'Ik voelde dat ik hulp nodig had'
vrijdag^)
Vakantie voordeel: Mallorca en de Costa del Sol
785.-
-
189.-
Centrifuge
Vendomatic7993
10.-
Philips stereo HiFi cassettedeck
N5151
5 Stapeldozen
VROOMS DREESMANN 80 A 3173
1 week Mallorca
volpension nu v.a.
2 weken Mallorca
volpension nu v.a.
570.-pp
720.-P.p.
1 week Costa del Sol
volpension nu v.a.
2 weken Costa del Sol QQQ
volpension nu v.a. 5JOt"
PP-
TROUW/KWARTET
H 9
door Kees de Leeuw
Slechts weinig mensen oordelen
negatief over de hulp, die ze van
hun maatschappelijk werker krij
gen. Alleen als ze én de resultaten
van de hulp én de manier van
helpen slecht vinden, zijn ze onte
vreden. Goede resultaten of goe
de hulpverlening zijn elf afzon
derlijk voldoende om een cliént
tevreden te doen zijn. Dit bete
kent dat een maatschappelijk
werker als het ware twee kansen
op tevreden cliénten heeft.
Dit ia «én van de bevindingen uit het
rapport „Verhalen van hulp", waarin ver
slag wordt gedaan van een onderzoek,
'j uitgevoerd bij het Instituut voor Maat
schappelijk Werk Tilburg Ooirle. Het
rapport kreeg als ondertitel: het algemeen
maatschappe 11 j k werk in de ogen van
diénten en werkers.
la bet woordenboek welzijn wordt deze
werksoort omschreven als „die arbeid die
gericht is op het voorkomen en opheffen
van de verscheidene maatschappelijke
moeilijkheden van de mens als zodanig en
van het gezin, waarbij ook aandacht
wordt besteed aan de relatie met andere
levensverbanden, teneinde bij te dragen
tot een persoonlijk en maatschappelijk
functioneren van de mens".
Deze volzin, die met vele andere kan wor
den aangevuld, zo niet daardoor vervan
gen, zal men tevergeefs in dit uit twee
forse banden bestaande rapport zoeken,
ook al wordt enige theorievorming niet
geschuwd. Het instituut in Tilburg wilde
weleer» weten, wat nu het effect ia van de
hulpverlening, of er doelmatig wordt ge
werkt en of wel al die mensen worden
bereikt, die behoefte hebben aan die
soortten) hulp, die het instituut te bieden
heeft
Contact—
Aangezien het Nederlands Instituut voor
Maatschappelijk Werk-Onderzoek in Den
Haag inmiddels plannen had ontwikkeld
om de praktijk van de hulpverlening en de
problemen daarbij te onderzoeken, sloten
vraag en aanbod mooi op elkaar aan.
Centraal staat de visie van cliënten en
werkers op het hele hulpverleningsproces.
Achtereenvolgras wordt beschreven, hoe
het contact met de instelling tot stand
kwam, wat cliënt en werker nastreefden
en verwachten ra hoe beiden de relatie
hebben ervaren. Daarnaast: het oordeel
van beiden over de manier van helpen en
de resultaten van hulp en hoe de afslui
ting ia baar werk ging.
In totaal worden 25 praktijkgevallen be
licht aan de hand van uitvoerige vraagge
sprekken met cliënten en de werkers, die
deze mensen hulp hebben verleend. Het
ging om problemen als huisvesting, rela
ties en era categorie problemen op grond
waarvan men „behoefte heeft aan onder
steunende hulp", zoals eenzaamheid, rou
wen. alcoholisme of depressies. Het is dui
delijk, dat deze indeling niet strikt ge
scheiden kan worden gehouden, omdat er
nogal eena era samenhang bestaat tussen
het ene en andere probleem.
Van de 25 cliënten waren er zestien, die
leer betrokken waren bij het contact met
de maatschappelijk werker en er hoofdza
kelijk positief over oordeelden, terwijl ne
gen er veel minder bij betrokken waren en
I een negatiever oordeel uitspraken. Daar
bij moet echter worden aangetekend, dat
de verwachtingen die mensen van hun
maatschappelijk werkers hebben, sterk
worden bepaald door vroegere ervaringen
met andere hulpverleners.
Cliënten met goede ervaringen in het ver
leden stellen soms te hoge eisen, waaraan
de werker niet altijd kan voldoen. Heeft
Iemand slechte ervaringen, dan verwacht
deze niet veel ra vallen de nieuwe ervarin-
gen met het maatschappelijk werk al
gauw mee. Om het geheel wat overzichte
lijker te maken hebben de auteurs de
„positieven" in groep A ingedeeld en de
„negatieven" in groep B.
