'Schilderkunstig realisme' onwerkelijke werkelijkheid Jazz in Limburg leeft weer op Documentaire over Strauss Vraagtekens bij het gedrag van vrouwen en mannen Opheffing van orkest bedreigt ook koren Dievenbal uitstekend kijkspel Expositie in Leiden Publiek vindt weg naar festival Nieuwe Komedie speelt De Strop Donderdag op VARA-tv En dan nog DINSDAG 2 SEPTEMBER 1980 KUNST/RADIO/TELEVISIE TROUW/KWARTET 4 door G. Kruis LEIDEN Eeuwen geleden was er een vrouw, die geen geld had om tulpen te kopen; ze gaf Jan Brueghel d. J. de opdracht ze voor haar te schil deren Daar moest ik aan denken, lopend langs de schil derijen, aquarellen en grafiek op de tentoonstelling „Schil derkunstig realisme" die tot 6 oktober in het Stedelijk Mu seum „De Lakenhal" te Lei den gehouden wordt. Van Jan Brueghel werd zonder meer verwacht dat hij die tulpen zó zou schilderen, dat ze „nét- echt" zouden lijken. Bij deze expositie tekenen de samen stellers aan dat bij het door hen be doelde „schilderkunstig realisme" meestal wordt uitgegaan van een stuk werkelijkheid of onwerkelijk- MvStefle heid, dat heel individueel gevoeld. ervaren en beleefd wordt. Daarom pakken ze. historisch gezien, de draad niet op bij de 16e en 17e eeu- wers, maar de z.g. „magische realis ten" uit de jaren dertig, Ket, Koch, Hynckes, Willink. gevolg, dat de een nooit tegen de ander kan zeggen dat hij ongelijk heeft Zoals zo dikwijls schiet ook hier de taal tekort. Woorden gaan in de loop van de tijd dat ze gebruikt worden, meermalen andere begrip pen dekken dan ze letterlijk aandui den. Realisme is volgens Van Dale „die uitbeeldingswijze waarbij het uitgebeelde een hoog gehalte objec tief herkenbare werkelijkheid'bevat". Van Eyck was dus een realist, de 17e en 18e eeuwers, de romantici, de sym bolisten, de impressionisten en de expressionisten, allemaal hielden ze zich nadrukkelijk met de dagelijk se werkelijkheid bezig. Al die stro mingen zijn benoemd en daar houden we ons aan. 't Is een hulpmiddel om de zaken uit elkaar te houden, de tijden te Scheiden. Zo heeft het „schilderkunstig realisme" dat op de ze expositie gepresenteerd wordt, over het algemeen eigenlijk maar weinig te doen met de bekende, vertrouwde, zichtbare werkelijk heid, zoals die door velen (nog) erva ren wordt. Er is, vooral in de beeldende kunst, de laatste tijd wat afgesold met dat be grip realisme; nouveau-realisme, «u- per-realisme, sur-realisme, hyperrea- lisme, meta-realisme, foto-realisme, relativerend realismeRealisme betekent in de kunst het weerge ven van de werkelijkheid. En die wordt door de een het werd hierbo ven al aangegeven heel anders er varen dan door de ander. Met als De meesten van de hier vertegen woordigde kunstenaars hebben het niet zo op „de" werkelijkheid. Ze ver trouwen hun ogen niet, juist omdat ze geconfronteerd worden met het mys terie van die werkelijkheid. Ze ver dwalen in de wereld van het onmede deelbare en doen daarvan medede ling (Pat Andrea, een der exposan ten: „Je moet goed opletten wat er uit je potlood tevoorschijn komt. Dat is niet altijd wat je verwacht.") Realis me, „een bestendige traditie", 't gaat gewoon door, wat er zich ook omheen afspeelt. Kunstenaars, en waarachtig geen stok-oude, die nog steeds niet genoeg hebben van de traditionele (schilders-)materialen en methoden. Mensen die soms nog weken, zelfs maanden met intense aandacht bezig zijn aan één enkel schilderijtje. Die. om maar eens wat te noemen, een huis nog steen voor steen, gras spriet je voor sprietje en een huid porie voor porie schilderen. Vandaar waar schijnlijk ook die term „realistisch". Communicatie Deze kunstenaars voeren die reali- teits-uitbeelding soms lot het uiter ste op en daardoor komen ze juist tot irreële, spook- of sprookjesachtige en meermalen ook tot heel bizarre effec ten. Ik heb ze daarom wel eens wat doet een aanduiding meer of minder ertoe? „spectaculaire" en „sensa tionele" realisten genoemd. Willink kwam even aan de orde, als een soort uitgangspunt. Nu hoef je diens schil derijen helemaal niet mooi te vinden, je kunt bezwaar hebben tegen de peuterige manier van werken, tegen de kleur, tegen de onderwerpen, maar als Willink zijn angsten en voorgevoe lens in zijn schilderijen blootlegde, kon geen beschouwer zich aan het onheilspellende van zijn boodschap onttrekken. Kunst is in ieder geval een vorm van communicatie. Als kunstenaar kun je een ander deelgenoot maken van de schoonheid, die je hebt ervaren, van een vrouw, een landschap of gewone dagelijksse dingen. Kunst, bééldende kunst in dit geval, kan ólk een middel zijn om wat niet in woorden is uit te drukken, omdat het te diep in je leeft, door gebruik van vormen en kleuren aan de ander over te geven. Zo spiegelt Co Westerik, de nestor van dit gezelschap, de kijker met een eenvoudige middelen een fascinerend mensbeeld voor. Uit zijn werk komt één ding steeds weer naar voren: dat hij, op zoek naar de zin van de dingen, vooral op de absurditeit ervan stuit te. Dat bemerk je ook in de werken van de anderen op de tentoonstelling. Let maar eens op de afgrijselijke tra giek van Herman Gordijn's ogen schijnlijk karikaturale oudere vrou wen, afschrikwekkende schepsels, makabere symbolen van tnenselijke vergankelijkheid en verval, 'n Niets ontziende, onbarmhartige benade ring. die wonderlijk genoeg, een weg opent naar mededogen. Fer Hakkaarts schilderijen zijn illu straties van een grillige gedachten- gang, signalementen van het leven: „Ik schilder alles wat me interesseert, de wonderlijkste dingen gebeuren toch gewoon om je heen." De wonder lijkste dingen gewoon: vandaar tra vestieten in een openbaar toilet, drie dames la Gordijn) op een dakter ras, of een oud paar, voor een open raam, bezig vliegen te vangen en in een potje te stoppen. Walter Nobbe ziet het (mannelijk) li chaam als een stilleven en zichzelf als een stillevenschilder, 't Zijn ook por tretten, die jongen op bed, of die 'n beetje te mooie straatwerker, maar impressies van eens opgedane in drukken, prachtig van kleur (doet aan fresco's denken) en heel speels van licht. door Pieter Terpstra Fer Hakkaart: Vliegenvangers, olieverf op doek, 1976. Top Jan Beutener kiest als het ware voor de beschouwer welk deel van zijn schilderijen hij mag zien. 'n Paar op getrokken knieën bij voorbeeld voor een windscherm, of een mannenpor- tret, maar dan vanaf de achterkant geschilderd. Komt humoristisch over, maar zo is het, als je leest wat'ie er zelf van zegt, niet bedoeld. In ieder geval fijn geschilderd. 'k Heb het altijd moeilijk gehad met het werk van Ary van Geest. Zijn stijl, die me erg maniëristisch en ge zocht voorkwam, irriteerde me bo venmatig, maar ik kon toch nooit onder de zeggingskracht van wat hij maakte, uit. Maar het doek „Sam my", met dat kleine bruine figuurtje tegen dat hele grote, wonderlijk-blau we vlak, behoort naar mijn gevoel tot een van de toppen van deze tentoonstelling, die dan verder nog de bekende gevangenissen van Siet Zuyderland en enkele grote aquarel len (met potlood).van Pat Andrea, die let ook op zijn eerder aangehaalde uitspraak een enigszins surrealisti sche sfeer ademen. Schilderkunstig realisme, werkelijk heid, er is op