Hete hangijzers openen bloot
maar voorzichtig aangepakt
Orthodoxen willen
assemblee intomen
Vit brieven van lezers
Trouw
Britse r.k. bisschoppen antwoorden congres
Wereldraad bereidt „Vancouver" voor
Chr. geref. beraad
over uitbreiding
Israël-werk
Spaanse kloosters werven
per mini-advertentie
Wereldraad
vaag over
kerncentrales
Ds. Vergunst j
naar Ver. Stat
DONDERDAG 21 AUGUSTUS 1980
TROUW/KWARTET
door Pieter van der Ven
AMSTERDAM Echtscheiding ^boortenregeling, priestercelibaat en de positie van de
vrouw zijn in de roomskatholir fct I: zo sterk aan regels gebonden dat zelfs bisschoppen
daar nauwelijks aan kunnen t ngp.
De roomskatholieke bisschoppen van
Engeland en Wales hebben een bro
chure uitgegeven waarin zij varen
tussen de Charybdis van de kerkelij
ke leer en de Scylla van zeer duidelij
ke aanbevelingen van hun achterban,
die een radicale herziening van de
leer bepleitte.
De aanbevelingen van de Engelse
roomskatholieke leken waren in mei
op een uniek monstercongres tot
stand gekomen. Tweeduizend verte
genwoordigers uit alle delen van En
geland en Wales waren enkele dagen
in Liverpool bijeen om zich te bera
den over de toekomst van de Engelse
rk kerk. In groepen naar onderwerp
gesplitst, spraken zij over liturgie en
sacramenten, onderwijs, rechtvaar
digheid, vrede en bewapening, de rol
van de leek, en over huwelijk, geboor-
tenregeling en andere meer en min
der controversiële onderwerpen.
Geen koploper
De bisschoppen reageren enthousiast
op het congres waar ze zelf gewoon
aan hebben meegedaan. Het was de
bedoeling dat het rk kerkvolk nu eens
ernst zou gaan maken met het ver
werken van de resultaten van het
tweede Vaticaans concilie.
'1(8 rk kerk was -bepaald geen
L bij de ontwikkelingen, maar
met het congres in mei en al de voor
bereidende vergaderingen is een ta
melijk uitzonderlijke graad van bre
de deelname bereikt. Volgens de bis
schoppen is het experiment erg ge
slaagd en zij zien erin een teken dat
de Geest over het congres vaardig is
geweest.
Op tal van punten stemmen de bis
schoppen grif met de verlangens van
het congres in, zelfs als nog Vaticaan
se toestemming verworven moet wor
den, zoals waar het gaat over de mo
gelijkheden van boetevieringen en de
communie met brood en wijn.
Deze dingen liggen echter niet zo
vreselijk principieel en vaak is de
praktijk weliswaar niet helemaal vol
gens de regels, maar toch wel binnen
de rek die er in zit. Ze hebben even
min moeite met het verzoek om meer
aan oecumene te gaan doen. Zo wordt
overwogen om lid te worden van de
Britse raad van kerken.
Maar het was van meet af aan duide
lijk dat op het punt van de bekende
hangijzers de grootste vindingrijk
heid zou worden gevraagd. De aanbe
velingen van het congres waren vrij
vergaand: de meerderheid in de be
treffende commissie bleek van me
ning dat de kerk haar leer over huwe
lijk, seksualiteit en geboortenbeper-
king moest herzien met de mogelijk
heid van verandering.
Anderen vonden dat de tijd voor ver
anderingen al was aangebroken. Er
kwamen ook aanbevelingen voor de
gehuwde priester en de vrouw in het
ambt.
Nergens geblokkeerd
Het is opmerkelijk dat de Britse bis
schoppen de discussie nergens heb
ben geblokkeerd. Het getuigt zelfs
van een zekere moed, omdat juist op
die punten Paulus VI enige malen de
discussie zelfs onder bisschoppen in
feite onmogelijk maakte. En in ons
land wees kardinaal Willebrands bij
het laatste landelijk pastoraal over
leg in 1978 aanbevelingen in die geest
meteen als onbezonnen en onhaal
baar af. De Britse bisschoppen heb
ben niets bij voorbaat afgekapt, maar
evenmin hebben ze zich grote ver
wachtingen willen wekken die ze dan
wellicht later toch weer zouden moe
ten inslikken, zoals de Nederlandse
bisschoppen overkwam in 1969 inza
ke de gehuwde priester.
