Draaiboek geschreven
door 'de schurk' zelf
Nieuw
ever
Kort geding teg£
Belgische staat
Herman Dürer in twee levenssferen
ÏXU
Nota wil 2!
regionale
omroepen
VARA-serie over Watergate-schandaal
Verheij weg bij
Radio Amsterdam
Huurcontract Brakke Grond
to
Anti-racisme-fom
krijgt meeste gel
uit Nederland
Nieuwe boekei
ZATERDAG 16 AUGUSTUS 1980
KUNST/RADIO/TELEVISIE
TROUW/KWARTET
door Jan van Galen
HILVERSUM De VARA-tv zendt momenteel een vierdelige drama-serie uit die de
opvallendste buitenlandse tv-produktle van het zomerseizoen genoemd kan worden: Blind
Ambition, de verfilming van de Watergate-affaire, het schandaal dat tenslotte leidde tot het
gedwongen aftreden van de toenmalige president van de Verenigde Staten, Richard Nixon.
Deze vierdelige serie (gisteren werd
deel 1 vertoond, vanavond volgt deel
2. Ned. 2 21.15 uur, maandag deel 3 en
23 augustus de laatste aflevering) is
gebaseerd op twee beschrijvingen
van Watergate en alles wat zich er om
heen heeft afgespeeld: een verslag
van John Dean. die in het Witte Huis
rechtskundig adviseur was van Nixon
en een boek van Deans vrouw Mau
reen, beter bekend als Mo. Dean is de
historie ingegaan als één van de
hoofdrolspelers in het drama dat een
einde zou maken aan de macht van
Nixon. Dean werkte enige jaren nauw
samen met de mensen die in het
Witte Huis de touwtjes in handen
hadden en was daardoor op de hoogte
van vele snode plannen die er werden
uitgebroed. Toen Dean bemerkte dat
het verkeerd ging aflopen, keerde hij
zich tegen het Witte Huis en trad hij
als kroongetuige op tegen de presi
dent en uiterst machtige mannen als
Mitchell, Ehrlichman en Haldeman.
Resultaat: Dean kwam eraf met een
lichte gevangenisstraf.
Gevierd
Nu na zeven Jaar is Richard Nixon
nog altijd (en terecht) verguisd en is
Dean een gevierd man. Hij heeft zich
er op verbluffende wijze weten uit te
AMSTERDAM Ex-wethouder Har
ry VerhelJ zal per 1 september aftre
den als voorzitter van de stichtings-
raad van STAD Radio Amsterdam.
Volgens een mededeling van de om
roep noodzaken gezondheidsredenen
hem zijn functie neer te leggen.
VerhelJ werd op 1 september vorig
Jaar aangesteld als interim-voorzitter
van de stichtingsraad. Oorspronke
lijk lag het in de bedoeling dat hij
zich in Juli herkiesbaar zou stellen,
maar zijn gezondheidstoestand stak
een spaak in het wieL
Wie VerhelJ gaat opvolgen is nog niet
bekend. De nieuwe voorzitter moet
op 16 oktober worden gekozen. De
stichtingsraad heeft echter nog geen
kandidaten voorgedragen.
Dean staat daartussen, ft vaak niet
zuiver op de graat, maar handelt uit
wanhoop of eerzucht. Dat laatste
wordt Je In de VS niet al te hard
aangerekend. Eerzucht is gezond, le
der kind wordt verteld dat ook hij of
zij ooit president kan worden als Je er
maar genoeg voor overhebt Voor
blinde eerzucht word Je gestraft,
maar niet levenslang, zo blijkt wel.
Bedenkelijk
Dean (Martin Sheen) kijkt mee
over de schouder van Nixon (Rip
Thorn).
redden. Tot op vandaag de dag wordt
hij overal ter wereld uitgenodigd voor
lezingen en aan zijn boek Blind Am-
bition, dat in april 1977 ook in Neder
land werd uitgegeven, heeft hij een
flinke cent over gehouden. Door de
verkoop van de auteursrechten van
zijn boek aan de grote Amerikaanse
tv-maatschappij CBS ls hij ongetwij
feld binnengelopen. En hoewel de
film een man laat zien die door zijn
ambitie tot bijna alles in staat is,
blijft Dean gedurende het zes uur
durende drama overeind als een
„mens".
