iraël bepleit zaak
)ij buitenlandse zaken
Voor t eerst
gepubliceerd,
actueler
dan ooit
ïinde van oorlog herdacht
FAT MAN IN
NAGASAKI
ran Agt pleit weer voor kernenergie
Personalia
tJJJ
pjruguay verplaatst
oost naar Tel Aviv
Koetsen en kastelen
WEG IN
EIGEN
LAND
ïderlandse ambassade in Jeruzalem
Nog steeds geen gesprek met krakers
Niet te veel op
gul vissen voor
goede vangst later
Overvallers maken
60.000 buit
Textiel
bedrijf
krijgt 2
miljoen
kliniek krijgt
meer personeel
eïsoleerde positie Indische Nederlanders centraal
I
I
i
I
I
I
I
I
RDAG 16 AUGUSTUS 1980
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
3
/[onze parlementsredactie
a haAG. columbia Premier
lAet blijft in het buitenland plei-
L„r kernenergie. Nadat hij al op
_8C plaatsen in Europa een lans
(■gebroken voor toepassing van
'Lnergie brengt de premier ook in
•nlgde Staten zijn mening voor
'tlicht.
[moeten ons bedienen van steen-
i kernenergie, ook al brengt de
sing van beide gevaren en be
zwaren voor mens en milieu met zich
mee." aldus Van Agt in een gisteren
in Den Haag verspreide rede. die hij
vandag in de Amerikaanse staat
South-Carolina zal uitspreken Van
Agt bevindt zich daar om een ere-
graad (honorary degree) in de rechten
aan de universiteit van South-Caroli
na in ontvangst te nemen.
Het eerder deze week verschenen ont-
werp-verkiezingsprogram van het
CDA. de partij van Van Agt. bepleit
juist een pas-op-de-plaats met kern
energie. De opstellers van het pro
gram wensen in ons dichtbevolkte
land vooralsnog geen nieuwe kern
centrales. met het oog op de veilig
heid.
Veiligheid
Over die veiligheid zegt Van Agt „De
gevaren van kernenergie krijgen heel
wat meer aandacht dan die, verbon
den aan de winning en verbranding
van steenkool. Jaarlijks verliezen en
kele tientallen mensen het leven bij
ongelukken in kolenmijnen, terwijl
de kernenergie nog geen leven heeft
geelst. Hoe de afvalstoffen van kern
centrales veilig tot in verre nage
slachten op te bergen, is een pro
bleem dat de gemoederen terecht
bezighoudt. Maar weinigen hebben
echter weet van het nabije gevaar
van een overbelasting van de atmos
feer met kooldioxyde." aldus Van
Agt, „als ten gevolge daarvan verho
ging van de temperatuur op aarde
zou optreden, kan dat een onvoorstel
bare milieuramp oproepen."
•Van Agt spreekt de hoop uit dat de
Verenigde Staten de leiding nemen
van de „grootste reddingsoperatie in
de geschiedenis", de strijd tegen hon
ger en armoe in de wereld. Van Agt:
„Aan de VS danken wij. Nederlanders
en andere volken, het herkrijgen van
onze vrijheid in de laatste wereldoor
log en ons economisch herstel nadien.
Opnieuw kijkt een groot deel van de
wereld op naar de Verenigde Staten."
jruguay zal zijn ambassade van
eruzalem naar Tel Aviv verplaat-
en. Dit heeft een regeringswoord-
oerder in Montevideo bekend ge
naakt. Uruguay is na Venezuela
iet tweede Latijns-Amerikaanse
and dat onder Arabische druk
ijn ambassade uit Jerzalem weg-
jaalt. Het besluit werd in Monte-
rideo gemotiveerd met de stelling
lat het handhaven van de ambas-
ade in Jeruzalem uitgelegd kan
morden als instemming met het
iesluit van de Israëlische regering
het Israëlische parlement Jeru-
em voortaan te beschouwen als
onverdeelde, eeuwige hoofd-
id. Het besluit bedoelt overi-
ns geen afbreuk te doen aan de
partijdige opstelling van Uru-
ay in het conflict in het Midden-
josten.
