Gebruik eens even je verstand!
't Is zonde van de kerken
Kerkleiders praten
vandaag met Botha
Uit brieven van lezers
1
Trouw
VOORBIJGANGER
Paus in november
naar Duitsland
DONDERDAG 7 AUGUSTUS 1980
KERK
TROUW/KWARTET
door Eimert Pruim
Zwolle, de stad waar de hervorm
de gemeente ineens ontdekte dat
ze kerkgebouwen in bezit had.
Drie liggen er in het hartje stad:
de Grote Kerk en twee oude kloos
terkerken. Drie juwelen van gods
huizen. allemaal in de looproute
van de stadsdrukte. Twee ervan
midden tussen het wekelijkse
marktgewoel, één aansluitend bij
het nieuwe winkelcomplex.
Wat een mogelijkheden! zeiden
een paar gemeenteleden. Menig
verkoophuis zou er z'n vingers bij
aflikken. En* die gemeenteleden
vormden een werkgroep Kerkelij
ke Presentie. Ze hadden het IKV
in de weer gezien achter een
kraam op de Diezerpromenade en
Youth for Christ met opwekkings
zang op de Melkmarkt. De Wereld
winkel deed in zijn onooglijk pand
geen goede zaken, maar een
standwerker van de milieugroep
een paar straten verder weer des
te betere. De kerk kon óók present
zijn, zowaar zelfs op de meest stra
tegische plekken in de stad. Vrij
willigers waren gauw gevonden en
één van de drie kerken ging open
op donderdagavond (koopavond),
vrijdag en zaterdag. En 's zondags
twee uur voor godsdienstoefening,
maar dat gebeurde al jaren, dus
daar hoefde niets voor geregeld te
worden.
Grote borden bij de ingang: De
kerk is open! Vrije toegang! In een
zijkapel staat de tentoonstelling
over racisme van de generale dia-
konale raad. Bij de ingang een
ruime boekentafel over kerk en
oecumene. Hervormd Nederland
is er te koop en het nieuwe her
vormde kemwapenrapport, Open
Deur/Goede Tijding en Kerkinfor
matie. boeken van Okke Jager en
Hans Küng, een brochure over
kerkelijke activiteiten in Zwolle
(gratis) en (ook gratis) een lijst van
pastores. En nog veel meer. In een
hoekje ook nog een werkje over
het graf van baron Van Heeckeren
tot Molecaten in die kerk. Er is een
leeshoek, in een andere zijkapel
elk heel uur een kwartier kerkmu
ziek. live of via een recorder, er is
gelegenheid tot een babbel met
een pastor, ver weg in een hoek
een stiltecentrum en op aange
kondigde tijden IKON-film- en ge
luidsdocumentaires. Het IKV mag
er zijn en ook de Wereldwinkel
kreeg een hoekje. Je kunt er kin
derbijbels inzien. Ze liggen er zo
maar en niet verstopt tussen de
sprookjesboeken zoals in een ge
renommeerde boekhandel in Den
Haag. In een praathoek kun je
meedoen en weggaan als je wilt.
In het begin moest een welbe
spraakte catecheet de mensen nog
wel eens naar binnen praten. Maar
dat is al lang verleden tijd. De
mensen weten het nu wel. De kerk
is open. En een drukte in die kerk!
Nu al maanden lang. Een enquête
wees uit, dat 35 procent van de
bezoekers nog nooit lijfelijk in een
kerk was geweest.
Zo kan het dus daar in Zwolle.
Maar zo gebéurt het niet. Niet in
Zwolle, niet in Bols ward, niet in
Deventer en niet In Ulrum. Ner
gens (of wel?). In Zwolle blijven
drie vorstelijke kerkgebouwen op
de meest bezochte plekken in de
stad zes dagen van de week pot
dicht. Nee, toch niet, 's zomers is
er tijdens de markt dertig minu
ten orgelmuziek. Ervoor en erna
vergapen mensen zich aan bizarre
religiositeit rondom voor de natie
gesneuvelde admiraals en grafzer
ken van goedgeefse jonkheren uit
verre tijden. Niets over waar de
kerk nü mee bezig is, geen praat-
hoek, geen lectuur, geen kerkelij
ke presentie. De kerk is een mu
seum. In Zwolle. Maar ook in hon
derden andere dorpen en steden.
