Politie mag niet zomaar
naam kraker doorgeven
Inflatie in juli weer hoger
Stadsverwarming kost te veel
Luisteren
orgels op
naar vier
één dag
Vallende sterren dit
jaar duidelijk te zien
'Geen grond om
Chileens schip
te weigeren'
Officier van justitie of burgemeester beslist
Lichamen vermiste
zeilers gevonden
WEG IN
EIGEN
LAND
Wilhelminafonds
betaalt derde van
kankeronderzoek
Huren en gas voornaamste oorzaken
Conflict tussen
machinisten en NS
over beveiliging
Rhoonse kerken
niet eens met
brief aan Haars
Centrum voor energiebesparing:
Bliksem doodt man
'Van der Louw
minacht
vrouwen niet'
ZATERDAG 9 AUGUSTUS 1980
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
3
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Er zijn geen gron
den voor de Nederlandse regering om
het Chileense zeilschip „Blanca Este
la" te verhinderen deel te nemen aan
Sail Amsterdam. Volgens minister De
Koning, die waarneemt voor zijn col
lega van buitenlandse zaken, ls het
schip een burgervaartuig en mag het
dus zonder toestemming van de rege
ring In Nederlandse wateren waren.
Koningin Beatrix heeft gisteren In de
Nieuwe Kerk te Amsterdam aan de
bemanning van het Chileense schip
een prijs gegeven. „Blanca Estela"
behoorde niet tot de winnaars van de
zeilrace Denemarken-Amsterdam,
maar kreeg een aparte prijs. Verte
genwoordigers van de Chili Beweging
Nederland protesteerden gistermid
dag langs de route, die driehonderd
bemanningsleden van de windjam
mers naar de Nieuwe Kerk aflegden,
tegen de komst van het schip. „Blan
ca Estela ls erkenning van fascisme
In Chili", stond op een spandoek.
Volgens het PvdA-Kamerlid De
Vries, die de regering vragen had ge
steld over de aanwezigheid van het
schip, betreft het een opleidlngsvaar-
tulg van de Chileense marine. De
Koning zegt echter dat hem daar
niets van bekend ls. Ook zou, voor
zover de bewindsman heeft kunnen
nagaan, het schip niet eerder ln ande
re landen zijn geweigerd.
De windjammers in de Amsterdamse IJ-haven trekken veel be
kijks. Zowel op het water als op de kaden „flaneren" belangstellen
den langs de schepen.
Van onze parlementsredactle
DEN HAAG De politie mag voortaan niet meer op eigen houtje namen van krakers
verstrekken aan hulseigenaren. Daarover beslist de officier van justitie of de burgemeester.
AMSTERDAM/LELYSTAD (ANP)
De lichamen van de zeilers Leo Wit
kamp (31), Jan Visser (40) en Peter
Helda (34) uit Amsterdam, die sinds
vorige zondag na een zeiltocht op het
LJ ss elm eer werden vermist, zijn gis
termiddag gevonden. Twee werden
aangetroffen ln het water nabij Mar
ken, waar maandag de omgeslagen
zeilboot van het drietal werd gevon
den, en de derde bij de Oranjesluizen
ln Amsterdam.
Volgens de politie moeten de drie
mannen zondag zijn verrast door de
opstekende storm, waarbij hun boot
ls omgeslagen.
De provincie Noord-Holland orga
niseert nu al weer voor de tiende
keer een serie van zeven orgel
tochten. Per tocht worden vier in
strumenten bespeeld. In tien jaar
hebben mensen die altijd hebben
deelgenomen een groot aantal or
gels kunnen beluisteren.
De mensen rijden met eigen ver
voer en trekken van kerk naar
kerk. Dat zal dus meestal per auto
gebeuren, maar de tocht van van
daag zou ook per fiets wel een
beetje doortrappen kunnen
worden meegemaakt, want de
plaatsen die worden bezocht lig
gen tamelijk dicht bij elkaar. Om
hall elf vanmorgen wordt het eer
ste concert op het orgel van de
Hervormde kerk ln Oosthuizen ge
geven. Daar krijgt men tegen be
taling van het entreegeld een uit
gebreide brochure. Vervolgens
gaat de karavaan naar de Doops
gezinde kerk in Mlddelie (12 uur).
