Hulp in plaats van proces-verbaal VLOOIEN- PLAAG70 Mening van een lezer ROXASECT Trtuw rawit heeft een pleegmoeder Commentaar Utrechtse kinderpolitie doet ook sociaal werk URVENDODER mrs hall camera geen last eenzaam vru0AG AUGUSTUS 1980 BINNENLAND TROUW/KWARTET 5 Spo'r voor het noorden Met ie feitelijke aanleg van de Flevdijn. de spoorwegverbinding tussfl Amsterdan en Lelystad, kan welira een begin worden gemaakt. Miiister Tuijnman heeft de Neder- laidse Spoorwegen, daarvoor giste- fci toestemming gegeven. Nu maar jiapen dat geldtekort de komende jiren de werkzaamheden niet te reel zal ophouden, zodat uiterlijk 1988 deze belangrijke spoorlijn in het centrum van het land voltooid zal zijn. Juist vanwege dat dreigende geldte kort lijkt het gewaagd, maar toch is dit een geschikt moment om eens te bekijken hoe lang deze lijn tot dat centrum beperkt moet blijven. Er wordt immers al jarenlang gestoeid met het plan de spoorverbinding niet bij Lelystad te laten ophouden, maar via Emmeloord. Lemmer. Heerenveen en Drachten door te trekken naar Groningen. Het is een mooi maar ambitieus plan. Wie bedenkt dat we tot 1988 nog werk hebben aan het traject Amsterdam- Lelystad zal geneigd zijn de discus sie over het vervolg maar uit te stellen naar het eind van de jaren tachtig. Vooral voor de mensen aan het eind van de lijn moet dat een onverteerbare gedachte zijn. Het betekent bij voorbeeld dat Drach ten zich waarschijnlijk wel tot het eind van deze eeuw mag verheugen in de status van „grootste plaats in Nederland zonder aansluiting op het spoorwegennet voor personen vervoer". Veel rooskleuriger wordt het beeld voor de noordelingen wanneer we afstappen van het idee dat er maar van één kant aan een spoorweg kan worden gewerkt. Zoals de aanleg van de Afsluitdijk ook van twee kanten is aangepakt, zo kan er toch ook van twee kanten worden be gonnen aan een belangrijke nieuwe spoorweg? Heel concreet zouden de Nederlandse Spoorwegen eens moeten bekijken hoe snel de verbin ding Groningen-Drachten-Heeren- veen te realiseren is. Het ideaalbeeld van de politie als „je beste kameraad" wordt regelmatig verduisterd door lange lat, wapenstok en bullepees Wie daarmee al dan niet terecht een gevoelige tik heeft gekregen, zal de leus „Goed dat er politie is" maar moeizaam over de lippen krijgen. Er zijn verschillende overwegingen voor een snelle aanleg van dat tra ject. Daar is in de eerste plaats het belang voor het noorden, econo- misch niet het sterkst ontwikkelde Toch zijn er terreinen, waarvoor het boven deel van het land Met deze lijn zou staande wel in meer of mindere mate geldt. Drachten, de tweede plaats van Friesland en totnuloe één van de belangrijkste groeikernen van het noorden, eindelijk zijn aansluiting krijgen op het landelijk spoorwe gennet. Er zou door het hart van het noorden een belangrijke voor ziening van openbaar vervoer ont staan. Dat biedt de mogelijkheid een deel van de verkeersstroom te verleggen van de steeds drukker wordende autowegen naar het zo veel veiliger spoor Een goed voorbeeld is de kinderpolitie in Utrecht, waar het „hulpverlenen en veran deren" uitgangspunt van beleid is. Veel probleemjongeren krijgen na het plegen van een delict geen proces-verbaal, maar hen wordt de helpende hand toegestoken. De politieman als sociaal werker en een troostende hand op je schouder door Kees de Leeuw Welke stimulans van zo n nieuwe verbinding kan uitgaan voor het noorden is moeilijk te becijferen. Op korte termijn zijn er in elk geval twee grote voordelen. De aanleg van een nieuwe spoorweg is een omvangrijk karwei dat jarenlang werk kan bieden aan honderden. Daarbij komt dan het grote psycho logische effect. Het noorden, dat zich vaak tekort voelt gedaan, krijgt een zeer tastbaar