Stakers stellen
politieke eisen
Stappen geëist
egen dissidenten
Politici uit periode
Arron voor rechtbank
Kiesuwkado
i
'Apartheid is moreel niet te verdedigen'
NEEM HET ER VAN
Acties Polen in kritieke fase
In deze krant
n Lemmer regende het steentjes
Nieuwe Haagse/Nieuwe Leidse Courant
Trouw
Bewolking
HET WEER
Iran: geen tijd
voor economie
bestuur van KVP
Nieuwe arrestaties in Suriname
at doe je nog
een ton?
j BON
I
J Lees een krant met overtuiging: TrOUW
I
Trouw
iet
38STE JAARGANG NR 11020 - MAANDAG 18 AUGUSTUS 1980
Veel bewolking en enkele buien. Middagtemperatuur ongeveer 21 graden.
Matige wind windkracht 4 draaiend naar zuidwest tot west aan de kust nu en
dan vrij krachtig windk'acht 5.
Morgen en overmorgen: Enkele buien maar ook zonnige perioden. Middag-
temperatuur ongeveer 19 graden.
Morgen:
zon op: 06.27 maan op: 15.25
onder. 20.55 onder 00.15
WEST-DUITSLAND DM2.00. ITALIË 900 LIRES. LUXEMBURG FRS 14
Bel 020-917711,tst 631
en uw vakantieadvertentie staat op
vrijdag in onze speciale vakantierubriek
(1,2 miljoen potentiële vakantiegangers
kunnen *m lezen)
LOSSE NUMMERS 65 CENT
WARSCHAU (Reuter, AFP, AP) De stakers In de havenstad Gdansk in het noorden van
Polen hebben gistermiddag' een lijst van zestien eisen opgesteld die een regelrechte uitdaging
zijn van het communistische regime. De 48 dagen oude golf van arbeidsonrust heeft hiermee
een sterke politieke lading gekregen. De stakers eisen onder meer persvrijheid, vrijlating van
politieke gevangenen en vrijheid van vakvereniging.
de massamedia dienen te worden
opengesteld voor vertegenwoordigers
van alle religieuze gezindten;
jcers op de Lenin-werf in Gdansk gaan akkoord met de voorstellen van de bedrijfsleiding. Maar uit
dariteit met andere stakers houden zij de werf voorlopig nog bezet.
Van onze weerkundige
jtöwerker
lEMlIER In Lemmer zijn gis-
nsorgen vlak voor negen uur
gen uit de lucht gevallen. Me-
touw Huikeshoven rapporteert,
at het er ongeveer vier zijn ge-
eest, waarvan enkele ter grootte
ineen klein kippe-ei. De brokjes
gen er uit als zwart graniet. Tij-
ns de val werd een geluid ge-
ord als van vallende grote ha-
stenen („een soort getik").
etJs mogelijk dat het niet geheel
brande resten van de Per-
meteorenzwerm zijn ge
est, die tussen 20 Juli en 22
[ustus zijn grootste activiteit
eeft. Tijdens de maxima zijn in
de vreoge ochtenduren bij helder
zicht soms zestig tot zeventig me
teoren per uur zichtbaar. Verre
weg de meeste verbranden door in
de dampkring opgewekte wrij-
vlngswarmte.
Volgens de Sterrenglds is de oor
sprongskomeet van de Perselden
riqar men aanneemt, komeet 1862-
3 Swift-Tuttle. Die heeft een om
looptijd van 120 jaar, zodat hij
naar verwachting in 1982 zal te
rugkeren. Oorspronkelijk volgden
de meteoroïden netjes de baan
van de komeet waarvan zij af
stammen. Maar verschillende sto
ringen zorgden er voor, dat zij van
de baan af zijn gaan wijken. Daar
om kost het de aarde meer dan
een maand om die brede „Per-
seïde-wolk" te doorlopen. De
„trefkans is 's morgens groter dan
's avonds.
De waarnemer of het slachtoffer
(„als die stenen ons hadden ge
raakt, lagen we nu in het zieken
huis," aldus meneer Huikeshoven)
bevindt zich dan aan de „voor
kant" van de aardbol. Dat kan
vergeleken worden met een auto,
die door een sneeuwstorm rijdt.
Aan de vooizljde zal de wagen
meer vlokken onderscheppen dan
aan de achterzijde.
Er moeten concrete maatregelen wor
den getroffen om het land uit de
malaise te halen, onder meer door
publikatie van alle beschikbare infor
matie over de sociale en economische
situatie en door allerlei groeperingen
deel te laten nemen aan de discussie
over sociafll-economische hervor
mingen.
