Lopen
Jan Endeman: the American way
Wereldkampioenschap slechts landenstrijd
hapers verrassend
de kwartfinales
Grete Waitz
zege op Bas Vletter
eldrecord voor
ana Kasankina
Hendrix valt
af van equipe
mises m
Bekampen
Etappezege
voor Raas
mensen
in de
sport
Go Ahead-doelman doet geen slechte ervaringen op met voetbal in VS
Nieuw voetbal
Go Ahead
■JAG 15 AUGUSTUS 1980
SPORT
TROUW/KWARTET
11
1
- ,r... 1
1 1
Oudshoorn
dD Het ontbreken van bij-
cracks op de wereldkampioen
en atletiek (400 meter horden
meter voor vrouwen) heeft dit
imde mondiale gebeuren ge-
ierd tot een goedbezette lan-
ïtrijd. Diverse atletes be-
b vanwege blessures: Orete
de Noorse wereldrecordhoud-
de marathon, de Italiaanse
10 en Tomasinl, de Zweedse
nd, de Ierse Nagle en de Roe-
^Maracescu. De druppel die
organisatie de emmer deed
en was het afzeggen van de
he equipe, de grote trekpleis-
de WK in Slttard.
organisatiecomité scheurde
Bgmorgen een simpel tele-
e van de telex waarin de
meedeelde dat de zes topat-
ior ziekte of blessures niet aan
konden verschijnen. Op kor-
Ijn nog een ploeg van de twee-
Ituur samenstellen was niet te
ra, dus zag men van deelne-
L Het vol trots aangekondigde
oemooi veranderde daardoor
klap in een nietig internatio-
nderonsje van betrekkelijke
Om begrijpelijke redenen heerste er
gisteren woede en verbolgenheid bij
de regie van de wereldkampioen
schappen. Er werd weinig of geen
waarde gehecht aan de verklaring
van de Russen. Eerder groeide het
geloof dat het hier gaat om een con
traboycot. Met name Frans Jutte, de
voorzitter van het organisatiecomité,
dacht dat er politieke motleven ten
grondslag liggen aan de beslissing
van de Russen om niet te komen. De
ere-voorzitter van de atletlekunie:
„Vijf dagen geleden hebben we nog
alle details doorgekregen. Vlucht
nummers, landingstijden, namen van
deelnemers, noem maar op, er was
niets aan de hand.
De Russen hebben zelfs na de sluiting
van de inschrtjvingstennijn nog nieu
we namen opgegeven. En dan hoor Je
plotseling dat er een soort epidemie is
uitgebroken. Het komt op mij erg
ongeloofwaardig over. Eén kan er
ziek worden of geblesseerd raken,
maar toch niet allemaal tegelijk? Bo
vendien: waarom werd ons dringende
verzoek, dat mede ondertekend was
door Ir Ad Paulen, om een vervangen
de ploeg te sturen, niet ingewilligd?
Ik vermoed dat de atleten geen uit
reisvisum hebben gekregen. Waar
schijnlijk is het een vergeldingsactie
tegen het boycotbeslult van de Ne
derlandse regering."
De theorie van Jutte vertoont enkele
zwakke plekken. Vooral rijst de vraag
waarom de Russen zo laat hebben
besloten om zich te onttrekken van
de wereldtitelstrijd. Bovendien heeft
het in Sittard aanwezige Russische
jurylid mevrouw Oorchakova giste
ren verklaard dat er geen sprake is
van een contraboycot. „Bij de Russi
sche atletiekunie is daar niets van
bekend," aldus Oorchakova." Sport
.en politiek willen wij strikt geschei
den houden. Vandaar dat wij dit
soort maatregelen nooit zullen
nemen."
Het lijkt dan ook zeer aannemelijk
dat de Russen uit angst voor de do
pingcontrole verstek laten gaan. Er
wordt in Sittard gecontroleerd op ge
bruik van allerlei soorten stimuleren
de middelen waaronder ook anabole
sterolden. Het dopingcomité staat
onder leiding van de Westdultse pro
fessor Dönicke. De monsters worden
ingezonden naar een laboratorium in
Nijmegen en daar geanalyseerd. De
Russen hebben derhalve geen weet
van de ondeizoeksmethoden, hetr
geen in Moskou wel het geval was.
