Criminaliteit in Polen
hormaal probleem
Prijstreffer
59.-
V^'itda
iS
OOSTEN
in Krimpen
n aanleiding
ontruiming
IH verongelukt Het lijkt erop. maar dat zeg ik nu
TWEE WEKEN GRATIS
STEUNZOOL SERVICE
INSTITUUT
SCHOEVERS
INSTITUUT SCHOEVERS
Fascinerende Rondreis
door het
IDAG 26 AUGUSTUS 1980
TROUW/KWARTET
H 11
Koos van Weringh
E i mij in Warschau al vrij snel opviel was dat ik in telefoon-
dijen pratende mensen zag staan: die telefoons deden het
En de ruiten waren ook niet kapot. En de boeken nog
iniwezig Trouwens, vernielde, gemolde of in elkaar geramde
v en bushaltes heb ik ook niet gezien. En als je er toch op
de spuitbus is daar nog niet uitgevonden, althans die heeft
et straatbeeld nog geen toepassing gekregen. Slechts één
r zag ik een inmiddels weer overgeschilderde kreet op een
"Ir ur, die zelfs voor een buitenlander te begrijpen was: een
fljenkruis plus een hamer en sikkel maken samen de afkor-
CCCP. dat Is de Sowjet-Unie.
30/p®s in Polen voor het geven van
ital colleges over de ontwikke-
van de criminaliteit en d,e beoefe-
van de criminologie in Neder-
Het betrof een tegenbezoek. Vo-
^Jjaar hadden wij op het instituut
collega uit Warschau uitgeno-
t Inmiddels had deze in het (Ne-
indse) Tijdschrift voor Crimino-
een artikel gepubliceerd over de
'ëiJtoologiebeoefening in sommige
glistische landen. Het kan wei
geen kwaad van dat artikel hier
nei> nleiding iets te vertellen,
tar
ER
schrijver, Stanislaw Frankowski,
kzaam op het Instituut voor
ile preventie en resocialisatie
de Universiteit van Warschau.
dus. Niet ieder is ervan overtuigd dat
deze aanpak iets oplevert. Die discus
sie is weer opgelaaid in 1975 in de
jaren twintig is in de Sowjet-Unie
veel aan de biologische studie van de
criminaliteit gedaan toen de crimi
noloog L Noi een boek publiceerde,
waarin de noodzaak van deze benade
ring krachtig onderstreept werd. Wat
hem in hoge mate interesseert, is de
vraag in hoeverre negatieve sociale
factoren een directe of indirecte in
vloed hebben op individuele factoren
en mogelijkerwijs op iemands biolo
gische structuur.
ken hebben met de veiligheid van de
stadt, zoals de vrijheid van menings
uiting, die daar aan banden ligt.
De overeenstemming is ook betrek
kelijk groot als het om de plegers van-
criminaliteit gaat. Een aantal jaren
geleden heeft de Amerikaanse onder
zoeker Walter D. Connor laten zien,
dat die in de Sowjet-Unie vooral moe
ten worden gezocht in de groepen van
ongeschoolde jeugdigen met een ge
ringe of geen opleiding en zonder veel
perspectieven voor de toekomst. Dat
is in Westerse landen in het algemeen
ook het geval. En in Polen dus ook.
Elk sociaal-politiek systeem heeft
kennelijk zijn groepen uitvallers.
Drugs
De vraag of criminaliteit in een socia
listisch land een ..wezensvreemd"
verschijnsel is. wordt in boeken uit de
irkt op dat de invloed van de Sowjet-Unie en de DDR nog veelvul-
en uit de Sowjet-Unie op de- dig aan de orde gesteld, hoewel het
jlogie in de andere landen mijn indruk is dat het minder gebeurt
is, maar dat dit niet betekent dan een jaar of tien geleden. Waar
>t allemaal op hetzelfde neer- toen sterk de neiging bestond de
Tussen de Sowjet-Unie en de (nog) voorkomende criminaliteit op
bestaat een zeer grote overeen- rekening te schrijven van het vóór-
maar in Polen en Joegoslavië revolutionaire verleden of die te be-
frschillende inzichten ontwik- schouwen als gedrag dat door het
hoewel ook deze rekening hou- revanchistische Westen aangeblazen
iet de uitgangspunten van het werd, daar is nu de voorzichtige er-
isme-leninisme.
