Hoogovens heeft vijfhonderd Joegoslaven niet meer nodig Edelmetaalindustrie vreest concurrentie van Rijksmunt Export ontwikkelde zich goed in eerste kwartaal VNO tegen beïnvloeding van incidentele lonen Drastische produktiebeperking bij staalconcern Geen compensatie via .overwerk voor (Jagen rond Kerst Terug naar de zeilvaart Boosheid over commerciële activiteiten Dollar in de lift Vrij sterke prijsstijgingen speelden vrij grote rol I ZATERDAG 2 AUGUSTUS 1980 FINANCIEN EN ECONOMIE TROUW/KWARTET 13 Van onze redactie economie AMSTERDAM Hoogovens heeft de vijfhonderd Joegoslaven niet meer nodig. Terwijl een dringend verzoek van net bedrijf, om toestemming te krijgen in het buitenland personeel te werven nog altijd bij het ministerie van sociale zaken ligt. kondigt Hoogovens aan dat „het niet onwaarschijnlijk is" dat in het laatste kwartaal van dit jaar voor een deel van het personeel werktijdverkorting wordt aangevraagd. De bonden betoonden zich aanvanke- 'Jijk verbaasd en lichtelijk geërgerd lover deze aankondiging: Het ene mo ment klaagt Hoogovens over een per soneelstekort. het volgende worden ^drastische maatregelen genomen om de produktie te beperken. Intussen ïijn de bonden het er wel over eens .geworden met de directie van het staalconcern, dat deze hele gang van zaken onvermijdelijk was. De problemen vloeien voort uit de situatie bij autoproducenten en in de bouw, die in ijltempo is verslechterd. Hoogovens, dat een personeelsbe stand heeft van rond de 21.000 men- fn, exporteert zo'n 75 procent van de itale produktie. Een groot deel daar van gaat naar de Amerikaanse autop roducenten: Chrysler, Ford. General Motors, waarmee het zonder uitzon dering erg slecht gaat. Een ander deel van de produktie wordt gekocht door bouwbedrijven, maar ook in de bouw staan de zaken er bepaald niet florissant voor. Voor alle Europese staalbedrijven geldt daarom, dat een gedeelte van de afzet is komen te vervallen. De bedrijven produceerden aanvankelijk op de ou de voet door. waardoor een flinke overcapaciteit is ontstaan. Om de produkten toch te kunnen slijten, doen bedrijven dat tegen een zo zacht mogelijke prijs, waardoor zo langza merhand van een moordende concur rentie kan worden gesproken. Hoogovens heeft gisteravond in een verklaring nader meegedeeld dat gekozen is voor een gerichte bezuinigingsopdracht die een besparing moet opleveren van 45 miljoen. Minimaliseren van de externe uitgaven en het uitstellen van werkzaamheden staan op de eerste plaats. Voor de produktie- sector betekent dit onder meer dat het onderhoud wordt afgestemd op het aangepaste produktiepeil. Verder wordt bekeken welke grote karweien en revisies kunnen worden uitgesteld, aldus Hoogovens. Uitbesteed werk zal voortaan zoveel mogelijk door eigen personeel worden uitgevoerd. Het bestand aan kortverbanders en vakantiekrachten wordt niet meer aange vuld. De werving van uitvoerend personeel gaat overigens door. Het in dienst nemen van personeel dat niet bij de directe produktie is betrokken, zal in de komende tijd selectiever plaatsvinden. De maatregelen zijn direct ingegaan. terwijl de werkelijke produktie in het eerste halfjaar niet is verminderd. Alle inkrimping moet dus uit het tweede halfjaar komen. Een vermin dering van tien procent die overigens nog tussen de EG-producenten on derling verdeeld moet worden. Zoals eerder gesteld exporteert Hoog ovens nogal wat naar de Verenigde Staten, ook andere West-Europese bedrijven doen dat wel. Voornamelijk door de beroerde situatie in de Ameri kaanse auto-industrie voorziet de OESO dit jaar echter een met 6,5 procent afnemend staalverbruik in de VS. Een vermindering waar uiter