Overigens is het incident in Sittard
identiek aan het voorval dat eerder
dit jaar plaatsvond in Trondheim,
toen de Russische schaatsploeg zich
massaal terugtrok van het Europese
kampioenschap. Hoe het ook zij, het
organisatiecomité zit met de gebak
ken peren. Verwacht wordt dat de
afwezigheid van de Russische equipe
vooral invloed zal hebben op de pu
blieke belangstelling. Er zijn vijfdui
zend betalende toeschouwers nodig
om de begroting sluitend te krijgen.
Frans Jutte: „Ik ben bang dat we nu
niet rondkomen. Deze kwestie zal zijn
uitwerking niet missen. Ik wil op de
eerstkomende vergadering van de
IAAF (internationale atletiekfedera-
tie, red.) aan de Russen vragen wat
nu precies de ooizaak is geweest van
hun afwezigheid. In Moskou had ik de
indruk dat iedereen erg enthousiast
was over dit evenement.
De wereldkampioenschappen, zoals
die in Sittard afzonderlijk voor de
onderdelen 400 meter horden en 3000
meter worden gehouden, zijn eenma
lig. Vanaf 1983 staan beide nummers
op het programma van de eerste ech
te officiële wereldkampioenschappen
in Helsinki. Bovendien hoopt de
IAAF het gedaan te krijgen dat vrou
wen tijdens de Olympische Spelen
van Los Angeles in 1984 op deze twee
afstanden om een medaille mogen
meedingen. Een alternatief Olym
pisch toernooitje wordt dan helemaal
overbodig. Secretaris van de sectie
wedstrijdsport Wim van der Sluijs:
„Door dit soort evenementen te orga
niseren willen we de belangstelling
voor de atletiek in Nederland weer
een beetje opvijzelen. Ik weet het.
door het wegblijven van alle vedetten
zal het effect minder zijn. Maar toch
staat er mogen weer een stukje over
atletiek in de kranten. En dat is voor
ons van vitaal belang: zorgen dat de
atletiek in de belangstelling blijft. We
hebben in Moskou de kans om een
stukje reclame voor deze sport te
maken laten liggen. Dat proberen we
nu goed te maken door in de toe
komst nog meer internationale eve
nementen te organiseren. We begin
nen volgend jaar met de Europese
jeugdkampioenschappen in
Utrecht."
400 meter horden wouwen (de nummers l tot en
met 3 plaaUen zich voor de halve finales): eerste
serie: 1. Either Mihr (VS) 5751. 2. Hllde FnxleriJt-
■en (Noo) 57 73. 3. KlrsU Ulvlnen (Zwe) 5841.
Tweede serie: 1 Petra Ptaff (DDR) 5742.2. Ljmet-
te Foreman (Aus) 58.07, 3. Sue Dalgoutte <OB>
59.83. Derde serie 1 Barbel Broschat (DDR) 58.13,
X Mary Appleby der) 58.54,3. Rota Colorado (Spa)
58.79. Vierde serie 1. Ellen Neumann (DDR) 58.35,
2. Christine Warden (OB) 5744, 3. HeUe Slchlau
(Den) 58.99. Op tijd geplaatst. Montserrat Pujol
(Spa) 58.54, Olga Commandeur (Ned) 58 87. Esther
Kaufmann (Zwt) 59.74, 81mone BQngener (W Did)
59.98.
Cunja (Por) 9.04.7. Shea (V8) 9.09 4.
(Zwe) 9.06.5. Fitch (Can) 9.07.8. Teske (W-Dld)
9.06.1. Christensen (Nor) 9.06.4. Nemett (Zwe)
9.04.0, Smith (O-B) 9 07.3, Dé Brouwer (Fr*) 945.0.
Werthner (Can) 9.064, Pergar (Joe) 9.04.9. Fried
man (W-Dld) 9.04.7
ENINGEN Van het kwartet
Inalisten in het herenenkel-
t gisteren op de Metsbanen in
■ningen bekend werd, is Mi-
ehapers de opmerkelijkste. Be-
itionaal kampioen Louk San-
e als derde geplaatste Huub
ickel en Theo Gorter, sloeg
n zich via een overwinning
Vletter bij de laatste vier.
rtij tegen Bas Vletter, die een
der verrassend Rolf Thung
uggewezen, liet hij drie sets
tot welk spel hij in staat is.
is. die in de eerste set geen
kans had tegen de hardslaan-
ter (1-6), wist dat hij een ande-
iek moest volgen om te zege-
Al in de tweede set leverde het
Instappen" bij het ontvangen
ar^bal resultaat op: 6-3.