de hele wereld geen schilderij te vinden, waarop de wer kelijkheid is afgebeeld, 't is altijd maar een deel, een stukje, dat de kunstenaar zich heeft toegeëigend, 'n persoonlijke interpretatie van een werkelijkheidsbelevenis. Een 17e eeu- wer (bij voorbeeld) of die schilders van vandaag, achter de ezel, trach tend iets uit te beelden van die hen omringende wereld. Of dat nou een stilleventje werd met een paar drui ven in een kommetje, of juist geen stilleven, zoals die door wanhopige mensen afgetrapte gevangenisdeuren van Zuyderland, of het nu een oude vrouw is, wanhopig bezig zichzelf op te maken, of een paar knieën tegen een windscherm, in alle gevallen is het een wijzen op iets dat ze zagen, bewonderden of triest of vreemd ge noeg vonden om er de aandacht op te vestigen. De tentoonstelling „Schilderkunstig realisme", die tot 6 oktober te zien is in het Stedelijk Museum „De Laken hal" te Leiden, werd samengesteld door het ministerie van CRM, Bu reau Beeldende Kunst buitenland, Amsterdam en zal na de periode in Leiden door het buitenland gaan rei zen. Maandag t/m zaterdag van 10-17 uur. zondag van 13-17 uur. JORWERD De zevenentwintig» reeks opvoeringen van een Fri< openluchtspel, in de grote notaristul te Jorwerd breekt niet met de traditi dat er een vrolijk stuk waarvoor er dankbaar publiek kan worden ve wacht, wordt gespeeld. Maar ditmarf grijpt men met „Bal de Voleurs" va. Jean Anouilh (in de Friese vertalin van Geart Jonkman „Dounsende dii fen" getiteld) toch weer wat hoge dan de voorgaande jaren toen he steeds meer in goedkope kluchte werd gezocht. Dat stelt weer wat hogere eisen aa. de spelers. An die eisen kan men Jorwerd grotendeels, maar niet hele maal voldoen. In de bezetting zij.- enkele zwakke plekken die het temp zo nu en dan sterk vertragen. Maa daar staat tegenover dat de regisseu Romke Toering de ruimte waar ova hij in de tuin beschikt ook in dl theaterstuk goed weet te benutten. Hij weet precies wat een kijkspe. vraagt. Men kan zelfs een heel geze schap in een auto naar het dievenba zien rijden en dat levert een van d meest spektaculaire scènes op. In he beeld van het levendige Vichy, badplaats waar velen genezing voor hun kwaaltjes zoeken, past ook ee muziektent en in plaats van de ew klarinetspeler die Anouilh voor oge heeft gestaan, heeft men in Jorwen niet minder dan zes muzikanten late aanrukken. Jaap Oosterwijk heeft de muziek, di uitermate goed bij alle onderdele van het stuk past, gecomponeerd. Zo wel deze muziek als de uitvoerin ervan zijn volkomen geïntegreerd i het verhaal over de dieven die hu slag proberen te slaan en het er al gasten van Lord Edgar en Lady Hui goed van nemen. Over het geheel genomen is de pn sentatie een felicitatie waard. De: week kan men zich daar op 5 en september nog van overtuigen. door Fits Lagerwerff MAASTRICHT Tot voor kort was er in het Limburgse, wat jazz betreft, bar weinig te beleven. Het Hammerveld- festival behoorde definitief tot het verleden. In de uitge sproken bohème hoofdstad Maastricht hield men het veelal op oubollige dixie-land en voor de sporadische mo derne jazzconcerten bestond ondermeer de regel dat deze voor 23 uur moesten worden beëindigd. Maar ziet, na vele jaren drammen, door de plaatselijke Amerikaan Char les Green en andere liefhebbers, ver scheen in de Maastrichtse gemeente nota een opmerking dat er toch wat meer aan jazz gedaan kon worden, en dat bleef niet zonder gevolgen. In drie maanden tijd werd een twee-daags internationaal festival uit de grond gestampt, werd een overheidssubsi die toegekend en kreeg tenslotte