mm
Mochtu deze klok tegenkomen
Rabobank
Crematieresten zijn
oms nog waardevol
i De Klokkenberg
ook problemen
et Duitse chirurg
M mik
m$im
ÊËÊSik
Mni
tmw
Êiiim
ikunde verplicht
t achterstand
meisjes tegen'
Deze meneer is het slachtoffer van een
betreurenswaardige onderverzekering. Zo
noemen wij dat op de bank. Toen zijn fraaie klok
werd ontvreemd, bleek deze onvoldoende door
zijn verzekering te zijn gedekt.
Een gewaarschuwd mens telt voor twee.
Want ongemerkt schaffen wij ons vaak meer
aan, dan wij ons realiseren. Al hebben we dan
een geïndexeerde verzekering, we kunnen ons
toch nog een lelijke buil vallen. Want premie en
verzekerd bedrag worden weliswaar
automatisch aangepast, maar.alle
kostbaarheden waarmee huis en
haard uitgebreid worden,
kunnen wij niet ruiken. Dat
zult u ons moeten laten weten
Wij kunnen u dan
ook waardevolle tips geven
over mogelijke
uitbreidingen van de
verzekering voor woon
huizen en inboedels!
Bijdetijdse verzekeringen.
Fred Lammers
TERDAM Vorig jaar werden er in ons land 37.754 overledenen gecremeerd. Dat waren
ina achtduizend meer dan in 1975 toen het aantal 29.863 was. In 1965 waren er 6.349
atles. in 1955: 2 457 en in 1950: 1.520. De sterk toenemende belangstelling voor cremeren
jrm van lijkbezorging, die uit deze cijfers spreekt, brengt problemen mee Een ervan is
er moet worden gedaan met de restanten van edele metalen (goud en zilver) die bij
les niet worden vernietigd.
jn de ovens achterblijft na één
is te verwaarlozen, maar
^op dit gebied resteert na een
intal crematies is toch wel de
faard Vandaar dat deze zaak
igenblik over de hele linie
i van discussie en studie is
crematoria
oninklijke vereniging voor fa
leve crematie in Den Haag. die
ee oudste Nederlandse cremato-
felsen en Dieren, omvat en de
atoriumvereniging Nederland.
Groningen. Ockenburgh (Den
Daelwijk (Utrecht), Leeuwar-
Schagen, Heesch (Eindhoven) en
ndam-Zuid onder ressorteren,
meeste ervaring op dit
jaar heeft men zes jaar gele-
laak al geregeld. De edele
Idie in de as worden aange-
Cgaan naar een essayeur, die
- en zilvergehalte vaststelt,
n die bij de beide overkoepe-
rematoria organisaties in dit
j binnenkomen gaan eens in
ir jaar naar het Koningin Wil-
a Fonds. „Tot nu toe is dat
eer gebeurd. Binnenkort kan
ukerbestrijding weer een stor-
gemoet zien," aldus de heer J.
n Eek, directeur van zowel de
iriumvereniging Nederland
Vereniging voor facultatieve
J?en
aat niet om indrukwekkende
;en. hoogstens om enkele dui-
guldens. De gestegen goud-
:e parlementsredactie
HAAG Indien wiskunde I,
Nederlands en een moderne
nd» taal, een verplicht vak zou
iMdit de achterstand van meis-
«pzichte van jongens waar-
t helpen verminderen. Dit zei
uw ir. B. ten Zeldam-Harlust.
rervangend secretarispgene-
ihet ministerie van onderwijs
tenschappen, bij de installatie
adviesgroep keuzevrijheden.
adviesgroep moet nagaan in
rre de keuze un het onderwijs
beïnvloed door het geslacht
leerling. Verder heeft de ad-
oep als taak het onderwijs te
eren over mogelijkheden om
iloed terug te dringen.
luw Ten Zeldam zei dat de
haar invloed moet kunnen
nden om het traditionele rolpa-
te helpen doorbreken. Als voor
noemde zij het verplicht stellen
et vak wiskunde I. Het blijkt
hjk dat meisjes die het alge-
voortgezet onderwijs verlaten,
iet algemeen een vakkenpakket
n met minder doorstromings-
ijkheden dan jongens.
en zilverprijzen maken het echter
steeds meer de moeite waard op dit
terrein oplettend te zijn. Het nateri-
aal dat wordt uitgeselecteerd betreft
restanten van kiezen en tanden, zilve
ren pennen die bijvoorbeeld bij heup
operaties worden aangebracht en ook
wel sieraden die de overledenen wor
den meegegeven in de kist.