In zijn boek, dat door CBS nagenoeg
op de voet gevolgd is zo nu en dan
aangevuld door aantekeningen van
zijn vrouw „Mo" omschrijft Dean
zichzelf als een Jonge man die zeer
ambitieus was, maar het slachtoffer
werd van intriges. Toen hij eenmaal
goed en wel Ingewerkt was ln het
Witte Huls en op de hoogte raakte
van de smerige praktijken, kon hij
niet meer terug. Topfunctionarissen
als Mitchell, Haldeman en Erhllch-
man komen er alles behalve gunstig
af. In het boek, maar ook de film zijn
het doortrapte „ratten," die om het
hardst om macht (en geld) streden.
De film bezorgt Je eigenlijk een nare
smaak. Dat het een uiterst bedenke
lijk brok historie betreft vergeet de
kijker al gauw. Blind Ambition is
namelijk een geraffineerd stuk tv:
een beetje sex, honger naar macht en
geld en vooral veel opgeklopte span
ning.
Er ls vier maanden aan Blind Ambi
tion gewerkt. De buitenopnamen
werden ln Washington gemaakt, de
rest werd ln studio's ln Los Angelos
opgenomen. Daar moesten zalen,
gangen en kamers van het Witte Huis
worden nagebouwd, want in de presi
dentiële residentie zelf mocht niet
worden gefilmd.
De rol van John Dean wordt gespeeld
door Martin Sheen, een uitstekend
acteur die in Nederland vooral be
kendheid kreeg door zijn hoofdrol in
de Vietnam-film Apocalypse Now van
regisseur Francis Coppola. Het moet
gezegd worden dat Sheen van Dean
een sterke karakterrol heeft ge
maakt. Rip Thorn speelt de rol van
Nixon. Thom is in de VS een gevierd
acteur, maar ln ons land nauwelijks
bekend. De Amerikaanse critici, die
Blind Ambition met gemengde ge
voelens hebben ontvangen (de serie
draalde er mei vorig Jaar), gaven hoog
op van de rol van Thorn. Naar mijn
idee maakt hij van Nixon slechts een
karikatuur. Je komt er nauwelijks
achter wat er ln de man omgaat.
Maureen Dean (Theresa Russell) ls
het prototype van het zeurderige en
zedige vrouwtje (ondanks haar tame
lijk mondaine verleden). Zij wil maar
niet begrijpen dat John veel van huls
moet en komt ln ernstig gewetens
conflict als ze merkt dat man-lief tot
aan zijn nek betrokken is bij de intri
ges rondom de president. Het beken-
voo
Van onze kunstredactie
AMSTERDAM De Belgische staat wil pas een del [h
huurcontract tekenen voor het Brakke Grond-complexi
Nes ln Amsterdam als daarin het recht op koop is opgerl oo
Zolang hij die garantie niet krijgt, zal het pand, waal#'-11'
Belgisch Cultureel Centrum komt, ook niet in gebruik ssc
genomen.
Dit bleek gisteren tijdens een kort
geding dat de eigenaar van het com
plex, de bouwmaatschappij Rokin
bv. tegen de Belgische staat had aan
gespannen om tot een definitieve
huurovereenkomst te komen.
In 1975 ontstond het plan het Brakke
Grond-complex ln te richten als Bel
gisch Cultureel Centrum. Het com
plex moest Ingrijpend verbouwd wor
den. Na onderhandelingen tussen de
Belgische staat en eigenaar Rokin bv
ilt)
:r
plex ln Januari 1980 In p-bd»*
den nemen, kwamen niet o ürr
hol
De raadsman van Rokin bv.n ar
van Daale, meende dat er not n
ke ls geweest van de els tot h
op koop. HIJ zei dat zijn cllë: m
financiële schade ondervond nie
houding van de Belgen. HIJ b« w
het dat de handelingen werft
kruist door een kort geding |uid
achtte dit nog de enige uitLnai
noemde het niet verantwoord w0
(dochteronderneming van de AMRO- pand leeg bleef staan, ondai ji^,
hanlrl worrl In 1GTT aan hu.vmpRa »nn feit dflt hf>t. hAWflflkt. O/Ar rit ®IU
John Dean bekijkt de Nederlandse versie van zijn boek Blind
Ambition.
de verhaal van de vrouw die haar
man maar niet wil begrijpen.