Dit weekeinde komen in de Ma
rokkaanse stad Casablanca de le
den van het Arabische Jeruzalem-
comité bijeen, dat onder voorzit
terschap staat van de Marokkaan
se koning Hassan II.
Waarnemers
verwachten dat het comité harde
aanbevelingen zal doen voor sanc
ties tegen Israël. Eerder deze week
ging Saoedi-Arabië al zover, dat
het opriep tot een jihad, een heili
ge oorlog tegen Israël.
Opmerke
lijk is overigens dat koning Has
san ook Egypte heeft uitgenodigd
voor de besprekingen van het co
mité, dat werd gesticht door de
islamitische topconferentie begin
dit jaar, waarop Egypte juist ver
oordeeld werd wegens het vredes
akkoord met Israël.
In het Utrechtse herleeft morgen
de tijd van baronnen en graven,
want dan houdt De Stichtse aan
spanning weer haar jaarlijkse kas
telentocht. Antieke koetsen ver
trekken om kwart over tien van
Huls Doorn en rijden over de ter
reinen van de kastelen Moersber
gen. Sandenburg, en Maanber
gen. waar de lunchpauze wordt
gehouden. Om drie uur zijn de
koetsen weer terug in Doorn, waar
wordt deelgenomen aan een „con
cours délegance."
Onder het motto „Negen eeuwen
ontwikkeling Langedijk, begint
vandaag in deze Westfriese ge
meente een herdenkingsfeest, dat
zes weken zal duren. Meer dan
vijftienhonderd mensen hebben er
ruim twee jaar aan gewerkt. Van
avond is er een groot watersport-
feest
De schutterijen zijn vooral in deze
tijd van het jaar actief, vooral in
het zuiden. Met zwaaiende ven
dels en slaande trom trekken de
schutters in Oirschot morgen te
gen het middaguur naar de
schutsboom in de Oildetuln om
daar de houten vogel naar bene
den te schieten. In Limburg zijn er
in Stevensweert, Schaesberg en
Vaals schuttersfeesten. Ook in
Groenlo morgenochtend vogel
schieten 's middags trekt een bloe-
mencorso door dit vestingstadje.
Liefhebbers van windsurfen of
tewel plankzeilen komen dit
weekeinde aan hun trekken. In
Noordwijk beginnen om half
twaalfmorgen de kunst-surfkam-
pioenschappen. In Loosdrecht
zijn er dan ook surfwedstrijden,
terwijl er op de toch verrassend
mooie Amsterdamse Sloterplas
een plankzeil-oriëntatietocht
wordt gehouden.
Tot slot voor de liefhebbers nog
een paar orgelconcerten. Van
avond om acht uur in de Wester-
kerk van Enkhuizen met de orga
nist Aad van der Hoeven, de West-
friese cantorij en het Noordhoi-
lands Bachorkest. Om 21 uur is er
in de katholieke basiliek St. Bavo
te Haarlem een concert van orga
nist Thijs Kramer.
jonze parlementsredactie
N HAAG De Israëlische ambassadeur in Den Haag, Eytar Ronn heeft gisteren op
tenlandse zaken de kwestie Jeruzalem besproken. Hij deed dit met de directeur-generaal
itieke zaken van het departement dr K. W. Reinink (minister Van der Klaauw zit nog in het
tenland, maar keert volgende week terug voor het beraad over Jeruzalem).
Omwonenden van de gekraakte
flats aan de Prins Hendrikkade
in Amsterdam nemen maatrege
len om zo ongeschonden moge
lijk uit de verwachte strijd tus
sen politie en krakers. Een hote
lier aan de Geldersekade spij
kert zijn ramen dicht.