In de brochure houden zij vast aan de
geldende leer van de rk kerk, maar zij
willen, al luisterend naar wat de leken
te zeggen hebben, blijven zoeken
naar een betere theologie betreffende
huwelijk en seksualiteit. In het ken
nelijk meest zorgvuldig geformuleer
de deel van de brochure zien zij bij
voorbeeld de encycliek „Humanae vi-
tae" uit 1968 (over de geboortenrege-
llng) als de geldende leer maar erken
nen dat er „organische groei" moge
lijk is. Deze zou zich dan vooral kun
nen uiten in een minder zwart-wit,
goed-fout denken over seksualiteit.
Of en in hoeverre zij daar ernst mee'
maken zal blijken op de aanstaande
algemene synode van de rk kerk die
eind september in Rome begint. Daar
komen naast de taken van het chris
telijk gezin in deze tijd ook kwesties
als huwelijk en echtscheiding aan de
orde.
De aartsbisschoppen van Westmin
ster en Liverpool, kardinaal Hume en
mgr. Worlock, zullen zo lijkt de be
doeling, de aanbevelingen van hun
achterban in Rome ter sprake te
brengen. Het Engelse dagblad The
Times zag gisteren het probleem van
geboortenregeling en echtscheiding
in de rk kerk al haast half opgelost'
met deze Engelse sleutel.
Scheiden
Ook de kwestie van scheiding en her
trouwen nemen de bisschoppen se
rieus zonder zich te verwijderen van
de geldende bepalingen. Naar de van
zelfsprekendheid waarmee betrokke
nen van de sacramenten zijn uitgeslo-
Kardinaal Hume
ten neemt af. De bisschoppen pleiten
voor een „pastorale benadering" en
zien bovendien mogelijkheden in een
ruimere uitleg van de ongeldigheids
bepalingen.
Overigens heeft ook de paus een half
jaar geleden al gezegd dat gescheiden
en hertrouwde mensen niet het recht
verliezen op de pastorale zorg van de
kerk.
De bisschoppen zullen niet gaan plei
ten voor gehuwde priesters: dat heeft
volgens hen op het ogenblik toch
geen zin. Maar wel willen ze duidelijk
maken dat er onder de leken kenne
lijk grote zorg is over de toekomstige
vervulling van ambtstaken.
De vrouw als priester zien ze niet
zitten, maar wel willen ze aandacht
voor de vraag of het diaconaat voor
de vrouw kan worden opengesteld. Ze
vinden het verder hoog tijd dat aan
de ondergewaardeerde positie van de
vrouw in de kerk een einde komt.
Bisschippen en priesters moeten, zo
zeggen ze, gewezen worden op hun
ongevoeligheid in dit opzicht en hun
vanzelfsprekende aanvaarding van
de mannelijke overheersing.
door Aldert Schipper
GENÊVE De komende al
gemene vergadering van de
wereldraad van kerken die in
1983 in Vancouver wordt ge
houden wordt een uitdaging
aan de kerken in de wereld.
De voorzitter van het comité dat de
assemblee voorbereidt, de Ameri
kaan Arie Brouwer, legde uit dat de
assemblee weliswaar niet boven de
leden-kerken staat, maar wel een pro
fetische taak heeft tegenover de ker
ken en namens de kerken tegenover
de wereld.
De voorzitter van het centrale comi
té, de Canadese aartbisschop Edward
Scott zei: „Via de assemblee dagen de
ledenkerken elkaar uit".
Het thema voor de assemblee was
gisteren onderwerp van langdurige
discussie. Het comité van ds Brouwer
had uit de talloze voorstellen geko
zen: „Leven in Christus voor de we
reld".