Ifc dubbelspel eerste ronde: Mesker/
ttfPartloel 6-0. 8-1. Pakker/Van der
Uhe/Sluijter 8-4,6-1. Nor* Blom/Jetake
Karin Moo«/Nanette Schutte 6-2. 4-8,
tasjes. Marcella Mesker/Tlne Zwaas-
rudy Walhof 8-3, 6-3, Nor* Blom
ran-Mariette Pakker/Mariaone van
M, 7-5.
si: kwartfinales: Mlchiel 8cha-
14.6-3,8-3,6-1. Theo Oorter-Frits
M. 4-6. 8-3. 8-3. Huub van Boecker-
GEMENGD DUBBELSPEL: kwartfinales Ely
Vessie/Rolf Thung-Mariette Pakker/Mlchlel Scha
pers 8-4, 8-2. Nanette Schutte/Oebrand Appel
boom-Els Veentjer/Frans de Haan 8-2. 8-3. Karin
Moos/Wouter Fok-Tine Zwaan/Niek Fleury 6-0, 6-
2. Marcel!a Mesker/Huub van Boeekel-Marianne
van der Torte/Marian Laudln 6-3, 8-4.
De Olympische kampi-
le 1500 meter, de Russin Tat-
sankina, heeft tijdens de in-
cale atletiekwedstrijden in
een nieuw wereldrecord gelo-
haar favoriete afstand. Op 6
Moskou werd ze Olympisch
ene in 3 minuten en 55 secon-
finishte nu in 3.52.5.
ROTTERDAM Emiel Hendrix is
afgevallen voor de Nederlandse equi
pe, die vanmiddag tijdens het inter
nationale springrulterfestival in Rot
terdam deelneemt aan de 1 andenwed
strijd. Ploegleider Ben Arts heeft gis
teren Henk Nooren (met Shore-Line)
Johan Heins (Larramy), Rob Ehrens
(Koh-I-Noor) en nationaal kampioen
Piet Raymakers (Lsocratus S) aange
wezen.
Jacktsprinreimcoan: 1. Hugo Stmon tOoe) met
Soiry 80.2 seconden. 2. MeUnle Smith (Eng) Val de
U)lre 80.9, 3. Armand Leone (VS) Encore 85 6. 5
Henk Nooren (Ned) Opstalen 884, 6. Oert Meier
■MMtwa* 90,9 10 Ktnlel Hendrix (Ned) Captain
Sprtageoaeaam „Take jokt m time-. L Ian
Millar (Can) met Arnica 0 «trefpunten. 38.9 sec. (in
de barrage). 2. Hugo Btmon (Ooe) LandgrMn 0-
28.0, 3 Herve Oodlgnon (Fr*) Heur de Bra tand O-
84.2.4. Johan Heini (Ned) Socrates 0-86.2,8. Anton
Ebben (Ned) Design 0-75.7. 10 Jan Tops (Ned)
Simson 044,0
De kopgroep in de derde etappe van de proftoer op weg naar de finish in Sittard. Van voor
naar achter: leider Gerrie Knetemann, Hennie Stamsnijder, Ludo Delcroix, ritwinnaar Jan
Raas. Frank Hoste en Gerry Verlinden.
te schaakmedewerker
ERDAM De zevende match-
issen Robert Hübner en Lajos
li gisteren in het Italiaanse
Abano Terme is na 42 zetten
ie geëindigd. Het was een bij-
ttam partijtje, waarin beide
hun best deden elke span-
gauw mogelijk te elimineren,
geheel nog tot het afbreken
tiuurd, zal wel te verklaren
een wederzijds gevoel van
e stand ls nu 3'A-3'A. Enige
mding heeft het resultaat van
Ie matchpartij tussen Kort-
i Poloegajevski gewekt. In de
(Wit) Kortsjnoj: Kg2, Dg3,
W, pi a2, b3, f4, h2; Zwart
ijevskl: Kg8, Df5. Td8, Pe8, pi
g7. h7 had Kortsjnoj de zet 41.
Weven. Waarom Poloegajevs-
met remise genoegen nam,
hij toch een punt achterstaat,
üdelij k. Zwart staat lang niet
en kan met 41. Tc 8 een
ipel inleiden. Natuurlijk
geen kennis gehad van de
zet, maar hij had toch een
zitting kunnen afwachten om
welke zet Kortsjnoj uit de
zou halen.
c7-c5, 2. Pgl-f3 Pg8-f6,3. Pbl-
1.1 gt-gi Pb8-c6; 5. Lfl-f2 d7-
rixd5 Pf6xd5, 7. 0-0 Lf8-e7, 8.