Om er era indruk van te krijgen hoe
mensen tegen het maatschappelijk werk
aankijken, wrat hun ervaringen zijn en hoe
ze er achteraf op terugzien, kun Je hen
zoals in het rapport wordt gedaan het
beste zeil aan het woord laten. Het is
uiteindelijk him verhaal en de woordkeus
daarbij maakt soms al veel duidelijk.
Eerst iets over de wijst, waarop men in
contact is gekomen met het maatschap
pelijk werk. Er zijn er slechts weinigen, die
rechtstreeks naar het Instituut zijn ge
stapt en meestal ging dit via een „verwij-
zer", zoals de huisarts. Een man, wrlens
dochter ongewenst zwanger was, zegt
hierover „Toen zei de dokter, ik geloof
dat hier een maatschappelijk werkster
aan te pas moet komen, waarop ik zei:
Dokter, kunnen we daar niet bulten blij
ven, maar hij vond, dat ik misschien toch
een beetje verkeerd beeld had van bet
maatschappelijk werk."
Een jonge vrouw met huwelijksproble
men: „De advocaat raadde me aan naar
het maatschappelijk werk te gaan en toen
ben ik zelf gaan bellen. Ik was er nog nooit
mee in aanraking geweest, maar lk voelde
dat ik iemand nodig had. Je gaat niet met
het probleem te koop lopen en er bij
vrienden over klagen."
Over het eerste contact vertelt een gehuw
de (depressieve) mevrouw: „Ik vond het
niet moeilijk om er naar toe te gaan. Als Je
zover bent, ga Je gewoon, want als iemand
er wat aan kan doen, dan moet Je het
proberen." Era Jongeman die trouwplan
nen beeft ra een huls zoekt, antwoordt op
de vraag of hij era ouder iemand had
verwacht: „Nee, niet speciaal. Ik had ei
genlijk meer van die opgeschoten hippies
verwacht Van die nieuwsgierige eigenhei
mers, die alles van A tot Z moeten weten.
Ik zat echt op m'n gemak daar en het viel
mee, dat ik een meisje kreeg van ongeveer
mijn eigen leeftijd. Dat vond lk fijn."
Overspannen*
De cliënten praten ook uitvoerig over hun
problemen, waarmee ze al dan niet ten
slotte bij het maatschappelijk werk zijn
terechtgekomen, zoals die Jonge vrouw
met huwelijksproblemen: „Ik had dus
moeilijkheden met mijn man en was
zwaar overspannen. Daartegen kon lk me
niet verzetten en lk zat er nogal mee. Mijn
grootste probleem was, dat hij roet andere
vrouwen ging en lk altijd maar alleen zat
Ik was net een weduwvrouw. Geenéén
vrouw zou daartegen gekund hebben. De
werd maar ziek
Een man die alcoholist is, zegt: „Het pro
bleem is de alcohoL Ik drink nog maar een
paar glaasjes, maar moet proberen er he
lemaal vanaf te komen. Dat valt om de
donder niet mee." Zijn vrouw vult aan:
„Hij heeft veel gedronken, meneer. Drie
fleskes per dag van 3,75 en dan zelden ze
tegen me: koop een liter, want dat is veel
voordeliger, maar dan was die fles 's
avonds ook leeg. Wat denkt gé, die gast
heeft veel gekost"
De auteurs merken hierbij op: bet lijkt
haast wel of voor de vrouw het feit dat
haar man zoveel kost nog moeilijker te
dragen is dan het samenleven met een
alcoholist, getuige haar „Ik heb al dikwijls
gezegd, dat als hij het drinken niet laat lk*
ga. Ik wil ook weieens wat voor mezelf
kopen."
Sommige cliënten spraken uitgebreid en
soms ook op zeer emotionele wijze over
hun gevoelens ten aanzien van het pro
bleem. Anderen deden dit in veel mindere
mate, met name als ze dit probleem als
„voorbij" of „overwonnen" beschouwden.
Dit kan betekenen, dat iemand werkelijk
zijn probleem verwerkt heeft en er weer
wat nuchterder tegenaan kan kijken of
dat men er maar liever niet meer over wil
praten, omdat alles Immers nu in orde is.
Het wel emotioneel praten over het pro
bleem kan inhouden, dat men inderdaad
erg is aangedaan. Die emoties maakten
een authentieke indruk en niemand „blies
zijn problemen op" om aannemelijk te
maken, dat niet ten onrechte een beroep
was gedaan op het maatschappelijk werk.