Niet duidelijk
waarin opgenomen: De Rotter
dammer. met Dordts Dagblad,
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leldse Courant
Uitgave: Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur Jenze Tamminga
Directeur ing. O. Postma
HOOFDKANTOOR
Postbus 859
1000 AW Amsterdam
Wibautstraat 131 Amsterdam
lel 020-913456
telex 13006
Postgiro 66 00 00
Bank Ned Credietbank
Rekemngnr 23 00 12 574
Gemeentegiro Amsterdam
X11000
REGIO ROTTERDAM/DORDRECHT
Postbus 948
3000 AX Rotterdam
tel 010-115588 (abonnementen
en bezorging)
tel 010-115588 (redactie)
tel 115700 (uilsluitend voor
advertenties)
Westblaak 4
Rotterdam
REGIO DEN HAAG/LEIDEN
Postbus 101
2501 CC Oen Haag
tel. 070-469445
(abonnementen en bezorging)
tel 070-469445 (redactie)
tel 070-468864 (uitsluitend voor
advertenties)
Parkstraat 22 Den Haag
REGIO NOORD/OOST-NEDERLAND
(abonnementen en bezorging
Postbus 3
8000 AA Zwolle
tel 05200-17030
Melkmarkt 56 Zwolle
Abonnementsprijzen:
Per maand 16.98
Per kwartaal 50.95
Per half jaar 101,90
Per jaar 201,60
Advertentietaneven op
aanvraag
Telefonische abonnementenop
drachten (zie adressen boven)
Opgave familieberichten 9-19.30
van maandag t/m vrijdag. Op
zondag van 18-20 uur telef. 020-
913456.
Opgave mini-advertenties tel.
020-936868 of schriftelijk aan
Mim-Adv. afdeling, postbus 433.
1000 AK AMSTERDAM
Adreswijzingen uitsluitend schrif
telijk aan onze Amsterdamse
4P. adressen
De Nederlandse afgevaardigde ds
Marja van der Veen-Scheneveld
merkte op dat dit in het Nederlands
vertaald bepaald niet erg duidelijk is,
zij wilde liever een bijbeltekst en had
er alv&st een achter de hand: de korte
maar kernachtige zin uit Deuterono-
mium 30 vers 19 „Kies het leven".
Maar noch ds Van der Veen noch de
achttien andere sprekers over het
thema kregen hun zin. Vanmorgen
spreekt het centraal comité verder
over hoe het thema moet worden uit
gewerkt.
De assemblee wordt, zoals voorzitter
Scott al eerder had bepleit, ruim
schoots van te voren in de hele wereld
voorbereid. De kerken moeten bin
nen een jaar laten weten wie hun
afgevaardigden zullen zijn. In 1982
zal veel energie gestopt worden in
bezoeken vanuit Genëve aan de le
den-kerken en tussen deze onderling.
De bezoekers uit Genève zullen een
korte beschrijving op zak hebben van
het werk dat sinds de vorige assem
blee (1976 in .Nairobi! is gedaan en
zullen reacties daarop vragen.
Verder zullen de leden-kerken ge
vraagd worden om ideeën voor de
komende assemblee. Die zullen lei
den tot een document voor de bijeen
komst. Op deze manier moeten de
leden-kerken echt iets te zeggen krij
gen over de assemblee, zo is de bedoe
ling.
Idealistisch
Voor de Indiase metropoliet Paulos
Gregorios te veel: hij vond de pogin
gen om de kerken meer bij de assem
blee te betrekken Idealistisch. We
moeten niet te veel naar de kerken
luisteren, zo merkte hij op. Wellicht
heeft dat te maken met de orthodoxe
opvatting dat de plaatselijke kerk
zelfgenoegzaam is. In elk geval lijkt
het geen poging om de wereldraad te
versterken
Ook de Russische vertegenwoordiger
propresbyter Vitali Borovoj maakte
zich bezorgd over het gewicht dat aan
de assemblee wordt toegekend en wil
dat het geld een beetje in de gaten
wordt gehouden. De Russische aart
bisschop Kiril vond de assemblee van
24 juli tot 10 augustus wel een beetje
lang en de Grieks-orthodoxe profes
sor Nissiotis merkte op dat in Nairobi
om die zelfde reden mensen verstek
hadden laten gaan.
Een voorstel van de eveneens ortho
doxe Amerikaan prof. John Meyen-
dorff om de assemblee tot 12 dagen te
AMERSFOORT Ds. M. Drayer,
vrijgesteld zendingssecretaris van de
christelijke gereformeerde kerken en
tevens secretaris van deputaten
evangelieverkondiging dnder Israël,
treedt niet af als zendingssecretaris,
zoals wij gisteren abusievelijk meld
den, maar alleen als secretaris Israël.
De synode beraadt zich over een
voorstel, om voor de evangeliever
kondiging onder Israël een speciale
predikant als vrijgesteld secretaris te
benoemen.
beperken kreeg niet genoeg steun. De
apostolicos Karekin n uit Libanon
had door dat het allemaal pogingen
waren de assemblee te verzwakken
en sprak zich als enige orhodox.daar
tegen uit.