H 9. e2-e4 Pd5-b4, 10. a2-a3
U. a3xb4 d4xd3, 12. b2xc3
II Lel-«3 Tf8-d8, 14. Ddl-e2
15. Tfl-dl Ld7-e8, 16. TdlxdS
17. De2-c4 a7-a6, 18. Le3-f4
-19. Lf2-fl Pc6-a7, 20. Dc4-b3
1L Tal-cl Dc*-c€, 22. c3-c4
23. Pf3xd4 Td8xd4, 24. Lf4-e3
25. f2-f3 Dc6-c7, 26. Lfl-«2 h7-
K<l-f2 h5-h4, 28. c4-c5 Le8-c6,
dl Td8xdl, 30. Db3xdl Dc7-
Ddl-d4 Le7-f6, 32. Dd4xe5
33. Le3-d2 Le5-d4 schaak, 34.
Mxf3, 35. h2xg3 Kg8-f8, 36.
,W»47, 37. Kg2-fl Lc6-b5, 38.
S6xb5, 39. gZ-gi f7-f5, 40.
W5, 41. gixt5 Ke7-f6,42. Kfl-
remise.
tab«i A l John Wh)taker lïng)
met Ryan's son 0 strafpunten. 38.4 seconden (in de
barrage). 2. Henk Nooren (Ned) Shoreline 0-41.5,3.
Thomas FrOhmann (Ooe) Donau 0-424, 8. Irma
Smulden (Ned) Starga - -
(Ned) Larramy 12,25-71
Dressuurproef om de prijs van Xenophon X.
Christine Stackelberger (Zwl) met Turmalta 1417
punten, 2 Ulrich Lehmann (Zwl) Werder 1334, 3.
Oeorg Theodorescu (WDI) Simplex 1304, 5. Diana
Stuyvers (Ned) Oentil 1301,7. Rlen van der Schaft
(Ned) Monseigneur 1297.
SITTARD Gerrie Knetemann kan
de eindzege in de Ronde van Neder
land voor profs niet meer ontgaan.
Gisteren, in de zogenaamde Konin-
ginnerit naar Sittard, maakte Knete
mann deel uit van de kopgroep die
met een voorsprong van ruim drie
minuten over de eindstreep stoof. In
theorie zijn alleen nog Delcroix,
Stamsnijder en Verlinden mede-kan
didaten voor dé einzege.
De derde etappe eindigde overigens
opnieuw in een zege voor een renner
uit de Post-equipe: Jan Raas. De
Zeeuw sprong op het parcours van
aankomst uit de kopgroep weg en
ging alleen over de meet. Voor Raas
was dit zijn 23ste zege in dit seizoen.
Nog drie en hij heeft het record van
Joop Zoetemelk (vorig jaar geves-
tigd) te pakken. Zelf vroeg Raas zich
gisteren in Sittard af of dat nog wel
zou lukken. Hij klaagt over ernstige
rugklachten.
Wanneer Gerrie Knetemann er overi
gens in slaagt zijn leidende positie
ook in de laatste twee etappes te
bewaren, is het de tweede keer dat hij
de Proftoer van Nederland wint. Ook
in 1976 schreef hij deze wedstrijd op
zijn naam.
Derde etappe: 1. Jan Raas 5 uur 55 minuten en 21
seconden, 2. Ludo Delcroix (Bel). 3. Oerrte Knete
mann (Ned), 4. Frank Hoste (Bel). 5. Oerry Vertin
den (Bel). 6. Hennie Stamanljder (Ned). 7. Oscar
Dlerikx (Bel) op 3 minuten en 19 seconden. 8. Leo
van VUet (Ned) 9. Walter Planckaert (Bel). 10.
William Tackaert (Bel). 11. Josef Wehrll (Zwl), 12.
Etlenne de Wilde (Bel), 13. Philip Anderson (Aus),
14. Jose de Cauwrr (Bel). 15. Chariy Jochums (Bel),
16. Roelof Oroen (Ned), 17. Ronan Ongenae (Bel).
18. 8Jaak Verbrugje (Ned), 19. Willy Vlgouroux
(Bel), 20. rrank van Irope (Bel).
