/an smokkelfiets tot
jerde dinsdag-koffer
wetsbaar glazen provinciehuis
Van der Klaauw bepleit
gesprek Euro-raketten
In Zuid-Holland
K
L
.El
IN
E
musea
et Belastingmuseum is zeker niet dor en droog
IN NEDERLAND
Open overleg over
bezuinigingen bij
de rijkspolitie
Acties stichting Goed Gebit lijken succes te hebben
DEBDAG 14 AUGUSTUS 1980
BINNENLAND
r Henny de Lange
TTERDAM „Belasting is een soort geoorloofde roof",
schreef in de dertiende eeuw de grootste geleerde van die
Thomas van Aquino.
en eerste opwelling zullen vele
irlanders waarschijnlijk beslui-
leze uitspraak boven hun bed te
en, als je tenminste mag afgaan
't manier waarop in het algemeen
belasting betalen wordt gepraat.
Utingbetaling vindt niemand
al zullen de meeste mensen na
nadenken toch wel tot de conclu-
omen dat met hun belastingcen-
ieel wat goede dingen gebeuren.
§Lüngen: een dankbaar onder
van gesprek, want elke Neder-
er krijgt er in zijn leven mee te
en. Met deze gedachte in het ach-
oofd begon prof. dr. J. van der
begin deze eeuw met het verea-
n van alles dat meer op de één of
ére manier met belastingen te
had. Dit resulteerde uiteinde-
In de stichting van een belastlng-
eum in 1937 in het belastingge
ld aan de Boompjes in Rotter-
Drie jaar later ging de hele
«tie in vlammen op tijdens het
bardement op Rotterdam.
in der Poel
Van der Poel begon echter op
is en in 1949 was zijn collectie al
r 20 groot, dat daarmee een nieuw
in een groot herenhuis aan
uklaan in Rotterdam kon wor-
Bgericht. In 1951 werd het belas-
nuseum officieel heropend en in
veranderde bij het vertrek van
der Poel de naam Het Neder-
ch Belastingmuseum in Belas-
nuseum Prof. Dr. Van der Poel.
zover bekend is er in de hele
d maar één museum waarin alle
rdelen van het belastingwezen
e vinden. Toch is het belasting-
tum vrij onbekend in ons land en
tornt volgens de medewerkers
ichijnlijk doordat men zich nau-
u kan voorstellen dat er een
museum ingericht kan worden
dingen die betrekking hebben op
Hogen.
Whiedenis
e«n dor en droog museum ver-
fct, komt echter bedrogen uit. De
itenactie bij het binnenkomen is:
lil nu een belastingmuseum?
m, prenten, meubels, mun-
ttuigen, uniformen en smok-
ligen verwacht je er eigen-
emaal niet.
t museum wordt in eerste in-
le getracht een overzicht te ge-
I van de belastinggeschiedenis.
en zijn er weliswaar altijd
[ten zullen er ook altijd blijven
i gemeenschap goed kunnen
leren, maar alleen in streken
I voldoende beschaving is, ont
pit zich een geschiedenis van be
lastingen. Zo kon het gebeuren dat in
onze streken tot de middeleeuwen
belastingheffing een vreemd element
bleef. Alleen is er iets bekend van
oorlogsschatting, opgelegd aan de
Friezen door de Romeinen. Pas in het
begin van de middeleeuwen bleek de
tijd rijp voor het heffen van belasting
in dit gebied. In dat licht moet dan
ook de opmerking van Thomas van
Aquino worden gezien. In zijn tijd
was belastingheffing nog allerminst
een doodnormale zaak.
Schoorsteengeld
Eén van de eerste belastingen die wij
in de lage landen gekend hebben was
het schoorsteengeld, dat teruggaat
tot de Noormannen, die al het vuur-
geld kenden. De eerste vrouwelijke
belastingontvanger van ons land was
Simonsdochter Hasselaer, bekend uit
de geschiedenisboekjes als Kenau.