Aan de assemblee van 1982 zullen
ongeveer 900 mensen deelnemen, van
wie bijna de helft vrouwen en Jonge
ren onder de dertig jaar. Kerken met
50.000 tot 500.000 leden mogen twee
deelnemers sturen. Grotere kerken
mogen er meer afvaardigen.
MADRID (AFP) De zware terugval in het aantal kloosterroepin
gen in Spanje heeft verscheidene ordes en congregaties doen grijpen
naar het middel van de mini-advertentie onder de rubriek: betrekkin
gen aangeboden.
„Jongeren met religieuze roeping en goede gezondheid, wij de zusters
hieronymieten ontvangen je zonder bruidschat in ons klooster. Wij
bieden je een gezond en vreugdevol communauteitsleven In ons
gerenoveerd gebouw. Schrijf aan moeder-overste".
Ook sou er inmiddels op grote schaal in Latijns Amerika geronseld
worden, vooral onder Indiaanse meisjes. Daar is al protest tegen
gerezen, omdat deze meisjes zich nauwelijks souden realiseren wat het
religieuze levenbetekent en vooral aangetrokken werden door het
vooruitzicht van grotere materiële welstand dan de armoe thuis. Van
de ene kant kan de economische crisis een stimulans zijn voor het
kloosterleven en het aantal roepingen. Van de andere kant beeft de
crisfe ook menig klooster hard getroffen. Vooral beschouwende kloos
ters leven van handenarbeid en landbouw. Als hun produkten onver
koopbaar blijken, worden ze werkeloos, maar zonder nitkerlng. In
Spanje hebben deze slotzusters dan zelfs geen bijstand of AOW.
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor korte reacties op in deze krant gelecen
berichten, artikelen en commentaren, en niet voor open brieven, gedichten,
oproepen of reacties op advertenties (deze laatste dienen tot de directie gericht te
worden). De redactie behoudt zich het recht van bekorting voor. Hierover of over
het niet plaatsen (meestal door ruimtegebrek) kunnen wij helaas niet corresponde
ren. Brieven adresseren aan Secretaris hoofdredactie Trouw, Postbus 859,1000
AW Amsterdam. Bij publikatie worden naam en woonplaats van <de schrijver
vermeld.
CD A-dissidenten (6) CD A-dissidenten (8)
Het is onverstandig wat de KVP-top
ten opzichte van Stef Dijkman doet.
Het artikel in Trouw van Hans van
den Broek komt echter neer op wat
vroeger in de AR-fractie gold: In het
algemeen is het meerderheidsstand
punt het fractiestandpunt, bijzonde
re uitzonderingen voorbehouden.
Maar, inderdaad, nooit „automa
tisch", wel na veel felle discussies en
principiële gedachtenwisselingen!
Dit element komt niet tot uitdruk
king in Willem Breedvelds artikel in
Trouw van 18 augustus.
Voorburg J. Keijzer
CDA-dissidenten (7)
.Hans van den Broek (Trouw 15 au
gustus) lijkt door panische angst be
vangen te worden bij de gedachte dat
het kabinet-Van Agt wel eens ten val
zou kunnen komen mede door toe
doen van een minderheid van de
CDA-fractie. Die angst doet hem de
proporties uit het oog verliezen en
brengt hem ertoe enkele van zijn col
lega's standpunten en motleven toe
te dichten die ze niet hebben. Wat de
zaak zelf betreft: het kabinet-Van Agt
zal vroeg of laat verdwijnen. Daarna
komt er een volgend kabinet. Het is
onzin om paniekerig te doen over een
voortijdig einde van het kabinet-Van
Agt, vooral als dat kabinet zelf bezig
is het ernaar te maken. Zeker, op dit
moment zou een kabinetscrisis ui
terst ongelukkig uitkomen. Maar een
ramp is het niet en laten we elkaar
dat ook niet aanpraten. Het kabinet
heeft voor zijn beleid Inzake Zuid-
Afrika geen meerderheid in de Twee
de Kamer. Is binnen het kabinet
om in Van den Broeks termen te
spreken een meeVderheid wellicht
onder het dictaat van een minderheid
doorgegaan? Wat mij betreft had het
kabinet na de rare vertoning rondom
het olieboycotdebat mogen vallen.
