Nieuw bewind
nieuw geluid
RODGERS
4
te kunst te keur
8
qjb
Bij de opening van het
muziekseizoen
Hj;:
Electronium Trading b.v.
Amsterdams Philharmonisch Orkest
MUZIEK80
uscrn
£6c<$e/zoc/i
250 nieuwe instrumenten,
£6e($ei£oe//
c/\(9T(9
DINSDAG 9 SEPTEMBER 1980
muziek en <j
Jan Willem Loot, rechtenstudie in Groningen, entoesiast cello-speler in xijn
vrije tijd, werd op 27-jarige leeftijd al directeur van een orkest, het
Overijssels Philharmonisch. „Tien jaar geleden was dat iets heel vreemds,
zo'n jong iemand op zo'n post, maar ik voelde me wel in mijn element". Nu in
Amsterdam, opnieuw avontuur: „Uitproberen hoe ver het publiek mee wil
gaan."
Foto Erwin Verheijen
door Franz Straatman
Als in de hoofdstad maandelijks de sirenes van de BB loeiden,
deden ze, onbedoeld, nuttig werk: aankondigen dat in de
Westerkerk het gratis lunchconcert begon van het Amster
dams Philharmonisch Orkest. Sirene-concerten heetten ze
zelfs. Maar met ingang van het nieuwe seizoen zullen die
electrische brulboeien weer doelloos over de grachtengordels
janken, want de luncheconcerten worden anders en elders (in
de Sonesta Koepelzaal) opgezet.
Het is niet de enige verandering die
opvalt in de komende activiteiten
van het APhO. Want wie had ooit
gedacht de namen van Arnold Schön-
berg. Alban Berg en Peter Schat op
de affiches van het APhO te zullen
aantreffen Componisten die niet zo
in de gratie staan bij het doorsnee-
publiek, dat best wel eens een mooi
avondje wil in het Concertgebouw.
Gelijk meegekocht met de dagelijkse
boodschappen in de winkels van een
Zaanse grootgrutter, of besteld uit de
voor-elk-wat-wils catalogus van het
postorderbedrijf in kunst en cultuur,
het Nederlands Theater Centrum.
Het is duidelijk: bij het Amster
dams Philharmonisch Orkest doet
zich een belangrijke wijziging voor in
de artistieke koers. De man die daar
naar buiten toe voor verantwoorde
lijk is. heet Jan Willem Loot. sinds
een jaar directeur, daarvóór acht jaar
in dezelfde functie bij het Overijssels
Orkest. Een heel bedeesde prater.
Zo om te horen en te zien de
tegenvoeter van zijn voo:ganger-op-
richter. Jan Huckriede. te omschrij
ven als een Bourgondisch type, die 25
jaar lang het APhO als een verlicht
despoot leidde, samen met dirigent
Anton Kersjes Terzijde: een onge
looflijke prestatie om èn een voortref
felijk orkest op te bouwen èn een
geheel nieuw publiek aan te boren.
„Het APhO heeft een betrekkelijk
nieuw publiek, maar dat betrekkelijk
moet langzamerhand tussen aanha
lingstekens worden gezet", legt Jan
Willem Loot uit ais ik vraag waar het
APhO heenkoerst. „Ik reken erop dat
nieuwe bezoekers in eerste instantie
kiezen voor onze AH-serie Die blijft
populair van inhoud. Maar we begin
nen die serie wel met een Nederlands
stuk, nu eens geen werk van de over
bekende Andriessen, maar van Peter
Schat (Concerto da Camera). Tot gro
te verrassing van Anton Kersjes; hij
vond dat toch wel een wijziging van
het programma-beleid ten opzichte
van vorige jaren."
Enthousiasme
Ook barokspecialist Frans Brüggen
zit in die populaire serie. Geen barok
muziek voor miljoenenpubliek a la
Rampal.
„Toch past Brüggen er goed in; hij en
zijn instrument zijn populair bij een
groot publiek. Dat schept al een basis
van vertrouwen. Overigens, in Over
ijssel heeft hij destijds met het OPhO
gewerkt en dat is erg goed gegaan.
Brüggen is een enthousiasmerende
man. Het APhO kan de barokmuziek
niet eeuwig buitensluiten, maar als
wij die muziek op het programma
zetten, moet het goed gedaan
worden."
derbaarlijke mandarijn van Bartok
(„ook nieuw want we doen hem com
pleet") spreken boekdelen.