In Edam worden de orgels van de
Lutherse kerk en de Grote kerk
bespeeld. Organist ls Jan Jonge-
pler. Een lunchpauze is ln het pro
gramma opgenomen.
Dit jaar zijn er behalve vandaag
ook nog orgeltochten op 16 en 23
augustus. Volgende week zater
dag is de eerste kerk die wordt
aangedaan om halfelf de Her
vormde kerk in West-Graftdijk
De manifestatie Sail '80 houdt
Amsterdam in zijn greep. Van
middag is er op IJ een zeilparade
van ongeveer 150 zeilende be-
drijfsvaartuigen. Niet de echte
Oudhollandse platbodems, maar
de latere generatie van beurtsche
pen die met grote offers door de
eigenaars zijn opgeknapt. Van
avond om tien uur ln de IJhaven
een nagebootste zeeslag, waarbij
vuurwerk, walbatterijen en bran
ders voor de nodige effecten
zorgen.
I Morgen ls ln de Amsterdamse
Westerkerk om half elf een oecu
menische kerkdienst voor schepe
lingen van de Sallvloot De dienst
wordt ln het Engels en ln het
Spaans gehouden. Belangstellen
den zijn welkom. Om twee uur is
er morgen op het IJ admiraalzei-
len, waarbij de ronde- en platbo-
demvloot met meer dan 250 jach
ten zijn behendigheid ln het ma
noeuvreren demonstreert. De
schippers brengen een saluut aan
„hun" admiraal, prinses Margriet,
die zich aan boord van de gaffel
topzeilschoener De Eendracht be
vindt. Het vaartuig ligt voor anker
bij de De Ruyterkade.
Het Betuwse Bemmel staat mor
gen en overmorgen ln het teken
van het paard. Morgen is er een
nationaal concours hipplque. De
volgende ochtend, om zes uur
reeds begint er de pony-jaar-
markt, de grootste van het land.
In Oirschot zijn morgen ook veel
pony's bijeen. De vier plaatselijke
ponyclubs stellen dan hun dieren
ter beschikking van gehandicap
ten. Ze kunnen ringsteken vanaf
rijtuigen en biervütprikken vanaf
de pony. Als variatie op het pro
gramma zullen de ponyruiters en
kele showwedstrijden houden,
zoals ballonnenrace, stoelendans
en paardenvoetbal.
Bijna de hele bevolking heeft de
handen uit de mouwen gestoken
om ln Nederweert-Eind het oude-
ambachten-, hobby-, en kunstfes
tival tot een succes te maken. Het
feest onderscheidt zich, doordat
men praktisch geen hulp van bui
tenaf nodig heeft. Er zijn allerlei
ambachten vertegenwoordigd,
zoals klompen maken, rieten da
ken leggen, graan dorsen. De
hoefsmid en de olieslager zijn er
vertegenwoordigd en tal van dor
pelingen laten zien tot wat voor
interessante resultaten hun hobby
heeft geleid. Het festival begint
om 13 uur.
Dit staat ln een tweetal circulaires
van de ministers van Justitie en van
binnenlandse zaken, die binnenkort
worden gepubliceerd in de Staatscou
rant. De circulaires zijn uitgebracht
naar aanleiding van schriftelijke vra
gen van de PvdA ln de Tweede Ka
mer. De Amersfoortse politie had vo-
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM BIJ helder weer zal op en rond maandag
11 augustus weer een regen van vallende sterren te zien
zijn. Een Jaarlijks om deze tijd terugkerend verschijnsel,
maar dit keer ls de kans ln de avond- en nachturen de
lichtflitsen (soms honderd op een avond) duidelijk waar
te nemen extra groot, omdat het morgen (10 augustus)
juist nieuwe maan is.