Dat het kabinet door de stem van
kleine rechtse partijtjes de motie van
wantrouwen heeft overleefd is een
aanfluiting. Het lijkt er echter op dat
Van den Broek bloed wil zien. Laat
hij toch oppassen. Op dit moment is
het beter te proberen om met Piet
Bukman te spreken „de vleugels
aan de kip te houden". Anders zou
het CDA misschien een korter be
staan beschoren zijn dan het kabinet-
Van Agt. En dit zou pas echt een
ramp zijn.
Eindhoven Pief C. Bos
Doorredenerend naar aanleiding van
de opvattingen van de heer Van den
Broek (lid van de Tweede-Kamer
fractie van het CDA-bloedgroep
KVP), neergelegd ln zijn artikel in
Trouw van 15 augustus, betreffende
de fractie-discipline binnen het CDA,
zou men de volgende suggestie kun
nen geven: Laten we de stemmingen
in het parlement maar afschaffen,
dan is het kabinet bevrijd van die
lastige oppositie, nota bene zelfs van
je eigen partijgenoten! Enkelen dur
ven soms bij principiële zaken hun
eigen geweten boven de fractiedisci
pline stellen. Sterker nog: laten we
het gehele parlement opheffen, dan
hoeft de regering zich maar eens in de
vier jaren te verantwoorden, en kan
dan verder haar gang gaan! Natuur
lijk is dit ook niet de mening van de
heer Van den Broek, maar zijn artikel
gaat toch wel te ver de kant op van
het oproepen van kadaverdisciplone:
op papier vrijheid van meningsuiting
maar als puntje bij paaltje komt, dan
keurig ln het gelid! Niet de dissiden
ten moeten ter verantwoording wor
den geroepen, maar de andere Twee
de-Kamerleden van het CDA, die zich
te veel laten ringeloren door hun ei
gen voorman!
Bergum L. van Dam
Ambassado (4)
De Leeuw van 1. I Medertandse wa
pen: wat is Hij en *vt éo* is HIJ
een schoothondje .uen? Laat
Hij zich in de Arabische olie verdrin
ken, of schudt Hij fier zijn manen en
zegt met de hulp van Juda's Leeuw:
Ik blijf in Jeruzalem.
Hazerswoude J. Pels-Van Beek
Ambassade (5)
De conclusie van Uw hoofdartikel
van 15 augustus is duidelijk: Neder
land zal zijn ambassade uit Jeruza
lem moeten terugtrekken. Het besluit
van 1948 om die ambassade in Jeru
zalem te vestigen was ondoordacht,
en het heeft geen zin daarvoor nu als
enige te moeten bloeden. Is voor U de
kous daarmee werkelijk af? U weet
toch heel goed dat de aanwezigheid
van de Nederlandse ambassade in
Jeruzalem en de zo langzamerhand
beruchte Jeruzalem-wet niets met el
kaar te maken hebben, want zoals
U zelf terecht vermeldt bevindt
onze ambassade zich daar ruim der
tig jaar, lang voordat Oost-Jeruzalem
door Israël werd veroverd. De door de
Arabieren gebruikte argumenten
(zoals „verdediging tegen Zionisti
sche agressie") dienen dan ook
slechts om hun werkelijke doel te
camoufleren: Door het verzwakken
van de Israëlische positie ln Jeruza
lem, ook ln dat deel van de stad dat
sinds 1855 een ruime Joodse meerder
heid had en dat sedert 1948 tot de
staat Israël behoort, wil men de liqui
datie van die staat naderbij brengen.
Aan dit streven maakt Nederland
zichzelf medeplichtig wanneer het
thans voor druk zou zwichten. U
schijnt verder over het hoofd te zien
dat Nederland zichzelf binnen de in
ternationale gemeenschap volkomen
ongeloofwaardig maakt wanneer het
zichzelf thans laat pressen tot een
stap die het nog geen maand geleden
toen overigens de Jeruzalem-wet
reeds bij het Israëlische parlement
was ingediend beslist niet wilde
nemen? Bovendien, als Nederland nu
door de knieën gaat, zal het dan ge
vrijwaard blijven voor verdere Arabi
sche eisen, steeds met het oliewapen
op de achtergrond? Het lijkt allemaal
beangstigend veel op de geschiedenis
van de jaren dertig: Men laat zich
zuchtend chanteren, en hoopt daar
mee „erger te voorkomen". Ook toen
is dat niet gelukt.
