De onbetaalde rekening GIRO 70730 Trouw, 'anfate Commentaar POLITIEK verdwijn-puzzel niet verdwenen 1 Matiging onder voorwaarden Ongelijkheid Onderhoud auto's loopt terug, zegt politie stuur 'n brief vrouw op zee friese drs Voorzitter Brouwer dienstenbonden FNV stapt op nwnte ^zaterdag 6 SEPTEMBER 1980 BINNENLAND TROUW/KWARTET H S 5 Nu. september 1980, is de regering nog steeds niet in staat gebleken een wetsontwerp te produceren dat in het parlement behandeld kan wor den. Bovendien hebben de werkge vers tot nu toe met succes werkne mers en vakbonden afgehouden om meer invloed te krijgen op investe ringen en de ontwikkeling in de verschillende sectoren en bedrijfs takken. En ook de regering laat hel in dit opzicht afweten, ondanks concrete suggesties van onder méér CDA-zijde Het sectorbeleid stelt nog weinig voor. Minister Albeda van sociale zaken heeft, ook recen telijk weer. een aantal goedé ge dachten ontvouwd, maar veel be leid komt er niet uit de regerings handen. Op deze manier is het de vakbonds leden wel erg gemakkelijk gemaakt om toe te geven aan de verleiding niet te willen matigen, en breekt bij de bestuurders van de industrie bond een goed gekozen beleid aan de handen af. Het is alsnog een kans voor werkgevers en regering om hun verzuim goed te maken. De enige troost is dat de ledenvergade ringen zeer slecht waren bezocht, en het bondsbestuur zijn plannen nog eens. in aangescherpte en uit gewerkte vorm. dit najaar aan de achterban hoopt voor te leggen. it Het bestuur van de industriebond tt fnv heeft op de ledenvergaderin- 'igen bijzonder weinig bijval gekre- stl gen voor zijn nota ..Doormodde- per ren of durven". Dit ..durven" staat ur dan voor inlevering van koopkracht onder voorwaarde dat afspraken ei over de werkgelegenheid worden gr gemaakt met werkgevers en over- 1hcid. Maar de leden voelden er weinig voor 6m hun nek uit te e" steken, want we matigen nu al jaren Di zonder dat van die voorwaarden 'd* ooit iets terecht is gekomen, zo Mconcludeerde men U Dat eerste we matigen al zo lang ;n is meer onjuist dan juist. Er is 1 gematigd in die zin dat het denk- S baar is dat de lonen nog sneller jh zouden zijn gestegen Gemeten on naar de economische mogelijkhe- den, dié de laatste jaren achteraf steeds geringer uitvielen dan tevo ren was geraamd en bij loononder- ei handelingen was verondersteld, is ;n er echter nauwelijks gematigd, al- thans niet door degenen die de afge- jaren onafgebroken werk oa hebben gehad. I Het tweede de voorwaarden ble- ven onvervuld is wel goeddeels waar. In oktober 1974 kondigde de regering een vermogensaanwasde- Img ingaande I januari 1975 af DEN HAAG De socialist en wetenschapper Hans van den Doel heeft een prachtig boek geschreven. Het bevat een belangrijke, zo niet de belangrijkste sleutel tot de oplossing van het werkloosheidsprobleem. Het pijnlijke is alleen, dat hij door onwilligen moet worden gehan teerd. Want in Van den Doels wijze van zien gaat het uiteindelijk om een ordinaire centenkwestie. Wij burgers willen best solidair zijn met onze zeshonderdduizend arbeids ongeschikte medeburgers. onze 250.000 onvrijwillige werklozen en een onbekend aantal huisvrouwen dat ook aan de slag wil. Maar als het erop aan komt zijn we niet bereid daarvoor de benodigde gelden be schikbaar te stellen, ol waar het in de huidige situatie om gaat een verlies aan koopkracht te accepteren. Het boek heeft daarom de veelzeg gende titel meegekregen: „De econo mie van de onbetaalde rekening" Om alle misverstand te voorkomen, de auteur heeft die rekening in de allereerste plaats voorgehouden aan zijn geestverwanten, namelijk de vakbeweging en de PvdA. Oppositie leider Joop den Uyl heeft het zelfs mogen meemaken, om vorige week in een voorpublicatie van het boek in de Haagse Post, door Van den Doel te worden gedegradeerd