bewijs dat het de overheid ernst is dat deel van het land vooruit te helpen Meer in het algemeen moet het ons allemaal ter harte gaan dat de over heid bereid is weer flink te investe ren in het spoorwegnet. In een klein dichtbevolkt land als Nederland zal het aantal kilometers autoweg on herroepelijk een verzadigingspunt bereiken. Daarom zal die korte spoorwegverbinding tussen Am sterdam en het noorden er toch ooit wel eens moeten komen. Waarom dan niet zo snel mogelijk begon nen9 Tussen Drachten en Gronin gen bestaat nog altijd een goed onderhouden spoorlijn die nu uit sluitend voor goederenvervoer wordt gebruikt. Zou die lijn mis schien dienst kunnen doen voor de nieuwe verbinding? Het moet toch mogelijk zijn om Drachten vóör 1990 te helpen aan zijn aansluiting op het spoornet? UTRECHT „Je kunt inderdaad stellen, dat wij hier een wat andere manier van werken hebben bij jongeren die met de kinderpolitie in aanraking komen. In de meeste gemeenten zit men nog op de oude toer van eerst verbaliseren en dan zien we wel van er van komt. In Utrecht is er veel meer sprake van beleid ten aanzien van een proces-verbaal en het seponeren ervan. Dat heeft alles te maken met de visie op dit werk". Brigadier Dirk Peereboom (43). die maatschappelijk werkenden en 22 zelf al dertien Jaar bij dit onderdeel politiemannen verbonden zijn. Er werkzaam la. ziet weinig heU ln het wordt 111 nauw teamverband aamen domweg uitschrijven van een proces- gewerkt, wat ook nodig la, want de verbaal. HU wordt dageUJks gecon- kinderpolitie krijgt per Jaar met zo n fronteerd met Jongeren die wat heb- vijftienhonderd Jongeren te maken ln ben uitgespookt, zoals het pikken de leeftijd van twaalf tot achttien van een bromfiets, het stelen van een Jaar- Voor negentig procent Jongens, radio of het plegen van een lnbraakje. afkomstig uit alle lagen van de bevol king. „Onze taak la allereerst er achter pro- w beren te komen, waarom zo'n Jongen Voor dat beleid zUn vuistregels opge* dat doet," zo legt WJ uit, „want stelen fiteld. Eén daarvan ls, dat een Jongere ls vaak een schreeuw om aandacht, die voor de eerst« keer met de klnder- het geven van een signaal ln de trant pobtle wegens een delict ln aanraking van het gaat niet goed met me. Dan komt, geen proces-verbaal krijgt, ten- moet Je niet het delict zelf aanpak- ZU bet om een ernstige zaak gaat. ken, maar het probleem waar die Jon- Daarbij kan gedacht worden aan ge- gen kennelijk mee zit." weldpleging en mishandeling. In dat geval wordt wel geverbaliseerd, maar BU de Utrechtse kinderpolitie geldt tevens bekeken wat er nog voor hem de afspraak, dat als het enigszins gedaan zou kunnen worden. Een an- mogelUk ls. een dergeUJke Jongen dere vuistregel komt er op neer, dat geen proces-verbaal krijgt, maar datf éénmaal een proces-verbaal, dat ook hem hulp wordt geboden. „We probe- zo bUJft, of het moet zUn dat er een ren een oplossing te vinden bulten de lan8e ^Jd tussenligt. len. „Een werkende Jongere of ie mand die voortijdig met zUn oplei ding ls gekapt komt naar onze erva ring eerder ln de verleiding een delict van deze omvang te plegen dan Ie mand, die ln de zesde klas van het athenaeum zit. Je moet oppassen voor stigmatiseren en het plakken van etiketten, maar feit ls dat we minder te maken krijgen met het laatste type Jongeren" Deze manier van werken vereist goe de contacten met zowel de gevestigde als alternatieve hulpverlening. Niet alleen met instanties als Justitie en de raad voor de kinderbescherming, maar ook met bU voorbeeld het JAC. Daarnaast ls overleg met maatschap- peUJk werk. scholen, buurt- en club hulzen en natuurlijk de ouders van deze Jongeren erg belangrijk. Justltléle sfeer en hopen dan natuur- UJk, dat-ie niet meer terugkomt, wat ook