Zij werd vanwege haaf manmoedig
gedrag op de muren van Haarlem
beloond met het ontvangerschap van
de turfaccijns te Arnemuiden.
Vele bekende namen uit de vader
landse geschiedenis duiken op in het
belastingmuseum. Zo staat er een
grote zitbank met het geschilderde
portret van admiraal Cornells Tromp.
Deze bank kreeg Tromp cadeau toen
hij de zeeslag tussen Denen en Zwe
den ten gunste van de Denen en ten
gunste van onze toltarieven in de
Sont won.
Naast deze bank staat een ijzeren
kist, eens gevuld met zilverwerk door
Piet Heyn op de Spaanse zilvervloot
veroverd. Deze kist is voorzien van
een ingenieus mechaniek met dertien
sluitstukken die door één sleutel in
werking gesteld kan worden. Ook
wordt in het museum veel aandacht
besteed aan volksoproeren en op
standen tegen belastingheffing.
Lucht en water
De kreet dat je tegenwoordig overal
belasting voor moet betalen, is ook
vroeger meermalen geslaakt. Al in
1668 schreef de gezant van Engeland
in 's-Gravenhage aan zijn vorst Karei
II: „In Holland Is alles belast behalve
lucht en water". Maar daarbij zag hij
wel het gepiaalrecht (het recht op de
wind) over het hoofd alsmede de vele
watertollen (het recht op water).
Maar inderdaad leek alles wel belast:
wijn, bier, granen, zout, turf, boter,
vlees, natuursteen, laken, schoeisel,
rozijnen en zuidvruchten, waag en
maat en zelfs was er een belasting op
geld. Alleen gestempeld geld mocht
worden uitgegeven. Voor dat stempel
moest vijftien procent van de nomi
nale waarde worden betaald om op
die manier een bijdrage te leveren in
de strijd tegen Spanje in 1573. In het
De .lijst van Nederlandse musea',
uitgegeven door het ministerie
van CRM, vermeldt de v.olgende
musea in Zuid-Holland (voor mui
sea in Rotterdam en Den Haa^
kan men informatie inwinnen bij
de plaatselijke VVV's):
DEN BRIEL: Trompmuseum
(01810-2000/2141)
DELFT: Hofje van Gratie (015-
124230); Volkenkundig Museum
'Nusantara' <015-133111, tst. 2350);
Leger- en Wapenmuseum 'Gene
raal Hoefer* (015-131161); museum
Paul Tétar van Elven (015-
124206); oudheidkamer van het
IJkweten (015-569271); rijksmu
seum ,Huis Lambert van Meerten'
(015-121858); Stedelijk Museum
'Het Prinsenhof' (015-133111, tst.
335); Studieverzameling Eletro-
techniek (015-785757); Technisch
Tentoonstellingscentrum TTC
(015-783038); Mineralogisch-geo-
logisch museum (015-781624).
DORDRECHT: Dordrechts Mu
seum (078-34100); Lips Slotenmu-
seum (078-36144); Museum Mr. Si
mon van Gijn (078-33793).
GEERVLIET: Oudheidkamer
(01887-1300)
GORINCHEM: Museum 'Dit is
Bethlehem' (Gasthuisstraat 25)
GOUDA: St. Janskerk (01820-
12684); Pijpen- en Aardewerkmu
seum 'De Moriaan' (01820-13800,
tst. 216); Stedelijk Museum ,Het
Catharina Gasthuis' (01820-
13800).
HAASTRECHT: Ambachtsmu
seum Verborg (01821-1262); Mu
seum van de Stichting Bisdom
van Vliet (01821-1354).
HAZERSWOUDE: Gemeentemu
seum (Dorpstraat 66)
HEINENOORD: Streekmuseum
Hoeksche Waard (01862-1535)
HELLE VOETSLUIS: Nationaal
Brandweermuseum (01883-4479)
KATWIJK: gebouw Genootschap
Oud Katwijk' (01718-71392).
