atelliet-tv op Firato is
cht niet zo'n primeur
Kabel speelt duidelijke
rol bij satelliet-tv
èletekst breidt
xperimenten uit
j Centrale plaats voor video
Parabool-antenne uit bouwpakket
-serie 'Rouw past Elektra' ondertiteld
HG 29 AUGUSTUS 1980
BINNENLAND
TROUW/KWARTET P 15 RHS 17
B rERDAM Vandaag
b n met 7 september) zul-
oor de 21e maal de poor-
c van de RAI opengaan
de Firato, de tweejaar-
radio-, televisie- en au-
1 itoonstelllng. Daar zul-
25 exposanten produk-
entoonstellen die ruim
jnderd merken, afkom-
uit 25 landen vertegen-
Jlgen, met de nadruk op
rland, Japan, Amerika,
Duitsland en Engeland.
o hebben de omroepen deze
V! el een heel belangrijk aandeel.
ipstuk moet namelijk worden
a fangst per satelliet van televi-
,g jamma's uit het buitenland.
u visiekijkers ln Amsterdam en
t, laag en plaatsen daaromheen
i ervan profiteren.
-jelgenlljk ls het gebruik van de
iesatelliet geen echte primeur,
de buitenlandse Eurovlslebeel-
het Journaal komén op geen
manier de Nederlandse huis-
s binnen dan per satelliet.
onlers onder de kijkers zullen
og wel 10 Juli 1962 herinneren
een echte primeur tot stand
doordat Telstar-1 uit de VS de
kaanse vlag bij ons op het
n bracht.
oetsen
zo'n reclamestunt op de Firato
e satelliet speelt de televlsiefa-
iten aardig in de kaart Er
namelijk op gezinspeeld dat
veertig programma's ons land
a binnenkomen en met een
versterking van de antenne
estig.
die hun tv-toestel moeten
uwen en bang zijn om de boot
sen en over genoeg dubbeltjes
kken. kijken al gauw uit naar
estel met de mogelijkheid heel
mopjes aan te kunnen 'tip-
odat er in ons land sinds kort
geëxperimenteerd met Tele-
en Viditel is een aangepast toe-
aarvoor ook nooit weg. Maar
lt zijn geen nouveautés op de
1980, want ze werden er in 1978
lemons treerd.
pte in beeld
lieuwe ontwikkelingen zullen
üoond worden, eenvoudig om
its er eigenlijk als is. We hebben
atelevisie, die de kinderziektes
aantal jaren ontgroeid ls op het
Samenstelling Riet Dlemer jj
De openingstijden van de J
Firato zijn van 10 tot vijf I
uur en van half acht tot I
half elf. Zaterdag en zon
dag is de tentoonstelling 's
avonds gesloten.
De Amerikaanse parabool-antenne die wordt geleverd in een bouw
pakket. Wie hem niet op het dak wil zetten kan hem ook gewoon op
de grond houden.
Zo zal een toekomstige omroep satelliet eruit zien, de L-SAT, die in 1984 wordt gelanceerd.
gebied van het beeld, maar met het
geluid blijft het behelpen.
Het wachten is op een demonstratie
van televisie met diepte in het beeld,
het zogeheten stereo-beeld. De ont
werpers daarvan hebben klaarblijke
lijk nog steeds geen belangstelling
zoiets aan het patat- en ijsjes etende
publiek dat de Firato tot een kermis
deformeert, te tonen. Want stereo-
telvisle is er al weL
Ook de beeldplaat, die Philips al
sinds 1978 aan de Amerikanen weet
te slijten, geeft voor de zoveelste keer
geen acte de présence op de Firato.
Philips gaat daar letterlijk en figuur
lijk heel bedachtzaam mee om en
belooft eind volgend Jaar of begin
1982 de Europese markt te gaan ver
overen.
Zoals gezegd zijn er weinig echt nieu
we zaken op deze Firato. Het econo
misch ongunstige tijdsbeeld ls daar
voor een deel verantwoordelijk voor.