usadeur Ronn was de avond
het gesprek op buitenlandse za-
uit Jeruzalem teruggekeerd. Al-
pel de ambassade noch buiten-
i zaken details over het onder-
wilden verstrekken, mag vol-
dlplomatieke kringen worden
igenomen dat Ronn ervoor gepleit
it dat Nederland de Arabische
toomde ambassade uit Jeruzalem
luizen, zal weerstaan. Dr Rei-
zou er van zijn kant op hebben
in dat Nederland zich momen-
iueen moeilijke positie bevindt,
odf samenhangt met de wettelij-
ixatie van bezet Jeruzalem
het Israëlische parlement. Van
idse zijde zou voorts bena
lt zijn dat de verwachte verhui-
van de kantoren van premier
naar oostelijk Jeruzalem, de
iti* niet zal vergemakkelijken.
de dit weekeinde verwachte
van de Veiligheidsraad over
itie Jeruzalem aan de orde,
lest. Indien de Veiligheidsraad
Jer tegenstem van de Verenigde
len zich dwingend uitspreekt voor
verhuizing van de Nederlandse am
bassade (en die van de resterende
Zuidamerikaanse landen) dan
volgt Nederland die uitspraak, zo
staat wel vast. Minder duidelijk op
dit moment is wat Nederland doet
indien de Veiligheidsraadresolutie
slechts de verhuizing aanbeveelt.
Premier Van Agt noemde zo'n uit
spraak eerder deze week „van groot
belang", maar „op zich niet beslis
send."
Kwaad tot erger
De AR-voorman prof. Goudzwaard
meent dat Nederland helemaal niet
verplicht is uitspraken van de Veilig
heidsraad over de ambassade op te
volgen. De Verenigde Naties hebben
volgens hem niet het recht zich over
de vestigingsplaats van de ambassa
de uit te spreken. Voor het kabinet
zou de mening van de VN „niet in het
minst" reden moeten zijn tot verhui
zing. Voor de EO-radio wees Goud
zwaard erop dat zwichten voor econo
mische Arabische druk van kwaad
tot erger kan leiden.
Oud-minister van buitenlandse za
ken mr M. van der Stoel meent dat
Nederland wel een resolutie van de
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Een derde poging
om de krakers van de flats aan de
Amsterdamse Prins Hendrikkade te
bewegen tot een „open gesprek" is
mislukt. Het Amsterdamse PvdA-
partijbestuur, dat aanvankelijk een
open oor vond bij de krakers voor
overleg, heeft donderdagavond on-
verrichterzake het gekraakte com
plex verlaten toen een woordvoerder
daar alleen wilde praten op de stoep
Gewestelijk PvdA-voorzitter Norbert
Smulders meent echter dat het trot
toir niet de aangewezen plek is voor
een behoorlijk gesprek. Eerder had
den het PvdA-raadslid Horn en het
Veiligheidsraad moet uitvoeren, ookwijkcentrum d'Oude Stadt hun be-
als die niet dwingend is, maar slechts
een aanbeveling inhoudt. „Volgen we
zo'n aanbeveling niet op, dan breken t'THQPnP
we met een tradiüe van 35 jaar en dat A ^JLiuau ic
is me zelfs de ambassade in Jeruza
lem niet waard. Het gaat tenslotte
niet om de plaats van de ambassade
maar of we goede diplomatieke con
tacten met Israël onderhouden." Zon
der uitspraak van de Veiligheidsraad
zou Van der Stoel overigens tegen
verhuizing van de ambassade zijn.
Tussen de Israëlische Arbeiderspartij
en de PvdA zijn inmiddels ook infor
mele contacten geweest over de pro
blemen rondom de ambassade. Soci
alistenleider Peres zei gisteren PvdA-
fractieleider Den Uyl telefonisch ge
vraagd te hebben al het mogelijke te
doen om verhuizing van de ambassa
de te voorkomen. Den Uyl was niet
bereikbaar voor commentaar
middeling aangeboden. Ook die po
gingen zijn mislukt. Het PvdA-be-
stuur heeft de krakers tot donderdag
nacht twee uur de tijd gegeven om
naar het partijkantoor te komen. De
krakers zijn niet verschenen.
De ontruiming van de flats wordt op
korte termijn verwacht. De president
van de rechtbank had de krakers
twee weken de tijd gegeven om vrij
willig te vertrekken en die tijd is nu
verstreken. De dumpgoederenhandel
van Loe Lap in Amsterdam meldt een
sterk verhoogde omzet van gasmas
kers en helmen. De laatste tien dagen
zou hij minstens 150 gasmaskers heb
ben verkocht. De plotselinge klandi
zie komt niet alleen van krakers,
rrfaar ook van fotografen, verslagge
vers en „belangstellenden."