Dean was, zo blijkt ook ln de film, een
schuinsmarcheerder en ook in zijn
privéleven een intrigant. Terloops
valt ook nog even de naam van Xa-
vlera Hollander, een berucht callgirl
van Hollandse bodem. Dean had er
geen moeite mee collega's te laten
weten dat hij op de hoogte was van
hun buitenechtelijke escapades.
Dean was geen lekkere Jongen, maar
ln de film (en ook zijn boek) wordt
ruim baan gegeven aan de gewetens
conflicten waarin hij, naar eigen zeg
gen, terecht kwam. Rimmer Mulder,
eindigde zijn bespreking van Blinde
Eerzucht in Trouw destijds als volgt:
„Ondanks alle verwijzingen naar mo
menten van tweestrijd slaagt Dean er
met zijn (overigens waardevolle) boek
niet in het beeld weg te halen van de
rat die net op tijd het zinkend schip
wist te verlaten. In dat opzicht ls het
een verrassend eerlijk boek".
Het nadeel van een film ls dat veel
onuitgesproken blijft en dat de kijker
zelf moet beoordelen wat er achter
een gebogen hoofd of een oogopslag
schuilt. Degene die minder goed is
ingevoerd krijgt mogelijk snel een
gevoel van medelijden. Een mens is
maar een mens. Zo zijn tal van schur
ken er op het witte doek of de beeld
buis bijzonder goed afgekomen, voor
al wanneer zij zelf het scenario moch
ten schrijven.
bank) werd in 1977 een huurprijs van
560.000 (en niet 60.000, zoals donder
dag ln deze krant werd vermeld) afge
sproken. De huurafspraak werd neer
gelegd ln een protocol, waaraan de
Belgen echter geen enkele Juridische
consequentie kunnen verbinden. Tot
eind maart 1978 had de Belgische
'staat het recht het complex aan te
kopen, maar maakte daar geen ge
bruik van.
Toen bleek dat de bouwkosten tegen
vielen en de bouw op zes miljoen
werd begroot, stelde Rokin bv de
huursom bij. Die werd nu 914.000 per
Jaar. Het Belgisch ministerie van fi
nanciën vond dit te veel en eiste,
aldus mrH. B.A. Verhagen, advocaat
van de Belgische staat, een garantie
het pand te kunnen aankopen.
Financiële schade
Rokin bv ging hier niet op in en de
Belgen die een gedeelte van het com-
VPRO zendt weer recente speelfilm uit
door D. Ouwendijk
Ongeveer een jaar geleden de
buteerden de filmers René
Seegers, Jean van de Velde en
Léon de Winter met De ver
wording van Herman Dürer,
in oorsprong een roman van
De Winter. In de film die de
VPRO-tv morgenavond uit
zendt, Ned. 2, 21.25 uur is een
procédé gevolgd, waarvoor
menige ervaren filmer zou
zijn teruggeschrokken.
Er ls namelijk gestreefd naar een
uiteindelijke harmonisering van twee
verschillende, in wezen zelfs tegen
strijdige, levenssferen. De sfeer van
een gortdroge, fantasieloze werkelijk
heid en anderzijds de sfeer van ideali
serende romantiek.
Een gedateerde romantiek, omdat zij
letterlijk genomen afkomstig is
uit een andere tijd dan die waarin
Herman Dürer in werkelijkheid ver
keert, hamelijk de negentiende eeuw.
De verbinding van de twee sferen is.
er, levenswarm en ondanks alle ver
vreemdingen ook levensecht: in de
persoon van Herman Dürer.
Hij ls na het plegen van kleine dief
stallen en joyriding met een taxi, die
total loss is gereden, in een jeugdge
vangenis terecht gekomen. Daar in
de bibliotheek werkend krijgt hij
Speciaal vandaag
„Aus dem Leben elnes Taugenlchts"
van Eichendorff in handen. De Jon
gen raakt volledig in de ban van een
verbeelding, die schrijnend verschilt
van het uitputtend saaie milieu waar
in hij moet leven.