KRIMPEN AAN DEN USSEL:
Streekmuseum Crimpenerhof
(01807-14866).
LEERDAM: Hofje van Mevrouw
van Aerden (03451-4019); Museum
't Poorthuis (03451-3057); Natio
naal Glasmuseum (03451-3141).
LEIDEN: Academisch Historisch
Museum' der Rijksuniversiteit
(071-122044); Leger- en Wapenmu
seum 'Generaal Hoefer* (071-
134241); Meermansburg (071-
126998); Munt- en Penningkabinet
der Rijksuniversiteit (071-
148333); Pilgrim Fathers Docu
mentatiecentrum (071-120191);
Prentenkabinet der Rijksuniver
siteit (071-148333); Rijksmuseum
van Geologie en Mineralogie (071-
124741); Rijksmuseum van Na
tuurlijke Historie (071-143844);
Rijksmuseum van Oudheden
(071-146246); Rijksmuseum voor
de Geschiedenis van de Natuur
wetenschappen en van de Ge
neeskunde „Museum Boerhaave'
(071-123084); Rijksmuseum voor
Volkenkunde (071-132641); Stede
lijk Molenmuseum De Valk (071-
,121537); Stedelijk Museum De La
kenhal (071-144044).
LEIDSCHENDAM: Nationaal
Automuseum (070-275402).
LISSE: Huys Dever (Heereweg
349A).
MAASSLUIS: Gemeentemuseum
(01899-13813)
NAALDWIJK: Westlands Streek-,
museum (Heilige Geest Hofje 7).
NOORDWIJK AAN ZEE: Mu
seum Oud Noordwijk (Jan
Kroonsplein 4).
PAPENDRECHT: De Rietgors
(078-51634).
RIJNSBURG: Spinosahuis (Spi-
nozalaan 29).
RIJSWIJK: Tollenshuis <070-
903617).
SASSENHEIM: Ruïne van Teij-
lingen (02522-11597).
SCHIEDAM: Nat. Gedistilleerd-
museum (010-269066); Stedelijk
Museum (010-269066).
SCHIPLUIDEN: Reghthuis 't
Schou (01738-8311).
SCHOONHOVEN: Goud-, Zilver
en Klokkenmuseum (01823-5612).
SLIEDRECHT: Baggermuseum
(01840-4545); Sliedrechts Museum
(01840-4545).
SOMMELSDIJK: Streekmuseum
(01870-3778).
VIANEN: Museumsaal (3473-
3224).
VLAARDINGEN: Stadhuis (010-
355888); Streekmuseum Jan An
derson (010-343843); Visserijmu
seum (010-348722).
VOORBURG: Huygensmuseum
Hofwijck (070-872311); Museum
Swaensteyn (070-861673).
VOORSCHOTEN: Kasteel Dui
venvoorde (01717-3752).
WOERDEN: 't Oude Raethuys
(03480-3282). 1
ZOETERMEER: Oudheidkamer
(Julianalaan 21).
museum aanwezig zijn de instrumen- Uiteraard hadden de mensen ook.
ten te zien die nodig waren om een en vroeger een levendige kritiek op de
ander te meten en wegen, terwijl ook belastingheffing. Er is een kast met
portretten van bekende belasting- ruim zevenduizend fiscale cartoons in
ambtenaren niet ontbreken. het belastingmuseum, die op schltte-
In de holle spatborden en het holle zadel van deze smokkelfiets werden in de jaren dertig jenever en
sigarettenpapier naar Belgie gesmokkeld.
rende wijze de onlustgevoelens van
de mensen weergeven. Daarnaast
probeerden de mensen uiteraard ook
net als nu de belastingen te
ontduiken. Een erg aardige afdeling
van het museum is dan ook de smok-
kelkelder.