vaak het geval ls". aldus Dirk Peereboom. Jongens Aan dit beleid is met name vorm gegeven door mr Anneke Visser, die tien Jaar geleden hoofd werd van deze afdeling, waaraan twee Juristen, vier Tekeningen, bij voorkeur in liggend for maat. sturen aan Trouw, jury politieke prent, postbus 859, 1000 AW Amster dam. Naam en adres aan de achterzijde vermelden Voor geplaatste prenten is er een boekenbon. Brigadier Peereboom verduldeUJkt: .Als een Jongen op z'n dertiende heeft lopen Jatten en er gaan vier Jaar voorbij, voordat-ie weer Iets heeft uit gehaald. laten we dat eerste vergrijp niet meer zwaar wegen. Het kan ook zUn, dat zUn aandeel ln bU voorbeeld een Inbraak zo gering ls geweest, dat we hem nog een kans geven. Als kin derpolitie proberen we alUJd reke ning te houden met Iemands moge lijkheden, maar ook met wat-le niet kan". Met andere woorden: de zaak van een Jongen die een bromfiets steelt en uit een harmonieus gezin komt waarbij de ouders voor een goede opvang zorgen, moet zonder proces-verbaal op te lossen zUn. Moeilijker ligt het bU iemand, die zelf nogal ln de knoop ligt, weinig steun van thuis onder vindt en al van de ene hulpverlener naar de andere ls getrokken. „Die heb Je natuurlijk niet direct weer op het goede spoor en ln zo'n geval kan er dwang nodig zijn om hem te helpen bU het oplossen van zUn problemen" Team Dirk Peereboom: „Het al dan niet geven van een proces-verbaal ls een kwestie van overleg en afwegen. Alle gevallen worden dan ook elke morgen ln het team besproken, want het ge volg kan zUn. dat Iemand voor de kinderrechter komt en wordt veroor deeld. Zo Iets kan beslissend rijn-voor z'n verdere leven". Globaal genomen onderscheidt de Utrechtse kinderpolitie drie groepen de Jeugdige criminelen, die bUJven terugkomen en met wie ln feite wei nig te beginnen valt, de zogeheten ultgUJders (Jongeren die zo maar een keer wat uithalen) en de twUfelgeval- len: een groep die vrij klein la en waarover uitvoerig wordt gepraat. „Het grootste deel van onze Jongens", zoals Peereboom dat noemt, ..zijn passanten. Jongens, die bij voorbeeld een warenhuis binnenlopen en daar wat kleding gappen of een cassettere corder meepikken. Dat kan net zo goed het zoontje van een fabrieksar beider zUn als van een arts of bankdi recteur" De brigadier ontkent echter niet, dat het opleidingsniveau een rol kan spe- Mislukking Brigadier Dirk Pee re boom 'Stelen is vaak een schreeuw om aandacht' Baan De Utrechtse kinderpolitie kwam er al snel achter, dat werkloze Jongeren een probleem apart vormen. „Een aantal van hen vermaakt zich prima, maar sommigen zijn daartoe niet ln staat. Ze willen dolgraag werken, maar komen eenvoudig niet aan de bak vla het arbeidsbureau. We zUn er nu ln geslaagd zelf contact te leggen met een aantal werkgevers, dat be reid is deze Jongeren een kans te geven en dat lukt soms aardig", aldus Dirk Peereboom. HU gaat vaak zelf mee op soillcltatle- bezoek en meldt zich dan als Peere boom van de kinderpolitie..Die baas heeft er recht op dat te weten, want zo'n Jongen zit hier tenslotte niet voor zweetvoeten. Al vertel ik nooit dingen tegen een werkgever, waar hU niet bU ls". De brigadier voegt eraan toe, dat met een beetje frommelen het dan toch lukt iemand weer aan de slag te helpen. .Eén keer zelfs heb lk twee meisjes van baas laten rullen, omdat ze allebei op dezelfde dag wat geld uit de kassa hadden gehaald en werden ontslagen. Dat was echter wel heel toevallig" Een ander probleem, waar de kinder politie regelmatig mee wordt gecon fronteerd, zUn Jongeren die van huls weglopen en voor wie ln samenwer king met het JAC een oplossing moet worden gezocht. Soms komen ze eerst bU de kinderpolitie om hier over te praten, want ..weglopen doe Je niet zo maar en waar