Denk maar aan het aantal ontslagen
bij de video-afdeling van Philips.
De fabrikanten zijn voorzichtiger ge
worden. Verder is de Japanner ln op
mars op elektronisch gebied, maar
zijn mentaliteit is er meer een van
knap na-apen voor een voordeligere
prijs, dan met iets gloednieuws aan
komen.
Op de Firato ls wel een arsenaal aan
nieuwe snufjes die de beeld- en ge
luidsapparatuur nog meer moeten
vervolmaken, soms tot aan het ridi
cule toe. En voor mensen met een
vooruitziende blik is er deze aankon
diging van een fabrikant van televi
sietoestellen: „Zo rond 1982 gaat de*
eerste televisiesatelliet de lucht in.
Vanaf dat moment ls het afgelopen
met altijd en eeuwig Nederland 1 en
2. TV-satelleten brengen straks de
halve wereld bij ons thuis." De fabri
kant komt met tv-toestellen voor
tientallen verschillende kanalen, met
dertig voorkeurzenders. Zo'n toestel
kan ook nog Teletekst en Viewdata
ontvangen.
Voor degenen met weinig eigen initia
tief, die niet sporten of een concert
bezoeken, niet lezen of een penseel of
kwast in handen kunnen houden
blinkt er een gouden toekomst. Want
mogen we de fabrikanten geloven,
dan wordt de functie van de televisie
nog meer uitgebreid dan hij nu al is.
En nog maar een kritische enkeling
zeü zich afvragen hoe dat mogelijk is.
AMSTERDAM Vooruitlo
pend op de dingen die op ge
bied van satelliettelevisie
kunnen gebeuren zal op de
Firato een bouwpakket gede
monstreerd worden van een
parabool-antenne voor zelf
doeners. Een parabool-anten
ne is een schotel-antenne die
beelden moet opvangen van
de satelliet-televisie.
Zo'n antenne ls bedoeld voor leder
een die daarmee wil experimenteren
als er, zoals wordt gesuggereerd, in
1982 een speciale tv-satelliet boven
onze hoofden hangt en Nederland
meedoet.
Niet zo heel lang geleden gold bij
voorbeeld bij veel omroepbazen nog
het argument dat voor een vlak land
als het onze, dat ln alle hoeken en
gaten makkelijk te bestralen en te
be kabelen ls, satelliet-gebruik wel erg
onnodig en kostbaar ls. Intussen
doen er heel wat fantasieën de ronde
over de komst van de satelliet.
Kostbaar
Werken met een particuliere para
bool-antenne kan problemen opleve
ren doordat het een nogal kostbare
aangelegenheid ls. Dat kabeltelevisie
een duidelijke rol kan spelen moet
worden gedemonstreerd met het ex
periment op en tijdens de Firato als
Kabeltelevisie Amsterdam satelliet-
televisie gaat gebruiken.
De aanschafkosten van de parabool
antenne, waarvan Kabeltelevisie Am-
ITERDAM Ook Tele-
als proefproject van de
zal op de Firato zijn
ichting maken. Was er
jaar geleden sprake van
vluchtige kennismaking
wat facultatieve demon-
les, deze keer kan de re-
ie, die er inmiddels is,
wat meer aan de man
gen.
Teletekst wordt verstaan het
?en door de kijkers van infor-
op het televisiescherm via nog
niet gebruikte televisielijnen. Daar
voor is een speciaal teletekst-toestel
nodig, of een tv-toestel waarin een
decoder is geplaatst.
Iedere bezitter van zo'n tv-toestel kan
informatie oproepen. Vooral voor do
ven en slechthorenden kan het een
nuttige uitvinding betekenen als Te
letekst eenmaal goed van de grond is
gekomen.
Hun eerste echte ervaringen kunnen
ze opdoen op 4, 5 en 6 oktober wan
neer de KRO „Rouw past Elektra" in
drie delen uitzendt, onder regie van
John van de Rest. Bezitters van een
teleteksttoestel kunnen als ze dat wil
len gebruik maken van ondertitels.