Hier en daar is er soms een enkel
stichtelijk pamflet van de Bijbel
Kiosk Vereniging te vinden. Of
zijn er hoezen van orgelplaten aan
de muur gespijkerd. Meer niet. Ik
snap daar niets van. In de kerken
moeten we niet zo veel meer heb
ben van agressieve evangelisatie
toestanden. Maar we mogen toch
wel laten zien wat er in de kerk
Omstreden gesprek
PRETORIA (ANP) Gisteren kwamen Zuidafrikaanse kerk
leiders in Johannesburg bijeen om het onderhoud voor te
bereiden dat zij vanochtend zullen voeren met premier P. W.
Botha. Bisschop Desmond Tutu, secretaris van de Zuidafri
kaanse raad van kerken, heeft op een gesprek aangedrongen,
waarna minister Koornhof het initiatief nam om het bestuur
van de raad van kerken uit te nodigen.
De preekstoel in de Grote
Kerk te Zwolle, getekend
door Anton Pieck.
beweegt? Daarvoor is in de meeste
plaatsen de beste plek beschik
baar. Maar we doen er niets mee.
Het is dus wanbeheer, 't Is zonde
van de kerken.
Eimert Pruim is stafmedewerker
publikaties bij Kerk en Wereld in
Driebergen.
Van de 22 uitgenodigde kerkleiders
hebben 12 toegezegd aan het gesprek
met Botha deel te zullen nemen. In de
zwarte gemeenschap zijn stemmen
opgegaan die beweren dat het ge
sprek „nutteloos is en zelfs averechts
kan werken".
Ds Sam Buti, voorzitter van de Zuid
afrikaanse raad van kerken, twijfelt
ten zeerste aan de belofte van minis
ter Koornhof dat er belangrijke ver
anderingen in Zuid-Afrika op komst
zijn. Bovendien verwijt hij de rege
ring dat zij niet bereid is met de
„ware leiders" te praten. Een brief
van dezelfde strekking heeft dr Allan
Boesak, voorzitter van de broeder
kring van predikanten, aan de rege
ring gericht
Van zwarte kant wordt geëist dat de
kerkleiders die gaan praten met de
premier de brief van BuU onder-
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor korte reacties op in deze krant gelezen
berichten, artikelen en commentaren, en niet voor open brieven, gedichten,
oproepen of reacties op advertenties (deze laatste dienen tot de directie gericht te
worden) De redactie behoudt zich het recht van bekorting voor. Hierover of over
het niet plaatsen (meestal door ruimtegebrek) kunnen wij helaas niet corresponde
ren. Brieven adresseren aan Secretaris hoofdredactie Trouw, Postbus 859.1000
AW Amsterdam. Bij publikatie worden naam en woonplaats van de schrijver
vermeld.
BOA-affiche
Esou du Plesis. de op Nederlandse
kosten tegen Zuid-Afrika opererende
Zuid-Afrikaan, meent dat de over
heidssubsidie van 115.994 aan zijn
organisatie BOA niets te maken heeft
met de affiche, die voor 1 te koop is.
(Trouw 1 aug. 1980) Met de overheids
subsidie komt echter geld vrij voor
andere projecten die anders bij ge
brek aan vaste fondsen niet Uitge
voerd kunnen worden.
Du Plesis brengt de WD onder de
aandacht, dat in Nederland vrijheid
van drukpers bestaat. Maar Du Plesis
vergeet bij dit filles één feit, namelijk
dat het niveau van de affiche bepa
lend is voor de beoordeling van de
act^voerder(s).
Vrijheid is overigens ook aan beper
kingen onderworpen, anders maakt
vrijheid plaats voor onvrijheid.
Dat de buitenlandse actievoerder Du
Plesis dat niet begrijpt, kan men hem
niet kwalijk nemen. Het enige waar
van hij zich bewust is (kan zijn) is dat
het in Nederland mogelijk is als bui
tenlander met Nederlandse belas
tinggelden actie te voeren tegen zijn
eigen land en daarbij met wellicht
waarin opgenomen: De Rotter
dammer, met Dordts Dagblad,
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leidse Courant
-Uitgave: Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur Jenze Tamminga
Directeur ing. O. Postma
HOOFDKANTOOR
Poslbus 859
1000 AW Amsterdam
Wibautstraat 131 Amsterdam
lel 020-913456
telex 13006
Postgiro 66 0000
Bank Ned Credietbank
Rekemngnr 2300 12574
Gemeentegiro Amsterdam
X11000
REGIO ROTTERDAM/DORDRECHT
Poslbus 948
3000 AX Rotterdam
tel 010-115588 (abonnementen
en bezorging)
iel 010-115588 (redactie)
tel 115700 (uitsluitend voor
advertenties)
Westblaak 4
Rotterdam
REGIO OEN HAAG/IEIOEN
Postbus 101
2501 CC Den Haag
tel. 070-469445
(abonnementen en bezorging)
tel 070-469445 (redactie)
tel 070-468864 (uitsluitend voor
advertenties)
Parkstraat 22 Den Haag
REGIO NOORD/OOST-NEDÉRLAND
(abonnementen en bezorging
Postbus 3
8000 AA Zwoke
tel 05200-17030
Melkmarkt 56 ZwoMe
Abonnementspnjzen
Per maand 16.98
Per kwartaal 50.95
Per half jaar 101.90
Per jaar 201.60
Advertentietarieven op
aanvraag
Telefonische abonnementenop
drachten (zie adressen boven)
Opgave familiebenchten 9-19 30
van maandag t/m vrijdag Op'
zondag van 18-20 uur telef 020-
913456
Opgave mini-adverlenties tel
020-936868 ol schriftelijk aan
Mini-Adv afdeling, postbus 433.