Smokkelfiets
Zijn het nu vooral verdovende midde
len die gesmokkeld worden, in vroe
gere tijden was er een levendige
smokkelhandel in chocolade, suiker,
koffie, sigarettenvloeitjes, komijn,
zout, speelkaarten, margarine en
drank. De middelen die men voor het
smokkelen gebruikte, waren vaak
verbluffend origineel, zoals de smok
kelfiets. Deze fiets werd in de dertiger
Jaren gebruikt voor het smokkelen
van Jenever (in de holle spatborden)
en sigarettenpapier (in het holle za
del) naar België.
Ook moderne smokkelmethoden
staan er te kijk, zoals lege walnoot-
doppen die weer keurig aan elkaar
gelijmd zijn om hasj te vervoeren.
Verder probeerde men het met leren
ballen uit Pakistan, met sierolifanten
uit India, met holle kralenkettingen.
Behalve de jeneversmokkel in dar
men en in drankkruikjes met holle
bodem is er ook nog iets te zien over
de geheime alcoholstokerijen, die
overigens nog regelmatig worden op
gerold.
Derde dinsdag
Grootste probleem voor het museum
is om de eollectie op peil te houden.
Door de benarde financiële situatie
van het museum komt het steeds
vaker voor dat schilderijen, voorwer
pen of prenten op fiscaal gebied niet
aangekocht kunnen worden. Veel ob
jecten die voor de historie van het
belastingwezen van belang zijn, gaan
zo voor het museum verloren. Wat in
jieder geval niet verloren is gegaan,
maar dat was dan ook een schenking
van het ministerie van financiën, is
het veelbesproken „derde-dinsdag
koffertje", dat van 1930 tot 7 augus
tus 1975 dienst heeft gedaan. Keurig
Het Belastingmuseum Prof. Dr. Van der Poel
opgepoetst staat het in het belasting
museum te getuigen van een veelbe
wogen verleden.
Het Belastingmuseum, Parklaan 14-
16 in Rotterdam, is open van maan
dag tot en met vrijdag van 9 tot 16.30
uur. Op zaterdagen kan men er ook
na afspraak terecht met
groepen.
een onzer verslaggevers
5LLE De provincie
rijssel weet het zo langza-
hand, dat haar ambtena-
m hun glazen huis zitten,
in een dubbel beglaasd
Nadat in 1970, nog tij
de bouw, alle ruiten
sten worden herplaatst, is
len jaar gepraat voor
lebbers een juridische
iel om van te watertanden
iver wie de schade moest
Jen. Die blijkt intussen te
opgelopen tot een kleine
ton. Vrijwel alle partijen
m een gedeelte bijdragen,
ïr de provincie lijkt er met
bedrag van 180 duizend
len het slechts al te
(ten.
as de bouw deden zich moeilijk-
a voor bij de zeven verdiepingen
tóe, 'rijkelijk beglaasde kan to
»t, het werkgedeelte genoemd
er in het representatieve ge-
waarin zich onder meer de ver
en van de bestuurders bevin-
niet zou worden gewerkt).
Ier duidelijke oorzaak brak een
1 ruiten kort na plaatsing. Ver
lende oorzaken werden ge
ld- Het was noodzakelijk de on-
«unende kozijnen te verbeteren
erder wreekte zich de onvoldoen-
^aring met het hanteren van
grote glasoppervlakten.
't de nodige technische voorzie-
len waren getroffen, moesten alle
en dat waren er vele honder-
opnieuw worden aangebracht
•J' een klein aantal, dat reeds was
PPt, moest worden vervangen,
rop begon de discussie rondom
raa8 wie verantwoordelijk waren
oe de schade moet worden gere-
Ijen waren de provincie, het ar-
J-tenbureau Duintjer, hoofdaan-
T Van Egteren. onderaannemer
•huis en Bos, glasleverancier De
Robbé en de assuradeuren. De
Van de zogenaamde constructie
-verzekeringsmaatschappijen
g®en dekking voor de totale scha-
«wam zelfs een club van verze-
Xperts voor over. Ieder
Het provinciehuis in Zwollestrijd om het glas loopt ten einde
bracht voorts de nodige juridische
adviseurs op de been.