Zaterdagmiddag zag het er even naar
uit dat de staking in Gdansk was
afgelopen. De stakers op de werf Le
nin bereikten een akkoord met de
bedrijfsleiding, die daarop liet weten
dat het „afgelopen" was. Maar de
stakers besloten vervolgens uit soli
dariteit met de stakingen in andere
bedrijven de werf bezet te houden. De
Poolse pers moest toen terugkomen
op eerdere berichten dat de staking
was afgelopen.
De Poolse partijleider Edward Glerek
is ondanks alle onrust van plan mor
gen naar Hamburg te reizen voor
overleg met kanselier Schmidt. Polen
verwacht financiële hulp van de
bondsrepubliek, en die hulp is extra
hard nodig nu inwilliging van de ei
sen van de stakers, al is het maar ten
dele, de Poolse economie in nog gro
tere problemen zal brengen.
PAGINA 2:
VU buigt hoofd voor
gereformeerde kerken
PAGINA 3:
OGEM in problemen
PAGINA 4:
PAGINA 5:
Jeruzalem, excuus
voor verhuizing
PAGINA 8:
Scheidsrechters
doen niet moeilijk
PAGINA 9:
Weer perspectief
voor honkbalteam
PAGINA 11:
Mode, strips, feuilleton, puzzel,
radio- en tv-programma's, weer
overzicht.
onze parlementsredactie
IHAAG In de top van de KVP is het politieke hoofd
Lit van twee „dissidente" CDA-Kamerleden, Stef Dijkman
Jan Nico Scholten. Hun steun aan een PvdA-motie, in het
lat over een olie-boycot tegen Zuid-Afrika, is voor KVP-
ttaris dr G. J. van der Top aanleiding geweest op roye-
nt aan te dringen. In het geval van Scholten (AR) zou het
(■bestuur stappen moeten nemen. De partij van Dijkman,
KVP, heeft van hem een schriftelijke verklaring geëist,
man heeft dat verzoek verontwaardigd van de hand
lezen.
notitie zijn stemgedrag en mening
over een olie-boycot uiteen te zetten,
zoals het dagelijks bestuur van de
KVP hem na het debat gevraagd had.
Die weigering is door Van Zeil en het
verdere dagelijkse bestuur „met te
leurstelling en verontwaardiging",
ontvangen. „Kennelijk ziet u de taak
en de verantwoordelijkheid van het
dagelijkse bestuur van de KVP niet,"
kreeg Dijkman te horen.
AMSTERDAM (ANP) Een 20-jarig
meisje is gistermiddag dood aange
troffen op de Kloveniersburgwal In
Amsterdam. Volgens de politie is zij
overleden aan de gevolgen van
heroïnegebruik. Zij zou geen vaste
woon- of verblijfplaats hebben gehad.
Vrijwel tezelfdertijd maakte de rege
ring in Warschau bekend dat de vijf
tigjarige vice-premier Tadeusz Pyka
de leiding krijgt van een commissie
die de grieven van de stakers zal
onderzoeken. Het provinciebestuur
en de communistische partij van
Gdansk hebben verklaard dat het
„klimaat voor discussies in sommige
fabrieken alarmerend is geworden."
„Buitenstaanders die bekend staan
om hun activiteiten tegen de belan
gen van de staat" zouden zich met de
staking bezighouden. Volgens deze
twee Instellingen bestaat nu „de reële
dreiging" dat de gebeurtenissen een
keer nemen die niet in het belang is
van de stakende arbeiders.
Onderhandelingen
De lijst met eisen van de stakers is
ondertekend door de stakingsleiders
op alle 21 fabrieken en werven waar
het werk is stilgelegd. Elk van de
bedrijven heeft twee vertegenwoordi
gers aangewezen voor onderhandelin
gen met de commissie van vice-pre
mier Pyka.
In Warschau heeft het dissident Co
mité Voor socialke zelfverdediging,
KOR, de lijst met eisen van de sta
kers bekend gemaakt. Op die lijst
komen onder meer de volgende ver
langens voor
Alle telefoonverbindingen moeten
hersteld worden voor de onderhande- v nn7pr verslapppvpri
lingen hervat kunnen worden (som- van een onzer verslaggevers
mige dissidenten klagen over alge- AMSTERDAM/PARAMARIBO Alle kopstukken uit het tijdperk-Arron zijn het afgelopen
sneden telefoonlijnen); weekeinde weer ln arrest gesteld. Oud-premier Arron zelf hoort bij de arrestanten, maar ook
het recht op staken moet worden de voorzitter van de NPK-fractie in het parlement, Rufus Nooitmeer en de voorzitter van de
erkend: Surinaamse sectie van de Commissie voor de Ontwikkelingssamenwerking met Nederland, ir
de in de grondwet vastgelegde vrij- Frank Essed.
held van meingsulting en pers dient J
in praktijk te worden gebracht en de Ee° v®nA commissie, mr.