Amstelveen nr. J. Sturhoofd
Ambassade (6)
Het begrip „Nederland-gidsland" is
niet door mij uitgevonden. Nederland
hoeft van mij ook niet in alles voorop
te lopen. Maar nu onze ambassade ln
Jeruzalem ln het geding is, zou Neder
land eens „Gidsland" moeten zijn. De
Joden hebben de oudste rechten op
Jeruzalem. De Israëli's hebben er een
open, voor iedereen toegankelijke
stad van gemaakt, vol nieuwe ont
wikkeling. Met het handhaven of
weghalen van onze ambassade daar
valt of staat onze nationale erken
ning van de hartstochtelijke liefde
van Israël en de Joden voor Jeruza
lem. De vestigingsplaats van onze
ambassades valt mijns inziens buiten
de bevoegdheid van de Verenigde Na
ties. Reden om een traditioneel op
volgen van aanbevelingen eventueel
te onderbreken. Hebben we er als
Nederlanders desnoods ook materi
eel, iets voor over?
Hazerswoude-dorp P. Boon
Ambassade (7)
Chantage is strafbaar. De Arabische
oliestaten chanteren het Westen
doorlopend. De Nederlandse regering
heeft aanvankelijk verklaard, dat
haar ambassade in Jeruzalem blijft.
Daarbij komt, dat zij eveneens ooit
verklaarde, niet toe te zullen geven
aan Arabische (oliekiruk. Nu eisen
een aantal Arabische staten, op straf-
fe van het dichtdraaien van de olie
kraan, dat de Nederlandse ambassa
de uit Jeruzalem moet verdwijnen.
Het feit dat de regering over deze eis
serieus moet beraadslagen en de „Je-
ruzalemwet" aangrijpt om haar prin
cipiële standpunt eventueel te her-
zien, zou getuigen van het niet func-
Van onze verslaggever
GENÈVE Het centrale comité
van de Wereldraad van Kerken
heeft zich gister zonder al te veel
overtuiging uitgesproken voor de
oproep van Boston aan de rege
ringen om vijf jaar lang geen
kerncentrales in aanbouw te ne
men om de voor- en nadelen van
kernenergie te bestuderen. De
stemming verliep ongebruikelijk
rommelig. Vandaag moet nog
blijken of het bestuur van de
Wereldraad bij zijn standpunt
blijft.
In Boston werd vorig jaar een verga
dering van theologen en weten
schapsmensen gehouden over geloof
en wetenschap. Deze conferentie
sprak zich met 129 stemmen voor en
45 tegen bij 21 onthoudingen uit voor
een moratorium. In de nu lopende
vergadering van het centrale comité
kwam de Boston-vergadering aan de
orde, maar de oproep tot een morato
rium werd in de aanbevelingen van
de afdeling kerk en samenleving niet
overgenomen. In plaats daarvan wil
de kerk en samenleving dat de ker
ken gevraagd zou worden nog eens
een jaar na te denken of men de
oproep tot een moratorium zou over
nemen.
De Nederlandse mevrouw Marja van
der Veen-Schenkeveld stelde echter
bij amendement voor om het morato
rium nu metteen over te nemen. De
voorzitter van het bestuur van kerk
en samenleving, de Indiase metropo
liet Paulos Gergorios, bleek daar
plotseling wel voor te voelen. Ver
schillende sprekers kreeg mevrouw
Van der Veen aan haar zijde, maar de
Russen spraken zich tegen het amen
dement uit. Aartsbisschop Kiril, die
in Boston voor het moratorium stem
de, maakte nu de opmerking dat het
voorstel' toen in emotionele sfeer
werd aangenomen. Hij zei verder dat
hij zich onbekend acht met de mate
rie en nu geen oordeel kon geven. De
Indonesiër Soetamo zei dat een stop
zetten van de bouw van kerncentra
les de voorsprong van de rijke landen
aanzienlijk zou vergroten. De Rus
Roróvoi vond het praten tegen kerne
nergie schijnheilig. We moeten eerst
wat doen tegen kernwapens, zei hij,
want die zijn veel erger. De Braziliaan
De Mello Silva vertelde dat zijn land
«n reusachtige schuldenlast op
bouwt door Westduitse kerncentrales
te bouwen. Hij zei dat hij voelde voor
een oproep om de eerste vijfhónderd
jaar geen kerncentrales te bouwen.