In der minne
Tijdens tien jaar onderhandelen,
want er moest uiteraard zeer diep in
het glas gekeken worden, liep het
schadebedrag inclusief het rentever
lies, de arbitragekosten en de reke
ning voor rechtskundige bijstand, op
tot 368 duizend gulden. Ten slotte
heeft de advocaat van de provincie
Gedeputeerde Staten dringend In
overweging gegeven „de beglazings-
problematiek in der minne af te wik
kelen".
Er is nu een verdeling overeengeko
men, waarbij de provincie 180 dui
zend gulden betaalt. De rest wordt
voldaan door andere partijen, met
uitzondering van de glasleverancier,
die zijn aansprakelijkheid niet heeft
erkend.
Enkele andere betrokkenen betalen
wél mee, hoewel zij de verantwoorde
lijkheid, althans voor een deel, af
schuiven. Ten slotte hebben de assu
radeuren zich bereid verklaard ruim
een halve ton te verstrekken. De fi
nanciële commissie uit de Staten van
Overijssel gaat zich dezer dagen over
de kwestie beraden.
DEN HAAG (ANP) Er komt alsnog
een werkelijk overleg tussen minister
De Ruiter van Justitie en de politie
vakbonden over de bezuinigingen bij
de rijkspolitie. Dit is het resultaat
van een extra vergadering van het
georganiseerd overleg rijkspolitie,
dat gistermorgen in Den Haag op het
ministerie van Justitie is gehouden.
Het reële en open overleg over in
totaal zestien miljoen aan bezuinigin
gen zal op 29 augustus plaatsvinden,
aldus een mededeling van het minis
terie. In het kader van de bezuini
gingsmaatregelen was aangekon
digd, dat de rijkspolitie voor dit jaar
zestien miljoen diende te bezuinigen.
Naar het oordeel van dé bonden was
een deel hiervan van rechtspositione
le aard.
De bonden vroegen om extra overleg,
omdat dit, hoewel voorgeschreven in
dergelijke gevallen, niet was gevoerd.
Het overleg zal met name gaan over
de twee miljoen bezuinigingen op de
onregelmatigheidstoeslag, de oplei
dingen, het reizen en over het over
werk.
Voorzitter Leen van der Linden van
de Nederlandse politiebond toonde
zich tevreden over het nu bereikte
open overleg. „Minister De Ruiter
heeft zijn fouten ingezien en is terug
gegaan naar „af". We kunnen nu gaan
praten over het invullen van de bezui
nigingen".
Penningmeester H. Kruizinga van de
Algemene Christelijke Politiefedera-
tie liet zich in gelijke bewoordingen
uit „De minister is door de bocht,
maar wanneer bezuinigingen voor
volgend jaar ter sprake komen, zou
den we wel van tevoren geraadpleegd
willen worden".
Van een onzer verslaggevers
GENEVE Minister Van der Klaauw van buitenlandse zaken heelt tijdens de tweede
toetsingsconlerentie van het verdrag tegen de verspreiding van kernwapens opgeroepen tot
onderhandelingen over beperking en zo mogelijk een verwijdering van de middellange-
alstandsraketten in Oost- en WestrEuropa.
De ministers stonden geen bepaalde
Initiatieven voor ogen dat vond hij
vooral een zaak van de Amerikanen
en de Russen. Het idee van het Inter
kerkelijk Vredesberaad om de door
Nederland te nemen beslissing over
het plaatsen van 48 kruisraketten op
Nederlands grondgebied voor te leg
gen aan de toetsingsconferentie en
om een resolutie in te dienen waarin
NAVO en Warschau Pact wordt ge
vraagd af te zien van plaatsing van
middellange-afstandsraketten, is van
tevoren al tot mislukken gedoemd,
aldus de. minister. Hij zei meer te
verwachten van gesprekken die
Schmidt met de Russen heeft ge
voerd.