moet Je dan heen", merkt hU op. Sinds trouwens bekend is, dat de kinderpolitie be middelt bij het vinden van een baan, lopen ook Jongeren af en toe daar binnen om te informeren of er soms Iets ls. Dirk Peereboom: „De drempel ls hier gelukkig erg laag en Je kunt elgenlUk beter spreken van een holletje". Dat alles neemt niet weg, dat bij de kin derpolitie de nodige teleurstellingen verwerkt moeten worden, want het pakt ook weieens fallkant verkeerd uit. Dan raakt men een werkgever kwUt. omdat een Jongen van de ne gen maanden er maar twee weken had gewerkt en nog gepikt had ook. daar troosten we ons dan maar mee. Het ls soms wel hard, als je een tUd aan een zaak hebt gewerkt en je ziet het toch op een mislukking uitlopen. Een dergelijk figuur moet echter ook zelf willen en daar ls verandering van mentaliteit voor nodig. Het ls de kunst van de coördinator van het team voor de werkers de pUn wat te verdelen. Dat Je dan een geval te behandelen krijgt, waarbij alles wat soepeler gaat. Anders houd Je dit werk ook niet vol". HU werkt zelf de Indruk niet zo ont zettend zwaar te tillen aan kleine diefstallen en ls weinig geschokt door het gedrag van de hedendaagse Jeugd. „Die ls niet beter of slechter dan vroeger. Het probleem ls, dat veel Jongeren niet meer weten waar ze aan toe zUn. Deze kinderen willen dulde- UJk horen, hoe Iets zit. Dan moet Je er niet omheen draalen, ook als Je het niet zo goed weet. Ze hebben recht op een eerlijk antwoord, maar dan dien Je hun tevens te wijzen op hun eigen verantwoordeUjkbeld" Zegt, dat de kinderpolitie zeker niet vrijbüjvend werkt en dat Jongeren, als ze ergens voor gepakt zUn. dat meestal al als straf ervaren. „Ze moe ten vertellen, dat ze fout geweest zUn, anders bUJven ze hier. Dat bekennen valt niet altUd mee en kan wel eens enige tijd duren, maar ze gaan uitein delijk wel schoon de deur uit" Dirk Peereboom: „Statistisch gezien worden nogal wat verdachten aange houden en processen-verbaal opge maakt, maar de pakkans ls groter dan vroeger en de manier om te pik ken ook. Neem nu Hoog Catharijne De agressie straalt van dat beton af en het ls één grote uitstalkast. Oeen wonder dat deze Jongeren daar op afkomen. Ze zoeken vertier, waar dat ontaardt vaak in vechtpartijtjes en pikkerU" Preventie „NatuurUJk zijn er mensen die dit werk maar niks vinden, ook binnen het korps Dan wordt denigrerend over de kinderpolitie gesproken als „slappe hap" of „vrouwenafdeling", terwijl hier zesentwintig mannen wer ken. We hebben Inderdaad minder te maken met moorden en kapitale mis drijven, maar zUn wel bezig met een stuk preventie ln het belang van de Jongeren zelf en de maatschappij' De brigadier zegt het persoonlijk be langrijker te vinden, dat Iemand weet hoe een mens ln elkaar zit dan kennis der wet. „Dat zou voor ledereen hier moeten gelden. WU weten heus niet alles, maar met elkaar wel een hele boel. De een ls nu eenmaal meer op zUn plaats bU de afdeling verkeer of de paardenbrigade. terwijl ik me doodongelukkig op zo'n dier zou voe len. Ik verdiep me liever ln de persoon en zUn achtergrond" Dirk Peereboom wijst er tot slot op. dat de kinderpolitie balanceert op de rand van hulpverlenen en het „echte" politiewerk. „Dat ls best moeilijk, maar ook al ben ik dan sociaal bezig, lk blUf politieman. Als een Jongen binnenkomt, zeg lk vooraf, er zit een agent tegenover Je, maar dat neemt niet weg, dat lk graag wil proberen Je te helpen" advertentie Peereboom: „Een kinderrechter heeft zich eens laten ontvallen, dat een klein percentage niet te helpen ls en Ais u besprongen woidt dooi hongerige honde- of katte vlooien moet u even spuiten mei ^V0fldné3 Ook afdoende tegen mieren, kakkerlakken en ander kruipend ongedierte. Bi| uw drogist PHILIPS-OU PHAR NEDERLAND