De romantiek van het verleden krijgt
voor Herman de verleidelijkheid van
een geborgenheid. Die geborgenheid
heeft de realisering in zich van twee
in hem levende hunkeringen: de hun
kering naar reizen en de hunkering
naar vrijheid. Reizen door droom
landschappen, die een voorportaal
vormen van zijn paradijselijk roman
tisch doel: Italië. Vrijheid door afwe
zigheid van versuffende „sociale
plichten" (zoals werken aan de lopen
de band). De Jongen loopt op den
duur vast ln een tragisch conflict
tussen zijn op de verte gerichte ver
beelding en de nabij zijnde werkelijk
heid. HIJ raakt geestelijk gestoord en
komt daardoor zelfs tot doodslag.
De film is en dat is opmerkelijk
voor een produkt van eigen bodem
ln de eerste plaats ontwikkeld vanuit
het beeld. Zo zijn de landschappen
veelal verstilde herinneringen aan
een ver verleden niet zo maar fraai
op zich, zl] hebben, ln de opbouw van
Dürers levensvisie en verlangens, een
volstrekt functionele betekenis. Dü
rer neemt in die landschappen (reële
of gedroomde) een bijzondere plaats
in: de plaats van Iemand die, door
onbegrip van de „buitenwacht", bui
ten de normale maatschappij ls te
recht gekomen.
Dürer maakt van een buiten hem
liggend verleden (Eichendorffs erfe
nis) zijn persoonlijk bezit. Hij deelt
(irreëel, maar voor hem geheel en al
echt) mensen en milieu erbij in. Dit ls
de meest geslaagde kant van de film,
voortkomend uit een moeilijk reali
seerbare filmlek. Dat maakt dat Je
graag de ogen sluit voor bepaalde
gekunstelde of zwakke details.
Brakke Grond-complex, vanaf de voorzijde gezien
Foto: Brwia VerfaeUen
ADVERTENTIE
Felix Jan Kuypers speelt de
hoofdrol in De verwording van
Herman Dürer.
Speciaal morgen
Popkaravaan. Wekelijks
popprogramma. Vanavond
een life-optreden van de Ne
derlandse groepen Transister
en Herman Brood vanuit het
Openluchttheater in Apel
doorn. Ned. 2 19.08 uur
100 jaar Robert Stolz. Een
door Marjon Lambriks gespro
ken en gezongen portret van
Robert Stolz, die in 1880 werd
geboren en vijf jaar geleden op
95-jarige leeftijd overleed.
Ned 1 20.40 uur
Simon Carmiggelt vertelt
uit eigen werk. Vanavond het
verhaal „Karakter" uit de
bundel „De rest van je leven".
Ned 2 23.20 uur
Tussen start en finish. Pro
gramma van Henk Spaan en
Harry Vermeegen over rand
verschijnselen van bet sport
gebeuren.
Hilversum 1 12.03 uur
Kernpunt. Mensen praten
over gebeurtenissen die hun
leven ingrijpend hebben ver
anderd.
Hilversum 2 14.00 uur
Igloolik. Laatste van twee
delen over de Igloolik Inuït
(Eskimo's). Om hun verloren
gegane identiteit terug te vin
den en het voortbestaan van
hun cultuur te waarborgen,
verlaten sommige Inuits Ig
loolik en keren terug naar de
eenzame ijsvlakten van de
Poolzee.
Ned 2 1836 uur
Puur Natuur. In deze vierde
aflevering neemt IJf Blokker
het leven der planten onder de
loep. Hij wandelt door een zo
genaamde biologisch-organi-
sche groentetuin die als gevolg
van overdadige regenval voor
namelijk slakken produceert.
Ned 2 20.40 uur
Reis naar zee. Documentai
re over de Duitse kunstenaar
Hans-Jörg Voth, die in mei
1978 een reisje maakte over de
Rijn naar de Noordzee met een
vlot waarop een twintig meter
lang beeld als een mummie
geheel in bandages gewikkeld.
Aangekomen op zee stak hij
het gevaarte in brand.
Ned 1 22.30 uur
C. van Heekeren
TREKKERS EN BLIJVERS
Kroniek van een
Haags-Indische familie
Omvang 187 pagina's.