zensvreemd
nologisch denken in de
fct-Unie wordt door twee „basis-
Itingen" beheerst: ten eerste dat
lens tijdens zijn aardse bestaan
kenning te bespeuren dat de opbouw
van de socialistische samenleving ge
paard kan gaan met allerlei ongunsti
ge nevenverschijnselen, zoals crimi
naliteit. Maar dat die criminaliteit
een wezensvreemd verschijnsel is,
dat wordt toch niet ontkend. In Polen
staat men, zoals Frankowski in zijn
artikel opmerkt, veel neutraler tegen-
meer voor verbetering vatbaar over die vraag. In de toekomst zal wel
blijken of het hier om een belangrijke
vraag gaat
Pragmatisch
I ten tweede dat hij een sociaal
n is. Dit houdt in dat de crimina-
in een socialistische maatschap
en niet-noodzakelijk verschijnsel
por de omstandigheden te veran-
kan op het menselijk gedrag Die betrekkelijk pragmatische hou-
Ig invloed uitgeoelend worden ding trof ik in Polen ook aan. hl onze.'
k de criminaliteit verdwijnt. samenleving, daar komt die houding
Sowjet-Unie wordt de crimino- samengevat op neer, hebben wij nu
vanuit drie verschillende eenmaal te maken met allerlei vor-
itshoeken beoefend: de sociale. men van gedrag die als crimineel om-
ciaal-psychologische en de so- schreven staan en het is onze eerste
ologische. Met name over die taak om na te gaan wat daarmee aan
benadering wordt een hevige de hand is: Wat de stand van zaken in
lie gevoerd, als overal elders p°len precies is, valt moeilijk te zeg-
g£n, maar enige indrukken heb ik wel
opgedaan Gedurende twee dagen
waren door de Poolse Academie van
Wetenschappen discussie-bijèen-
komsten georganiseerd, waaraan on
geveer twintig criminologen deelna
men, op een Amerikaanse collega en
mij na allemaal Polen.
i onzer verslaggevers
EN AAN DEN IJSSEL - Er
It moment geen aanleiding om
in van het voormalige vuil-
rkingsbedrijf Exploitatie Maat-
ipij Krimpen (EMK) in Krimpen
I Jssel te ontruimen. Dit heeft
leente Krimpen maandag mee-
Id. Volgens milieu-ambtenaar J.
'erst is er geen sprake van
gevaar voor de volksge2ond-
tmeer omdat naar de twee he
iningen op het terrein inmid-
noodwaterleiding is aange-
tns de werkgroep die zich bezig
met de ontmanteling van het
er ook geen verdere
reiniging van de bodem in de
van de EMK te verwach-
[Het onderzoek naar bodemver-
8 wordt wel voortgezet.
neentebestuur van Krimpen
T de Stichting Bodemkartering
hakeld voor een „snuffelonder-
1 op het EMK-terrein. Aan de
|van dit onderzoek zal worden
lid waar nieuwe bodemmon-
moeten worden genomen. Uit
re monsters, genomen door de
zelf. is gebleken dat de bodem
het terrein in de Stormpolder
ig is verontreinigd, onder meer
de stoffen benzeen, tolueen en
tv
MK is inmiddels juridisch opge-
en te bestaan maar werkt onder
ndere naam verder op het indu-
errein aan de Moerdijk. Het
erwerkingsbedrijf heeft onge-
tien jaar in Krimpen gedraaid,
periode waren er voortdurend
kten met de gemeente. De ge-
ite probeert momenteel aan de
van getuigenverhoren voldoen-
Dat waren uiterst boeiende bijeen
komsten. waar openhartig over de
criminaliteit in Polen gesproken is, in
vergelijking met die in Nederland.