Er volgde een stemming over het
voorstel Van der Veen. Bij handop
steken was de verhouding niet duide
lijk. Bij opstaan bleken 43 afgevaar
digden voor, 39 tegen bij 12 onthou
dingen. Onmiddellijk deed zich de
vraag voor of dit kon gelden als een
meerderheid. Secretaris generaal
Philip Potter vroeg zich af of zo'n
stemverhouding wel overtuigend
over zou komen als hij straks de
regeringen zou schrijven over het
standpunt van de Wereldraad.
Vandaag moet nog gestemd worden
over het totale voorstel van de afde
ling kerk en samenleving en de moge
lijkheid bestaat dat men het debat
over het moratorium zal heropenen,
die kans is evenwel niet groot. Want
daar is een tweederde meerderheid
voor nodig. Die zal er niet makkelijk
komen, want de tijd begint te dringen
en morgen is het al de laatste dag van
het centrale comité.
Het centrale comité aanvaardde gis
teren de rapporten van de conferentie
in Melbourne over zending en besloot
de zendingsafdeling van de Wereld
raad te machtigen om met de leden
kerken verder te spreken over de
kwestie van de kerk en de armen. De
voorzitter van de CWME, de Franse
predikant Jacques Maury legde aan
de afgevaardigden uit dat het naden
ken over de bede Uw koninkrijk ko-
me de conferentie vanzelf bij de ar
men deed uitkomen. Het evangelie is
in de eerste plaats gericht op de ar
men, vertelde Maury, maar de meeste
volgelingen van Jezus Christus ko
men uit de welvarende groepen in de
wereld, terwijl degenen die het evan
gelie nog niet gehoord hebben de
armen zijn. Onze levensstijl staat ons
in de weg om het evangelie aan de
wereld te brengen, aldus Maury.
Liefdadigheid n]g(
Ruim 130 jaar geleden schre« tel
E. van Koetsveld zijn godsdle
en zedelijke novellen. Het bo<
opent met een viertal schetse
rondom een zakenman die ln bas
moeilijkheden raakt. Vooral d reri
weergave van de burgerlijke crr
daaromheen Is heel raak. Toe w
Van Koetsveld aan het eind ei N
gerust op dat zijn lezers de hu de
voorgehouden spiegel goedgi uit
hebben. Daarom verbindt hij ,„n
korte beschouwing aan, die h
neerkomt dat weldadigheid i
is en ook moet, maar dat je be V
eraan te werken dat die welda oe
niet nodig is. „De onvoorzicht a
te teergevoelige weldadigheid
opwelt als een traan, die gemi re
Is als een steenworp in den w|) |be
oogenblikkelijk als een invalli
gedachte; zij geneest de wond va
maatschappij niet door haar t b
verdoovende balsem, door hai L
nutteloos verband, met eenet «k
zachte hand gelegd. Geven ia w,
altijd goed doenm, gelijk goet
niet altijd geven is." „Er is een ite
armoede, die niet vraagt, maa Pr(
meer behoeft." Hij verwerpth h'
„eerst laten vallen, om dan te
en de gevallene op te rigten. Z 1
den nuttigen burger eerst tot< t»
nutteloozen bedelaar maken,
de gift, hem geschonken, op he e.
register van uw liefdadigheid!
kunnen inschrijven?" V£
ig<
VOORBUGAN( l
Van een onzer verslaggevei
VEEN (NB) Drs. A. Vergun
kant van de gereformeerde i
te Veen (NB), heeft een bero
nomen naar een gemeente
mazoo (Michigan) in de V
Staten. Het is nog niet bek<
neer hij zal vertrekken. Ds.1
die 54 jaar is, neemt een
plaats in in zijn kerkgroejx
gereformeerde gemeenten. B
cent aan de theologische s
Rotterdam en bekleedt nog
dere vooraanstaande functie
in zal de generale synode, die
september in Utrecht word!
den, moeten voorzien. Het pt
tentekort is niet meer zo grtx
,de jaren vijftig en zestig. Voo
gemeenten zijn er thans ruit
predikanten. De gemeente
ds. Vergunst beroep heeft
■men, is een van de „Netherlaéyi
formed Congregations", eeiUl
van 25 gemeenten in de V«^
Staten en Canada met acht
leden en zes predikanten,
gunst was er al eerder predi
1954 tot 1957 in Corsica (Zi
ta).