Eenzaam
Verhelderend om te lezen is ook, wat ie
mand die om hulp vraagt wil bereiken, de
manier waarop hij dat wil en de verwach
tingen, die daarbij een rol spelen. Zo zegt
een cliënte: „De verwachtte, toen ik naar
het maatschappelijk werk ging, dat ze zó
konden praten, dat mijn man zou blijven.
Ik hoopte, dat dat uit de bus zou komen,"
maar ze vervolgt met: „Achteraf zag ik
wel, dat die mensen ook geen ijzer met
handen kunnen breken. Daarna had lk
gehoopt, dat hij mij in contact zou bren
Illustratie Mare Terstroet
gen met andere mensea De heb daar nooit
zo om gevraagd, maar hij wist dat ik
ontzettend eenzaam was."
De een weet duidelijker te formuleren
wat er moet gebeuren om de problemen
op te lossen dan een ander, die zich dan
ook veel vager uitspreekt Een Jonge, ge
huwde vrouw (woont in galerijflat angst
om kinderen en daardoor spanningen):
„Als ze mij een huis gevea word ik rusti
ger. Dan kan lk de kinderen op de plaats
la tea Eerst een ander huls en dan zien we
wel verder."
Een vrouw (met huwelijksproblemen), die
zwaar overspannen vla hulsarts en advo
caat kwam: „Ik wist eigenlijk niet, wat ik
daar nu moest doea maar ik voelde dat ik
iemand nodig had. De moest ergens naar
toe, hè." Ze had gera duidelijke hulp
vraag, maar over de manier waarop een
maatschappelijk werker kan helpen,
merkt ze op: „HIJ kan niet alles alleen
doea Je moet dus zelf een heel stuk
meewerkea"
Over de relatie tussen cliënt en werker
wordt voornamelijk waarderend gespro-
kea Bijna ledereen van de cliënten liet
zich zeer lovend uit en ln enkele gevallen
werd het contact omgezet ln vriendschap.
„Hij is geweldig voor ons geweest. Daar
hebben we het nog heel dikwijls over,"
aldus een echtpaar. En een ander „ZIJ is
bij wijze van spreken mijn reddende en
gel. Dit meisje vangt mij op, heeft tijd
voor me en lk weet precies wat ik eraan
Instemming"
Opmerkelijk is verder dat datgene wat
bereikt dient te worden veelal wordt be
paald vla een proces van „uitzuivering".
Dit betekent dat cliënt en werker niet
altijd strikt vasthouden aan de doelen, die
zij zich hebben gesteld. Belden laten in de
loop van de hulpverlening bepaalde za
ken, die voor de ander niet acceptabel
(lijken te) zijn, vallen. Uiteindelijk blijven
er zo één of meer doelen over, waaraan
met wederzijdse Instemming kan worden
gewerkt
Hoewel het onderzoek is opgezet vanuit
de beleving van de cliënt komt In dit
rapport vanzelfsprekend ook de visie
van de maatschappelijk werker uitvoerig
aan bod. Zijn inbreng in het geheel, hoe
verschillend soms ook, ls zeker niet onbe
langrijk en wel degelijk van invloed op de
ervaringen van de cliënt Er ls hier duide
lijk sprake van een wisselwerking ra om
ook daarvan enigszins era indruk te krij
gen, volgen hier wat citaten uit de vraag
gesprekken, die met de werkers zijn ge
voerd. Ze hebben zowel betrekking op de
„positieve" als de „negatieve" cliënten.
Zo zegt een werker over wen gescheiden
vrouw: „Zij bepaalde heel sterk waar het
gesprek over ging. Soms zei ik, we gaan de
volgende keer daar en daar mee verder,
maar vaak lukte dat dan niet" Een ander
merkt op: „Ik heb er echt vertrouwen ln,
dat mijn cliënte terug zal komen, als haar
Iets echt heel hoog zit"
Soms spreekt er ook teleurstelling uit
zoals in het geval, waarin het contact
tussen de werker en zijn cliënt (een onge
huwde vader) voortijdig werd verbroken.
„Tja, en toen is dat de mist ingegaan. Ik
vond het erg spijtig, want lk dacht dat ik
die zaak best tot een goed einde had
kunnen brengen. Of tenminste tot een
afspraak van: is het nou nodig dat se gaan
trouwen, maar zó dat ze toch naar elkaar
zouden kunnen toegroeien."