B V AMSTERDAM Wat orang-oetan Rawit in de eer ste paar weken van haar leven heeft meegemaakt, is al meer dan de meeste van haar soortgenoten in hun hele leven in de vrije na tuur ervaren. Dat geldt natuur lijk voor de meeste Artis-dleren (Rawit ls daar begin juli geboren) met elke dag zoveel mensen om zich heen, maar de orang-oetan- baby woont (voorlopig) in een echt huis, wordt als een mensen kind verzorgd en vertroeteld en heeft zelfs in een couveuse ge legen. Dat laatste is maar een week nodig geweest alleen 's nachts slaapt het aapje er nog in, over dag ligt het in een reiswieg want ondanks de eerste moeilijke uren met haar eigen moeder die de baby op z'n kop hield alsof het een lappenpop was, blijkt Rawit kerngezond te zijn. Ze weegt nu een pond of vijf en krijgt de fles en schone luiers van „kunstmoe der" mevrouw Van Groningen, de vrouw van een van de verzorgers van Artis. Die flesvoeding moet ze nog wel een halfjaar hebben en zo lang zal Rawit dan ook zeker nog bij de Van Groningens blij ven logeren. Daarna breekt op nieuw een zorgelijke periode aan: Rawit zal dan terug moeten in de dierentuin, waar zü niet aan an dere apen gewend is en omge keerd „We hebben al eens eerder zo'n geval gehad met twee kleine orangs." zeggen ze bij Artis. „Die zijn samen teruggegaan en sa men in het mensapenhuis opge groeid. Misschien kunnen we voor Rawit ook elders een jonge orang oetan lenen, maar dat zul len we tegen die tijd wel be kijken." Ra wits moeder, Mota, kwam vo rig jaar september uit het dieren park Wassenaar naar Artis, speci aal voor orang-oetanman Sam, die in zijn 28 Artis-jaren voor vijf nakomelingen heeft gezorgd. Sam bleek echter absoluut niet in Mota geïnteresseerd en liet haar links liggen. Maar Dato was er ook nog. Die is pas zestien en was vanaf het moment dat hij de nieuweling in de gaten kreeg, wég van haar. Rawit is dan ook een dochter van Dato en Mota. Dat Mota geen idee had wat ze met een baby moest aanvangen, bete kent nog niet dat ze een ontaarde moeder is: het dier heeft nog nooit eerder een jong gehad, on- „danks haar twaalf jaren. Ge woonlijk is een orang-oetanwijfje al op haar achtste jaar aan jon gen toe. en dat Mota er zo laat bij is kan er mee te maken hebben dat ze in haar jeugd een huisaap bU particulieren is geweest Onder de andere nieuwgebore nen ln Artis zUn drie kuikens. Alle drie zUn ze ln grijze donsve ren gehuld, maar als ze groter zijn zal al gauw duidelijk worden dat twee van de drie uilskuikens zUn en de derde een glerenjong. De tweeling wordt spierwit dat zijn sneeuwuiltjes het gleren jong zwart; zijn ouders zijn zwar te gieren. Hoewel het glerenjong daar eigenlijk al te groot voor is, zoekt het van. tijd tot tijd nog beschutting bij de oudervogels: het resultaat is dat alleen zijn kop nog tussen de veren ver dwijnt en de rest buiten moet blijven. Wie hyenapuppy's wil zien," moet naar het safaripark Beekse Ber gen ln HUvarenbeek. Daar zijn er onlangs twee geboren, waarmee de groep die pas een goed jaar in het park zit, tot twaalf exempla ren ls uitgegroeid. Twee jaar gele den ls de aanwas in gevangen schap van deze uit Namibië af komstige diersoort geteld: in alle dierenparken over de hele wereld werden er toen 29 geboren, waar van er 17 in leven zijn gebleven. Geen wonder dat ze in Beekse Bergen trots op hun puppy's zijn Mevrouw Van Groningen met haar 'pleegkind'. Bijna op dezelfde dag dat hier de laatste aflevering van de t.v.