1000 AK AMSTERDAM
Adraswijzingen Uitsluitend schrif-
ielt|k aan onze Amsterdamse
adressen
satanisch genoegen de fatsoensnor
men ten opzichte van de Nederlandse
samenleving nog aan zijn laars kan
lappen ook.
Wat dat betreft is zijn affiche inder
daad een voltreffer, die het werkelij
ke niveau van de BOA ontmaskert.
Berkel en Rodenrijs P. J. G. A. Ego
Fedde Schurer
Met meer dan normale belangstelling
las ik de artikelen over Fedde Schu
rer. De zaak is namelijk dat ik in de
jaren 1927 en 1928 tijdelijk onderwij
zer was aan de christelijke nationale
uloschool in De Lemmer en in die tijd
nauw contact had met Fedde, die mij,
als jong onervaren ulo-onderwijzer,
met raad en daad heeft bijgestaan. Ik
werkte onder hetzelfde bestuur als hij
en heb ook geen onverdeeld prettige
herinneringen aan deze steile man
nenbroeders die bij wijze van spreken
in Gods Raad hadden gezeten, zij het
dan ook op het achterste bankje.
Maar bij de schooljeugd was Fedde
zeer gezien; het was een schoolmees
ter bij de gratie Gods. In „mijn" Leni
ster tijd wierp het grote conflict van
1930 zijn schaduwen reeds vooruit.,
Ik ben er nog steeds dankbaar voor
dat ik in drie perioden Fedde Schurer
van nabij heb leren kennen als een
christen in woord en daad. De tweede
kennismaking was in Amsterdam
waar hij na zijn ontslag onderwijzer
aan een openbare volksschool werd
en ik aan een dergelijke school van
christelijke signatuur werkte. Wat
jammer dat deze integere christen
door ons is uitgestoten! En de derde
periode was in de Tweede Kamer
waar we enkele jaren tegelijk zitting
hadden. Uit die tijd moet ik nog een
ding vertellen. Vaak spraken we over
de Lemster periode en in dat verband
vertelde hij mij hoe mr. Gerbrandy
hem eens gezegd had: „Ik was veel
liever jouw advocaat geweest dan die
van het bestuur in die beroerde ont
slagzaak, want je had gelijk". Ger
brandy en Schurer, twee figuren die
eigen wegen durfden gaan.
Driebergen J. A. van Bennekom
Politie
Er dreigt weer een anti-politie te ont
staan, nu door een ongelukkige sa
menloop van omstandigheden een il
legale gastarbeider door een politie
kogel is getroffen. In reacties vragen
sommigen zich af of „zulke mensen
(bedoeld worden politie-ambtenaren)
wel zulk gevaarlijk speelgoed mogen
hebben". Wie met wat meer verstand
van zaken oordeelt weet hoe zorgvul-
,dig de schietopleiding. de instructies
en wapenbehandeling plaats vinden.
In dat licht mag men zeker niet spre
ken over lichtvaardig gebruik van
een stuk speelgoed. Objectieve be
oordeling gebiedt ons ook te realise
ren hoeveel politiemensen en ook
douaneambtenaren bij de uitoefe
ning van hun functie het slachtoffer
worden van op hen afgevuurde scho
ten en dat waren dan geen waarschu
wingsschoten. En zijn we de zelfbe
heersing van de politie op 30 april in
Amsterdam al vergeten toen zich
tientallen schietwaardlge situaties
hebben voorgedaan, doch de agenten
van alle kanten lof werd toegezwaaid
voor hun beheerste optreden onder
die dreigende omstandigheden?