Formaat 13 x 21 cm.
Paperback-uitvoering.
Prijs f. 24,50
C.van Hcekcren
i..TREKKERS EN BLIJVERS
Kroniek van ren Haajo-lndhchc familie
Bij dezelfde uitgever verscheen:
BESTUREN OVERZEE
Herinneringen van oud-ambtenaren
bij het Binnenlands Bestuur in
Nederlandsch-Indië
onder redaktie van
Prof. Dr. S.L. van der Wal
met bijdragen van:
J. van Baal, A. Breekland, WPh.
Coolhaas, J.J. Hangelbroek, H.J.
Koerts, R.C. Kwantes, C. Nagtegaal,
H.G. Schulte Nordholt, J J. van de
Velde, A. Visser, A.A.J. Warmenhoven,
H J. Wijnmaalen.
Omvang 329 pagina's, geïllustreerd
met 16 blz. foto's. In geheel linnen
band met stofomslag.
Prijs f. 47,50.
C. van Heekeren e.a.
HET PANNETJE VAN
OLIEMANS
500 krijgsgevangenen onder de
Japanners.
Zuid-Atjeh, 1944
Tweede, uitgebreide druk. Omvang
224 tekstpagina's, geïllustreerd met
een aantal foto's en kamptekeningen.
Formaat 13 x 21 cm. Paperback
f. 18,75.
Dr. D. van Velden
DE JAPANSE
INTERNERINGSKAMPEN
VOOR BURGERS
GEDURENDE DE TWEEDE
WERELDOORLOG
Derde, uitgebreide druk. Omvang
628 tekstpagina's, geïllustreerd met
40 bladzijden foto's en kamptekenin
gen.
In solide gebonden uitvoering met
geplastificeerd stofomslag.
Prijs f. 77,50.
C. Giebel MOROTAI
De bevrijding van Nieuw-Guinea,
De Grote Oost en Bomeo
(april 1944 - april 1946)
Omvang 256 tekstpagina's en 16 blz.
foto's.
Formaat 13 x 21 cm.
Paperback f. 20,75.
J.C. Bijkerk
VAARWEL
TOT BETERE TUDEN!
Documentaire over de ondergang van
Nederlands-Indië.
Met een woord vooraf van Anthony
van Kampen.
Tweede druk, omvang 283 tekst
pagina's en 24 bladzijden foto's. In
fraaie gebonden uitvoering met
geplastificeerd stofomslag.
Prijs f. 37,50.
J.C. Hamel
SOLDATENDOMINEE
Ervaringen van een legerpredikant in
Japanse krijgsgevangenschap.
Derde druk.
Omvang 224 tekstpagina's.
8 pagina's foto's en kamp
tekeningen. Paperback-uitvoering.
Prijs f. 19,90.
Uitgeverij T. Wever b.
8800 AB Franeker.
D. van der Meulen
HOORT GIJ DE DONDER
NIET?
Begin van het eirtde der Nederlandse
gezagvoering in Indië.
Een persoonlijke terugblik.
Omvang 365 pagina's, geïllustreerd
met 32 bladzijden foto's. In geheel
linnen band met stofomslag.
Prijs f. 37,50.
Dr. P.J. Drooglever
DE
VADERLANDSE
CLUB (1929-1942)
Totoks en de Indische politiek.
Wat was de Vaderlandse Club
voor een partij? Wat was haar stand
punt t.o.v. bestuurshervorming,
onderwijs, economische en sociale
problemen? Hoe dacht zij over
liberalisme, nationaal-socialisme,
fascisme? Hoe stond de partij tegen
over het regeringsbeleid en welke
kontakten waren er met andere
partijen?
Meer dan een partij-beschrijving,
heeft Dr. PJ. Drooglever er een
boeiend en levendig geschreven stuk
„parlementaire" geschiedenis van
gemaakt.
Omvang totaal 424 tekstpagina's en
16 bladzijden illustraties.
Formaat 16 x 22 cm. Linnen band
met geplastificeerd stofomslag.
Prijs f. 75,-.
Verkrijgbaar in de boek
handel en bij:
,v.. Postbus 59
Uitgeverij T. Wever b.v., Franeker. Telefoon 05170 - 3147
feit dat het bewaakt wordt.