Overleden In Eindhoven is op ze
ventigjarige leeftijd prof. dr. J. F.
Schouten overleden* Schouten was
van 1958 tot 1978 buitengewoon hoog
leraar in de perceptie- en informatie-
leer aan de TH Eindhoven. Verder
was hij onder meer van 1957 tot 1972
directeur van het instituut voor per-
ceptleonderzoek en stond hij aan de
wieg van het Evaluon in Eindhoven.
DEN HAAG Door wat zelfbeheer
sing nu, kan volgend jaar met behoor
lijke kabeljauwvangsten nog wat
worden goedgemaakt van de narig
heid, die de vissers ondervinden door
de tongschaarste.
Dit stelt het rijksinstituut voor visse-
rij-ondeizoek RIVO te IJmuiden in
het blad „De Visserijwereld". Nodig Is
dan wel, dat er nu niet te gretig op gul
(jonge kabeljauw) wordt gevist, zodat
er straks een goede kabeljauwvangst
In zit. Kabeljauw ls gul, die groot
geworden is.
SNEEK (ANP) Twee mannen heb
ben gisteren bij een overval op een in
een drogisterij gevestigd postagent
schap ongeveer zestigduizend gulden
buitgemaakt. Zij kwamen gewapend
de winkel binnen en eisten van de
achttienjarige lokettiste geld. Zij gaf
het. waarna het tweetal met een auto
verdween. Alleen de lokettiste en
haar vader waren op dat moment in
de winkel.
„Mag mijn spaarvarken er ook bij.
Hij mag best wat groter worden."
Beroep
onze Haagse re-
'e
HAAG Minister
ïar van milieuhy-
1 heeft een textiel-
jf in Aalten een be-
van twee miljoen
•n toegezegd om
aoet te komen in
«plaatsingskosten
het gehele bedrijf,
heeft die bijdrage
ferd in het kader
het proefprogram-
milieu-hinderlijke
ijven in de woon-
sving. Het bedrijf
en de gemeente
en hadden eerder
i bijdrage ge-
gd. Minister Van
Aardenne van economi
sche zaken heeft ook
een bedrag toegezegd.
Enige tijd geleden werd
bij koninklijk besluit
een hinderwetvergun
ning voor de nieuwe uit
breiding van de fabriek
alsnog geweigerd, na
dat B. en W. eerder al
wel toestemming had
den gegeven. De fabriek
veroorzaakt echter zo
veel trillingen in de na
bij gelegen wijk, dat de
protesten hiertegen
succes voor de bewo
ners opleverden.
De enige goede oplos
sing bleek de verplaat
sing van de gehele fa
briek naar buiten het
dorp. Samen met een
andere textielfabriek
gaat het hier om het
redden van tweehon
derdtwintig arbeids
plaatsen.
Van verschillende kanten is er de
afgelopen dagen een beroep op de
Nederlandse regering gedaan niet toe
te geven aan de Arabische druk om
de ambassade in Jeruzalem te slui
ten. „Toegevan aan die druk bete
kent een klap in het gezicht van de
Joodse gemeenschap en brengt de
oplossing van het Midden-Oosten-
vraagstuk geen stap dichterbij." zegt
het Centrum voor informatie en do
cumentatie over Israël in een open
brief aan premier Van Agt.
Overeenkomstige boodschappen
heeft de Nederlandse regering ont
vangen van de Werkgroep Israël uit
Amsterdam en van de Nederlandse
emigranten in Israël vanuit Jeruza
lem. Rabbijn Soetendorp van de libe
raal Joodse gemeente in Amsterdam
heeft in een telegram ook zijn be
zorgdheid uitgesproken. Hij wees op
de historische verantwoordelijkheid
van Nederland.