Na het crematieproces zijn deze za
ken nauwelijks meer herkenbaar. Bij
het cremeren blijven na verloop van
tijd vormeloze restanten achter, die
je volgens de heer Van Eek het best
kunt vergelijken met slakken in
hoogovens. Vroeger werden die steen
achtige klompen samen met de as
volgens de wensen van de overlede
nen of de familie verstrooid of begra
ven. Uit milieutechnische overwegin
gen kleven daar bezwaren aan. Dat
was de feitelijke aaleiding eens te
gaan bekijken wat er anders mee kon
worden gedaan.
Verontwaardigd
„Omdat we niet weten van welke
overledenen bepaalde restanten van
zilveren pennen of sieraden afkom
stig zijn is het ondoenlijk de baten
daarvan aan nabestaanden uit te ke
ren, vooropgesteld dat zij dit op prijs
zouden stellen. We hebben toen be
sloten dat de opbrengst voor een al
gemeen doel zou worden gebruikt en
waar kun je dat geld beter aan beste
den dan aan de kankerbestrijding,
een van de ziekten waar nog weinig
tegen te doen is en waar iedereen in
Nederland vroeg of laat van nabij
mee wordt geconfronteerd."
Het is een netelig onderwerp om over
te praten. Dat heeft de heer Van Eek
de afgelopen paar jaar wel gemerkt.
„Er zijn wel mensen geweest die toen
ze er over hoorden hevig verontwaar
digd waren. Zij dachten dat in de
crematoria de gouden kiezen er voor
de crematie werden uitgetrokken en
eveneens dat hun gestorven familie
leden voordat de kist de verbran
dingsoven werd ingeschoven van
eventuele sieraden werden ontdaan.
Niets is minder waar. De kisten zijn
verzegeld. Daar komt niemand meer
bij. Vandaar dat wij de herkomst van
de restanten van die edele metalen, al
zouden we het willen, niet kunnen
vaststellen."
Al het materiaal dat niet is thuis te
brengen uit de negen crematoria
waar de heer Van Eek bemoeienis
mee heeft, wordt centraal verzameld
en gaat dan naar de firma Shöne in
Amsterdam, die het verder behan
delt. Het goud en zilver dat uiteinde
lijk vrij komt is weer bruikbaar voor
allerlei doeleinden, meestal voor de
industrie. „De kans dat het in een
ring of ander sieraad terecht komt is
zeer gering. Het zou dan theoretisch
om milligrammen gaan." aldus een
woordvoerder van de firma Schone.
Reumafonds
Er zijn echter meer crematoria in
Nederland dan de negen hier boven
genoemde. Hoe pakken zij dit pro
bleem aan? In het gemeentelijk cre
matorium Westgaarde in Amsterdam
DA (ANP) Hoewel het supervisorenteam van De Klok-
lerg dit weekeinde liet weten dat de interne verhoudingen
het vertrek van hartchirurg Van der Schaar aanzienlijk
n verbeterd, blijken er nog problemen te zijn Al vorige
heeft de enig overgebleven hartchirurg in vaste dienst,
Beddermann. om juridische bijstand verzocht bij de
aat van Van der Schaar, mr Van den Boome.
mann mag, hoewel hij een half
»ng onder Van der Schaar als
wurg heeft gewerkt, geen hart-
iflte meer uitvoeren. Zijn werk is
gbracht tot het niveau van chi-
Öie assistentie. Maandag heeft
litse arts zich schriftelijk bij de
Bemingsraad beklaagd.
toelaar professor dr. J. Greep
het een raadsel waarom Bed-
Bnn deze stappen heeft geno-
Greep lichtte toe dat Bedder-
als Duitse arts geen Nederland-
'ntie heeft en dat de gastchirur-
die de operaties in De Klokken-
Eaande houden geen verant-
«dijkheid over de arbeid van de
f chirurg willen dragen
indere centra
ld is dat Beddermann zich
W andere Nederlandse hartcen-
R,aar opleidingsfaciliteiten zijn)
Utchirurg moet bewijzen voor-
"J in het register van de specia-
fegistratiecommissie wordt in-
teven. „Zo werkt dat nu een
bij ons, er is niets van een
•de bodem aldus Greep. Hij
dat het hier slechts om een
"kwestie gaat.
krmann heeft op het hoogte
van het laatste grote conflict
N dat ook hij niet langer meer
Van der Schaar kon samenwer
enkele weken later, heeft hij
daarover tegenover Van der Schaar
zijn verontschuldigingen aangebo
den en heeft hij zelfs diens advocaat
in de arm genomen om juridische
bijstand. Morgen komt er waarschijn
lijk een gesprek tussen de onderne
mingsraad en Beddermann in aanwe
zigheid van advocaat Van der Boome
en bemiddelaar Greep.