Overigens ls de naam, die de
volksmond nog steeds aan die re
gen geeft, onjuist, want met ster
ren heeft het verschijnsel niets te
maken. In feite gaat het om een
wolk van gruis en stof, waarschijn
lijk restanten van een geëxplo
deerde komeet
Voor verreweg het grootste deel
bestaat die wolk uit deeltjes stof
of metaal, die niet groter zijn dan
zandkorrels. Maar doordat zij njet
een snelheid van zestig kilometer
per seconde de dampkring bin
nendringen veroorzaken ze een zo
grote hitte, dat ze zelfs voor het
blote oog duidelijk zichtbaar
worden.
Kern
Een klein deel bestaat uit grotere
stukjes, maar zelden zijn ze dan
groter dan een appel, wat bete
kent, dat ook dat gruis geen kans
krijgt de aarde te bereiken omdat
het; voordat het aardoppervlak
zou zijn bereikt, allang verpulverd
is.
De wolk geen kinderachtige,
want de breedte ls vijftig miljoen
kilometer die zich in een con
stante baan om de zon beweegt,
ontmoet elk jaar in dezelfde tijd
de aarde. De kern ervan dringt
rond 11 augustus op een hoogte
van ongeveer tachtig kilometer de
dampkring binnen, maar in totaal
heeft zij drie weken nodig om er
doorheen te komen. Het ls dus
zeer wel mogelijk, dat er ruim voor
en na de élfde augustus eveneens
waarnemingen kunnen worden ge
daan.
Men moet dan kijken naar Per
seus, een sterrenbeeld in de Melk
weg tussen Cassiopeia en de noor
delijke horizon, uit welke richting
de meteoren (ook wel Perselden
genoemd) komen. In de avond
uren zijn ze twintig graden en te
gen zonsopgang zeventig graden
boven de horizon te zien.
rig Jaar de namen van krakers door
gegeven aan een huiseigenaar om „de
rechtsgang te bevorderen". De PvdA-
Kamerleden Roethof, Stoffelen en
Van der Doef hadden de verantwoor
delijke bewindslieden erover ophel
dering gevraagd.
Via de circulaires wordt nu het optre
den van de politie ln dit verband aan
regels gebonden. Zijn de namen van
krakers bij de politie bekend uit hoof
de van strafrechtelijk onderzoek, dan
beslist de officier van Justitie of ze
worden vrijgegeven. De huiseigenaar
wordt dan eventueel ln staat gesteld
een civiele ontruimingsprocedure te
beginnen. De beslissing komt bij de
burgemeester te liggen, wanneer de
namen van de krakers langs andere
weg bij de politie bekend zijn.
Levenssfeer
Volgens de minister van justitie zal
het belang van de eigenaar ln princi
pe voorop staan als hij althans alleen
vla de namen van de krakers een
civiele procedure kan beginnen. De
bescherming van de persoonlijke le
venssfeer van de krakers moet ln dat
geval op de tweede plaats komen, zo
blijkt uit de justitiële circulaire.
Overigens krijgt de huiseigenaar de
namen van de krakers niet zo maar.
Hij moet eerst aangeven hoe hij te
weten is gekomen dat de namen van
de krakers bij de politie bekend zijn.
Dit ls van belang om na te gaan welke
rol de huiseigenaar zelf heeft ge
speeld in het onderzoek waarbij de
namen van krakers zijn achterhaald.
Mocht blijken dat de hulseigenaar
zelf een strafbaar feit heeft gepleegd
om op die manier via een alsnog ln
te stellen onderzoek achter de na
men van de krakers te komen, dan
mogen die niet worden verstrekt.
In de circulaires wordt erop gewezen
dat de politie geen strafrechtelijk on
derzoek mag instellen louter en al
leen om de namen van de krakers te
weten te komen.
Koningin Beatrix overhandigde
gisteren in de Nieuwe* Kerk te
Amsterdam aan bemanningsle
den van de „Dar Pormoza" uit
Polen een miniatuur zeilschip
uit. De windjammer had de zeil
race Denemarken-Amsterdam in
de klasse van grootste schepen
gewonnen.
AMSTERDAM ANP) De stichting
Koningin Wilhelminafonds heeft vo
rig jaar ongeveer twintig miljoen gul
den uitgegeven voor wetenschappe
lijk onderzoek Inzake kanker. Dat ls
een-derde van het totale bedrag dat
ln Nederland aan kankeronderzoek
wordt besteed.