Amsterdam C. M. van Zanten
Politie
Volgens ds. B. ter Haar uit Rotter
dam (Trouw 4 augustus 1980) leven
we blijkbaar in een klimaat, waarin
illegale buitenlanders als criminelen
worden gezien. Ik ben echter van me
ning dat we in een klimaat leven,
waarin politieagenten als criminelen
worden beschouwd. Dit is, vooral na
30 april, door vele gebeurtenissen dui
delijk geworden.
Maar illegaal betekent nog altijd: in
strijd met de wettelijke voorschrif
ten. Wie illegaal in ons land verblijft
en wordt aangehouden, moet de con
sequenties daarvan aanvaarden. Im
mers: wie zich dus tegen de overheid
verzet, wederstaat de instelling Gods,
en wie dit doen, zullen een oordeel
over zich brengen. Want, als Iemand
goed handelt, behoeft hij niet be
vreesd te zijn voor de overheidsperso
nen, maar wel, als hij verkeerd han
delt.
Nu zal ds. Ter Haar mij als „leek" wel
verwijten, dat ik Romeinen 13 ver
keerd uitleg. Het zij zo. Ik ben geen
politieagent, maar wel gereformeerd.
En daarom ben ik van mening dat de
zienswijze van ds. Ter Haar on-gere-
formeerd is.
Capelle a.d. I Jssel P. de Bruyn
Reizen
Mijn vrouw en ik zijn naar Zwitser
land geweest. Genoten van de na
tuur, de bergen, de meren en van ons
reisgezelschap en. van nog veel meer.
Kom ik thuis en lees ik het stukje
over reizen van ds Hans Bouma
(Trouw 1 aug. '80). Zeg ik tegen mijn
vrouw: „Kind, het is helemaal mis
met je reis naar Zwitserland. Je hebt
je nauwelijks voorbereid, laat staan
een studie van enkele jaren gemaakt
over land en volk. Je had net zo goed
niet kunnen gaan. Je reis stelt niets
voor en het Zwitserse volk heb je leeg
en alleen achtergelaten". (Op de fi
nanciën na, wel te verstaan).
Mijn vrouw was niet erg onder de
indruk, en ik kan mij dat indenken.
Wij moeten al zoveel: we hebben ons
werk. ons gezin, onze kerkelijke en
maatschappelijke taken en taakjes, DGDOrtSlIG
niet te vergeten onze lectuur, (we
willen toch graag de boeken, die Hans
Bouma. Okke Jager en anderen onaf
gebroken produceren een beetje bij
houden. is 't niet?) en nu blijkt dit
alles nog niet voldoende wettige re
den om „hijgend" de koffers te pak
ken en weg te wezen. We hebben onze
reis-studie vergeten en dat had er nog
best bij gekund! Ik zou me bijna
schuldig gaan voelen en dan komt
een rechtgeaard kerkelijk mens al
gauw terecht bij gevoelens van ver
ootmoediging. Maar gelukkig, ik her
inner mij hoe Hans Bouma zelf ge
waarschuwd heeft voor een te gemak
kelijk verootmoedigen, toen hij op 21
juni in Ede uitsprak: „We zitten nog
maar nauwelijks in de kerk of we
gaan al aan het verootmoedigen". (Ci
taat uit het hoofd).
Ede R. Koolstra
Geen slaven
BIJ het lezen van het artikel over de
Illegale gastarbeiders (Trouw 2 au
gustus) viel me opnieuw op dat de
sympathisanten er niet voor terug
schrikken de waarheid geweld aan te
doen. In dit artikel beweert men dat
de Marokkanen, de Turken en de
andere buitenlanders, als moderne
slaven naar Nederland zijn gevoerd
terwijl men heel goed weet dat de
illegalen uit eigen beweging gekomen
zijn. De medestanders van illegalen
weigeren in te zien dat de oorzaak
van alle moeilijkheden niet in Neder
land gezocht moet worden maar bij
hen die zich niets aantrekken van de
immegratieregelingen. Tot slot wil ik
opmerken, dat niet de mensen die
zich op eigen initatief in een bepaald
land vestigen uitmaken of dit door
gaat maar de regering van dat betref
fende land.
Amsterdam A. op den Kelder
Israël en VN
„De geschiedenis leert ons, dat we er
niets van leren". Dit nogal eens ge
bruikte gezegde kwam weer in mijn
herinnering bij het vernemen van de
door de VN aangenomen resolutie
betreffende Israël deze week. Steve
nen we dan weer af op een wereldwij
de bedreiging van het Joodse volk? Ik
vrees van wel. Het absoluut weigeren
het voortbestaan van de staat Israël
te garanderen in de resolutie, spreekt
mijns Inziens boekdelen. Terecht
laakt de commentator In Trouw (do.