een fulltime jazzclub Momus op het Vrijt hof zijn fraaie inrichting en opening, door het kwartet van de Amerikaanse ^saxofonist Pony Poindexler. Dat de liefhebber van geïmproviseer de muziek hier niet langer op een houtje hoefde te bijten mag blijken uit de wijze waarop Maastricht is omgeturnd. Zelfs de clerus deed een duit in het zakje en stelde de prachti ge Dominicaner kérk, compleet met natuurlijke echo ter beschikking voor eigentijdse, versterkte klanken. De Stichting Jazz 8ociëteit Maas tricht kan tevreden zijn. Vooral de vele club- en kroegconcerten sloegen aan bij het groot publiek, dat ook op zondag nauwelijks genoeg van dit leven in de brouwerij kon krijgen. Als dat zo doorgaat is Maastricht zijn a- M6Iign6IO cultureel imago al snel kwijt Binnen kort vindt een „grensverleggend" cul tureel festival plaats, een manifesta tie waarvoor inmiddels ook al een alternatief festival in de maak is. geïmproviseerde muziek. Van het Keshavan Maslak kwartet, waarin pi anist Niko Bunink Loek Dikker ver vangt. Deze bezettingsverandering blijkt de muzikale structuur van de groep te hebben veranderd. Bunink moet als harmonisch verfijnd bop- specialist nog wiennen aan de sponta ne, razend snel uitgevoerde saxofoon fratsen van Maslak en houdt zich wijselijk wat op de vlakte. Toch ging er van zijn pianospel iets verfrissends uit. Het meest opvallende aspect van dit jazzfestival was de veelzijdigheid. Er was dixie, swing, bibop, er was mo derne jazz en zowaar eigentijdse Het begeleiden was waar nodig perfect en in de soli werd het harmo nisch en melodisch avontuur meer dan ooit gezocht. Het pathos, vroeger Dikkers handelsmerk en valkuil, is uit de groep weggevloeid en dat werkt zowel op Maslak als op de rest alleen maar positief. De slecht afgestelde geluidsinstalla tie in de kerk leek zangeres Peggy Larson daarna noodlottig te worden, ik kan me tenminste niet voorstellen dat iemand zomaar gevoelige, zuivere momenten met hoorbare uitglijders en een matige timing afwisselt. Het concert van het kwartet van de Ame rikaanse organist Lou Bennett met Charles Green trompet, Lou Black- horn trombone en Billy Brooks drums vooraf aangekondigd als hèt festivalhoogtepunt, viel voorname lijk op door een niet te doorbreken meligheid. Ik had eigenlijk een trio met een vet scheurende tenorsaxofo nist verwacht. Nu was het aan Green, met veel techniek en weinig ideeën, en Lou Blackburn, om door de orgel- brij te komen. Hetgeen zelfs in Afri kaanse soepjurken niet lukte. Ben nett lijkt de funk in de jazzclubs van Parijs en Barcelona volledig verloren te hebben en sleept de eens bewie rookte drummer Brooks in zijn kiel zog mee. Dat wordt dus niks, morgen in het BIM-Huis. Van de vele amateurorkesten die hier optraden verdienen de Limburgse jazzband een vermelding door de am bitieuze manier waarop Ellingtons werk werd afgestoft, en de Big-Band Amsterdam die een aardig soort brui- loften-en-partijen-jazz ten beste gaf. Deze geslaagde dagen krijgen zeker een vervolg en het is te hopen dat in een ruimere tijdmarge ook andere dan bevriende orkesten naar Maas tricht kunnen worden genodigd. door André Rutten 'door J. den Boef HILVERSUM Een docu mentaire over de Beierse poli ticus Franz Josef Strauss, die op 5 oktober als kandidaat van de Westduitse christen democraten tot bondskanse lier gekozen wil worden, valt negatief uit als alle feiten ge woon op een rijtje worden gezet. Heel negatie! wordt het beeld van Speciaal vandaag De Sullivans laatste afle vering, waarin de oorlog nog steeds centraal staat. Tom en Bert gaan zich melden bij het