Vnrolrl ITaramot All Vrooft L-anc net.
censuur moet worden afgeschaft;
man is niet alleen woedend over
verlangen van het dagelijks be
lt van de KVP, maar ook over de
tpe kritiek van collega-Kamerlid
Bvan den Broek (ook KVP) op
dissidenten in hét boycot-debat,
kabinet overleefde temauwer-
een motie van wantrouwen. In
uw" heeft Van den Broek aange-
Igen op belangrijke wijzigingen
et reglement van de CDA-fractie,
t een minderheid de groep
ienten het kabinet niet meer
ivaar kan brengen. „Van den
i had dat verhaal niet moeten
]ven. De discussie in de fractie
beginnen," aldus KVP-
-pltter, tevens Kamerlid Van Zeil.
vindt overigens wel, dat er binnen
kactie „meer discipline nodig is".
JZeil is niet alleen ongelukkig met
Biublleke pleidooi van Van den
■ek, maar ook met de houding van
Tl Dijkman, de enige KVP-dissi-
j» Dijkman heeft geweigerd ln een
Gesprek
Dijkman verklaarde tegenover Van
Zeil wél bereid te zijn om zijn visie op
een olie-embargo in een gesprek te
verduidelijken. „Maar het afleggen
van schriftelijke verklaringen kan ik
niet verenigen met mijn opvattingen
over verantwoordingsplicht binnen
een democratie," aluds Dijkman. Het
verlangen van de KVP-top heeft op
hem „een verpletterende indruk" ge
maakt, zei hij gisteren voor de IKON-
microfoon.
Van Zeil, de KVP-voorzitter, vindt
dat er geen enkele reden voor veront
waardiging is. „Dijkman denkt dat
hij de enige is, aan wie wij een verkla
ring hebben gevraagd. Maar hij weet
niet wat het bestuur nog meer gedaan
heeft," aldus Van Zeil.
Vervolg op pag. 3
Een beschouwing staat eveneens
op pag. 3
Ewald Karamat Ali, heeft kans ge
zien het land te verlaten, nog voor
alle zaken met hem waren afgehan
deld. Het is mede deze „ontsnapping"
van Karamat Ali (als advocaat, rege
ringsadviseur, commissaris en advi
seur van tal van ondernemingen en
lid van een niet te tellen hoeveelheid
commissies, een van de machtigste
mannen achter de schermen) die de
regering-Chin A Sen en de militairen
vorige week heeft doen besluiten in te
grijpen; niet alleen met deze arresta
ties, maar ook met een drastische
zuivering van het ambtenarenappa
raat
Karamat Ali immers moet hulp ge
had hebben van ambtenaren bij zijn
vertrek, want het was de bedoeling
met hem nog een paar appeltjes te
schillen. Juist het gemak waarmee
Karamat Ali aan de aandacht van
zijn toezichthouders kon ontsnap
pen, vormde voor Chin A Sen en de
militairen een aanwijzing dat de toe
standen van vóór de 25ste februari
aan het terugkeren waren.
Het grote voorbeeld hierbij is mr. drs.
André Haakmat, die zes maanden
geleden nog inspecteur bij het onder
wijs in Amsterdam was, maar vorige
week tot vice-minister-president met
zeer veel bevoegdheden onder presi
dent premier Chin A Sen werd be
noemd. Die snelle carrière van Haak
mat heeft (uiteraard) aanleiding ge
geven tot gemor bij in Suriname ach
ter gebleven intellectuelen. Het ant
woord van de regering daarop is ech
ter een verwijzing naar de nieuwe
toestand die zal moeten ontstaan.
Behalve naar Karamat All (van wi
niemand weet waar hij zit; in Nedei
land, in de Verenigde Staten?) leeft i
Paramaribo ook een ernstig verlar
gen om Frank Naarendorp nog een
te zien.
Naarendorp was één van d
voormannen van het voormalige Rt
volutionaire Front en een goed
vriend van de aangehouden militai
ren Sital, Mijnals en Joeman. Naarer
dorps verblijfplaats is wél bekenc
Hij zit op Cuba.