aard de staalbedrijven in de VS zelf zwaar aan tillen. Dumping Maatregelen Hoogovens kondigt dan ook een aan- tal maatregelen aan, die het bedrijf voor rampen moeten behoeden: De produktie wordt beperkt van 5,8 (de jaarprognose) tot 5,1 miljoen ton staal. Een deel van het personeel zal binnenkort met (betaalde) vakantie Van nze sociaal-economische re dactie >EN HAAG Een meerderheid in de K richting van de Arbeid, het overleg- rgaan van de werknemers- en werk geversorganisaties, is het eens over j de regeling voor het inhalen van be- drijfssluiting rond Kerstmis en Nieuwjaar, zoals die is voorgesteld löoor de directeur-generaal van de ar beid van het ministerie van sociale zaken. Alleen de vertegenwoordigers ran het CNV in de stichting namen (en afwijkend standpunt in. Iet gaat daarbij om een eventuele jedrijfssluiting op maandag, dinsdag :n woensdag voor Kerstmis 1980, en ie dag na Nieuwjaar, een vrijdag. De Vraag daarbij is of in deze gevallen prake kan zijn van zogenaamde jrugdagen. Bij brugdagen biedt de irbeidswet de mogelijkheid de niet fewerkte dagen in te halen door over werk. De werkgeversorganisaties, de FNV ef\ de Raad MHP zijn het met sociale zaken eens dat de dagen voor Kerst mis en Nieuwjaar niet als brugdagen tunnen worden beschouwd en dus liet voor compensatie via overwerk in aanmerking komen. Geen bezwaar jestaat er echter tegen om deze mo gelijkheid voor 2 januari wel te openen. Bet CNV vindt dat het aan het over leg in de bedrijfstak, onderneming of ondernemingsraad moet worden overgelaten of de dagen voor Kerst mis en Nieuwjaar brugdagen zijn. In dat overleg moet maar worden uitge- Jhaakt of die dagen moeten worden ingehaald via overwerk, dan wel door het opnemen van verplichte snipper dagen, aldus het CNV. worden gestuurd, die echter wel thuis moet worden doorgebracht. Alle me dewerkers moeten op het moment dat de orderpositie weer iets beter wordt, direct inzetbaar zijn. De bonden hebben van Hoogovens de verzekering gekregen, dat in het der de kwartaal van dit jaar geen werk tijdverkorting wordt aangevraagd. Werktijdverkorting voor een deel van het personeel (welk kan het bedrijf nog niet zeggen) wordt echter in het vierde kwartaal niet uitgesloten. Ver der zal Hoogovens het overwerk te rugdringen, uitbesteed werk in eigen handen nemen en contracten van een deel van de medewerkers die op tijde lijke basis werken, niet verlengen. Hoofd van de afdeling voorlichting bij Hoogovens, M. C. F. van der Vlis, ziet te toekomst tamelijk somber in. „We hopen dat de moeilijkheden van tijdelijke aard zijn, maar zelfs als in een branche als de Amerikaanse au- to-industie, een hele grote klant van ons, de moeilijkheden van voorbij gaande aard zijn, dan nog zal de Amerikaanse auto in de toekomst een stuk kleiner zijn, en dus minder plaatstaal bevatten." Op dit moment zit Hoogovens (in tegenstelling tot het Estel concern waar Hoogovens de Nederlandse poot van is), niet meer in de zwarte cijfers. Of de resultaten over dit jaar negatief zullen uitpak ken, kan Van der Vlis nog nletzeggea „Over het algemeen is het gebruike lijk dat wij een deel van het Jaar geen winst maken. Die winst moet name lijk uit die extra paar ton staal ko men, die aan het eind van het jaar worden gerealiseerd. Of die er ook dit jaar Inzitten, weten we nog niet." Vast staat volgens van der Vlis wel, dat het resultaat van Estel een be hoorlijke deuk zal krijgen van de moeilijkheden dit Jaar. Hoogovens is vooralsnog niet van plan, een tweede oven te sluiten. EG-afspraken Het terugdraaien van de produktie bij Hoogovens (waardoor werktijd verkorting waarschijnlijk lijkt) is een regelrecht gevolg van een afspraak