Overigens laat Theo Schraag, chef
van de tltelredactie, zich nog heel
voorzichtig uit over dit experiment,
want er wordt nog niet gewerkt met
de definitieve apparatuur.
Sesamstraat
Op de Firato zal getoond worden hoe
„Sesamstraat", „Merijntje Gijzen" en
„Te land, ter zee en in de lucht" er
met ondertitels uitzien. Drie geheel
verschillende programma's, waarvan
het laatste met het speciale taalge
bruik van Willem van Kooten de on
dertitelaars de meeste hoofdbrekens
heeft gekost.
Inmiddels is afgelopen zondag een
nieuwe stap in de experimenten van
Teletekst gezet en is het aantal pagi
na's op honderd gebracht. Sinds zon
dag wordt het nieuws al vanaf tien
uur geactualiseerd, in plaats van om
drie uur, zoals tot nu toe het geval
was. Verder wordt gewerkt met vijf
rubrieken: nieuws, weer, verkeer,
sport en omroep.
Gouden toekomst
In de voorziening voor doven en
slechthorenden begint de tltelredac
tie van Teletekst in oktober met proe
ven van het ondertitelen van het Jour
naal van half tien. Ook zal geëxperi
menteerd worden met het ondertite
len van andere actuele uitzendingen,
zoals de actualiteitenrubrieken. Dat
zal afhankelijk zijn van de hoeveel
heid tijd die voor de uitzending be
schikbaar is. Ondertitelen is een ar
beidsintensieve zaak, want een kwar
tier uitzending kost een werkdag van
een persoon.
ADVERTENTIE
PHILIPS
POrKT Tl'ERT RL EB
SPACE
shft ext php uw
sterdam gebruik maakt, zijn onge
veer 25.000 gulden. Dit bedrag wordt
aanzienlijk minder naarmate de se-
rieproduktle van de schotel ls begon
nen. Nu wordt gebruik gemaakt van
een experimenteel modeL
De grootte van de schotel (drie meter)
hangt samen met het relatief lage
zendvermogen van de OT8-2. Dat is
de satelliet die nu wordt gebruikt Bij
volgende generaties satellieten, waar
bij het zendvermogen groter la, kun
nen individuele schotel-antennes van
ongeveer negentig centimeter door
snede al voldoende zün.
Voor een kabelnet blijft echter gelden
dat bij een groot kabelnet een grote
schotel een verhoudingsgewijs lage
investering en een aanzienlijk betere
ontvangst betekent.
Gebruik wordt gemaakt van de OT8-
2, de eerste telecommunlcatlesatel-
liet van Es tec, het Europese ruimtela
boratorium en technologisch cen
trum in Noord wijk. Deze hangt al
sinds 12 mei 1978 ln een geostationai
re baan om de aarde, 35.900 kilometer
boven de evenaar, op tien graden
oosterlengte. (OTS is een afkorting
van Orbital Test Satellite).
Vijf Jaar
Een nuttige zaak is de Philips pocket vertaler waarmee 2800 woorden in acht talen kunnen worden
vertaald.
mensen die veel op reis zijn en geen ogenblikje zonder hun tv,
of wekker kunnen is er van Panasonic deze handige mini-pols-
lahoud: een tv-schermpje op postzegelformaat van 4 centime-
oen FM/MG-radio en een klok met weksignaal.
HILVERSUM De ontwikkelin
gen op het gebied van videoappa
ratuur nemen al enkele jaren een
centrale plaats in op de Firato.
Maar nog nooit is het aanbod van
merken en modellen videoprecor-
ders zo groot geweest als nu. Op
ten minste twintig stands zal uit
voerig worden gedemonstreerd
wat de mogelijkheden zijn.
Er zijn wat verbeteringen, die de
huiskamer in de toekomst tot een
nog volmaaktere hnisbioscoop
omvormen dan na al het geval is.
De belangrijkste kenmerken zijn:
1. grotere mogelijkheden voor
voorprogrammering bij het auto
matisch opnemen van uitzendin
gen en 2. langere speelduur.