Bijna al die Poolse deelnemers waren
met onderzoek bezig: met seksuele
criminaliteit, met criminaliteit van
vrouwen, het gebruik van drugs, met
vormen van agressief gedrag, die
vooral onder invloed van alcohol naar
buiten komen (het alcoholisme is in
Polen een groot vraagstuk, in lange
tijd heb ik niet zoveel beschonken en
laveloze zwabbers over straat zien
gaan), maar ook met onderzoek naar
het effect van de gevangenisstraf
Ernstig
Wat mij in hoge mate opviel, was de
betrekkelijk grote kennis die men
van de „westerse" criminologie bleek
te hebben. En niet om zich daar tegen
af te zetten of om die als „burgerlijk"
van de hand te wijzen, maar vooral
om na te gaan of men daaraan iets
zou kunnen hebben. In een vitrine in
een universiteitsgebouw zag ik bij de
nieuwe aanwinsten verschillende
boeken uit de Verenigde Staten en de
Bondsrepubliek liggen, boeken die
hier ook gebruikt worden. Studenten
die het Duits of Engels een beetje
machtig zijn. kunnen zich behoorlijk
op de hoogte stellen over wat in het
Westen op wetenschappelijk gebied
aan de gang is Ik moet eerlijk beken
nen dat ik van tevoren dacht dat
dergelijke informatie niet verkrijg
baar zou zijn, maar dat was dus niet
zo. Zo'n reis kan dus nooit kwaad, dat
blijkt maar weer
Over de criminaliteit werd niet g&
sproken als over een verschijnsel van
voorbijgaande aard. Integendeel, de
«wiuucu- situatie werd als betrekkelijk ernstig
lateriaal te verzamelen om de omschreven. Het land dat ongeveer
via een gerechtelijke procedure 35 miljoen inwoners telt heeft meer
jrakelijk te stellen voor de bo- dan 100.000 mensen in de gevangenis
Verontreiniging. en dat aantal betreft, om het zo te
zeggen, grotendeels „gewone" gedeti-
MK betwist dat zij verantwoor- neerden. Het patroon van de crimina-
c is voor de vervuiling van het liteit verschilt niet zoveel van dat in
n in de Stormpolder. Onder de een Westers land. Bij een zeer groot
gangers van de EMK bevonden deel van de criminaliteit gaat het om
dezelfde gedragingen: diefstal, mis
handeling, verkrachting, moord en
doodslag, dronken achter het stuur
en druggebruik
twee chemische bedrijven, die
ns de EMK-directie ook hun
li hebben nagelaten
Eén van de bijeenkomsten was ge
wijd aan de problemen rond het drug
gebruik Ik keek daar nogal van op,
want hoe komen drugs zo'n toch aan
de grenzen behoorlijk gecontroleerd
land binnen? Niemand wist daar een
antwoord op te geven. „Ze zijn er", zei
iemand. De gesprekken daarover wa
ren belangwekkend en deden mij
denken aan die in Nederland, maar
dan van een paar jaren geleden. In
het gezelschap waren enkelen van
mening dat het gebruik van drugs
streng moest worden gestraft. Daar
zou een preventieve werking van uit
gaan. De meesten zagen daar echter
weinig heil in.
Eén van de inleiders was dr Zbigniew
Holda van de Marie Curie-Sklodows-
ka Universiteit uit Lublin. Hij hield
een betoog dat erop neerkwam dat
het gebruik van drugs eigenlijk niet
in het wetboek van strafrecht gere
geld moest worden. Op dit gebied
teveel strafbaar te stellen leek hem
niet goed, dat is elders wel gebleken,
meende hij. Hij pleitte er voor in elk
geval onderscheid te gaan maken tus
sen „soft" en „hard" drugs en tussen
handelaren en gebruikers, onder
scheidingen die men in Polen nog
niet kent. Voor dat standpunt baseer
de hij zich op een grote hoeveelheid
literatuur, „from all over the world":
de Verenigde Staten, de Raad van
Europa, Poolse wetenschappers en
ook de Rotterdamse hoogleraar in
het strafrecht L. H. C. Hulsman.