Dr. K. Roubos
Op zeventigjarige leeftijd
den de Arnhemse hervormd
tus-predlkant dr. K. Roubos. W
een jaar godsdienstleraar lij
rijksopvoedingsgesticht „De u,
berg" te Doetinchem gewee
hij in 1934 predikant werd Q
hervormde gemeente te 8t
Vier jaar later vertrok hij i
lemborg en van 1947 tot I9K
hij te Zwolle. Nadien was hij I
emeritering in 1974 zlekenhu
kant te Delft. Dr. Roubos, die
aan de rijksuniversiteit te Utn e"
de oudtestamenticus prof. di
Edelkoort tot doctor in de
leerdheid promoveerde op eec
schrift over „Profetie en c
Israël" heeft ln de serie „De p_
van het Oude Testament" twe er
gepubliceerd, over I en II Koi ie
Ook schreef hij een boek over
ten in Israël".
tioneren van haar principes. Min
stens even erg is het feit, dat de dan
geslaagde chantagepoging hierdoor
zou worden verdoezeld. Op deze wijze
worderT niet de chanteurs, maar de
slachtoffers gestraft.
Israël/Jeruzalem
Jeroen en Irene Petri
dat de Nederlandse regering
zal tonen en zich door niema
zal laten stellen, waarvan
slecht geweten zal overhoui
verontschuldiging van 1940,
ben het niet geweten" is va r(
niet van toepassing.
Hoogvliet P. If
Klant (2)
L. van de Zwan (Trouw 19 augustus)
stelt, dat de klant weinig te vertellen
heeft en de patiënt ook niet. Als wijk
verpleegkundige wil ik echter zeggen,
dat de patiënt kan doen wat hij of zij
wil. Ik heb patiënten gehad die wel
konden lopen. Voor hun revalidatie
was het noodzakelijk dat zij dat de
den ook. Zij weigerden dit en bleven
in bed liggen. Wel belden zij de hoofd-
wijkverpleegkundige en hadden
klachten over deze wijkverpleegkun
dige, die haar werk goed deed. Ook is
het mij overkomen dat ik in opdracht
van de hoofdwijkvetpleegkundige
naar een patiënt moest om te vragen
hoe zij verzorgd wenste te worden.
Van verpleging kan ik dan niet meer
spreken. Bij de arts heeft nog altijd
de patiënt het laatste woord.
Den Haag H. Rietveld
Ambassade (8)
Het voorspel tot de vernietiging van
de Joden, zette in 1940 in, toen de
Duitse bezetters eisten dat de ambte
naren een formulier tekenden, waarin
zij verklaarden „niet Jood" te zijn, de
zogenaamde Ariërverklaring. In 1980
wordt aan Nederland door de Arabi
sche staten de eis gesteld, dat de
Nederlandse ambassade uit Jeruza
lem wordt overgeplaatst. Op die
Ariërverklaring volgde daarna in snel
tempo allerlei volgende eisen. Zo wer
den de Joden geïsoleerd en daarna
geëlimineerd, vernietigd. Op de eisen
van de Arabische staten zullen ande-
je eisen volgen. Wij hopen van harte.
Ambassade (9)
Er gaan stemmen op om de le^b
ons landswapen te vervani
hoeft van mij niet. Mocht de
besluiten, onder welke voe
of smoes (Veiligheidsraad)
om de Nederlandse ambassi
ruzalem te verplaatsen, dan 1.
werkelijkheid de leeuw uit Het
verdwenen en is daar een olievi
in de plaats gekomen.
Het Franse onderschrift kant
den blijven,
Breda Joh. Veil jj
Ambassade (10)
De Arabieren proberen Jeruza
veroveren met woorden. Daarli er
den zij door de Westeuropese K e
inclusief Nederland, gesteund
woorden kunnen echter dadi
men. We kunnen zeggen dal
„staatslieden" de ernst van dt
niet beseffen. Wanneer de Ara
landen, de zoveelste poging dd
Israël te overmeesteren, komt J
geen olie binnen. Het allerefl ii
evenwel niet de zaak zelf nog
de manier waarop zij bete
wordt. Nederland versjachert!
lem als gold het een partij ba:
Zo als op Prinsjesdag de sinafli
kistjes bij de minuut en bij dei
de in prijs afslaan naarmate d«
den Koets nadert, zo de Neder
beloften en beginselverklaring! li
schijnt of politiek iets van het
geworden. „Eeuwige trouw" ha^|
eind van de week niet!
Rotterdam mr.f