van „Ome Joop" tot „Neef Joop". Van de oom die nog dicht genoeg bij de kiezers stond om in brede kring vertrouwen te wekken (tien zetels winst bij de laatste verkiezingen) tot de neef. die verder van het publiek is komen af te staan. Boodschap Het blijft, ook na lezing en hcrle- jing van het desbetreffende konin klijke besluit, een hele puzzel om precies uit te vinden wat staatsse cretaris Brokx precies heeft bewo- l gen om stadsbestuurders gevoelig op hun vingers te tikken voor hun «npogingen om te voorkomen dat r-1 goedkope huurwoningen verkocht ^worden en daarmee niet meer be- gai-schikbaar zijn voor het nog altijd dit aanzienlijke legertje minder gesala- rieerde woningzoekenden ;ch Zeker, de staatssecretaris heeft l'or- tv meel het grootste gelijk van de r b wereld. De woonruimtewet laat na- g'® drukkclijk de mogelijkheid open >riom flats juridisch op te splitsen en ilfc per stuk te verkopen. Op grond van diezelfde wet is er daarom ook mets op tegen oudere woningen op te cos kopen, die te verdelen in apparte- m menten om die vervolgens weer aan de man te brengen. Deze praktijk ian splitsen en verkopen nam eclv er een zo grote vlucht, dat veel 0 pmeentebesturen zich terecht zor- 1 gen gingen maken over deze aan slag op het goedkope huurbestand. Temeer waar er juist in de grote steden nogal wat huurders op dit pasport woningen zijn aangewezen Het is tegen deze achtergrond wel te begrijpen dat gemeentebestuurders deze ontwikkeling hebben willen afremmen, onder meer door. zoals in Amsterdam, adspirant kopers een woonvergunning voor zon ap partement te weigeren. Ook al was de daartoe strekkende verordening naar eerst nu blijkt, strijdig met de uit 1947 daterende woonruimtewet Waarom heeft Brokx indertijd toch actie ondernomen om deze Amster damse verordening aan de wet te toetsen? Voorzover hij al van de onzuiverheid van deze situatie overtuigd was, zou hij toch op zijn minst een betere oplossing voor deze zaak hebben moet bedenken. Bijvoorbeeld door het beschikbaar stellen van geld om de gemeenten in staat te stellen deze woningen zelf te kopen en verder te exploiteren, dan wel door de woonruimtewet op dit punt te wijzigen. Want we mogen toch niet aanne men dat het zijn bedoeling was de gemeenten te frustreren door hen te verhinderen woningzoekenden van de smalle beurs aan een huis te heipén. Brokx zou er daarom een eer in moeten stellen zelf actie te ondernemen en niet af te wachten tot het parlement initiatieven ont plooit. Wie geestverwanten zo hardhandig de les leest, krijgt daarvoor ook een rekening gepresenteerd. De prijs, die het voormalige Kamerlid, wellicht zal moeten betalen zou wel eens fors uit kunnen pakken. Isolement? Behan deld worden als een besmettelijke zieke? Of wellicht een kleine kans op erkening? Wie zal het zeggen. Feit is in ieder geval dat Van den Doel zijn nek heeft durven uitsteken. Veruit de intrigerendste vragen naar aanlei ding van dit boek zijn daarom, welk gewicht heeft de boodschap dan wel dat de schrijver zulke risico's durft te nemen. En als die boodschap dan al zo gewichtig is. waarom wordt zij dan vooralsnog grotendeels in de wind geslagen? De kern van Van den Doels bood schap, zoals hij zelf schrijft, is dat in een democratie als onze „beslissingen over de totstandkoming van collec tieve voorzieningen plaatsvinden in door Willem Breedveld het democratisch systeem (namelijk het parlement), terwijl de beslissin gen over de financiering ervan plaats vinden in het marktsysteem (name lijk de arbeidsmarkt). Een bindende coördinatie tussen beide beslissingen is totaal afwezig. Daardoor wordt de overlegdemocratie de economie van de onbetaalde rekening en de politiek van de onmacht" Of om het hulselij ker te zeggen, de sociale partners (vakbeweging en werkgevers) beslis sen over het beloningsniveau, de ba ten en