tussen de staalproducenten binnen de EG en de Europese Commissie. De fabrikanten zijn eerder deze week met industriecommissaris graal Etienne Davignon overeengekomen hun gezamenlijke produktie met tien procent te verlagen ten opzichte van het tweede halfjaar van 1979. Alleen een paar kleine onafhankelijke Itali aanse staalbedrijven liggen nog dwars. Zij werken met weinig hoog staande technologie en kunnen dus goedkoop produceren. Davignon hoopt dat de produktievermindering beter zal werken dan de maatregel die in 1977 tijdens een vorige staalcri- sis werd getroffen. Toen spraken de producenten minimumprijzen af om elkaar niet langer dood te concur reren. Davignon zal opgelucht zijn dat de staalindustrie in ieder geval akkoord is gegaan met het principe van een 10 procent produktievermindering. Eer der had hij verklaard dat het wereld- staalverbruik dit jaar met hooguit een half procent zou toenemen. Uit een voorspelling van de OESO bleek bovendien dat deze organisatie het staalverbruik in de EG dit jaar 3,2 procent lager schat dan in 1979 en dat In dit verband is nog steeds de Ameri kaanse beschuldiging actueel dat Eu ropese staalbedrijven hun overschot ten beneden kostprijs op de Ameri kaanse markt dumpen. Deze kwestie, aanhangig gemaakt door US Steel, speelt al een paar maanden maar er wordt nu serieus over onderhandeld. De inkt van de overeenkomst tussen Davignon en de EG-producenten was nog niet droog of de industriecom missaris vloog naar Washington om de dumpingkwestie te bespreken. Hij komt daar niet alleen om zich te verdedigen maar ook om op zijn beurt de Amerikanen weer van dum ping te beschuldigen. Deze exporte ren namelijk op vrij grote schaal che mische vezels naar West-Europa tot schade van bedrijven zoals Enka. De Amerikanen kunnen hun vezels veel goedkoper produceren dan de Euro peanen omdat ze de uit het eigen land afkomstige olie kunnen krijgen tegen pijzen die ver onder het wereldprijs niveau liggen. Intussen lijken de besprekingen tus sen Davignon en zijn Amerikaanse gesprekspartner Askew in een goede sfeer te verlopen. Beiden zijn het er over eens dat de partners het beter niet op een gerechtelijke procedure kunnen laten aankomen maar dat men door onderhandelingen een op lossing moet vinden. Wanneer de EG- commissaris zich volgende maand zou neerleggen bij VS-invoerrechten, is dat gunstiger dan maatregelen in geval de EG-bedrijven inderdaad toe geschreven krijgen. De Estel-directie zet trouwens vraagtekens bij die hele dumpingkwestie. Dit voorjaar wees Estel erop dat US Steel de dumping ook aanhangig heeft gemaakt om puur binnenlandse redenen. Deze on derneming wil investeringssteun en een soepeler milieu-wetgeving. In Japan is een olietanker ontwikkeld die niet slechts vooruit komt door middel van een dieselmotor maar die tevens gebruik maakt van plastic zeilen. Deze zeilen hebben ieder een oppervlakte van 13 bij 8,5 meter. De tanker zelf is maar klein met een gewicht van 1600 ton en zal gebruikt worden voor het vervoer van een grote tanker naar een bestemming aan de wal. Het schip is dezer dagen in de Japanse stad Kure te water gelaten. Deel van Hoogovens Van onze redactie economie DEN HAAO Het streven van staatssecretaris van financiën, drs. M. J. J. van Amelsvoort, om de werkgelegenheid bij Rijksmunt te handhaven en de commerciële taken ervan uit te breiden, is bij de Federatie Goud en Zilver duidelijk in het verkeerde keelgat geschoten. De federaUe vreest dat een en ander ten koste zal gaan van de werkgele genheid bij verschillende bedrijven in de edelmetaalindustrie, die toch al een benarde tijd doormaken door de sterk gestegen prijzen van goud en