„Wij zien onszelf duidelijk als groot
stedelijk orkest, op één lijn met het
Residentie Orkest en het Rotterdams
Philharmonisch. Daarnaast staat
het Concertgebouworkest als natio
naal orkest.
Samenspel
laast
rils h
serifs hebben we dit seizoen een serie
van vier concerten die wat meer eist.
om zo te zeggen moeilijker is. Ook
voor het orkest, want in ieder concert
zit een stuk dat nieuw voor ons is:
Paganini-variaties van Blacher, Pel-
léas en Mélisande van Schönberg, de
Lulu-symfonie van Berg en de Vierde
symfonie van Nielsen. Dat is nog niet
de revolutie in huis. want we storten
ons niet in de avant-garde. We willen
voorzichtig uitproberen, hoever het
publiek mee wil gaan. Niet met in het
achterhoofd: we moeten ze opvoeden.
Daar geloof ik niet in. Mensen kopen
geen kaartje met de gedachte: dat is
nou eens goed voor mij. daar word ik
groot van Overigens: de vooruitzich
ten zijn hoopvol. Wij hadden een be
hoorlijke voorverkoop, zelfs nog iets
beter dan vorige jaren".
Ook in de keuze van grote werken uit
de orkestliteratuur blijkt dat het Am
sterdams Philharmonisch Orkest
i100 musici) zich tot de grote orkesten
rékent de achtste symfonie van
Bruckner („een wens van het hele or
kest"). Le sacre du printemps van
Strawinsky („helemaal nieuw voor
ons: we zullen er flink wat musici
voor moeten bij huren") en De won-
Hoe komt zo'n jaarprogramma tot
stand?
„Uit een samenspel tussen dirigenten
en de orkestleden, waarin ik fungeer
als coördinator van allerlei voorstel
len. Een gecompliceerde zaak, want
we werken dit seizoen met twaalf
dirigenten. Vroeger had je een vaste
dirigent die. zoals Kersjes, tachtig
concerten dirigeerde en een paar gas
ten. Dan lag dat eenvoudiger. Maar
we leven nu in een tijd dat het goed is
als de vaste dirigent eens een poosje
weg is; keert hij terug, dan wordt hij
weer plezierig ontvangen; 't is alle
maal heel menselijk."
„In die situatie is de directeur de
constant aanwezige. Ik onderhoud de
contacten met iedereen, krijg voor
stellen binnen. Hier heb ik een lijstje
van wensen uit het orkest Bartok.
Strawinsky, Mahler, Messiaen, diens
Turangalila-symfonie nog wel. Hier
Bernstein. De musici willen graag
groots geïnstrumenteerde en briljan
te werken. Iets waar ze hun tanden in
moeten zetten In de orkestraad
wordt het uiteindelijke programma
vastgesteld."
En het publiek. Levert dat ook wen
sen in?
„Afgezien van enkel briefje, neen.
Hun wens probeer ik zo goed moge
lijk te vertegenwoordigen; natuurlijk
weet ik van te voren dat ik meer
mensen krijg met Beethoven dan met
Bartok."
Stapels brieven
Hoe zit dat met uw serie in Arnhem;
is die opgeheven?
„Neen, beslist niet. Alleen doen we
die concerten nu voor eigen rekening.
De toeloop was zo groot dat Albert
Heijn, de organisator, steeds meer
klachten kreeg omdat de kaartjes op
waren. Kijk, wij vinden het prachtig
als we over een affiche het strookje
„Uitverkocht" kunnen plakken. Maar
Albert Heijn werkt vanuit een andere
mentaliteit: de artikelen moeten
steeds voorradig zijn. Het was onmo
gelijk om de serie te verdubbelen, dus
zijn we wat Arnhem betreft uit elkaar
gegaan. De serie afschaffen vond ik
sneu voor het publiek dat kennelijk
graag naar ons toekomt; toen geruch
ten over opheffing de ronde deden,
kregen we stapels brieven. Komend
seizoen zit de zaal in Arnhem, on
danks hogere toegangsprijzen, weer
helemaal vol: 800 bezoekers
U kwam van uit de provincie naar de
grote stad. Een forse stap lijkt me.
„Bij het OPhO trokken we een pu
bliek dat een mengsel is van wat hier
het Concertgebouworkest en het AP
hO op de been brengen. Het APho-
publiek reageert onbevangener; Je
merkt dat concertbezoek, naar mu
ziek luisteren nog niet zo'n traditie is.
Ikzelf voel me in Amsterdam hele
maal thuis; ik ben echt een stads
mens. En dan. er gebeurt zo veel; ik
kom tijd tekort. Dat was het aardige
van de provincie; je kon er pionieren.