In een stuk van een criminoloog uit
Wroclaw, waarvan ik een Duitse sa
menvatting onder ogen kreeg, wor
den dezelfde genuanceerde opvattin
gen aangehangen. Waar in elk geval
sterk op aangedrongen werd, is het
doen van onderzoek, waaraan de dui
delijke behoefte ten grondslag ligt
een oordeel over deze onderwerpen te
baseren op feiten en niet op allerlei
strafrechtelijke constructies.
Gevangenissen
Mijn gastheer had als onderdeel van
het programma ook een bezoek gere
geld aan twee jeugdgevangenissen,
één voor meisjes in Falenica, in de
buurt van Warschau en één voor jon
gens in Ostrolecka, ongeveer 130 kilo
meter ten noorden van de hoofdstad.
Beide keren werd ik vergezeld door
een medewerker van de universiteit.
Hoewel ik de indruk kreeg enigszins
met een ..modelgevangenis" te ma
ken te hebben, was er toch wel iets op
te steken over de wijze waarop aan
jeugdige gedetineerden „gewerkt"
wordt.
In beide gevangenissen was een gas
tenboek waarin de bezoeker in het
kort zijn impressies kon weergeven
en van veel buitenlanders stonden
die er dan ook in. Iedereen had een
paar lovende woorden geschreven
over wat hij of zij daar gezien had. Ik
weet niet of dat uit beleefdheid tegen
over de directeur gebeurd is, of om
dat de bezoeker het echt meende. Je
kunt na een rondleiding moeilijk
schrijven dat je nog nimmer zo'n
treurige instelling bezocht hebt en ze
voor de rest de groeten doen
Treurige instellingen waren het trou
wens ook helemaal niet, in elk geval
niet treuriger dan zulke instellingen
waar ter wereld ook zijn. Gebouwen
die bedoeld zijn voor het opsluiten,
leveren nu eenmaal geen grote bijdra
gen aan de vrolijkheid onder de
mensen.
Geschiedenis
Bij de resocialisatie van de ontspoor
de jeugd wordt grote nadruk gelegd
op de betekenis van sociaal-culturele
en historisch-politleke waarden. Te
kenen en schilderen zijn belangrijk,
ook fotograferen. Beide gebouwen
hingen van boven tot onder vol met
tekeningen en allerhande produkten
van huisvlijt. In één van de instellin
gen was ik op de nationale bevrij
dingsdag en veel kinderen werkten
ijverig aan een tekening over de be
vrijding van het fascisme. Anderen
waren bezig met het maken van
muurschilderingen over de Olym-
psche Spelen in Moskou. Een groep
meisjes bracht die dag een bezoek
aan een militaire begraafplaats. De
geschiedenis van het land dient te
worden gekend. Er zijn zelfs speciale
leslokalen voor („Historia"), waar aan
de hand van veel beeldmateriaal de
Pools-nationale ontwikkeling te vol
gen is. Aan de muren hangen portret
ten van grote leiders en gewichtige
ogenblikken uit de historie van het
land.
In de inrichting voor meisjes wordt
ook aandacht besteed aan onderwer
pen als de plaats van de vrouw in het
gezin, het moederschap, babyverzor
ging, maar ook aan het ontwerpen en
maken van kleding. Bij de jongens
staat het werken voorop, in groeps
verband en in competitiesfeer. Op de
gang waaraan de werkplaatsen lig
gen, hangen prachtige grafieken aan
de muur, waarop precies de vorderin
gen van de verschillende groepen te
volgen zijn.
Recidivisme
De meeste jongens komen uit de sub
cultuur van Warschau, zoals op mijn
vraag daarnaar geantwoord werd.
Eén van de grootste problemen van
deze groep is het recidivisme, omdat
de jongens na hun straftijd veelal in
hun oude milieu terugkeren.