zilver. In een reactie op de „Beleidsnota Rijksmunt" uit mr. E. W. Canneman, secretaris van de federatie scherpe kritiek op de plannen van de over heid. Het is de federatie al jaren lang een doom In het oog, dat de Rijks munt er ook commerciële activiteiten op nahoudt, zoals het slaan van ge denkmunten en penningen. „WIJ verbazen ons over het feit dat de Rijksmunt kennelijk niet in staat is in de normale behoefte aan betaal middelen te voorzien, maar toch de activiteiten op commercieel gebied wil uitbreiden, „aldus Canneman.,Er is letterlijk geen cent meer te krijgen, maar Rijksmunt donderjaagt op commercieel gebied." Een onverteerbare bijkomstigheid voor de commerciële bedrijven is het feit dat de Rijksmunt bij het slaan van gedenkmunten en penningen ge bruik maakt van het muntmeesters teken, waardoor ze in de ogen van verzamelaars meer waarde hebben. „Op grond van de Muntwet mag dat stempel alleen worden gebruikt op wettige betaalmiddelen", aldus Can neman, „Maar daar trekt blijkbaar niemand zich iets van aan". Inkrimpen Enkele jaren geleden heeft Bureau Berenschot op aandringen van de Tweede Kamer onderzocht of de be drijfsvoering bij de Rijksmunt wel efficiënt is. Het bureau kwam daarbij tot de aanbeveling het takenpakket te verkleinen en het personeelsbe stand in te krimpen. Op dit moment werken er ongeveer tweehonderd mensen bij de Rijksmunt. De Neder landse edelmetaalbedrijven hebben rond de tweeduizend medewerkers. In totaal zijn er 450 bedrijven in deze sector werkzaam. Dit jaar hebber verschillende van hen werktijdver korting voor het personeel moetei aanvragen, door de sterk gestegen goud- en zilverprijzen. De Federatie Goud en Zilver zegt het niet meer dan redelijk te vinden, dat als de overheid zich dan toch op com mercieel gebied beweegt, commercie le bedrijven de mogelijkheid word geboden de Rijksmunt bij te staan ii tijden van „piekbehoeften". Een zes tigtal bedrijven zou daartoe in staa' zijn Op grond van de Wet Toezich! op het Muntwezen, is dit toegestaan Zodra de Tweede Kamer van recès terugkomt, zal de kwestie door eei vaste Kamercommissie worden be handeld. Het is niet onwaarschijnlijl dat de regering bij de begroting a rekening wil houden met een ultbrei ding van de commerciële taken vai van Rijksmunt, die dan op 1 januar een aanvang zouden kunnen nemen Van onze sociaal-economi sche redactie DEN HAAG Het werkge versverbond VNO vindt het „volstrekt ongewenst" om het „incidentele loon" te willen beïnvloeden. Het VNO denkt trouwens dat beïnvloeding waarschijnlijk ook onmoge lijk Is. De werkgeversorgani satie schrijft dit ln zijn week blad in een commentaar op het rapport dat anderhalve maand geleden over het inci dentele loon Is uitgebracht door een commissie van werk gevers, vakbeweging, over heid en deskundigen. Het Incidentele loon is een verzamel naam voor loonsveranderingen bui ten de sfeer van de officiële CAO's en andere regelingen. In de sfeer van het incidentele loon liggen onder meer promoties, extra periodieke verho gingen. loonsverhogingen om ie mands loon op een min of meer vaste afstand boven het minimumloon te houden wanneer dat wordt verhoogd. Ook zitten er loonbewegingen in die ontstaan doordat de gemiddelde werknemer beter opgeleid is en dus hoger raakt ingedeeld in de CAO- loonschalen. Uit de studie van de werkgroep blijkt volgens het VNO dat iets meer dan de helft van de gemeten incidentele loonstijging in de afgelopen jaren komt voor rekening van componen ten die niet voor beïnvloeding vat baar zijn, en die voortvloeien uit de dynamiek van de maatschappij. Voorbeelden zijn de dalende beteke nis van sectoren met veel lage lonen en de groeiende