daarmee indirect ook over de ruimte, waarover de overheid nog kan beschikken, bij voorbeeld om zie kenhuizen te bouwen, het openbaar vervoer in stand te houden en ervoor te zorgen, dat er voor werklozen en invaliden nog wat te besteden over blijft." Frisdrank Het centrale probleem is nu dat de vakbeweging zich in theorie wel ver antwoordelijk weet voor de collectie ve sector, waar die per slot van reke ning in staat is een behoorlijke portie werkgelegenheid te scheppen en bo vendien waakt over het peil van de sociale uitkeringen. Maar in de prak tijk komt daar volgens Van den Doel weinig van terecht. Het probleem is en blijft dat een werknemer „vijftig gulden voor frisdrank als een beste ding van zijn koopkracht beschouwt maar vijftig gulden voor het onder wijs ziet als een aantasting van zijn koopkracht" en bijgevolg een aanvul lende looneis stelt. Volgens Van den Doel eist de werknemer niet alleen een loonsverhoging, hij krijgt ze ook. Er zijn tal van argumenten aan te voeren, waarom zulke eisen worden gesteld. De voornaamste is volgens Van den Doel wel, dat een werknemer er nooit helemaal zeker van kan zijn, dat als hij inlevert een ander dat ook doet, zodat het bijgevolg zekerder lijkt dan maar het zekere voor het onzekere te nemen. Hoelang heeft het bijvoorbeeld niet geduurd voor de honoraria van de medische specialis ten werden aangepakt? Arie Oroene- velt heeft deze week op uiterst pijnlij ke wijze de juistheid van deze stelling nog eens moeten ervaren: zijn eigen leden bleken niet bereid koopkracht in te leveren voor werkgelegenheid Kortzichtig Het is op grond van deze wetenschap, idie in de politieke literatuur bekend is geworden als het prisonners dilem ma» dat Van den Doel samen met de hoogleraren Tinbergen en De Galan onder het kabinet-Den Uyl al een opmerkelijk pleidooi heeft gehouden voor een herinvoering van de geleide loonpolitiek. Democratische dwang is nodig om de werknemer te verlos sen uit het dilemma van kortzichtig heid. die op den duur wellicht de totale economie kan ontredderen Het is echter ook deze harde conse quentie, die Van den Doel c.s. van meet af aan tot een .roepende in de woestijn hebben bestempeld. Het heette een onaanvaardbare aantas ting van de vakbondsvrijheid. een aanmatigende regelzucht van de overheid waarin wij arme burgers jammerlijk zouden verstikken. Maar Van den Doel gaf de strijd niet op. In dag- en weekbladen verschenen ge- harnaster betogen Het werd een ge vecht op vele fronten en wie de neer slag daarvan nu naleest in zijn nieuw ste boek zal onmogelijk kunnen ont kennen dat hij aan overtuigings kracht wint en zeker niet in de laatste plaats omdat hij ingewikkelde econo mische problemen op een voor ieder een begrijpelijke manier weet neer te zetten Broekriem Voor een deel heeft Van den Doel (helaas mogen we wel zeggen) de tijd meegehad. Het leger werklozen groei de jaarlijks en ondanks het begelei dende gejammer, dat er nu toch ge matigd zou moeten worden, gingen de inkomens er telkens reëel met pro- moderne magie ZWART WORDT WIT Tekeningen, bij voorkeur in liggend tor- maat, sturen aan Trouw, jury politieke prent, postbus 859, 1000 AW Amster dam Naam en adres aan de achterzijde vermelden. Voor geplaatste prenten is er een boekenbon WIT WORDT ZWART en HILVERSUM (anp) - Bij een ver st keerscontrole op rijksweg A-l in 2 Naarden bleek aan 138 van de zeven- pt» honderd onderzochte auto's iets te 8 mankeren. „Hieruit kan worden afge leid dat het onderhoud aan de wa gens aan het teruglopen is. Ook hier is de economische teruggang merk baar". aldus de politie van Hil- vt versum w*Vier van de 138 wagens moesten naar de sloop en achttien werden ter plek ke gerepareerd. Onder de gecontro leerde voertuigen bevonden zich tachtig vrachtwagens, in 25 gevallen werden overtredingen geconstateerd, zoals te zware