Als je niks organiseerde, gebeurde er
niks. Hier in Amsterdam is de in
breng van een orkest veel kleiner.
Alles is al vastgelegd. Orkestleden
komen mij wel eens vragen of er
niet tien strijkers extra kunnen wor
den aangenomen. Dan zeggen ze.
„Oh. mijnheer Huckriede regelde dat
altijd even". Maar die tijd is voorbij
dat er op het stadhuis ergens een
ambtenaar zat die een laatje open
trok met geld. "t is nu knokken voor
iedere man"
Amerika's klassieke orgel:
liT*'"' "Ti!
■MUliiiiHÜffifMHUIlUi
De fraaie uitvoering
van een Rodgers orgel
is geen luxe, maar staat
borg voor vakmanschap
en een prachtige klank.
Ontworpen voor de meest
veeleisende organist.
Tijdens de manifestatie MUZIEK '80, van 12-16
september, introduceren wij de RODGERS 205. Een
uniek combinatie-instrument. Een pijporgel aangevuld
met een aantal hierop afgestemde electronische
registers van uitzonderlijke klank en kwaliteit.
Te zien en te horen op stand 4012
in de Julianahal te Utrecht.
Morsestraat 28, 6716 AH EDE, 08380-35806
Seizoen 1980-1981
„Er speelt altijd wel een orkest
bij u in de buurt."
HET BRABANTS
ORKEST
Postbus 442
s-Hertogenbosch
073- 138500
FRYSK
ORKEST
Postbus 666
Leeuwarden
05100 - 28898
HET GELDERS
ORKEST
Velperbuitensingel 12
Arnhem
085 - 422632
LIMBURGS
SYMPHONIE ORKEST
Henric van Veldekeplein 23
Maastricht'
043-17546 (kaartverkoop)
NOORDELIJK
FILHARMONISCH ORKEST
Postbus 500
Groningen
050- 124071
NOORDHOLLANDS
PHILHARMONISCH ORKEST
Lange Begi|nestraat 13 rood
Haarlem
023-319248
OVERIJSSELS
PHILHARMONISCH ORKEST
Raiffeisenstraat 25
Enschede
053 - 356565
UTRECHTS
SYMFONIE ORKEST
Vredenburg 8"
Utrecht
030 - 332111
Folders mei alle gegevens betreflende solisten, programma s etc worden u op verzoek gaarne toegezonden
kunnen wij u een werkelijk uniek te noemen collectie plano's, vleugels
en elektronische orgels laten zien en horen.
In onze toonzalen beschikken wij over een collectie
van meer dan
vleugels, piano's en elektronische orgels in
alle prijsklassen.
Modellen en merken van toonaangevende huizen in
binnen- en buitenland houden we voortdurend in
voorraad. Met onze ruim 50-jarige ervaring en be
proefd vakmanschap willen wij u helpen het instru
ment voor uw leven uit te zoeken, maar bovenal is
onze service als het instrument in uw bezit is, een
begrip geworden.
Wie mocht twijfelen of zijn kinderen een muziek
studie voort zal zetten, wijzen we op onze afdeling
verhuur, die mogelijk maakt bij eventuele latere
def initieve aankoop alle betaalde huur of een deel
hiervan terug te ontvangen.
Om ons motto: dienstbetoon, een nog ruimere inhoud
te geven hebben wij een speciale afdeling ingericht
voor bladmuziek en klein-instrumenten.
Door onze specialisatie kunnen wij een werkelijk
unieke keuze en voortdurende service in dienst
stellen van particulieren en officiële Instellingen,
muziekamateurs en beroepskunstenaars, kerk
genootschappen en onderwijsinstellingen.
U bent welkom; parkeerruimte voldoende.
STEMMEN
ONDERHOUD
VERHUUR
PIANO'S VLEUGELS ELEKTRONISCHE ORGELS - SPINETTEN - KLAVECIMBELS
BLADMUZIEK
KLEIN-INSTRUMENTEN
YAMAHA HI-FL
HANEKAMP 2-8
ZWOLLE
TEL. 05200-35587
-a
Bruno Gturanna,altviool
ook in 80/81 grote solisten
btf uw Kamerorkest
vraag folder bij.
Het Nederlands
Kamerorkest
Amsterdam, tel.76 56 76
Maurice Bourque.i
ook in 80/81 grote solistei
bij uw Kamerorkes
vraag folder bij;
Het Nederlands
Kamerorkest
Amsterdam, tel.76 56