Theater Unie
Inmiddels wordt het steeds aai-u
lljker dat het Brakke Grond-a do
per 1 oktober niet opengaat. D ng
stellingen die de Theater Unit be
theater heeft geprogrammeeri
dan elders onderdak moetent i„
Of dat lukt ls de vraag. Ama
kampt met een gebrek aan po ,atl
de gemeente ls huiverig voo n
„noodtheater". Het. tot theati net
Balie" verbouwde kantongertc en
het Kleine Gartmanplantsoea aai
de Theater Unie tijdens de t v0
wing van de Brakke Grondt R[,
derkomen vond, is inmir,J-;s
diverse toneelgroepen als
opgeëist. De gemeente si
Indertijd met enige tegenzin i
maar liet toen al weten get
meer te hebben om nog zo'n je
modatle te kunnen exploltert
HILVERSUM (ANP) Het oiÉbe
orgaan van de regionale omr
pleit ln een nota voor het real
van 23 regionale omroepen ln o
mende tien Jaar. De nota Is be
als een bijdrage aan de politiek
cussle over streekradlo.
In het plan wordt gepleit vo«
landelijke financiering, waarbij
nanclële gevolgen van de onti
ling van de streekradlo moetc
den afgewogen tegen andere
telten binnen een samenhang
dlabeleld van de landelijke o
Als een mogelijke verspreid!
de regionale zenders geeft
een Indeling ln 23 gebieden:!
land, Groningen, Drente, No<
Zuidwest-Overijssel, Twente,
Achterhoek, Arnhem/Ni j meg
Zuidwest-Gelderland, Noord- e
den-Limburg, Zuld-Llmburg, 1
oost-Brabant. Noordoost-B
Midden-Brabant, West-Brabai
land, Rotterdam/Rijnmond,
Haag/Lelden, Zuid-Holland
Utrecht, Groot-Amsterdam en
Gooi, IJmond/Zaandam/Haa
kop van Noord-Holland/Alkmai
ten slotte de IJsselmeerpolders,
Bij de plannen ls het overlegoi
er vanuit gegaan, dat het verzorg
gebied van een regionale omroep
te groot mag zijn. „Hoe meer
gebied samenvalt met datgene
de bewoners zelf ervaren als een
menhangende regio, hoe beter
regionale omroep zou kunnen t
tloneren".
FRANKFORT (EPD) Nedei
levert de grootste bijdrage aan
omstreden bijzondere fonds van
programma tot bestrijding van
racisme van de wereldraad van
ken, waaruit ook bevrijdingsbe*
gen geld voor humanitaire dot
den krijgen.
Dat blijkt uit een rapport vat
evangelische kerk ln Duitsland,
de titel „De kerken tegen het i
me" draagt. Volgens een oven
van de Jaren 1970 tot 1976 kwaml
miljoen gulden uit Nederland
het programma, terwijl West-D
land, dat op de tweede plaats kl
540.000 gulden bijdroeg. Daarna
den de Verenigde Staten, Canad
Zwitserland.
■■■■I
Mijn zoon, mijn toon door Ho
Spring. Uitg. De Kem, Buss urn,
pag., geen prijsopgave. Negendei
van deze, ook vla een t.v.-bewerli
bekende roman.
Terugkeer van de Kwal-rivier
Joan en Clay Blair. Ultg. Becht,
sterdam, 221 pag., 24,59. Met fo
geïllustreerd relaas van wat er i»
krijgsgevangenen, die moesten
wen aan de brug over de Kwal,
beurde na het besluit hen als d
garbeiders naar Japan te tram
teren.
Bij ultg. Wever te Franeker verst
nen: Fat man in Nagasaki door 4
Stellingwerf!, ondertitel: Nederk
se krijgsgevangenen overleefden
atoombom (157 pag. veel illustra
19,50); Trekkers en blijvers dot
van Heekerèn, ondertitel: Krot
van een Haags-Indische familie I
pag., geïllustreerd, 24,50), en
kant onder de galg door Heit
Sachnowitz, ondertitel: Hoe
Joods musicus aan de vernletlf
ontkwam (250 pag., 24,50).