lading, slechte remmen en overtreding van het rijtijdenbe sluit. Verder zijn acht vreemdelingen uit Amsterdam voor nader onderzoek naar de hoofdstad teruggebracht. De politie betrapte niemand op alcohol gebruik en vond geen hasj of wapens. De „Verdwijn van de aarde"-puz- zel blijkt in het geheel niet van de aarde verdwenen. Enkele tiental len lezers belden of schreven waar puzzel en oplossing nog steeds te vinden zijn. Ds. Velt- man uit Epe die de ontbrekende rand van de puzzel zocht, heeft ook thuis veel brieven en tele foontjes met de oplossing gehad, waarvoor hij vanaf deze plaats alle helpers hartelijk dankt. De meeste inzenders wisten ons te vertellen dat de puzzel voor komt in het boek van de maand (april 1978) Spelen met puzzels. Ir. Torbijn. Den Haag, heeft de puzzel ook gevonden in het in 1961 in Londen verschenen boek ..Mathematical Puzzles en Diver sions", G. Schol uit Drachten in het tijdschrift Scientific Ameri can van november 1971, en W. Pijls uit Westmaas in alles wat al genoemd is plus in ..Sam Lloyds Raadselboek" dat dit jaar bij Meulenhoff verscheen. En wat al leen mevrouw Kraan uit Veenen- daal wist: de verdwijnpuzzel is ook opgenomen in Mies Bou- huys' „De klepel of de klok: je weet niet wat je ziet", uitgegeven ter gelegenheid van de kinder boekenweek 1979. „Jammer genoeg kan ik de clou niet vertellen, omdat ik er zelf geen snars van begrijp", schrijft Coralien v.d. Schoor uit Waterin gen, maar Rik Kraaij uit Eindho ven is al een stapje verder. Hij heeft de draaibare rand overge trokken: „Als de pijl naar de Chi nees met N O wijst zijn er der tien Chinezen, en als de pijl naar die met N.W. wijst is er één ver dwenen". Met het advies van J. Kooi uit Vroomshoop komen we er in elk geval uit: de puzzel met èn zonder rand op karton plak ken. een splitpen precies door het midden en dan die rand maar draaien. De verklaring van het De puzzel compleet. raadsel vinden we in de brief van R. Troelstra uit Hilversum. Hij legt het verdwijn-principe'uit aan de hand van een methode om van een aantal bankbiljetten er een tje extra te maken door alle bil jetten te knippen, de stukken an ders aan elkaar te plakken en toch onderling even lang te laten blijven Zodat je er één overhoudt, maar noemt het „een wisseltruc van niks". Veel lezers stuurden een fotoko pie mee, niet Eilleen van de ge zochte verdwijnpuzzel, maar ook van soortgelijke knip-, plak- en schuifraadsels: een cirkel met ze ven leeuwen en zeven jagers die in acht leeuwen en zes jagers veranderen als je de rand draait, twee ruiters die Je zonder knip pen in de juiste houding op twee paarden moet zetten, en een puz zel met veertien gebaarde man netjes. die je in drieën kunt knip pen en dan op twee manieren aan elkaar leggen, in één van die twee combinaties blijkt een mannetje verdwenen te zijn We komen nog even terug bij de heer Pijls die onder meer een fotokopie meestuurde uit Sam Loyds Raadselboek. Daar staat van alles in over deze „grootste puzzelontwerper van Amerika", die op 30 januari 1841 in Phila delphia geboren is en tot z'n ze ventiende in New York naar school ging. Toen al was hij zeer bedreven in goochelen, imiteren, buikspreken en schaken, en bo vendien kon hij razendsnel sil houetten knippen. Hij wilde inge nieur worden, maar daar kwam door zijn passie voor schaken niets van. Hij kon dat op zijn tiende al heel behoorlijk en toen hij nauwelijks veertien was, stond zijn eerste schaakpro bleem al in een Newyorks blad Twee jaar later was hij een erken de grootheid op dat gebied, kreeg een rubriek in een schaakmaand blad en leverde bijdragen aan tal van andere bladen. Na 1870 had hij daar niet zo'n zin meer in en begon hij wiskundige puzzels en originele reclamecadeautjes te ontwerpen. Ook daar bleek hij een meester in. Van zijn „ver dwijn van de aarde-puzzel", waarop