31 Juli) het lafhartige gedrag van Ne
derland bij de stemming. Wie zwijgt
stemt toe! Wij, Nederlanders zijn van
nu af medeverantwoordelijk als de
volgende stap besproken wordt: Is
rael als bedreiging van de wereldvre
de moet worden geboycot. Er is niet
veex xaniasie voor nocug om de daar
opvolgende stappen te bedenken. Zo
worden de Joden in Israël opnieuw
geruisloos in een afschuwelijk ghetto
gedrongen. Er wordt van ons niet
verwacht dat wij, Nederlanders moe
ten applaudlseren voor de hoogst
ontactische manoeuvres van Begin.
Wel zal het ons eens worden aangere
kend dat wij zwijgend toestemden in
de massale vernietiglngsaanval deze
eeuw op het joodse volk.
HuIsen(NA) B. J. H. Godschalk
Zwarte mensen staken om wat meer
geld in hun toch al niet te best gevul
de loonzakje te krijgen. Vijfentachtig
gulden verdient men per maand. De
kosten van levensonderhoud bedra
gen honderd vijftig gulden per
maand. De meest barbaarse, de
meest „on-christeüjke" oplossing
voor deze „ontevreden" mensen heeft
men bedacht. Deportatie naar uitge
droogde gebieden, waar hongersnood
heerst en armoe troef is. Zou Jezus
Christus dit nu bedoeld hebben toen
hij zei „Dit ls Mijn gebod, dat gij
elkander lief hebt, gelijk Ik u heb lief
gehad.
Dordrecht H. van Rossom
Jeruzalem (4)
Voor ieder wél-denkend gelovige, die
ook In Israël was, Jeruzalem bezocht
en het bandje in huls heeft met de
vreugdekreten over het her-winnen
van de Klaagmuur, komt het zéér
vreemd over (bijna onwerkelijk) als
de wereld een geschelden-Jeruzalem
wenst. Het besluit binnen de Knes-
seth genomen (ook mee door de oppo
sitie) lag al lang in de (geloofs-)rede.
Een verhaal over recht voor de Pales-
tijnen zal eerder over de West-oever
van de Jordaan en de Gazastrook
moeten gaan. Bovenal heb ik de stel
lige indruk dat alles overal soepeler
zou gaan lopen als de Palestijnen het
recht erkennen, dat Israël aldaar te
recht (bijbels) woont. Bij een dergelij
ke er-kenning (en waarschijnlijk is
het voor de zeer karaktervolle, maar
toch Mohammedaan blijvende Sadat
moeilijk om dat in te zien) valt er ook
meer angst bij Israël weg. Wellicht zal
die weg-vallende angst ook een bij
drage zijn aan de wereldvrede. Wij
bidden hiervoor.
Bleiswijk Ds. R. P. Ytsma
Jeruzalem (5)
De heer Van Rossum te Dordrecht
wijst in Trouw van 4 augustus er zeer
terecht op dat „Israël bepaalt dat
Jeruzalem haar ondeelbare en eeuwi
ge hoofdstad wordt; een droom wordt
verwezenlijkt; een profetie gaat in
vervulling; Jeruzalem het hart van
Israël en de wereld.Ik zou er nog
iets aan toe willen voegen. Het chris
tendom dat uitziet naar de weder
komst van de Messias mag verwach
ten dat die komst op aarde zal plaats
vinden te midden van zijn volk Israël
met hetwelk Hij een eeuwig verbond
gesloten heeft. Volgens Handelingen
1 zal die wederkomst plaatsvinden op
de Olijfberg (dat is Oost-Jeruzalem)
vanwaar Hij ook is opgevaren. En
dwars tegen de al of niet bedekte
haat van een groot deel van de wereld
(meerderheid in de VN tegen Israël) in
zullen zij die Zijn komst verwachten
in de huidige gang van zaken rondom
Israël en met name Jeruzalem als
hoofdstad spoedig of in verre toe
komst metterdaad een profetie in
vervulling zien gaan.
Capelle a-d. IJssel F. Swafermaa
Onpartijdige NOS (2)
In Trouw van 4 augustus vraagt de
heer Vos zich af of er meer mensen
zijn die net als hij denken over de
„onpartijdigheid van de NOS. Dat
zijn er een heleboel. Van wie kan en
moet de koerscorrectie uitgaan? Ik
kan alleen maar de knop omdraaien.
Wat dan ook prompt gebeurt.