leger. Ned. 2/20.27 In Brandpunt, KRO's actu aliteitenrubriek, een reporta ge over de visumplicht voor Surinamers. Ook aandacht ▼oor de situatie in Polen. Ned. 2/21.15 Leven op aarde laatste af levering van Life on earth. On derwerp het laatste zoogdier: de mens. David Attenborough speurt naar de bron van onze beschaving op de Afrikaanse vlakten, in de grotschilderin gen in Frankrijk en het Biami- volk van Papoea Nieuw-Gui- nea Ned. 2/21.50 Muziek op het spel in living room music van John Cage wordt de omgeving muren en meubels op zijn waarde afgetast. Illustratie bij de stelling dat alle gelui den muzikaal bruikbaar zijn HUv. 2/23.30 deze fel omstreden figuur, als bij de keus van montage en toelichting een subjectieve benadering wordt ge volgd. Dit laatste is het geval met de documentaire film „Der Kandidat", die de VARA donderdagavond zal uitzenden tussen 22.10 en 23.55 uur op Nederland 1. Het is een omvangrijke documentai re, waarin vier vaklieden onder wie de regisseurs Volker Schlöndorff en Alexander Kluge op indringende wijze Strauss in zijn ware gedaante willen tonen, met name aan het jonge kiezersvolk. Zij maken er daarbij geen geheim van dat zij tot de felle tegenstanders van de Beierse premier behoren. Schlöndorff die overigens ook zeer gereserveerd tegenover de SPD (soci aal-democratische partij) van kanse lier Helmut Schmidt staat ver klaarde onlangs in een Interview dat alle teamleden uitgaan van de ver wachting dat Strauss een nederlaag zal lijden. Niettemin zagen zij het als hun plicht om deze bijdrage te le veren. De Westduitsers, voor wie de docu mentaire film bestemd is, hebben tot- dusver Weinig belangstelling voor de inhoud er van getoond, hoewel deze in verschillende bioscopen te zien is. Een tegenvaller voor het team is bo vendien dat de Westduitse televisie niets voor uitzending van de docu mentaire voelt omdat zij in een ver kiezingsjaar onpartijdig moet blijven. Mogelijk heeft bij deze beslissing ook een rol gespeeld dat de CSU van Strauss ais „tegenprestatie" een zeer partijdige film over Kanselier Schmidt beschikbaar wilde stellen. Overigens hebben de omroepen ook geweigerd om documentair filmmate riaal over Strauss ter beschikking te stellen. De documentaire is dan ook verre van volledig. Geen ondertiteling Alleen tv-kijkers in het noordwesten van de Bondsrepubliek kunnen de Stxauss-füm zien als zij donderdag- Een Mao-achtig beeld uit de documentaire: de kandidaat zwemt. avond afstemmen op Nederland 1. Zij moeten het dan doen met het voor treffelijk ingesproken commentaar door VARA-man Hans Emmering. Want het oorspronkelijke in het Duits geleverde commentaar krijgt men niet te horen. Bij de VARA bleken overwegende bezwaren tegen ondertiteling te be staan. Toch is het de vraag of een Nederlands publiek voldoende heeft aan het Nederlandse commentaar in een documentaire film van bijna twee uur lang, waarin heel wat Duits (uit redevoeringen en dergelijke) onver taald blijft en veel van het uithou dingsvermogen van de kijker wordt gevraagd. De instelling van de teamleden tegen over Strauss blijkt al in het begin van de documentaire, dat zich afspeelt in 1938, in hotel Dreesen in Bad Godes- berg bij Bonn. Daar kreeg Adolf Hit ler het vertrouwen van de naïeve Brit se premier Neville Chamberlain en werd de basis gelegd voor de ver schrikkingen van de Tweede Wereld oorlog. Voor de makers van de documentaire is de stap van Hitier naar Strauss een verrassend kleine, eerlijk gezegd te klein om geloofwaardig te zijn, welke gevaren men ook mag zien in het politieke verschijnsel Strauss. Ook