Johan van der Meer (Ned) en Mare Dterickx (Bel)
hebben de strijd gestaakt Algemeen klassement:
1. Oerrte Knetemann (Ned) 18 uur 47 minuten en
18 seconden, 2. Ludo Delcroix (Bel) op 12 secon
den. 8. Oery Vertinden (Bel) op 2 minuten, 4.
Henny Stamsnijder (Ned) op 2 minuten en 16
seconden. 6. Bert Oosterbosch (Ned) op 5.06, 6.
Henk Lubberdlng (Ned) op 542,7 Mie! OIJsemsns
(Bel) op 5.25, 8 Etlenne de Wilde (bel) op 5.24 9.
.Leo van VUet (Ned) op 5.30,10. Patrick Pevenage
(Bel) op 5.31. 11. Philip Anderson (Aua)op 5.33. IX
Jan Allng (Ned) op 5.34,13. Roelof Oroen (Ned) op
5.35, 14. Ronan Ongenae (Bel) 15. Hans Langerijs
(Ned) op 5.38, 16. Walter Planckaert (Bel), 17.
WlUlam Tackaert (Bel) op 5.39, 18. Fedor den
Hertog (Ned) op 5.40, 19. Jos Schipper (Ned). 20.
'Ouldo van Sweeveld (Bel) op 5.42.
Puntenklastement: 1. Ludo Delcroix 48 pnt., 2.
Walter Planckaert 37 pnt, 3. Oerrte Knettemann
36 pnt. 4. Jan Raas en Johan van de Velde 25 pnt
Het heeft een mooie klank: we
reldkampioenschap 1980 atletiek
voor Incourante afstanden, te hou
den ln Sittard of all places. En wat
of wie bestrijdt daar dan het we
reldkampioenschap? Juist: da
mes, op een lang hordenummer en
dames op de drie kilometer. Niet
Olympische afstanden en dienten
gevolge ook onbekende afstan
den. Maar ook onbemind?
Automatisch, maar wel ten on
rechte overigens, dat Je daar dan
een peleton van kilometervreten-
de Kenau's ziet aankomen. Zo'n
groep tanige, sterk gespierde taaie
volhoudsters. Vrouwen die met ki
lometers wensen te spelen en die
zoiets doen ln de smalle kantlijn
van de huidige goed en soepelver-
lopende atletiek. Melden met aus
dauer, wippende korte paarden
staart in de nek, blik op oneindig
en lang, lang, lang.
Dames lopen nietlang, vond men
vroeger. Vijftienhonderd meter ls
de langste Olympische afstand,
daarboven bestaat een handje vol
wedstrijden, echt gekke typetjes
proberen het op de marathon en
verder ls Iedere vrouw die maar
langer dan acht minuten hard
loopt volslagen knettergek. En de
genen die dan toch nog een goede
marathon lopen zijn met een lan
taarntje te zoeken.
Toch kent dit wereldje een absolu
te topper. Het ls de Noorse Grete
Waitz, achtentwintig jaar oud,
mooi gebouwd, blond, blauwe
ogen, typisch Noors dus.
Dochter van een apotheker ln Os
lo, gek op sport. Begon als hand-
balster, stapte snel over op turnen
en begon op twaalfjarige leeftijd
met een beetje atletiektraining.
Eerst de spring, al snel probeerde
ze het op de 400 meter en toen de
lol daar af was, ging ze over op 800
meter, waarna de logische over
stap naar de 1500 meter een jaar
later al volgde. Als ze haar tiener
jaren terughaalt, zegt ze: „Ik ging
niet sneller door veel te trainen, Ik
werd alleen steeds sterker. Mijn
uithoudingsvermogen werd beter
en dan stap je al snel van afstand
naar afstand."
In 1974 werd ze ongemerkt derde
op de 1500 meter tijdens het Euro
pese kampioenschap. Ze was een
klassiek voorbeeld van een mijier
zonder tussenversnelling, een atle
te die ln een tempo begon, door
ging en ook eindigde. En dus liep
ze ln 1975 de drie kilometer en
bracht ze het wereldrecord op
8.46,6. Maar toen Montreal 1976
daagde, moest ze om toch nog
Olympisch te kunnen optreden,
weer terug naar de 1500 meter,
hetgeen niet meer lukte. In de
halve finale sneuvelde ze. Haar
snelheid was verdwenen, afstand
was te overheersend geworden.