Van onze correspondent
EINDHOVEN De rijkspsychiatri-
sche Inrichting (RPI) in Eindhoven
heeft toestemming gekregen om het
personeelsbestand van de forensi-
sche-psychlatrische kliniek (FPK) uit
te breiden van honderd naar hon
derd-zestig mensen. Daarmee wordt
gehoor gegeven aan de verzoeken die
de directie de laatste jaren bijna
maandelijks heeft ingediend.
Drs. G. van den Broek van de RPI zei
in december 1978 dat het bedrijven
van geestelijke volksgezondheid op
de afdeling FPK eigenlijk niet meer
verantwoord was. Er waren te weinig
verpleegkundigen, te weinig psycho
logen en te weinig psychiaters. Vol
gens directeur Van den Broek was de
behandeling daardoor allesbehalve
uitstekend.
Verpleegkundigen namen noodge
dwongen hun toevlucht tot het toe
dienen van te veel medicijnen. Ook
werd te vaak gebruik gemaakt van de
isoleercel. In de afdeling FPK Zitten
ongeveer honderddertig patiënten
van wie de meesten ter beschikking
zijn gesteld van de regering.
Volgens directeur Van den Broek zijn
voor deze categorie patiënten eigen
lijk zo'n 270 personeelsleden nodig.
De uitbreiding naar honderdzestig
werknemers noemt hij nog steeds on
voldoende. maar een hoopvol begin.
„We kunnen nu in elk geval de groot
ste nood lenigen".
ADVERTENTIE
mee zij in Nederland werden
ontvangen, de achteloosheid
waarmee hun belangen wer
den beoordeeld en de feite
lijke ontkenning van de door
hen gebrachte offers schok
ten hun rechtsgevoel diep,
aidus prof. Beets in de ana
lyse die hij gaf van de identi
teit van deze groep.
n een onzer verslaggevers
'RECHT De herdenking van het einde van
oorlog in Zuidoost-Azië op 15 augustus 1945 is
i indrukwekkende betoging geweest. Bijna
Muizend mensen waren naar de Irenehal van
Jaarbeurs in Utrecht gekomen om de slacht
ers van de Japanse terreur te herdenken en
i zich gezamenlijk te bezinnen op de proble-
ïn waar de Indische Nederlanders als groep en Zelfrespect
velen van hen persoonlijk 35 jaar na de
tog nog mee te worstelen hebben.
teneur van deze, door ko-
Beatrix en prins
115 alsmede door premier
1 A?t en minister Wiegel
«woonde bijeenkomst.
er een van rehabilitatie,
sprekers, prof. dr. N.
Js- prof. dr. J. Bastiaans
lr. c- Westra. legden in
i betogen een zwaar ac-
t op de geïsoleerde posi-
*aarin de zwaar beproef-
bolsche Nederlanders na
'gedwongen terugkeer in
'eriand kwamen te verke-
e" om de hier bestaande
onwil te erkennen dat ze als
volwaardige burgers van het
koninkrijk recht hadden op
meeleven en begrip.
Men was, aldus ir. G. S. Vrij
burg,/voorzitter van de orga
niserende stichting, nog te
veel bezig met de Duitse be
zetting dat men bereid was
te luisteren naar de verhalen
over het lijden in de Japanse
hongerkampen waarin alle
Nederlandse burgers en mili
tairen waren geïnterneerd.
De onverschilligheid waar-
Die identiteit, zei hij. is be
paald door hun vooroorlogse
tropenjaren, door de lange
reeks traumatische ervarin
gen in de kampen en door in
Nederland niet gehonoreer
de verwachtingen. Dit laat
ste knauwde verder aan het
toch al zwaar op de proef
gestelde zelfrespect van de
ze ontheemde en berooid in
Holland aangekomen men
sen. Een langdurig applaus
onderstreepte de conclusie
van prof. Beets dat deson
danks zij hun historische en
sociale identiteit hebben
kunnen handhaven en dat
nu erkend wordt dat zij een
waardevolle inbreng hebben
in de Hollandse samenle
ving.