omvang van sectoren en bedrijfstakken met gemiddeld ho gere lonen. Voorts wordt eenvijfde van het gemeten „incidenteel" ver oorzaakt door stijgingen van mini mumloon en minimum jeugdlonen. Verder is over eenderde van het ge meten „incidenteel" onduidelijkheid gebleven doordat in allerlei bekeken cijfermateriaal niet steeds van dezelf de definities en waarnemingen is uit gegaan. Van onze redactie economie AMSTERDAM De koers van de dollar is de hele week gestegen. Wa; de notering op vrijdag 25 juli in Am sterdam nog 1,90, precies een weel later was de notering al l,95'/3. Deze ontwikkeling deed zich overal in Eu ropa voor. Oorzaak is een lichte rentestijging in de VS hoewel de „prime rate", de bankrente voor de beste klanten daar nog niet aan meedoet. Overal elders in de westerse wereld daalt de rente nog. Wel is ook op de Eurodollar- markt. de kapitaalmarkt voor dollars buiten de VS, een rentestijging waargenomen. De goudprijs is de laatste dagen wat gedaald en staat nu in Londen op 622 dollar per ounce. DEN HAAO (ANP) Verschillende notaristarieven gaan met ongeveer zes procent omlaag. Dat hebben de ministers van economische zaken en justitie bepaald. De maatregel heeft betrekking op de overdrachtsakte voor huizen, op de hypotheekakte en op zijn inkomsten bij het veilen van onroerend goed en van appartemen ten. De overige tarieven ondergaan geen verandering. Van onze redactie economie AMSTERDAM De totale Nederlandse goederenultvoer vertoonde in het eerste kwartaal ,yan dit jaar nog een goede ontwikkeling. De export bereikte een peil van ruim 38 miljard gulden, wat ongeveer 8,5 miljard gulden, of bijna 29 procent, meer was dan in het overeenkom stige tijdvak van 1979. Aldus de Dienst voor Economische Voorlichting en Exportbevordering (EVD) in een overzicht van de Nederlandse export in het eerste kwartaal van 1980. De ontwikkeling ln de eerste drie maanden van dit jaar werd echter beïnvloed door vrij sterke prijsstij gingen. In constante prijzen van 1975 bedroeg de waarde van het export- pakket in het eerste kwartaal name lijk ongeveer 30 miljard gulden. De volume groei van de Nederlandse uit voer kwam. vergeleken met het eerste kwartaal van vorig jaar, uit op om streeks acht procent. Volgens de EVD een gunstig resultaat gezien de som bere verwachtingen van de wereld handel. Opgemerkt wordt in dit verband, dat, yolgens het IMF, het handelsbalan- Stekort van de Westerse industrielan den in de eerste drie maanden van 1980 fors is gestegen en wel van 14,4 miljard dollar (eerste kwartaal 1979) tot 40,4 miljard dollar. Op de Neder landse handelsbalans valt, zo zegt de EVD, ongeveer eenzelfde ontwikke ling waar te nemen, althans wat be treft de tekorten in lopende prijzen. Als evenwel het ln- en uitvoerprijspeil geen verandering had ondergaan, dan zou bijvoorbeeld uitgedrukt in constante prijzen van 1975 de Ne derlandse uitvoer in de maanden ja nuari tot en met maart van dit Jaar 470 miljoen gulden hoger zijn geweest dan de invoer. Groei in Europa De groei van de Nederlandse export kwam grotendeels tot stand op de Europese markten. Van de totale bru to exportvermeerdering had 82 pro cent betrekking op Europa. Het aan deel van de EG hierin bedroeg onge veer 86 procent. Buiten Europa waren de bijdragen aan de groei eigenlijk alleen afkom stig van Azië en Afrika. Het Westelijk Halfrond vertoonde een somber plaatje. Naar de meeste belangrijke markten in dit deel van de wereld stagneerde de Nederlandse goedere- nuitvoer namelijk. Naar Azië en Afrika zijn de aandelen in de totale goederenexport wat gro ter geworden en de gezamenlijke deelneming van deze twee landen komt nu in de buurt van die