In 1978 kwam een uitnodiging van
de organisatoren van de New
Yorkse marathon en Grete, ge
steund door haar echtgenoot
Jack, besloot naar Amerika te
gaan om daar langere tijd op seri
euze manier met haar sport bezig
te zijn. Ze gaf haar uitstekende
baan van sportlerares aan de Os-
lose academie lichamelijke opvoe
ding eraan en vertrok: „Ik kan
hier altijd terugkomen", waren
haar afscheidswoorden op school.
In New York maakte ze furore.
Nog nooit had ze een marathon
gelopen, de langste trainings af
stand tot dat moment voor haar
was 28 kilometer geweest. Zonder
zich te forceren echter bleef ze de
eerste dertig kilometer bij de meer
geroutineerde marathonloopsters,
dames die van het vak wisten en
toen Waltz nog reserve over had
demareerde ze om tenslotte als
snelste vrouw te eindigen ln
2.32.30. Een welhaast verbluffende
prestatie.
Stijf en gepijnigd bracht ze de
volgende dagen door. Lopen ging
haar zelfs moeilijk af, maar met
plezier keek ze terug op deze hui
zenhoge uitdaging die ze aan
vaard en gewonnen had. Met als
pikante bijzonderheid dat ze de
tweede helft van het parcours vier
seconden sneller had gelopen dan
de eerste. „Maar Ik kon niet veel
verder meer", zei ze na afloop,
waaraan ze toevoegde: „maar lk
weet nu wel hoe verschrikkelijk
het is. vooral tegen het einde. Ik
ben blij ook dit meegemaakt te
hebben."
Grete Waltz is een uitermate rus-
door Mart Smeets
tig levende Jongevrouw. Erg gedis
ciplineerd in alles wat ze doet en
laat, teruggetrokken, intelligent,
belezen. Ze traint twee keer per
dag een uur. Gewoon in Oslo, in de
parken en op de baan. Ze heeft
haar baan terug en weigert finan
ciële hulp van de Noorse atietlek-
federatie omdat ze anders met Iets
van een noodzaak moet rondlopen
altijd tegen een tegenprestatie
aan te lopen. „Dan moet lk zo
nodig", zegt ze. „Nu bepaal lk mijn
eigen wereldje, lk deel mijn eigen
training ln, lk zoek mijn eigen
races uit en zo ls het ook het
beste", zegt ze.
Ze heeft, gedreven door de pure
uitdaging van de lange afstand,
een tien kilometer gelopen ln
31.15.4 op een warme julidag ln
New York en wil proberen onder
de dertig minuten te lopen in de
volgende maand.
In Noorwegen ls ze zeer populair.
Tijdens het Noorse cross-kampi
oenschap kwamen meer dan drie
duizend toeschouwers kijken en
meer dan de helft van dat aantal
verdween na de door Grete Waltz
gewonnen race. Op de mannen-
wedstrijd wenste men niet te
wachten.
Tegenstandsters noemen haar
aardig, „cool", ongecompliceerd.
Ze leeft ln een progressief land
waar lichamelijk bezig zijn niet als
belachelijk ervaren wordt Ze holt
door de straten zonder nagewezen
te worden en heeft plezier in dit
hollen. Ze traint met lol en leeft
met nog meer plezier de laatste
jaren. Mensen die haar kennen
zeggen dat ze zeer gecontroleerd
met alles bezig ls en zo'n prima
mens loopt dus op een wereldkam
pioenschap. Daar ga Je ten minste
van uit Drie kilometer voor da
mes met eindelijk eens een vedet
te ln eigen land. Je gaat er dus
naar kijken als het even kan en
wat hoor je dan. Dat ze op het
ogenblik geblesseerd ls en dat de
organisatie in Zuid-Limburg
eraan twijfelt of ze wel komt Dat
ls bijzonder jammer!
DEVENTER Ook op voetbalgebied is Amerika het land van
de onbegrensde mogelijkheden. Voorzien van onder meer dat
verwachtingspatroon reist jaarlijks, zo tussen de seizoenen
ook steeds weer een groepje Nederlandse broodvoetballers
naar de nieuwe wereld, waar het voetbal even commercieel is
als de Amerikaan zelf. De aanpak is goed, roept de een na
terugkeer enthousiast. Het wordt op deze manier nooit wat,
werpt een ander somber tegen. Werkzaam geweest bij een en
dezelfde club (Edmonton Drillers) zijn bijvoorbeeld Hans
Kraay (de trainer) en Jan Endeman (keeper) vorig seizoen tot
dergelijke uiteenlopende oordelen gekomen. Kraay baalde
uiteindelijk van het showy spektakel dat voetbal daar volgens
de leiders moet zijn en Endeman spreekt juist van „een erg
leuke ervaring". Als het aan de laatste had gelegen, dan was
zijn carrière er zelfs verlengd.