hij in 1896 patent aan vroeg. werden in dat jaar miljoe nen verspreid. Na Loyds dood in 1911 nam zijn zoon de redactie van Loyds puzzelrubrieken over en gaf een aantal boeken uit met zijn vaders puzzels. We hebben nog één probleem over: de herkomst van een „schaakgedicht" dat ir. Torbijn ons stuurde. Zo mogelijk komen we daar volgende week op terug. In maart 1978 werd de nu 28- jange. in het Franse Brest opge leide marine-officier Augustin Irigo in Port Gentii in Gabon gearresteerd. Hij werd beschul digd van subversie en het in ge vaar brengen van de staatsveilig heid, maar is nog altijd niet voor geleid: hij zit nu vast in een speci ale dependance van de centrale gevangenis in de Gabonese hoofdstad Libreville. Gelijk met hem zijn nog meer legerofficieren gevangen genomen, van wie ver- scheidenen onder wie Irigo tijdens de verhoren door veilig heidsagenten geslagen en op an dere manieren mishandeld zou den zijn. Van hen zit nu alleen Irigo nog gevangen. Eerder dit Jaar suggereerden de autoriteiten dat zijn proces in voorbereiding was en dat hij spoedig voorgeleid zou worden, maar het schijnt er niet van te komen. Irigo zou nu aan een ernstige depressie lijden. Amnesty beschouwt hem als overtuigingsgevangene, gedeti neerd wegens het uiten van kri tiek op de regering. Beleefde bij voorkeur in het Frans gestelde verzoeken om de vrijlating van Augustin Irigo kunnen gestuurd worden aan: S. E. mr. Bongo Président de la République La Présidence Libreville, Gabon. En wellicht ten overvloede nog eens dit: Am nesty Nederland (3e Hugo de Grootstraat 7, Amsterdam) heeft voor een luttel bedragje de bro chure „Uw brief helpt een politie ke gevangene" beschikbaar, met voorbeeld-brieven in diverse talen. Eindelijk krijgen ook hier mari neschepen versterking van vrou wen. Als op 1 februari het bevoor radingsschip Zuiderkruis af vaart. zullen er onder de 166 op varenden 21 Marva's zijn. onder wie twee officieren: een bij de verbindingsdienst en een als vliegdekofficier. De anderen wor den in allerlei functies te werk gesteld, waarvan men voorheen meende dat ze alleen geschikt waren voor mannen. Aan het reis programma noch aan boord is iets veranderd, behalve dat er aparte slaap- en doucheruimtes bijgebouwd zijn. Na een jaar zal worden bekeken of het samen- varen veel problemen oplevert. Zo niet, dan kunnen vrouwen voortaan ook op andere marine schepen terecht. Commandant Van Swaay van de Zuiderkruis verwacht overigens de proble men niet bij de vrouwen, maar eerder bij de mannen te vinden. Voor het geval er iets mis gaat is er trouwens al een begeleidings groep aan boord. Dat er nu vrouwen mogen varen is een gevolg van de beslissing dat vrouwen in principe toegang moeten hebben tot alle functies binnen de Nederlandse krijgs macht. We wachten dus in span ning af wanneer de eerste vrouw benoemd wordt tot opperbevel hebber van landmacht, lucht macht of marine. Overigens heeft de Europese Commissie nog eens uitdrukkelijk vastgesteld dat volgens de EG-richtlijnen vrou wen ook tot de zeevaartscholen moeten worden toegelaten, waar je opgeleid wordt voor functies bij de koopvaardij. De reders kunnen hun borst dus alvast nat maken. Voor het eerst sinds de opheffing van de Franeker hogeschool in 1811 heeft Friesland zijn „eigen" afgestudeerden afgeleverd. Deze week hebben Marian Toren en Adriaan Windig hun doctoraal examen gedaan aan het Sociaal Hoger Hoger Onderwijs Fries land (SHF) in Leeuwarden, een „poot" van de Groninger univer siteit. Gorilla In Memphis, in de Amerikaanse staat Tennessee, is de eerste kunstmatig verwekte gorilla ter wereld geboren De moeder hoort thuis in de dieren tuin van Chicago en werd twee jaar geleden aan die van Mem phis uitgeleend. Directeur Geor ge Rabb van Chicago's dieren tuin noemt de geboorte opzien barend. omdat de onvruchtbaar heid