Tegencoup
Amsterdam had er dit weekeinde weer een toeristische attractie
bij. Tal van dagjesmensen en ook bewoners van de hoofdstad
namen, veelal gewapend met fototoestellen, de afgelopen dagen de
gekraakte appartementen aan de Prins Hendrikkade in hun wan
delroute op. Binnen wachtten de krakers gespannen op de ontrui
ming, die ieder moment zou kunnen plaatsvinden.
Andere arrestanten van dit weekein
de zijn onder anderen: Ir John Thijm,
de oud-directeur van het Planbureau
en Othmar Rodgers. Rodgers was een
vrij onopvallend parlementslid van
de vroegere regeringscoalitie NPK.
Zijn naam werd (en wordt opnieuw)
ln verband gebracht met de mislukte
tegencoup van Ormskerk en consor
ten en dus zal hij zich nu ook net
als alle andere arrestanten voor
een bijzondere rechtbank moeten
verantwoorden. Hoe die rechtbank er
zal uit zien, is nog niet bekend.
Dat er door de „zuivering" in het
ambtenarenapparaat op korte ter
mijn grote moeilijkheden zullen ont
staan (er is in Suriname een groot
gebrek aan kader, zodat de openge
vallen plaatsen niet meteen kunnen
worden opgevuld) wordt ook in Suri
name onderkend.
De hoop Is echter
gevestigd op een versnelde repatrië
ring van in Nederland wonende goed
opgeleide Surinaamse krachten.
Schroevedraaierset (A)
Grole. kleine en kruiskopschroeve-
draaier in één. Handgreepje mei
omslagmechaniek, voor extra gemak.
Boetseerset (B)
Boelseerklei met verf in 3 kleuren en
penseeltje. Wordt zonder
oven ovenhard.
4 Houten (D)
eierdopjes
Authentiek Slavisch kleedje (C)
met fraai d iermotief.
Als onder lègger of voor de sier.
Bovendien ontvangt de nieuwe abonnee Trouw
de eerste twee weken gratis.
Minister Botha:
Hierbij geef ik op als nieuwe Trouw-abonnee:
Naam:.
Adres:-
Plaats:.
Postcode^.
.Giro:
1®ij hebben
et!
lang een
LONDEN/JOHANNESBURG
(AFP) De Zuidafrikaanse
regering kan „een discrimina
tie die uitsluitend op de
huidskleur is gebaseerd mo
reel niet verdedigen." Dit
heeft de Zuidafrikaanse mi
nister van buitenlandse zaken
Pik Botha gisteren verklaard
in een vraaggesprek met de
Britse tv-zender ITV. „Daar
om ook hebben wij op ons
genomen de verschillen in in
komen weg te werken, daar
om zijn wij bereid tot belang
rijke wijzigingen in de maat
schappelijke verhoudingen,
de sport en de economie."
„WIJ willen de raciale vernedering uit
onze wetten en onze gewoonten ver
wijderen, maar er is één ding dat wij
niet kunnen wegnemen en dat is de
wil van ons volk te leven en te overle
ven volgens zijn eigen waaraen," al
dus minister Botha. Met egn verwij
zing naar de export van voedsel naar
verscheidene (zwarte) Afrikaanse lan
den stelde Botha de vraag: „Veracht
een dergelijke regering de zwarten?"
Verzet
In Zuid-Afrika, tekent onze corres
pondent in Johannesburg hierbij aan,
neemt het veraet van uiterst rechts
tegen mogelijke versoepelingen
de apartheid steébs gewelddadiger
vormen aan. In de nacht van vrijdag
op zaterdag werd het kantoor van
professor Jan Lombard in de univer
siteit van Pretoria opgeblazen. Lom
bard, economisch adviseur van pre
mier P. W. Botha, had onlangs voor
gesteld van de provincie Natal een
multiraclale confederatie te maken
met als premier een vertegenwóordi-
ger van de grootste groep inwoners,
de zwarten. Ook op andere terreinen
is Lombard voorstander van vér
strekkende wijzigingen ln het, apart-
heldsbeieid.
Vervolg op pagina 7
Adres:
Plaats:.
Postcode:.
-Tel.
Mijn naam is:.
I Ik kies voor kado DA DB DC DD (aankruisen s.v.p.)
I Bon in open envelop zonder postzegel zenden aan:
Trouw, Antwoordnummer 2792,1000 PA Amsterdam.