In beide instellingen bestaat een sys
teem van straffen en beloningen. Be
woners van het huis die dwarsliggen
worden gestraft. Hun bezoek wordt
ingekrompen, ze mogen niet mee
naar voorstellingen in de schouwburg
of de bioscoop of ze moeten extra
studeren. Eén van de beloningen voor
goed gedrag bij de meisjes bestaat uit
het mogen gebruiken van cosmetica.
Slechts een handvol indrukken kan
ik hier maar geven en kon ik ook
maar opdoen, maar het is in elk geval
voldoende voor de constatering dat
in een land als Polen de nieuwe mens,
die zich volkomen gedraagt naar de
regels van de socialistische moraal,
nog niet bestaat. Zou dat een troost
rijke gedachte kunnen zijn?
Koos van Weringh in hoogleraar in
de criminologie aan de Universiteit
van Amsterdam.
I even veronderstellenderwijs, dat deze
GEVEEN (ANP) De 24-jarige gedragingen in bijna alle samenlevin-
A. Westdijk uit Slagharen is gen voorkomen, onafhankelijk van
igavond door een verkeersonge- het sociaal-politieke systeem, dat ter
m Alteveer (gemeente Hooge- plaatse heerst. Dat betekent niet dat
1 om het leven gekomen. De man zo'n systeem niet ook een „eigen"
met zijn motor tegen een uit criminaliteit heeft. Bij een kapitalis-
ultrit komende personenauto, tisch stelsel horen speciale soorten
ilachtoffer overleed op weg naar» gedragingen, zoals speculatie, prijs-
'ekenhuis. vervalsing en dergelijke. In een socia-
listische samenleving komen zaken
0 jarige C. J. M. Paulussen uit voor die daar in het bijzonder bijho-
"g is in de nacht van zondag op ren, zoals allerlei vormen van corrup-
ldag in een ziekenhuis in Tilburg tie. De bureaucratische organisatie in
éden aan de verwondingen die zo'n land nodigt daartoe als het ware
ikele uren eerder had opgelopen uit. En in een land als Polen heb je
één verkeersongeval natuurlijk de misdrijven die te ma-
Bij Johan Wassenaar's speciaalzaken
start morgen het najaarsseizoen. Een
gloednieuwe collectie schoenen,
speciaal voor losse steunzolen staat
voor U klaar. Pumps, bandschoenen en
molieres, zijn er nu in grote verscheiden
heid. Hoge contreforts en elastische
boordsels zorgen voor een perfecte
sluiting.
Gratis
Tot en met zaterdag 6 september kunt
U Uw steunzolen gratis laten controleren.
Indien nodig, worden ze voor U in orde
gebracht terwijl U wacht, zonder dat U
iets berekend wordt.
Voetkundige
Van 9-12 en van 2-5 uur is een ervaren
voetkundige aanwezig, met wie U elk
steunzoolprobleem gratis kunt bespre
ken.
Dit is het moment
om moeilijkheden met voeten en steun
zolen in één keer goed en gezellig te
laten oplossen. U hebt er
elke dag weer
plezier van
"Op zieken zult gij de handen
leggen.en zij zullen genezen
worden" Mare. 16:18
GEBEDSGENEZINGSDIENST
o.l.v. Johan en Willy Maasbach
a.s. donderdagmorgen van 10 tot 12 uur
CAPITOL EVANGELIE CENTRUM.
Loosduinsekade 222, Den Haag
Toegang vrij! ledereen is welkom!
Polyester katoenen windjack met
wattinevoering en veel zakken. Dubbele
sluiting en verstelbare manchet.
Beige.