Afsluiting*
Opvallend ls verder naast de tevreden
heid dat er nogal wat onduidelijkheid
bestaat over de vraag of een zaak nu
afgesloten ls of niet. Verscheidene cliën
ten verwachtten geen hulp meer van hun
werker, maar nog wel contact De werkers
stelden zich in het algemeen op het stand
punt, dat alles was afgerond, hetgeen tot
teleurstelling kan leldea
De hulp was in deze zaken goed geweest
zodat werker en cliënt er stilzwijgend van-
uitgingen, dat verdere hulpverlening niet
meer nodig was. Juist echter doordat men
hier niet over sprak, konden misverstan
den ontstaan. De werkers waren van me
ning, dat de zaak nu ook kon worden
afgesloten, terwijl de cliënten meenden,
dat het plezierige contact (voorlopig) zou
worden voortgezet
Over het afsluiten van een zaak bestaan
wel wat voorschriften, maar daar wordt
niet of nauwelijks de hand aan gehouden.
Veel cliënten blijven vaak toch met een
onbevredigend gevoel zlttea Zo'n maat
schappelijk werker zegt bijvoorbeeld (als
cliché): „U belt maar, als er nog wat la" of
„Tot ziens" en sommige cliënten vatten
dat dan heel serieus op.
Aan het slot merken de samenstellers
Annle Stikker en Kees van Oelder op, dat
ze geprobeerd hebben iets algemeens te
zeggen over de oorspronkelijke ervarin
gen van werkers en cliënten. „Eigenlijk
ging dat tegen de geest van het onderzoek
in; het was een poging het onverenigbare
te verenigen en ietwat geringschattend
kan dat dan ook als een „slap aftreksel"
worden beschouwd van de hoofdmoot van
dit rapport: de letterlijke citaten uit de
Interviews."
Ze eindigen met: „Iedere poging de rijk
dom van deze citaten te „vertalen" in
korte conclusies ls van tevoren tot misluk
ken gedoemd. Immers niet alleen wat Ie
mand zegt, maar ook hoe hij het zegt, kan
karakteristiek zijn voor de beleving van
mensen."
Verhalen van hulp door Annle Stikker ca
Kees van Gelder, NIMAWO Den Haag.
Twee banden, 911 bis. PrtjK SS^.
Sterke 2800 toeren machine.
Solide R V S. trommel en
beveiligd deksel Geschikt voor
3 kg. droog wasgoed. Voorzien
van Kema Keur!
VanJ209? voor
Keukenklok
Fraai keramiek.
Kwarts (batterij)
uurwerk. Diverse
kleuren. 12 maan
den schriftelijke ga
rantie.
voor Jt"
Vlooienband
Voor hond en kat.
Werkt 12 weken en
u merkt 'tdirekt!
Nu 2 stuks
voor
Kwaliteitsdeck voor
perfekte opname
en weergave
Dolby ruisonder-
drukkingssysteem
met twee duidelijke opneemsterktemeters
bandtelwerk diverse aansluitingsmogelijkheden
Philips adviesprijs 375.-
Nü bij Vroom Dreesmann
van^32^ voor MtWwm
Vitrages
100% polyester in
wit en ivoir. Rafel-
vrij in te korten.
220x300 cm.
Van jSG< voor 55.-
190x200 cm.
Van_39-50'vcK
160x200 cm.
Van voor
Herenshirt
65% polyester/35%
katoen. Met of zon
der borstzak. Ruiten
of strepen in
diverse kleuren.
Van20rvoor p".
Van hard plastic voor het
stofvrij opbergen van dia's.
Universele magazijnen voor
vele diaprojektoren. Keuze
uit twee sets: 5*2x50 dia s
van.33r60-voor EA
5x2x36 dia's w,
van voor j£Of
Glasloze diaraampjes (Ger>el
24x36 per 100 stuks Van X60
ook gekfg op de plaatselijke koopavond
In deze prijzen is alles inbegrepen,
van vliegreis en transfers tot en met
<te brandstoftoeslag! Haal de speciale
folder bij ons reisburo en profiteer
yan deze speciale zonnige aanbieding
Jn komtortabele méérsterrenhotels.
p.p.
Vertrek Mallorca iedere
woensdag en iedere
zondag vanaf 20 aug.
t/m 26 okt.
Vertrek Costa del Sol
iedere zaterdag vanaf
23 aug. t/m 18 okt.
Het reisburo van Vroom Dreesmann
(ook geopend op koopavonden en zaterdags)
Deze reizen worden op initiatief van Vroom Dreesmann1
georganiseerd en uitgevoerd door
Marysol volgens de voorwaarden uit
het zomerprogramma 80 en de trtfiyr j
algemene voorwaarden der ANVR.