.Onverstandig'
Greep zei maandag dat Beddermann
onverstandig handelt. „Ik begrijp dat
opgewonden gedóe niet". Volgens
Greep doet de Duitse chirurg er beter
aan om rustig het oordeel van de
specialisten registratie-commissie af
te wachten. Ongeveer een maand ge
leden nog zei Greep dat Beddermann
na het vertrek van Van der Schaar de
verantwoordelijkheid van de opera
ties zou krijgen. Nu is hij ervan over
tuigd dat Beddermann nog minstens
een half tot driekwart jaar in een
ander centrum moet meelopen om
zijn Nederlandse inschrijving te ver
krijgen. De stappen van de Duitser
werken naar de visie van Greep al
leen in diens nadeel „Nu gaan ze het
volstrekt formeel spelen"
Overigens blijkt uit zojuist bekend
geworden gegevens dat sinds het ver
trek van Van der Schaar (29 juli) er in
totaal vijftien hartoperaties zijn ver
richt. Dat is ongeveer drie per week.
Deze week staan er weer twee of drie
op het programma
(in juni 1971 begonnen met nu gemid
deld 4800 crematies per jaar) vloeien
de, naar de leiding benadrukt „uiterst
geringe baten", in de gemeentekas.
Het Rotterdamse gemeentelijke cre
matorium Hofwijk (geopend eind
1977 met nu zo'n tweeduizend crema
ties per jaar) heeft onlangs besloten
de opbrengst van crematieresten te
bestemmen voor het nationaal reu
mafonds.
Het crematorium Twente in Ensche
de (gesticht in 1971, gemiddeld aantal
crematies per jaar ook tweeduizend)
behield tot voor kort niets wat over
bleef na crematies. Momenteel wordt
echter overwogen of men een proef
moet gaan nemen om na te gaan of de
edelmetaalresten die in Enschede
overblijven de moeite waard zijn ze
uit te selecteren.
„Wij draaien nog te kort (sinds mei
van dit jaar met tot nu toe 140 crema
ties) om iets zinnigs te kunnen zeggen
over de edele metalen bij crematies."
zegt de beheerder van crematorium
„de Boskamp" in Assen, een stich
ting, waar de gemeente veel in te
zeggen heeft. Navraag bi het stadsbe
stuur van Assen wijst uit dat deze
kwestie toch in studie is. „Het is de
bedoeling eventuele baten via het ge
meentebestuur een goede bestem
ming te geven," aldus een woordvoer
der op het raadhuis.
Op het gemeentelijk crematorium
„Moskowa" in Arnhem zijn de vond
sten zeer gering. Wat er op dit gebied JamDOtj0
overblijft wordt echter bewaard en r
zal mogelijk in de toekomst ook een
waardige bestemming krijgen. „Mos-
Het oudste crematorium in Neder
land is dat in Velsen. waar men al een
jaar of zes geleden een bevredigende
oplossing heeft gevonden voor de be
stemming van resten van edele meta
len, die bij crematies vrijkomen.
(foto: Erwin Verheyen)
kowa" heeft zo'n vijftienhonderd cre
maties per jaar.
Het bestuur van de „Stichting crema
torium Breda" wil op zeer korte ter
mijn een regeling treffen. In het bijna
twee jaar in exploitatie zijnde crema
torium zijn nu ongeveer twaalfhon
derd crematies per jaar. „Het is goed
voor de toekomst vast te leggen, wat
er met dit soort crematieresten moet
gebeuren. Tot nu toe kunnen we ech
ter alles wat we hebben gevonden in
een jampotje bewaren," is de reactie
in Breda.
De stichting die in Heerlen sinds fe
bruari 1980 een crematorium heeft
met tot op heden ruim zevenhonderd
crematies, bewaart niets. „We menen
dat ook de restanten van edele meta
len die de overledenen bij zich dragen
bij die personen horen. We vinden
echter wel eens wat. bijvoorbeeld
overblijfselen van zilveren rozenkran
sen die mensen bij zich hebben. We
denken er nu over daar een andere
bestemming aan te geven en dat zal
dan vermoedelijk ook het Koningin
Wilhelmina Fonds worden," aldus de
beheerder.
Op „Nieuw Eykenduinen" in Den
Haag (geopend in 1962 met zo'n
twaalfhonderd crematies per jaar)
m
0AG 9 SEPTEMBER 1980
TROUW/KWARTET 13
stemming opbrengst edele metalen in discussie
Een vraag die daaraan kan worden
gekoppeld is wat er gebeurt met de
sieraden die bij het ruimen van de
graven tevoorschijn komen Ook
daarover doen de betrokkenen niet
geheimzinnig. Wat er op het gebied
van sieraden uit graven komt is voor
degenen die dit verre van prettige
werk verrichten.
wordt niets bewaard, omdat er vol
gens dit crematorium vrijwel niets
wordt gevonden. „De begrafenison
dernemers verwijderen alles op dit
gebied voor de uitvaart.