St. Anthonis W. Heling
Rijke mensen (3)
Hartelijk dank dominee Spijkerboer
voor uw moedige artikel. Dat is pre
cies de gedachtengang van „gewone
mensen", waartoe ikzelf behoor. De
actievoerders voor illegalen vergissen
zich, als zij denken dat alle landgeno
ten achter hen staan. Integendeel, in
de minder bedeelde wijken van de
stad, waar al zoveel nood is, is veel
verbittering omdat de buitenlanders
zoveel steun en publiciteit krijgen. In
uw artikel ontbrak nog lof voor me
vrouw Ha ars voor haar rechtvaardige
beslissingen in deze moeilijke zaak.
Den Haag T. Poule
NAVO-depots (2)
Jlet „ingezonden" van C. Bos, luite
nant-kolonel van de afcent voorlich
tingsdienst heeft mijn angstige ge
voelens (Nederland bij nieuwe we
reldoorlog binnen vijf minuten van
de kaart) weer eens bevestigd (Trouw
4 augustus). Hij zegt dat wij niet
moeten geloven dat ons land onder
hand één grote opslagplaats is. Nou
die „geruststelling" hebben we niet
nodig, maar in ieder geval hebben we
te veel van die rommel in huis. Van
daar: moderniseren is ouderwets. Mo
dern is afschaffen. Bos deelt ons te
recht mee dat niet alleen de oostelij
ke mijnstreek, maar heel West-Euro
pa in de frontlinie ligt. Om uit die
linie weg te komen, moeten we wer
ken aan de verwerkelijking van de
IKV-leuze: help de kernwapens de
wereld uit; om te beginnen uit Neder
land. Deze levensnoodzakelijke en
gezond egoïstische leuze ls niet in het
belang van de USA en de NAVO en
hun frontlinie. In het NAVO-lmperi-
um wordt een zee van onrecht en
militaire dictatuur overeind gehou
den. Zo komen wij van onze mede
plichtigheid daaraan af.
Amsterdam Sirk Veens tra
door A. A. Spijkerboer
Evenals ds W. Overdiep voor de
IKON-radio betrekt ds. Joh. Pasveer
de gelijkenis van de barmhartige Sa
maritaan bij mijn kritiek op de kerke
lijke acties voor illegaal in ons land
verblijvende buitenlandse arbeiders.
Mij is het best om die gelijkenis erbij te betrek
ken, maar dan moeten we hem wel even goed
uitwerken: de barmhartige 8amaritaan vindt
geen herberg waar hij de man die onder de
rovers gevallen is onder kan brengen. Dan
komt hij in een dorp en daar legt hij die man
neer voor een paar kleine, bouwvallige huizen,
waar veel mensen wonen. Daarop gaat de
barmhartige Samaritaan naar de burgemees
ter en eist dat die man door het dorp wordt
opgenomen, terwijl hij heel goed weet dat die
man dan in die kleine, bouwvallige huizen
terecht komt. De burgemeester zegt dat hij
daar niet aan kan beginnen, en daarop maakt
de barmhartige Samaritaan de burgemeester
uit voor een goddeloos en harteloos individu.
Dan kom ik aanwandelen en zeg tegen de
barmhartige Samaritaan dat hij die man dan
maar in zijn eigen huis op moet nemen.
Gelukkig begrijpt Pasveer overigens heel goed
wat ik bedoel: illegalen, die alsnog door kerke
lijke acties toestemming zouden krijgen in ons
land te blijven, komen in de verpauperde wij
ken van onze grote steden terecht, en daar
wonen de actievoerders in de regel zelf niet. Ik
zou daar nog aan toe kunnen voegen dat iedere
geslaagde actie om illegalen toegelaten te krij
gen, weer nieuwe illegalen aantrekt, die het
ook eens komen proberen.
Pasveer vindt dat Overdiep de kern van de
zaak raakte, toen hij de vraag stelde hoe wij de
machten de wind uit de zeilen kunnen nemen,
die maken dat de oude wijken vergaarbakken
van problemen worden. Dat is allemaal na
tuurlijk weer erg mooi. maar die vraag is
voorlopig niet te beantwoorden en vandaag
zijn die oude wijken met hun enorme proble
men er nog. Moeten de actievoerders dan niet
maar even wachten tot die problemen opgelost
zijn?
Pasveer noemt het een misverstand te denken
dat buitenlandse arbeiders hier gekomen zijn
omdat Nederlanders niet bereid waren vuile of
zware karweitjes op te knappen. Ze zijn hier
omdat Nederlanders voor bedrijven te duur
werden. Dat betekent dus dat Nederlandse
arbeiders het vuile en zware werk wel willen
doen, mits ze daar zeer goed voor betaald
worden, en daar geef ik hun geen ongelijk in.