Dit blijkt uit het Jaarverslag 1979 van
de stichting. Het fonds geeft de groot
ste bijdrage aan het laboratorium
van het Nederlands kankerinstituur
en aan het An toni Leeuwenhoekhuls
ln Amsterdam.
DEN HAAG De inflatie is de afgelopen maand weer erger geworden. De prijzen stegen met
0,9 procent. De huurvrhoging alleen al veroorzaakte 0,8 procent stijging van het gemiddelde
prijspeil. Niettemin viel ook vorig Jaar de huurvrhoging in juli, en was toen de prijsstijging
toch slechts 0,3 procent.
In de afgelopen twaalf maanden ste
gen de prijzen 7,1 procent. Een Jaar
geleden bedroeg dit Inflatiecijfer
prijsniveau Juli 1979 vergeleken met
juli 1978 nog maar 3,8 procent Dat
was toen een laagterecord voor meer
dan tien Jaar. Vooral vanaf december
heeft de Inflatie echter een nieuwe
opmars Ingezet In Juni werd even de
pas ingehouden. Die maand daalde
het prijsniveau met 0,1 procent, en
bedroeg de inflatie van de laatste
twaalf maanden 6,6 procent tegen 6,7
in mei. Deze kleine stap terug ln het
inflatietempo is dus slechts tijdelijk
geweest, want door de grote prijsstij
ging ln juli is dit cijfer nu weer opge
lopen tot 7,1 procent Drie Jaar gele
den Juli 1977 was de Inflatie
precies even erg. In de tussenliggende
periode is zU steeds minder geweest
Behalve de huren gingen de afgelo
pen maand ook de gastarleven om
hoog. De Invloed daarvan op het alge
mene prijsniveau bedroeg 0,3 procent
stijging. De dure verse groenten en
woonkamermeubelen waren verder
elk goed voor 0,1 procent prijsstij
ging. Hier stonden prijsdalingen te
genover, vooral vanwege de uitver
koop. Goedkopere kleding drukte het
prijsniveau met een half procent, en
goedkoper schoeisel met 0,2 procent
Uiteindelijk kwam er dus een gemid
delde prijsstijging van 0,9 procent uit
de bus.
Van onze soc.-economlsche redactie
UTRECHT Er is onenigheid ont
staan tussen het bestuur van de Vere
niging van Machinisten (WM en de
directie van de Nederlandse Spoor
wegen. Aanleiding is een door de
WM uitgegeven advies aan alle ma
chinisten om niet langer blind te va
ren op het systeem van de automati
sche treinbeïnvloeding (ATB).
De automatische treinbeïnvloeding
corrigeert de fouten van een machi
nist die afwijkt van de instructies die
hij via dat systeem krijgt. Het geldt
als het meest perfecte beveiligings
systeem ter wereld. Volgens de WM
ls dit systeem echter nog steeds niet
veilig. Dit wordt echter door de direc
tie van de Nederlandse Spoorwegen,
de ondernemingsraad van de NS en
de vervoersbonden FNV en CNV be
streden.
In 1978 vonden er enkele storingen
plaats ln het ATB-systeem. Dit tech
nische mankement werd echter door
de directie van de NS verholpen,
maar zo zegt de WM, dit zou niet
afdoende zijn gebeurd.
De NS-dlrectie heeft de WM-be-
stuurders laten weten dat zij zich met
het advies aan alle machinisten om
niet langer blind te varen op het
systeem bulten hun boekje zijn ge
gaan. Drie bestuursleden van de WM
zijn inmiddels door de NS gestraft
met een ernstige terechtwijzing.
Volgens een woordvoerder van de
vervoers bond CNV zijn de klachten
van de machinistenvereniging niet
terecht. „Of bet systeem van de ATB
helemaal veilig ls, is natuurlijk niet
absoluut te beantwoorden. Tech
nisch gezien ls het volgens ons volko
men <eilig, maar een storing ln de
elektriciteit kan natuurlijk altijd ge-
beuren. Maar er is slechts een heel
kleine kans aanwezig dat er zich een
incident zou kunnen voordoen," al
dus een woordvoerder van de CNV-
bond, die de klachten van de WM
van de hand wijst
Van een onzer verslaggevers
ROTTERDAM De meerderheid
i van de Raad van Kerken in Rhoon
neeft zich gedistantieerd van een
brief die onlangs door enkele leden
aan staatssecretaris Haars (justitie)
werd verstuurd naar aanleiding van
de dood van een 25-Jarige Marokkaan
door een pistoolschot van een politie
man. De raad wenst de Inhoud van de
brief niet voor zijn rekening te
nemen.