-se- rie „James Herriot" werd uitge zonden, is in Engeland Mary Hig- nett overleden, beter bekend als „Mri Hall", de hulshoudster van de dierenartsen. Toen ze voor die rol ln de serie gevraagd werd. had mevrouw Hlgnett al een ruim veertigjarige toneelloopbaan achter de rug. Behalve „huis houdster" was ze ook adviseur voor de producer van de serie, meldt Televizier. Vorige week meldden we het al: de fracties van de progressieve partijen in de Arnhemse gemeen teraad wilden wel eens een duide lijke toelichting van B. en W. over de camera op het Velperplein Die staat daar opgesteld voor het verkeer, maar ls ook gebruikt om krakers te bespieden die zich vlakbU ln het voormalige hotel Bosch ophieldén. Toen daar een nationale kraakmanlfestatie werd gehouden, werd de camera tot twee keer toe op het gebouw gericht, juist toen daar groepen actievoerders uit kwamen. Daar is een verkeerscamera toch niet voor. vonden de boze fractie leden. B. en W. denken daar blijkbaar anders over. De gewenste toelich ting ls er nu en daarin zegt het college deze handelwijze wèl ge rechtvaardigd te vinden, zeker ln het licht van de tevoren aange kondigde kraakacties. Uit het antwoord van het bestuurscolle ge blijkt dat de zaak niet zo zwaar moet worden opgenomen: observatie door zo'n camera is wegens het geringe gezichtsveld van het ding maar uiterst be perkt, klinkt het troostend, en verder achten B. en W. het onmo gelijk personen door middel van verkeerscamera's te Identificeren en te registreren. Maar Intussen staan die krakers er wel mooi op En omdat het college er bij ge zegd heeft afschaffing van de ver keerscamera's alleen op grond van wat er gebeurd is absoluut niet te overwegen, zullen er nog wel eens vaker krakers in beeld komen Een in de Braziliaanse stad Ba- hla verschUnende krant meldt de ontdekking van een 64-jarige man die 43 jaar ln de kelder van rijn huls opgesloten ls geweest Op z'n 21ste had de man zo'n aanval van woede gehad, dat zijn zwager hem voor gek verklaarde en hem met een ketting in de kelder vastbond om geen last meer van hem te hebben. Sinds dien heeft het slachtoffer ln zijn eigen huls in het dorp Dom Basi- lio, zo'n achthonderd kilometer ten noorden van Bahia, opgeslo ten gezeten, dagelijks gevoed en tweemaal per week verschoond door zijn belde zusters die hun taak op dezelfde manier voortzet ten toen de zwager eenmaal was overleden. Tegenover de krant hadden ze verklaard hun broer weer los te zullen laten zodra ze een teken van de hemel zouden krijgen. Over de gezondheid van de 64-Jarige wordt alleen gemeld dat rijn huid er erg vaal uitzag „Dit is een overval. Stop deze zak vol geld." stond er op het briefje dat een loketbediende van een bank in Galveston, in de Ameri kaanse stad Texas, onder zUn neus kreeg. Vóór het loket stond een oude man. die kreeg wat hij vroeg: een zak met bUna elfdui zend dollar. Vervolgens ging de man op een bankje zitten en zet tegen de verblufte bediende: „Bel nu de politie maar." Toen die arriveerde vroeg de oude man beleefd in de gevangenia gestopt te mogen worden. „HIJ verklaar de al lang door Texas te zwerven en steeds geprobeerd te hebben een misdaad te plegen, alleen om in de gevangenis te kunnen ko men. Toen dat niet lukte, beroof de hU een bank," zei een politie man later. De man wilde niet zeggen waar hij vandaan kwam. alleen dat hij niemand op de we reld had en daarom naar de ge vangenis wilde om daar te ster ven. „Zo ga lk tenminste niet helemaal alleen dood." zei hij Fokker Ruim veertig Jaar na zijn dood ls de in Amerika overleden Nederlandse lucht vaartpionier Anthony Fokker ln Dayton (Ohio) onderschelden met de gouden medaille van de Amerikaanse „Haal of fame of aviation", die elk Jaar wordt uit gereikt aan mensen die nu of ln het verleden Iets groots voor lucht- of ruimtevaart hebben ver richt Voorzitter Swarttouw van de raad van bestuur van Fokker, die de medaille ln ontvangst nam. zei onder meer dat de naam Fokker nog altijd legendarisch is in de wereldluchtvaart

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 5