in het vervolg van de film wordt wat te gemakkelijk met sommige feiten om gesprongen. Verklaarbare vrees Neemt men echter kennis van de uit spraken die Strauss in de loop der Jaren heeft gedaan en de schandalen, waarbij hij betrokken is geweest, dan valt de vrees die bij velen voor Strauss leeft, wel degelijk te verkla ren ook zonder aanvechtbare ver gelijkingen met het verleden. Want er blijft in de documentaire nog zoveel materiaal over, dat het de moeite loont om er kennis van te nemen. Het filmwerk is niet zo indrukwek kend als de makers gesuggereerd hebben. De documentaire voegt niets toe aan het toch al negatieve beeld van Strauss, dat nog niet op de één of andere manier vertoond was. Het is een collage geworden, waarin gepro beerd is. de dingen op een rijtje te zetten. Dat dit laatste niet altijd ge lukt is, wordt toegeschreven aan het feit, dat men het werk van vier men sen er in moest verwerken. DEN HAAG Het stuk dat de Nieuwe Komedie nu onder de titel „De Strop" speelt is gemaakt door twee Engelse schrijfsters, Susan Todd en Ann Mitchel op basis van ge sprekken die zij met vrouwen en mannen gevoerd hebben: hoe leven jullie met elkaar, wat verwachten jullie van el kaar, wat gaat er fout. Hun stuk, dat zij zelf „Kiss and Kill" noemden, ls de weergave, niet van die gesprekken, maar van een kleine reeks gewone, vrij alledaagse, maar helder doorgelichte conflicten, bot singen, irritaties in de verhoudingen tussen een man en een vrouw, die met gekus begonnen zijn maar blijkbaar gemakkelijk bij agressie uitkomen. Hoe bevrijd Je je daar. dan van? Geen getheoretiseer dus, maar frag menten tekenend gekozen frag menten uit het gewone doen en laten van vier vrouwen en drie man nen. Loes (Edda Barends) is er de min of meer centrale figuur in. Ze heeft, met haar kleine zoontje, afstand ge nomen van haar man, die haar ag- gressief per telefoon blijft vervolgen, en woont samen met haar vriendin Gerda (Kika .Groszkopf), die aan de ene kant als praatpaal fungeert ook nog voor een andere vriendin maar ook haar eigen relaties heeft, met twee mannen. De ene, Peter (Ed gar Danz) kent zij via haar werk aan een krant, waar zij journalist is en hij technisch opmaker. Bovendien zijn zij beiden actief in het vakbonds werk. Hij verknoeit de vriendschap pelijke relatie door er een vaste ver houding van te willen maken. Zijn vriend Frank (Adriaan Adriaansen) wordt ook haar vriend, maar die is minder-eisend. Zij heeft nog een an ders geaarde vriendin (ik ben sexy), die ook door Edda Barends gespeeld wordt, en Kika Groszkopf speelt ook een paar keer even de vrouw van Peter. Dat werkt in het begin wat verwarrend, maar je went er aan. Het maakt ook duidelijk, dat de schrijfsters er op uit zijn geweest ver schillende mogelijkheden in de hou ding van een man tegenover een vrouw, en van een vrouw tegenover Kika Groszkopf en Adriaan Adriaansen in De Strop bij de Nienwi Komedie rato Pu S# een man, in hun spel te betrekken, en ook nog zo, dat bij elk van die houdin gen in de praktijk een vraagteken wordt gezet: iedereen in het stuk is zich op den duur aan het herzien, aan het zoeken hoe dan. Omdat dit voor de schrijfsters hoofd zaak was is ook in de voorstelling onder regie van Heieen van Meurs alles wat daar de aandacht van af zou kunnen leiden vermeden. Een uiterst eenvoudig decor met in elke scène slechts een tekenend detail. Maar ook een heel sobere manier van spelen: de climaxen zijn weliswaar de emotione le reacties, en die worden ook duide lijk herkenbaar gespeeld, maar me een zekere afstandelijkheid, zodat j< ze met