In het bijzonder is men het oneens
met verwijzingen in de brief naar de
KGB en de Zuidafrikaanse pasjes-
wet. De opstellers van de brief, een
gereformeerd predikant en een pas
toor, zouden volgens de meerderheid
emotioneel hebben gehandeld.
Van onze redacteur wetenschappen
DEN HAAG Stadsverwarming zoals dat nu ln tal van steden wordt
bedreven en opgezet, ls zo ongeveer de duurste manier om energie te
besparen. Hiervoor waarschuwt het Centrum voor energiebesparing in een
gisteren verschenen brochure over optimale woningverwarming.
EPE (ANP) De 35-Jarige B. N. W.
Koster uit Den Helder is gisteren ln
de omgeving van een camping in Epe
waar hij verbleef door de bliksem
getroffen en op slag gedood. Zijn zwa
ger werd eveneens getroffen. De man
was enkele uren buiten bewustzijn
maar liep geen verwondingen op. Het
«achtoffer was gehuwd en vader van
twee kinderen.
In veel gevallen is een tech
nisch kleinschaliger oplossing
stukken voordeliger, aldus
het centrum, dat zichzelf om
schrijft als een „vereniging
van groeperingen en organisa
ties die zich richten op het
scheppen van zinvolle werk
gelegenheid en behoud van
welvaart door vermindering
van het gebruik van energie,
milieu en grondstoffen.
De huidige stadsverwarming
vermindert niet alleen het
energieverbruik maar ook de
welvaart, vindt het centrum.
Ondanks miljoenen over
heidssubsidie worden bewo
ners ln gemeenten als Nieuwe-
gein en vooral Capelle aan
den IJssel geconfronteerd met
hogere rekeningen dan bij
verwarming met een gasketeL
Maar voorzitter ir. Theo Pot-
ma heeft hardere argu
menten.
Het centrum werd in 1978 bij
het probleem betrokken, toen
de gemeenteraad van Breda
om evaluatie vroeg van het
door de KEMA (samenwer
kende elektriciteitsbedrijven)
opgestelde plan voor stads
verwarming. Het centrum
rapporteerde dat een klein
schaliger opzet met betere Iso
latie van de huizen nog meer
energie zou besparen, voor de
bewoners goedkoper zou uit
komen en het financiële risico
van het project zou verklei
nen. „De besluitvorming lag
echter al zo vast en zoveel
partijen hadden zich al gecon
formeerd aan het KEMA-plan
dat een wijziging van de opzet
onmogelijk bleek."
Onderzoek
In het verlengde van deze af
faire besloot het centrum sa
men met het regionale gasbe
drijf Intergas uit Oosterhout,
nu eens systematisch te gaan
uitzoeken hoe je in de verwar-
mingsscctor met het minste
geld het meeste energie be-
sppiri I hure is geha
lten van die
studie. Deze
.t een uitge-
b maar de be
st .varring was zo
groot it men met publikatle
niet langer wilde wachten.
Het rapport geeft geen een
duidig antwoord. In sommige
situaties blijkt dat verbeterde
woningisolatie en individuele
•CV-ketels (van het moderne
type met hoog rendement) de
grootste energiebesparing
geeft tegen de laagste kosten.
In andere gevallen zal blok-
verwarming met een warmte
krachtinstallatie (die ook
elektriciteit produceert) de
beste oplossing zijn. En er zijn
ook situaties waarin de echte
grootschalige stadsverwar
ming het beste is. Dat is met
name het geval als een elektri
citeitscentrale vlakbij is, zo
dat het geleverde water on
derweg niet te veel afkoelt, en
als de bebouwing zeer dicht is,
zodat het distributienet niet
te duur wordt.