Er zitten aan deze kwestie veel haken en ogen,
die ik, zelfs als ik ze allemaal zou zien, in een
kort bestek niet aan kan wijzen. Maar wanneer
ik pleit voor een sociale dienstplicht, dan pleit
ik niet voor een dienstplicht waarbij tegen een
behoorlijke vergoeding weer allerlei verheven
dingen worden gedaan, maar voor een dienst
plicht waarbij tegen een geringe vergoeding
vuil en zwaar werk gedaan zou worden. Dat
soort werk zou dan over alle rangen en standen
gespreid worden.
Natuurlijk is ook die sociale dienstplicht er
voorlopig nog niet, en intussen zitten we met
de problemen. Ik herhaal nog eens dat het de
problemen zijn van een volk dat als volk rijk
geworden is. Er zou al iets gewonnen zijn als
dat tot iedereen door zou dringen. Ik heb geen
oplossing voor die problemen, en er zou ook al
iets gewonnen zijn als we zouden zien dat
weper moreel nooit meer goed uit kunnen
komen. Want zo is dat roet problemen van rijke
mensen.
Pasveer schuift mij overigens ten onrechte in
de schoenen dat ik „eigenlijk" achter het uit
zettingsbeleid van onze regering sta. Ik sla niet
alleen het landelijk actiecomité, maar ook het
beleid van onze regering met zeer gemengde
gevoelens gade. al zie ik geen reden om nu juist
mevrouw Haars voor rotte vis uit te maken.
Wie ik allemaal in de kaart speel komt op de
tweede plaats, want iedereen speelt altijd wel
een paar duisterlingen in de kaart, en daar
ontkomt ook Pasveer niet aan.
Wat ik maar wil zeggen is dat we de gevolgen
van onze wie weet uit wat voor verheven
motieven geboren acties in onze overwegin
gen dienen te betrekken, en dat we daarom
eens even ons verstand nloeten gebruiken.
Daar hebben we met name „geëngageerde"
Christenen nog steeds moeite mee Al valt er
dan met Pasveer heel goed te praten.
schrijven, „omdat ze zich anders zou
den kunnen compromitteren". Bis
schop Tutu heeft intussen aan de
kerken in de wereld gevraagd voor de
ontmoeting met premier Botha te
bidden.
Hervormden ontvangen
leden kerken overzee
OEOSTGEE8T (ANP) Op 3 sep
tember arriveren in het kader van een
uitwisselingsprogramma met de Ne
derlandse hervormde kerk vier leden
van de protestants-christelijke kerk
op Bali en vier leden van de evange-
iisch-christelijke kerk van Minahasa
in ons land. Zij zullen zes weken te
gast zijn in hervormde gemeenten,
zoals een aantal leden van die ge
meenten mettertijd een paar weken
zal vertoeven bij gemeenten op Bali
of Minahasa.
Op 23 september komen ook vier le
den van de presbyteriaanse kerk van
Ghana op bezoek in Nederland.
De uitwisseling is ontstaan vanuit de
relatie van de Nederlandse hervorm
de kerk met de partnerkerken over
zee. Deze relatie is van oecumenische
aard en wordt onderhouden via de
hervormde raad voor de zending. Het
doel van de uitwisseling is een per
soonlijke en directe kennismaking
met elkanders kerkelijk leven.
Rijke mensen (2)
In Trouw van 30 juli schrijft ds Spij
kerboer over de buitenlandse arbei
ders. Hij wijst er op dat de actievoer
ders voor de illegale gastarbeiders
goed doen op kosten van anderen. Zij
zijn meestal gegoede burgers. Maai
de illegalen zouden moeten wonen in
de buurten van armere Nederlanders,
die het toch al niet gemakkelijk heb
ben. Deze kant van de problemen
rondom de illegalen wordt door ande
re dominees en pastoors nooit aange
roerd. Ze schijnen de geestelijke no
den van de armere helft van de Ne
derlandse bevolking niet eens te zien.
Dat zegt misschien iets omtrent de
kwaliteit van de geestelijke leidslie
den in Nederland.
H. Riemersma
SPOOKWERELD
De berichten uit Moskou waren
allerminst bemoedigend, ondankaé
opgeschroefde juichtonen van de
sportverslaggevers als toevallig eci
Hollandse jongen iets van een
zilveren plak gehaald had. Water
omheen gebeurt, is een onfrisse zaai
Geen land ter wereld schijnt zoveti
verbergen te hebben als Rusland.