Mt 122-176
Alleen deze week
Grote Marktstraat 34. Den Haag -
Rozemarijn 19-23. Letdschendam
Haarlemmerstraat 115-117. Leiden
DE COMMISSIE VOOR
WIJK-
AANGELEGENHEDEN
vergadert op vrijdag 29 augustus om 14.00 uur
in het gebouw Javastraat 26 over de volgende
punten:
- bijzondere wijkaanpak
- adminstratieve ondersteuning voor bewo
nersorganisaties
- beantwoording brief van de heer D. Pols
over onderkomen van de Wijkvereniging Bo-
hemen
- nota multifunctionele accommodaties
- notitie n.a.v. de nota van het raadslid de
heer Heemskerk „Welzijnszorg, de 80'er jarën
en de wijkwelzijnsplanning. Een voorstel" en
de nota van een werkgroep van gemeentelijke
medewerkers „De rol van bewonersorganisa
ties in het proces van de democratische wel
zijnsplanning".
DE COMMISSIE VOOR
COÖRDINATIE
VAN DE
WELZIJNSPLANNING
vergadert op maandag 1 september om 14J00
uur in het gebouw Javastraat 26 over de vol
gende punten:
- notitie n.a.v. de VNG-brochure „Van plan
tot welzijn"
notitie n.a.v. de nota van het raadslid de
heer Heemskerk „Welzijnszorg, de 80'er jaren
en de wijkwelzijnsplanning. Een voorstel" en
de nota van een werkgroep van gemeentelijke
medewerkers „De rol van bewonersorganisa
ties in het proces van de democratism wel
zijnsplanning".
Indien u over een of meer agendapunten meer
wilt weten, kunt u de volledige lekst van de
te behandelen stukken Inzien In het Gemeen
telijk Informatiecentrum aan de Groenmarkt
(geopend op maandag van 11.00 uur tot 17.00
uur, van dinsdag tot en met vrijdag van 09.00
- 17.00 uur en op zaterdag van 10.00 uur -
16.00 uur).
De stukken zijn bovendien tegen betaling van
de kosten verkrijgbaar in het Stadhuis, Burge
meester De Monchypleln 14. bij de afdeling
Interne Zaken, kamer 2023, telefoon 62 41 21.
toestel 2198.
Desgewenst kunt u over een agendapunt het
woord voeren gedurende in principe ten hoog
ste vijf minuten. U dient dit dan direct vóór
de aanvang van de vergadering kenbaar te
maken aan de Secretaris van de Commissie
of telefonisch uiterlijk één dag voor de ver
gadering bij het secretariaat te melden (tele
foon 62 41 21 Cie W. toestel 2937, C/e Coörd.
Welzijnsplanning toestel 2373)
U krijgt hiertoe de gelegenheid In beginsel
direct vóórdat het desbetreffende agendapunt
door de voorzitter aan de orde wordt gesteld
sedert 1913
S-GRAVENHAGE
Cornells de Wittlaan 17-21
Laan van Meerdervoorl 351
Laan van N O. Indie 258
RUSWIJK. Leeuwendaallaan 9
telefoon 54.0500
telefoon 45.07 54
telefoon 85 87 28
telefoon 99 58 92
INSCHRIJVING VOOR:
DIVERSE 0A6- EN AVONDCURSUSSEN
Aanvang September
Typen: ma en wo of di en do-avond, ook
spoedcursussen overdag. 2 8 3 maanden
STENOGRAFIE: Nederlands, ma en wo of
di en do-avond
STENOGRAFIE: Duits. Engels dinsdagavond.
Frans woensdagavond.
De Schoevers' examens Stenografie en
Machinesdffrfiven staan onder toezicht van
een gecommitteerde van het Ministerie van
Onderwijs en Wetenschappen.
NOTULEREN: do-avond.
ALGEMENE ONTWIKKELING:
Opl. "sleuteldiploma" IVIO
ma of wo-avond.
MIDDENSTAND: ma-avond of wo-avond
BOEKHOUDEN: ma- of do-avond
M.BA: di-avond
NEDERLANDS: basiscursus, ma of di-avond
bedrijfscorr. opleiding, ma-, di- of wo-avond.
Nederlands voor buitenlanders, ma-middag
of di-of wo-avond.