Lelystad
In een opmerkelijk rekenvoor
beeld laten de auteurs zien
dat de investering per woning
in de stadsverwarming van
Lelystad, 10.000 gulden, daalt
tot 6.600 gulden wanneer op
papier het systeem ln blokken
van honderd huizen wordt ge
hakt, die elk een warmte
krachtinstallatie krijgen. De
bereikte energiebesparing is
ongeveer gelijk.
Bijna alle tot nog toe goedge
keurde grootschalige projec
ten voor stadsverwarming
zijn ontstaan onder architec
tuur van de KEMA. Onder
deel van de filosofie is dat er
in de wijken geen gasnet
wordt aangelegd „alleen
maar" voor het koken: dat is
te duur, er zal elektrisch ge
kookt moeten worden. Dat
leidde ln eerste instantie tot
beleefde onmin met de gasbe-
drijven, die witte plekken za
gen vallen ln de landkaart van
hun monopolie. Dat lijkt nu te
worden gecompenseerd, aldus
het rapport, door de distribu
tie van het warme water aan
het gasbedrijf te gunnen.
Concurrentie
In Nieuwegeln was die koppe
ling niet gelukt. De concur
rentiepositie die daardoor
bleef bestaan de bewoners
kónden een gasaansluiting
krijgen als ze dat wilden
heeft volgens hun coördinator
J. Engberts hun positie ver
sterkt toen zij met het warm
te bedrijf ln conflict kwamen
over de tariefstructuur. Overi
gens bestrijdt het Centrum
voor energiebesparing de stel
ling dat een kookgasnet bij
stadsverwarming te duur zou
zijn. Ze hebben het voor de
gemeente Hoorn doorgere
kend, en elektrisch koken
bleek voor de bewoners duur
der dan het aanleggen van een
kookgasnet, nog afgezien van
het extra energieverbruik bij
elektrisch koken.
De moraal van het verhaal
blijft, dat de beste oplossing
voor woningverwarming en
wat daar aan vast zit, voor
elke situatie apart uitgere
kend moet worden. En dan,
aldus het rapport, door een
instantie die geen belang
heeft bij het leveren van elek
triciteit of gas.
Van een onzer verslaggevers
ROTTERDAM De Rotter
damse hoofdcommissaris van
politie A. Vermelj en burge
meester Van der Louw hebben
geen uitlatingen gedaan waar
uit opgemaakt kan worden dat
ze vrouwen zien als tweede
rangs burgers, die minder ge
schikt zijn om ln dienst te tre
den van de politie. Dit heeft
minister Wiegel (binnenlandse
zaken) meegedeeld in ant
woord op vragen van het PvdA-
kamerlid mevrouw
Schaapman.
Volgens mevrouw Schaapman
zou de hoofdcommissaris heb
ben gezegd dat de komst van
grote aantal vrouwen in een
politiekorps ten koste zou gaan
van het „mannelijk element".
Burgemeester Van der Louw
zou daaraan tijdens een ver
gadering van de raadscommis
sie voor politie-aangelegenhe-
den in Rotterdam hebben
toegevoegd dat gezien het gro
te verloop onder vrouwelijk
personeel gesproken zou kun
nen worden van „constant min
der ervaring bij de politie".
Volgens minister Wiegel heeft
de hoofdcommissaris met zijn
opmerking over het .manne
lijk element" willen wijzen op
het feit dat opname van naar
verhouding meer vrouwen dan
mannen ln het korps ten koste
zou gaan van dit mannelijk ele
ment terwijl dit element vooral
ln geweldsituaties hard nodig
is.
De burgemeester heeft, aldus
de bewindsman, gezegd dat
vrouwen gemiddeld maar ruim
vier Jaar bij de Rotterdamse
politie in dienst blijven. Zijn
opmerking over de geringe er
varing moet dan ook tegen de
ze achtergrond worden gezien,
aldus Wiegel. Overigens heeft
burgemeester Van der Louw
ook gezegd de komst van meer
vrouwen bij de politie wense
lijk te vinden, aldus de minis
ter ln zijn antwoord.
„Misschien brengen ze zoveel geluk,
dat ik op zekere dag een pony krijg".