Wellicht wordt het oordeel over Ame
rikaans voetbal mede bepaald door
de manier waarop men in het alge
meen tegen de business-maatschap-
pij aldaar aankijkt. Velen staat het
leven ginder bij voorbaat tegen, an
deren zullen zich Juist happy voelen
met „the American way of liefe",
waarbij de beloning naar prestatie zo
centraal staat.
Jan Endeman, momenteel al weer
geruime tijd de talentvolle doelman
van Go Ahead, rekent zichzelf waar
schijnlijk tot de laatste groep. Op
jeugdige leeftijd (23 Jaar) heext hij
ook buiten de voetballerij al carrière
gemaakt, zoals dat dan heet. Bij een
polymeer-chemisch bedrijf in Brom
men is hij verantwoordelijk voor de
in- en verkoop. Wie aldaar een kijkje
neemt, ziet dat dit niet zomaar een
baantje is
Vanachter het bureau in zijn particu
liere werkkamer, doet hij denken aan
de jonge ambitieuze manager die aan
een snelle carrière werkt. Tevens be
zit Endeman in de buurt van Deven
ter een pompstation. Gevoegd bij zijn
door Matty Verkamman
voetbal-Inkomsten zal Jan Endeman
wel een rijke jongeling zijn, vermoed
lk. „Ik mag niet klagen", is het enige
dat hij dienaangaande kwijt wil. La
ter bevestigt hij mijn vermoeden in
zake een ontwikkelde voorkeur voor
„de prestatie", wanneer hij terloops
en zo te horen begripvol opmerkt:
„De sociale voorzieningen zijn in
Amerika wel even anders dan in Ne
derland. Wie niet wil werken eet dun
ne soep."
Het gesprek met Jan Endeman be
treft overigens zijn verblijf in Cana
da, bij de Edmonton Drillers, waar hij
na veel blessureleed in Nederland een
seizoen lang aan zijn (geslaagd) her
stel kon werken. Hoe ziet nu zo'n
jonge speler het Amerikaans voetbal,
waar door veel Nederlandse semi-
profs nog altijd van wordt gedroomd,
maar dat toch voor weinigen is weg
gelegd. Die droom betreft trouwens
het geld waar men, naar verluid,
echter helemaal geen bijzondere ver
wachtingen van mag koesteren en
het luxe leven dat via een grote auto,
een luxe appartement en veel vlieg
reizen gestalte zou moeten krijgen.
En. natuurlijk het mooie weer voor
degenen die in Califomië terecht wil
len komen.
Voor Jan Endeman was dat laatste
aspect aanvankelijk ook een aantrek
kelijke gedachte. Maar hoe snel
bleek, dat op voetbalgebied in Ameri
ka inderdaad heel veel mogelijk is.
Endeman: „Hans Kraay had vier Ne
derlanders voor Oakland Stompers
gecontracteerd. Dwight Lodeweges
van Go Ahead, Ronald Klinkenberg
van FC Dordrecht, zijn eigen zoon
Hans en ik dan. Het eerste dat ik bij
aankomst op het vliegveld kreeg te
horen was dat de club waar we door
aangetrokken waren, inmiddels niet
meer bestond. Dan sta Je toch even
raar te kijken. De eigenaar had de
club aan Edmonton verkocht. Ons
werd gevraagd wat we er van dachten
om dan maar in Canada te gaan voet
ballen. Wel, dat hebben we dus ge
daan."
Endeman heeft er bepaald geen spijt
van gekregen. „Het ls een gegeven
dat het voetbal in Amerika louter op
de commercie is gebaseerd. Voor mij
kwam het aanbod van Kraay sowieso
goed uit, omdat de medische staf van
Go Ahead dacht dat het met mij was
gebeurd vanwege een armblessure.
Nico van Zoghei stond op mijn plaats
en ik was blij dat ik die kans kreeg.
Maar los daarvan is het mij bij Ed
monton Drillers goed bevallen. Ik heb
wat van de wereld gezien en ben weer
een ervaring rijker geworden. Tevens
heb ik behoorlijk goed verdiend. De
club had mij op uitleenbasis, maar
wilde me later van Go Ahead kopen.