onder de ongeveer vijfhon derd gorilla's in gevangenschap groot is Hans van den Doel centen op vooruit. In al die jaren zijn ook vele strategieën ontvouwd om het probleem aan te pakken: de be faamde broekriem van de overheid, het stimuleren van de export, uitbrei ding in plaats van inkrimping van de collectieve sector, het loonoffer als ruilmiddel voor behoud van werkge legenheid. arbeidstijdverkorting en noem maar op. De grote klacht van Van den Doel is. dat de meeste strategieën door elkaar heen zijn gebruikt met als gevolg dat vrijwel niemand door de bomen het bos meer ziet. De kracht van Van den Doels betoog is daarentegen dat hij de malaise in de economie weet te herleiden tot een organisatiepro bleem. Het gaat er bij hem eenvoudig niet In dat in een maatschappij waar in de behoeften groot zijn (zoals de verpaupering van de binnensteden, gebrekkig openbaar vervoer, zieken verzorging enz.) zich tegelijkertijd de luxe kan veroorloven er een groeiend legertje werklozen en arbeidsonge schikten op na te houden Winkelier Van den Doel schrijft dit toe aan een falen van de markteconomie in sa menhang met een falende overheid. Die overheid zou precies zoals een winkelier haar pakket moeten aan bieden op de kiezersmarkt. Het is zijn stellige overtuiging dat die kiezers voor dit pakket best een prijs willen betalen. Alleen en dat blijft Van den Doels centrale stokpaardje als puntje bij paaltje komt wil niemand de rekening voldoen Ja. waarom eigenlijk niet. waar de voordelen toch zo voor de hand lig gen? Het blijkt één van de gevoelig ste punten van zijn betoog te zijn. want ln een democratie is en blijft het tegen van een meerderheid tegen, ook al betekent dit een keuze voor meer werkloosheid en een voortzet ting van de malaise Het is echter de onmiskenbare verdienste van zijn boek. de prietpraat rond dit „tegen", de wollige taal. de mist die de feitelij ke consequenties verhult, hardhan dig te hebben weggebezemd. Politici, vakbondsbestuurders zijn in ieder ge val voor de consequenties van het niet willen presenteren, c.q. betalen van de rekening gewaarschuwd Hans van den Doel: De economie van de onbetaalde rekening, uitgeverij Het Spectrum. Utrecht. Prijs 17,50 gulden. ADVERTENTIE SOMALIË - OP LEVEN EN DOOD Het Internationaal Christelijk Steunfonds voert reddingsactie uit t±>.v. geïsoleerde vluchtelingen in Somalië. Fondsen dringend nodig. ICS - SOEST UTRECHT (ANP) Voorzitter Jan Brouwer van de dienstenbonden FNV heeft gisteren al zijn functies neerge legd. Zijn besluit om af te treden is volgens het federatiebestuur geba seerd öp problemen over de werkver houdingen binnen de diensten bonden. Van enig verschil van mening over het huidige of toekomstige vak- bondsbeleid is volgens het federatie bestuur geen sprake Brouwer is be reid om een andere functie binnen de dienstenbonden te aanvaarden. Vol gens Brouwer zijn er bestuurders die verenigingsorganen misbruiken om doelstellingen te bereiken in het ka der van de werkorganisatie. „Ten overstaan van federatieraad en con gres kan ik niet meer met overtuiging datgene verdedigen wat er ih de werkorganisatie gebeurt". aldus Brouwer. «hxtr Frtzr Pfjlmnn Eerste schooldag Ik breng mijn zoontje naar de kleuterklas. We fietsen door steeds onbekender straten. Hij draagt een appel in zijn nieuwe tas en zingt of zit wat voor zich uit te praten. Dan, in de gang, zie ik al door het glas de ouders met hun kind in alle staten, dat huilt alsof het hier een slachthuis was. Mijn zoontje krijgt het speelgoed in de gaten Hij laat me los en gaat gewoon naar binnen. Daar sta ik vol emoties in de kou, bekijk hoe innig kinderen hun ouders minnen, maak zelf de indruk dat ik niet van kinderen houd Ik loop de gang uit met gebogen rug en fiets teleurgesteld naar huis terug.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 5