Terwiile van de naam van het land-
hoe komt men op 't idee? staan di
Russen zelfs in de rij voor
levensmiddelen. Kinderstemmen
hoorde je er blijkbaar niet meer. E«
sinistere situatie. Chauvinisme ten
top gevoerd. Wat blijft er over van 4
internationale van het socialisme?
Een spookwereld! Dat hoeft nienuuj
in de armen van de notoire
communistenhaters te drijven. Anb
communisme leidt tot niets of tot
discriminatie, apartheid en
bewondering daarvan. Wel mag me
z'n ogen open houden voor dit soort
situaties. Situaties die overigens op
een andere wijze ook in het vrije
Westen voorkomen, zij het op een
andere manier. De bomaanslagen ii
dit Westen zijn niet van de lucht.
Terroristen van links en van rechts
zien niet op een mensenleven. Van
veel mensen kan men horen dat ze
niet meer alleen de stad in durven ik
het eenmaal donker is. Onze steden
kennen spookwijken. In Zuld-
Amerika is ln de meeste dictaturen
geen weldenkend mens meer veilig.
Dat alles wil zeggen dat onze
verantwoordelijkheid ln het werken
voor vrede en gerechtigheid groter
wordt. Het gaat om het veranderen
van mensen én structuren en het li
een fabeltje te gelov.en dat de
verandering van de laatste die vsub
eerste automatisch meebrengt, wal
ons niet verhinderen mag aan beide
al onze aandacht te geven.
Erica Bak
Mevrouw Erica Bak is met ingaa
van 1 augustus benoemd als eer»
vrouwelijke geestelijk verzorger k
het Nederlandse leger. Erica Bak is)
jaar en heeft de afgelopen drie Jai
een dagopleiding aan het Nederlandv'
Bijbelinstituut in Amersfoort p
volgd. Daarvóór werkte zij onder at
dere in de bejaardenzorg. Mevroui
Bak was verbaasd toen zij hoorde di
zij de eerste vrouwelijke geestelij)
verzorger in het leger zou worden. J
dacht dat die er allang waren," ws
haar reactie.
Ds. A. C. J. van dt
Poel
De hervormde predikant A. C. J. rt
der Poel wordt met ingang van
augustus geestelijk verzorger van
evangelisch lutherse gemeente
Schiedam voor drie dagen per
Iedere vierde week van de
gaat ds Van der Poel naar Parijs
daar de afdeling van de Nederland
Protestanten Bond te dienen. Ds. vi
der Poel, die in 1975 met emeritu
ging, begon in 1944 als legerpredika»
in Engeland, werd in 1945 lui'
machtpredikant en in 1963 hi
luchtmachtpredikant. In 1972
trok hij als predikant voor buiten#
wone werkzaamheden naar Stoel
holm. In 1975 werd ds. Van der Pc*
na zijn emeritaat voorganger van d
Nederlandse Protestanten bond I
Parijs. Naar aanleiding van de kom
van ds. Van der Poel naar Schiedat
schrijft ds K. Berveling, eerste conn
lent van de evangelisch lutherse gi
meente in Schiedam, in „ELK", Ik
blad van de evangelisch luthen
kerk: „Wat dichtbij dus niet lutó
(namelijk een combinatie met et
naburige gemeente), lukte op grol
afstand wel: een combinaö
Schiedam-Parijs
0
er wed
maas
arijs er*
Henk Megchelsen
De Nederlandse afdeling van TEAl
Fund (de diakonale arm van de Eval
gelische Zendlngs Alliance, waart
zogenaamde geloofszendingen s
menwerken) heeft Henk Megchelsef
bouwkundige uit Enschede, naar Al
Sabieh in Djibouti gezonden om
voorbereidingen te treffen vor de of
zet van een doorgangskamp. Het is
bedoeling dat hier. zestig kilomek
van Djibouti-city, een kamp gelei
wordt door een compleet TEAf
Fund-team, waar vluchtelingen u
de steden voorbereid worden op he
vestiging in andere landen.
TEAR Fund Engeland richt in Sony
lië in een vluchtelingenkamp een ld
niek in met een medisch team. Mc
Fonny Bouma uit Ferwerd, die twf
jaar in Ethiopië en in het Christie
Medical Team in Thailand werkte 2
aan dit Engelse team vanuit Nede
land toegevoegd worden. Ad»
TEAR Fund: Postbus 156, Doorn.
ROME (ANP) Het Vaticaan hert
meegedeeld dat paus Johannes Pa1,
lus de tweede van 15 tot en met 1
november de Duitse bondsrepublic
zal bezoeken. Op zijn rondreis zal b
zeven steden aandoen.