FRANS: Talenpracticum; beginners, ma-
middag of wo- of do-avond, gevorderden,
wo- of do-avond.
Conversatie, ma-of do-avond, bedrijfscorr.
opleiding, do-avond.
DUITS: Talenpracticum; beginners ma-avond,
gevorderden, ma-avond, bedrijfscorr.
opleiding, do-avond.
ENGELS: Talenpracticum; beginners, ma-
of di- of wo-avond.
gevorderden, ma- di- of wo-avond.
conversatie: ma- of wo-avond.
bedrijfscorr. opleiding, di- of wo-avond
First Cert, in English, Univ. of Cambridge,
di- of wo-avond.
Cert, of Proficiency, di-avond.
SPAANS: Talenpracticum; beginners, ma- of
wo- of do-avond, gevorderden, ma- of
di-avond, conversatie, di- of wo-avond.
PORTUGEES: Talenpracticum, beginners.
ma-avond, gevorderden ma-avond.
Eenjarige beroepsopleidingen
(aanvang september)
Secretaresse
Europees Secretaresse
Afdelingssecretaresse
Receptioniste - Informatrice
Receptioniste
Stenotypiste/kantoorassistente
Voor inlichtingen en prospectussen:
bij bovenstaande adressen
Instituten zijn ook gevestigd te:
Amsterdam. Rotterdam, Vlaardingen. Utrecht
Hilversum. Arnhem, Nijmegen en Tilburg.
AFDELING SCHRIFTELIJK ONDERWIJS
(erkend door Min. v. Onderwijs en Weten
schappen d.d. 13 september 1974)
BVO/SFO-129451
Laan van Meerdervoort 351
Telefoon 450754
VERENIGING VOOR HANDENARBEID
's-GRAVENHAGE
CURSUSSEN VAN DE VERENIGIN6 VOOR
HANDENARBEID 'S-GRAVENHAGE
(aanvang 1 september a.s.)
Tekenen, schilderen, grafische technieken (maandag- of
donderdagavond)
Pottenbakken en keramische plastieken, draaien (dins
dag- of woensdagavond)
Weven (maandagavond) (vol)
Textiele werkvormen (dinsdagavond)
Edelsmeden (sieraden en kleine gebruiksvoorwerpen)
(woensdagavond)
Houtbewerking, ook draaien en gutsen (woensdagavond)
Boetseren naar model (maandagavond)
Modeltekenen (woensdagavond)
Alle cursussen omvatten 35 lesavonden van ieder 2'h uur.
Ook
Tweejarige opleiding voor het populair diploma Creatieve
handvaardigheid Een inleiding m een aantal technieken
van de handenarbeid
(nog plaats op de dinsdag- of donderdagochtend en
woensdag- of donderdagavond) -
Éénjarige cursus Algemene Handvaardigheid. Eveneens
een inleiding in de handenarbeid doch zonder theorie en
niet gericht op een diploma (dinsdagavond)
Korte cureuesen van 12 leasen 150,-
Etsen (donderdagavond)
Emailleren (oude en nieuwe technieken) (donderdag
avond)
Batikken en andere uitsparingstechnieken (donderdag
avond)
Poppen maken (handpoppen, sterpoppen, marionetten
(donderdagavond) (vol)
Doe het zelf (uitsluitend hout betreffend)
Leerbewerkmg (woensdagavond)
Vliegers maken (vijf lessen 50.-) (donderdagavond)
ALLE INLICHTINGEN EN AANVRAAG PROSPEKTUS: Tel.
070-635633.
Wordt lid van onze Vereniging voor 20.- per jaar. Vele
voordelen, o.a. kortingskaart, mstruktieavonden. tekendub
(model en portret), tentoonstelling, gebruik werkbanken e.d.
Met bezoek aan Egypte, Israël en Jordanië.
Volledig verzorgde rondreis.
p 2195
Vertrek 26 september 1980
Incl.
Perscombinatie reizen
Wibautstraat
Amsterdam
tel. 020-917711.