Het aanbod was voor mij zeer goed.
maar Go Ahead vroeg een onmoge
lijk hoog transferbedrag, waardoor
het afsprong."
Jan Endeman denkt dat de Amerika
nen op de goede weg zijn met hun
aanpak van het voetbaL Dat blijft
vooralsnog de vraag in een land waar
het voetbal ten eerste geen traditie
heeft en er door het merkwaardige
aan- en verkoopbeleid (van volledige
clubs dan wel te verstaan) van enkele
supervermogende eigenaars, ook niet
zo bar veel aan wordt gedaan om een
vaste band met een stad te kweken.
De doorsnee-eigenaar gaat het in
principe om snel succes en rende
ment. Lukt dat niet, dan wordt de
club van de hand gedaan. Geduld en
een gerichte opbouw zijn vooralsnog
onbekende begrippen.
Endeman: ,Jk geloof niet dat de op
zet verkeerd is. Door spelers van
naam zoals Cruijff. Müller, Neeskens
en Beckenbauer te halen, is er toch
iets losgemaakt. Hoe je het ook be
kijkt, die miljonairs zijn niet gek,
want anders waren ze ook geen miljo
nair geworden. In Edmonton speel
den wij gemiddeld toch voor zo'n
10.000 toeschouwers. En San José
Earthquakes, de club van Jan van der
Veen, trok gemiddeld zelfs 28.000 toe
schouwers. Zeker in Canada is er een
markt voor het voetbal. In Edmonton
wonen alleen al 60.000 voormalige Ne
derlanders en evenveel Italianen en
Duitsers."
Het niveau? Endeman: „Dat is beter
dan hier in Nederland meestal wordt
verondersteld. Bij Edmonton Drillers
is het door allerlei omstandigheden
tenslotte niet zo goed gegaan. Kraay
ging kapot omdat hij teveel dingen
moest doen. Een probleem is wel dat
er eik jaar met een Amerikaanse spe
ler meer gespeeld moet worden. De
twee die bij ons speelden waren niet
best. Dat was echt roeien met de
riemen, hoewel ze erg leergierig wa
ren. Dwight Lodeweges (Edmonton
Drillers heeft hem van Go Ahead
gekocht red.) is nu Canadees ge
worden, dat scheelt de club in elk
geval een probleem."
De voor voetbal absoluut ongeschik
te astro-turf-raatten, de show rond
het voetballen, de andere, op meer
spektakel gerichte spelregels, dat zijn
toch allemaal zaken waar een Euro
pees geschoolde voetballer zich niet
lekker bij kan voelen. Endeman:
„Ideaal ls dat astro-turf niet. Je loopt
het risico op brand- en schaafwon
den. Maar voor Amerika is het nu
eenmaal efficiënt, 's Winters wordt er
baseball op gespeeld, ln de vroege
zomer voetbal en ln de nazomer Ame
rican football."
,En dat showelement heb lk toch niet
als echt lastig ervaren. Je leert er op
den duur wel mee leven. Ik heb me
alleen in San José een keer geërgerd.
Kwam er een soort artiest, ene Crazy
George, in een lijkwagen het veld op.
Hij juinde het publiek verschrikke
lijk op. Tijdens de wedstrijd dook hij
ineens achter mijn doel op. Een ande
re keer ging een Jazz-orkestje plotse
ling bij de comervlag een deuntje
spelen."
Selectie: Arnold Back, Jan de
Boer, Roberto Bosveld. Henk
ten Cate, Jan Endeman. Leen-
dert de Goey, Jan Groeneweg,
Gerard Hullegie, Martin Koop
man, Kees van Kooten, Jo Kör-
ver, Tommy Kristiansen, John
Oude Wesselink, Dick Schnei
der, Hanny Unaola, Hans Vos
kamp, Wim Woudsma.
Nieuw: Jan de Boer (Heeren
veen), Leendert de Goey (Shef
field United).
Vertrokken: Marck de Clerck
(België), Bert Gotink (Heeren
veen), Teun Kist Steenwij k).
Paul van der Meeren (gestopt).
Hans Salfischberger (NEC) en
Mario Vuskovic (geen contract).
Trainers: 8pitz Kohn en Ruud
Geestman.
Terrein: Adelaarshorst. Capaci
teit: 18.000.