Alle videocassetterecorders be
schikken over een ingebouwde
klok, annex schakelklok, die zo
kan worden Ingesteld dat ook bij
afwezigheid automatisch en op
een vooraf ingestelde tijd kan
worden opgenomen. Bij de ver
schillende systemen kan de klok
geprogrammeerd worden op acht,
veertien of zestien dagen. In die
tijd kannen tussen de één en vijf
programma's worden opgeno
men. Dat is afhankelijk van de
merken.
Speelduur
Bij alle video-cassetterecorders
ls het mogelijk of het programma
op te nemen waarnaar wordt ge
keken, of juist dat op het andere
net. De speelduur ligt tussen de
drie en acht nur. Ook dat ligt
weer aan het merk.
Van groot belang voor de toe
komst van de video-ontwlkkelin-
gen ls, dat er een strijd wordt
geleverd tassen drie verschillen
de systemen: Video 2000 van Phi
lips (opvolger van VCR) en nieuw
•p de Firato, Betamax van Sony
en VHS. Hoewel se niet voor el
kaar onderdoen in kwaliteit, dol
ken de moeilijkheden pas op als
cassettes, die zijn opgenomen op
een toestel van het ene systeem,
worden overgenomen op een an
der toestel.
Vijf jaar lang wordt de satelliet voor
West-Europa, het Midden-Oosten en
Noord-Afrika gebruikt voor uiteenlo
pende experimenten. Dat zijn tele
foonverbindingen, raadplegen van
computers over grote afstand (data
banken), uittesten van beeldtelefoon
verbindingen voor tele-conferentles,
radio- en tv-ultzendlngen voor educa
tieve doeleinden met behulp van klei
ne grondstations.
BIJ het Flrato-experlment hebben we
alleen te maken met de functie van
de satelliet als een om de aarde cirke
lend automatisch zendstation.
Belangrijkste doel ls Informatie zen
den van het ene punt van de aarde
naar het andere punt
Waar maakt Kabeltelevisie Amster
dam nu onder meer gebruik van?
Frankrijk is alvast begonnen per
OT8-2 uit te zenden naar de oude
koloniën ln Noord-Afrika. Op de Fira
to wordt dit France-2 programma
overgenomen, maar dat geldt ook
voor Thames-television uit Engeland
en RAI uit Italië. De programma's
worden niet vertaald en ondertiteld.
Aangezien men zich in een laat sta
dium realiseerde dat ons eigen land
er helemaal niet aan te pas kwam,
werd contact gezocht met de VARA.
die ln een Achter het Nieuws-uitzen
ding al een uitgebreide les aan satel
liet-televisie had besteed.
Om dus toch mee te kunnen doen, zij
het een tikkeltje omslachtig, worden
ln Nederland door de VARA pro
gramma's opgenomen, dan overge
vlogen naar Engeland en vanuit En
geland vla de satelliet naar Amster
dam overgestraald.
Het programma-overzicht van de aa-
telllet-tv-uitzendlngen ziet er als
volgt uit:
13.00-16.00 uur Thames vanuit
Winchester (Engeland).
16.00-17.30 uur: VARA vanuit Win
chester (Engeland),
17.30-20.00 uur. RAI vanuit Fuclne
(Italië),
20.00-24.00 uur: Antenne 2 vanuit
Berceney (Frankrijk).
De programma's zijn Iedere dag
behalve op de Firato ook te ont
vangen vla een kabeltelevisienet
ln Amsterdam (kanaal 26) en
waarschijnlijk ook ln Den Haag
(kanaal 4).
Ook na afloop van de Firato zullen
de Franse programma's van de
zender Antenne 2 ln Amsterdam
en Den Haag vla de kabeltelevisie
te zien zijn. Volgens de PTT ls er
geen beletsel. Elke zender die ln
Nederland kan worden opgevan
gen met een antenne mag ook
worden aangeboden aan ontvan
gers van kabeltelevisie.