enige geamuseerdheid door ziet. Zo werkt het niet van het begii af aan: je moet er even in thuis raken de verschillende figuren wat bete. leren kennen. Het is daardoor geen voorstelling, waarvan Je denkt: wa wordt die prachtig gespeeld. Wel eei voorstelling, waarvoor je gaandewei sympathie krijgt, omdat de spelen niet de instelling hebben van: Kijl mij eens. Wel van: kijk nou eens wa er in die vrouw, in die man aan d< gang is. Dat laten zij met goed per soonlijk begrip en grote oprechtheii zien. Ensemble met 37 musici op straat De jaarlijkse prijs van het Strip schap, dat zichzelf omschrijft als het Nederlands centrum voor belangstel lenden In strips, zal worden toege kend aan Jan Kruis voor „Jan, Jans en de Kinderen". Een onafhankelijke commissie, bestaande uit Cor Nij- meijer, Jaap Vegter, Martin Lode- wijk, Arie de Koff en Peter Terink, vermeldt in haar rapport onder meer dat de combinate van de vaardige tekenpen en de uitstekende dialogen van Kruis doet aanspreken, temeer daar hij met zijn strip herkenbare situaties oproept. Tevens, aldus - i' Van onze kunstredactie DEN HAAG Met de woorden „een afschuwelijke beslissing" typeert drs. I. Gunther, lid van het college van gedeputeerden van de provincie Zuid-Holland, de weigering van mi nister Gardeniers (CRM) om de helft van de personeelslasten van het Ge westelijk Orkest van Zuid-Holland te subsidiëren. Daarmee heeft het en semble, dat sinds zijn oprichting in 1968 vaak op de rand van de afgrond heeft gebalanceerd, nu definitief de doodsteek gekregen. De leden van het orkest, gaan zich samen met de leden van de koren die ook door het besluit van de minister zijn getroffen, beraden op het voeren van acties. wordt gesteld, geldt dat Kruis nu al' jarenlang kans ziet hetzelfde, hoge niveau te handhaven. De dichter Willem Bijsterbosch uit Den Haag krijgt een aanmoedigings prijs van duizend gulden, hem toege kend door het Haagse literaire tijd schrift Ramp. Het is de eerste keer dat de prijs wordt uitgeloofd. Het ligt in de bedoeling dat de prijs volgend jaar ook voor proza zal worden be stemd. De bijdrage die het rijk met de perso neelslasten op zich zou gaan nemen, bedraagt vier ton. Met dat bedrag kan het orkest, dat in de afgelopen jaren !zijn bestaansrecht heeft bewe zen, in stand kunnen worden gehou den. Nu kunnen de 37 musici hun heil .elders zoeken, tenzij de Tweede Ka mer zou besluiten de minister op an dere gedachten te brengen. Alleen deze maand kunnen de salarissen nog worden uitbetaald. De oprichting van het Gewestelijl Orkest van Zuid-Holland is destijds gestimuleerd door de provincie. D« lasten zouden worden verdeeld over de provincie (55 procent) en de ge meenten. Op enkele uitzondering n> hebben die gemeenten nooit volledii aan hun verplichtingen voldaan. Ix de loop van de tijd werd het orkest te het orkestenbestel opgenomen kreeg toen mede de taak om scho< concerten te geven. Via de provi verleende het rijk een subsidie val 675 duizend gulden. De provincie deelde vorig jaar het rijk mee, dat ze niet kon blijv doorgaan om het subsidieb voor haar rekening te nemen. Voor J september moest daarin een besli sing worden genomen. Die besli is nu gevallen en betekent volge; orkestvoorzitter E. van Veen „een r gelrechte schande". Met het Gewestelijk Orkest dreii ook veel koren ten onder te gs Voor het nieuwe seizoen zijn conf ten met 50 koren afgesloten. Voor begeleiding van grote koorwerke kunnen het (Haagse) Residentie-O kest en het Rotterdams Philharmi nisch Orkest geen alternatief bieden

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 4