Van der Klaauw zei dat vermindering
van de afhankelijkheid van kernwa
pens het uiteindelijke doel van Ne
derland is en dat de publieke opinie
in ons land zich in toenemende mate
bewust wordt van het gevaar van de
spreiding van kernwapens en van de
kemwapenwedloop. Hij herinnerde
aan het kernwapendebat maar wees
ook op de dreiging vanuit OostrEuro-
pa in de vorm van de SS-20 raket.
De minister trachtte begrip te wek
ken bij de landen van de derde wereld
voor de verhoging van de veiligheids
garanties bij de levering van onderde
len voor kerncentrales. Tegelijkertijd
beklemtoonde hij dat staten zonder
AMSTERDAM (ANP) De activitei
ten van de stichting Goed Gebit, die
zich inspant om het Nederlandse volk
een betere mondhygiëne bij te bren
gen, hebben effect gesorteerd: sinds
1972, toen de stichting met haar jaar
lijkse campagnes begon, zijn steeds
meer Nederlandse hulsgezinnen
scherper op hun suikerverbruik gaan
letten. (Het percentage liep op van 52
naar 55 procent, is uit een NIPO-
onderzoek gebleken.)
Het aantal huismoeders dat er scherp
op toeziet dat niet te veel zoetigheid
op tafel komt, Is tussen 1974 en 1978
ln Amsterdam zelfs gestegen van 52
procent tot 65 procent. De stichting
schrijft dit resultaat toe aan het
krantje „walrusgeluiden", dat vier
maal per jaar wordt toegestuurd aan
15.000 Amsterdamse moeders.
Volgend jaar gaat de stichting Goed
Gebit gaatjes tellen bij vijfjarige Am
sterdammertjes. Het gaat daarbij om
de kinderen die geboren zijn na 1974,
het Jaar waarin de fluoridering van
het drinkwater in de hoofdstad werd
stopgezet. Gekeken zal worden of de
kinderen, die door de stichting zijn
voorgelicht en begeleid, minder gaat
jes hebben dan andere kinderen. Pas
dan zal de stichting weten of haar
voorlichtingsactiviteiten wérkelijk
resultaat hebben gehad. De Jaarlijkse
campagne, die in september begint,
omvat onder andere een wedstrijd
.lieverkoekjes bakken". De bedoe
ling is dat deelnemers een recept in
zenden van taarten of koekjes, waar
aan geen suiker te pas komt.
kernwapens grotere zekerheid moe
ten krijgen dat tegen hen geen kern
wapens gebruikt zullen worden, zo
dat deze landen zich aan de ontwik
keling van dat soort wapens niet hoe
ven te wagen. Eerder merkte de Peru
aanse afgevaardigde al op dat de lan
den van de derde wereld minder be
langstelling krijgen voor het verdrag
tegen de spreiding van kernwapens,
omdat de landen die de wapens al
hebben, doorgaan met de kernbewa
pening.
Van der Klaauw zei gisteren evenwel
dat hij niet verwacht dat landen zul
len terugkomen op hun aansluiting
bij het verdrag. Hij wees er voorts op
dat hij bij zijn ontmoetingen met zijn
Spaanse collega steeds aandringt op
ratificatie van het non-proliferatie
verdrag door Spanje.
De Westduitse afgevaardigde Klaus
von Dohnanyi waarschuwde dat de
discriminatie bij het vreedzaam ge
bruik van kernenergie op den duur
een hypotheek legt op het NPV-ver-
drag. In verband met de dreigende
energieschaarste is samenwerking op
het terrein van het vreedzaam ge
bruik van kernenergie meer dan ooit
noodzakelijk.
TROUW/KWARTET PU- RHS 13