Hun positie is overigens nog
verre van benijdenswaardig,
aldus prof. Bastiaans die
over „isolement en bevrij
ding" sprak. Na 1945 beoor
deelde men hoe iemand een
bezetting doorgekomen was
naar zijn soms verrassend
snel herstelde lichamelijke
conditie.. Veel later pas
openbaarde zich de psychi
sche schade die de gevan
genschap in de kampen had
teweeg gebracht. De voor
oordelen jegens de Indische
Nederlanders waren hier zo
groot dat zij tenslotte niet
openlijk meer over hun erva
ringen durfden spreken. Die
mensen werden, zoals ir.
Vrijburg al had opgemerkt,
niet bevrijd zoals dat in Ne
derland gebeurde, maar zij
verkeerden na de capitulatie
van Japan en terecht geko
men in de Indonesische vrij-
heidstrijd nog maanden
lang in onzekerheid over
hun lot. Echte bevrijding
houdt in de eerste plaats in
een innerlijk loskomen van
een plaats des onheils. Wel
nu. aldus prof. Bastiaans, in
Nederland zijn duizenden
mensen die nog altijd niet
zijn „bevrijd".
Opgeruimd
Al was de bijeenkomst in de
Irenehal geen bevrijdings
feest maar een herdenking,
er heerste toch een opge
ruimde stemming. Daarin
paste de toekomstvisie die 's
middags ir. Westra gaf.
Er was voor deze massale
betoging een stijlvol pro
gramma voorbereid waar
aan ondermeer meewerkten
Eric de Vries en prof. dr. L.
de Jong. die respectievelijk
de op 8 december 1941 door
de gouverneur-generaal van
het voormalig Nederlands-
Indië afgekondigde procla
matie over de Japanse inval
en de door Koningin Wilhel-
mina uitgesproken oorlogs
verklaring aan Japan voor
lazen.
door Dr. J. Stellingwerff
Nederlandse krijgsgevangenen c
overleefden de atoombom
Totaal 160 pagina's, geïllustreerd. Fraaie paperback met omslag-ontwerp in full-colour.
Prijs f. 19,50.
Atoombommen brengen Japan
op de knieën
Het is 9 augustus 1945. Majoor Sweeney
vliegt de tweede atoombom boven
Nagasaki. Na „Thin Man" op Hiroshima,
moet „Fat Man" Japan de genadeslag
brengen. Nagasaki is in e'en klap verwoest.
Ook het krijgsgevangenkamp Fukuoka 14.
waar zich op dat moment behalve Britse
en Australische militairen ook enkele
honderden Nederlandse krijgsgevangenen
bevonden, wordt met de grond gelijk
gemaakt.
U kunt FAT MAN IN NAGASAKI
bestellen via het inteke;ibiljet.
Zendt dit vandaag n«»g aan uw
boekhandel of (in e< n open
envelop zonder post eegel) aan:
Uitgeverij T. Wever j.v..
Antwoordnummer 5,
8800 VB Franeker.
U kunt natuurlijk ook telefonisch
bestellen.
Nooit eerder gepubliceerd
Dit boek vertelt het verbazingwekkende
verhaal hoe de Nederlanders de hel van de
atoombom overleefden. Aan de hand van
interviews, dagboekfragmenten e.d. recon
strueerde Dr. J. Stellingwerff - bibliothe
caris van de Vrije Universiteit - het leven
in deze dramatische dagen. Door mede
werking van de Japanse autoriteiten kon
de auteur ter plekke alle feitenmateriaal
verifiëren en aanvullen. Zo ontstond een
uniek document, dat in een tijd waarin
misschien de hele wereld lijdt aan het
atoombom-syndroom, actueler is dan ooit.
Zend mij bij verschijning rechtstreeks via de
boekhandel*
ex. Dr. J. Stellingwerff -
FAT MAN IN NAGASAKI f. 19,50
Naam:
Straat:
Postcode:
- Plaats:-
Bankrekening- of gironummer.,
•doorhalen wat u niet wenst
In open envelop zonder postzegel zenden aan
Uitgeverij T. Wever b.v., Antwoordnummer 5,
jj 8800 VB Franeker. j
Uitgeverij T. Wever b.v., Franeker. Telefoon 05170 - 3147