrijkste dat Fosa
tu tegen de SulUvanrichtUjnen heeft is dat
ze te vaag zyn op het punt van de erkenning
van vertegenwoordigende bonden en dat
niet kan worden voorkomen dat bedrijven
ze slechts lippendienst bewijzen." De bond
van arbeiders in de chemische industrie
(WIU) een niet erkende bond stelt dat
met de richtUjnen werkgevers er nauweUjks
toe kunnen worden overgehaald zwarte
bonden te erkennen, bonden die niet gere
gistreerd zyn en niet erkend door de rege
ring. De bond daagt SulUvan ook uit te
verklaren of de richtlijn steun geeft aan het
recht van arbeiders om zich aan te sluiten
bij de bond van hun keuze en of de bond
moet worden erkend door de staat, zoals
sommige werkgevers steUen.
Uitbuiting
Ook de zwarte bewustzijnsorganisatie Aza-
po heeft zich tegen het bezoek van de Ame
rikaanse predikant gekeerd. Een woord
voerder van Azapo: „Hy is hier slechts om
het kapitalisme aan te prijzen en de uitbui
ting draaiend te houden." De uitval van
Azapo geeft de kritiek weer van de zwarte
bewustzijnsorganisaties op de richtUjnen
van Sullivan en anderen, die er volgens hen
toe dienen de apartheid aanvaardbaarder
te maken in plaats van haar uit te roeien.
De Amerikaanse veteraan op het gebied
van de burgerrechten heeft de richtUjn des-
tyds ingediend als een alternatief voor het
terugtrekken van investeringen door Ame
rikaanse bedrijven. Ze verpUcht de in Zuid-
Afrika optredende ondernemingen om ras
sendiscriminatie uit de vestigingen te ver
bannen en is onderschreven door veel be
langrijke Amerikaanse ondernemingen.