van Frankrijk, na Duitsland en België Luxemburg de belangrijkste export partner van Nederland. Het aandeel van de Noordamerikaanse markt in de Nederlandse uitvoer brokkelde daarentegen verder af. Het is nu klei ner dan dat van Zwitserland. Zwitserland Naar dit laatste land werd, ten op zichte van het eerste kwartaal van verleden jaar. overigens ditmaal een groeipercentage voor de export be haald van ruim 75 procent. Hoge groeipercentages 40 procent en hoger gaven ook de exporten te zien naar Denemarken, Zweden, Italië, Grie kenland. Portugal en Finland. Naar de overige Westeuropese landen, uit gezonderd de Republiek Ierland, wer den eveneens zeer goede exportresul taten geboekt. Het expansietempo varieerde hier van 18 tot 36 procent. De teruggang van de Nederlandse uitvoer naar Ierland (met 8,6 procent) was een gevolg van sterk gedaalde leveranties van toestellen voor tele communicatie. De Nederlandse export naar Oost- Europa boekte in de eerste drie maanden van 1980 een terreinwinst van 198 miljoen gulden. Ook met uit zondering van de post schepen res teerde er, volgens de EVD. nog een veelbelovende groei van 117 miljoen gulden. Ter vergelijking: in het gehe le jaar 1979 bedroeg de uitbreiding van de export naar Oost-Europa, ex clusief schepen, 218 miljoen gulden. Chemie In deze opwaartse ontwikkeling over heerste vooral een sector, te weten die van chemische producten naar vrijwel alle Oosteuropese markten. Meer dan de helft van het exportpak ket naar de DDR bestaat bijvoor beeld uit chemische produkten. Voor Hongarije was dit bijna de helft. Wat Afrika betreft manifesteerde zich in het eerste kwartaal Nigerië heel duidelijk als afzetgebied voor Nederlandse produkten. Onder alle overzeese markten neemt dit land qua betekenis nu zelfs de tweede plaats in. Vergeleken met het eerste kwartaal 1979 is de Nederlandse ex port naar Nigerië meer dan verdub beld. De stagnerende Nederlandse uitvoer naar Noord-Amerika in 1979 heeft zich in versterkte mate doorgezet naar de Verenigde Staten. De opgelo pen achterstand naar de markt in de VS bedraagt ten opzichte van de eer ste drie maanden van 1979 reeds hon derd miljoen gulden. Door een ex portdaling naar een aantal belangrij ke Zuidamerikaanse landen is de to taal ontwikkeling naar dit deel van de wereld nu negatief Dit. in grote tegenstelling tot de Nederlandse ex portprestaties in het eerste kwartaal van vorig jaar. toen nog een groei plaatsvond van ongeveer 23 procent Ook over het gehele jaar 1979 was dit nog iets meer dan 16 procent. Iran Van de sombere exportontwikkeling naar het Nabije- en Midden-Oosten in 1979 was in het eerste kwartaal van dit jaar niets meer te ontdekken. Naar Saoedi-Arabië, Iran en Israël was de exportontwikkeling gunstig te noemen Terwijl er in het begin van 1979 sprake was van een vrij sterk stagnerende Iraanse invoer, blijkt nu dat als het huidige cijfer wordt verge leken met dat van het eerste kwartaal 1978, de Nederlandse uitvoer naar Iran daar zelfs met 58 miljoen gulden bovenuit is gekomen. Van invloed op deze ontwikkeling is wellicht de boy cot EG-Iran geweest, waarvan de Ne derlandse sanctie op 28 mei van dit jaar van kracht werd. Wat het Verre Oosten aangaat is de uitvoer naar Japan, die reeds m de tweede helft van vorig jaar een afne mende groei vertoonde, in het eerste kwartaal van dit jaar door het nul punt heengeschoten. De afzet is nu enige miljoenen lager dan in de eerste drie maanden van 1979 Van de oor spronkelijk sterk opgaande lijn van de Nederlandse export naar China is in de eerste drie maanden van het lopende jaar niets overgebleven

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 13