Mogelijk nieuwe rol Sihanoek
Burgerregering Peru
krijgt het moeilijk
Buthelezi wil 'derde weg' tussen Botha en ANC
Niemand gaat naar begrafenis van sjah
Luchtoperatie in Afghanistan
BOLIVIA
Cambodjaanse ex-leider weer naar Peking
Kapitalistisch
complot ontdekt
in Sowjet-Unie
GIRO 1918108
"Volksfront van
Palestijnen zit
achter aanslag"
DINSDAG 29 JULI 1980
BUITENLAND
TROUW/KWARTET RHS
Van onze buitenlandredactie
CAIRO, DEN HAAG Vandaag wordt de Iraanse ex-sjah
Mohammed Reza Pahlevi in het El Rifai mausoleum in Cairo
begraven. Het is een staatsbegrafenis .maar het enige staats
hoofd dat daarbij aanwezig zal zijn is president Anwar Sadat
van Egypte. De rest heeft het vriendelijk en diplomatiek,
maar beslist af laten weten.
Dat was ir. 1971 in de oude Iraanse
keizersstac' Persepolis, waar de sjah
het 2500-jarige bestaan van „zijn" dy
nastie vierde, wel even anders. De
internationale royalty en het interna
tionale staatsliedendom stonden
toen in de rij bij die gigantische tent
in de voestijn om toch maar niets
van alte pracht en praal en al het
geglittir van juwelen en sierraden te
missen.
Maar toen ging het om de keizer van
Iran, die de oude glorie van het roem
ruchte Perzische rijk opnieuw tot le
ven bracht. Nu gaat het om een oude
man, overleden aan de bijverschijn
selen van kanker, die verguisd en
gehaat door zijn volk en in de steek
gelaten door vroegere vrienden en
bondgenoten, een eenzame en weinig
verheffende dood stierf in een militair
hospitaal in Egypte.
Ook van de Nederlandse koninklijke
familie is niemand naar Cairo ver
trokken. Wel is een persoonlijke
boodschap van meeleven aan het ge
zin van de sjah gestuurd. De Neder
landse regering stuurt ook al nie
mand. Wel is er een officiële verkla
ring uitgegeven waarin staat dat de
regering „met leedwezen heeft kennis
genomen van het heen gaan van de
voormalige sjah van Iran" en dat
„haar gevoelens van medeleven uit
gaan naar zijn nabestaanden".
West-Duitsland gaat ook niet, er
komt niet eens een condoleance-
boodschap. Misschien gaat de West-
duitse ambassadeur in Cairo nog wel
even kijken. De Britten gaan ook
niet, noch de koninklijke familie,
noch iemand van de regering. De
Fransen blijven ook weg, hoewel de
Franse ambassadeur in Cairo schijnt
overwogen te hebben toch maar te
gaan. De Japanse regering stuurt tok
niemand, omdat de ex-sjah gewoon
een „privé persoon" is Maar als de
ambassadeur in Cairo een uitnodi
ging krijgt, mag hij een vertegen
woordiger sturen.
Wie gaat er eigenlijk nog wel van al
die landen en regeringen, die op het
hoogtepunt van de macht van de sjah
bereid waren zijn hielen te likken en
met graagte de Iraanse olie invoer
den? Oud-president Richard Nixon
van de Verenigde Staten gaat wel. Hij
heeft zich samen met, ook al. oud
minister van buitenlandse zaken
Henry Kissinger, geërgerd aan de ma
nier waarop de huidiger Amerikaanse
regering de dood van de ex-sjah af
doet. Beiden noemden gisteren de
Amerikaanse behandeling van de
vorst een „zwarte bladzijde" in de
Amerikaanse diplomatieke geschie
denis.
Maar wie waren Nixon en Kissinger
ook al weer.
PEKING, BANGKOK (AFP, AP, Reuter) De voormalige
Cambodjaanse leider, prins Norodom Sihanoek, komt van
daag vanuit de Noordkoreaanse hoofSTAD Pjongjang aan in
de Chinese hoofdstad Peking, als het weer meezit tenminste.
Hoewel de prins in het verleden heeft gezegd niet meer aan
politiek te doen, wer din Peking onmiddellijk gespeculeerd
dat de Chinezen opnieuw naar een politieke oplossing van het
Indochinese drama zoeken, waarin de prins een rol moet Op een lijn
spelen.
Son Sann zou naar Peking zijn gereis
om Chinese wapens voor zijn troepen
te krijgen. Over zijn huidige verblijf
plaats is niets bekend, maar waarne
mers achtten het niet uitgesloten dat
hij toch een ontmoeting krijgt met
prins Sihanoek
ook meer aanvaardbare Khmer-lei
der SonSann op één lijn proberen te
krijgen. Te meer daar het Vietnamese
leger er dan toch eindelijk in lijkt te
slagen de Rode Khmers militair te
verslaan.
Hulpverlening
De aankomst van Sihanoek in Peking
valt ongeveer samen met die van de
Een woordvoerder van de nrinc h» het om een strikt niet-politiek bezoek
vestigde gisteren dat Sihannek inHoT en zal de Prins slechts oude Chinezen Thaise minister van buitenlandse za-
daad terug gaat naar Peking en daar vrienden ontfangen. De woordvoer- ken Siddhi Savetsila die eisteren
ongeveer twee maanden zal blijven der zei dat Sihanoek Been Cambodja-
Maar volgens de woordvoerder «raat nen zou ontmoeten en hij zei niets af
te weten van het recente bezoek aan
Peking van de Cambodjaanse leider
Son Sann, die in het Thais-Cambod-
jaanse grensgebied het Nationale be
vrijdingsfront van het volk van de
Khmers aanvoert.
MOSKOU (AFP, AP) Twee
juristen in de Sowjetrepubliek
Azerbeidzjan zijn ter dood ver
oordeeld, omdat ze een textielfa
briek hadden veranderd in een
privé-onderneming. Het tweetal
zou aan het hoofd van een tex-
tielsyndicaat ruim zeven miljoen
gulden hebben opgestreken. Dit
is door de communistische partij
in Azerbeidzjan bekendge
maakt.
Een rechter en een openbare
aanklager zijn beschuldigd van
„verduistering van socialistische
eigendom op bijzonder grote
schaal". Bijna honderd mensen
zijn veroordeeld in verband met
de zaak, sommigen kregen ge
vangenisstraffen tot vijftien
jaar.
In een textielfabriek in de Azer-
beidzjaanse hoofdstad Bakoe
waren geheime arbeidsploegen
werkzaam, ook in de weekein
den.
ADVERTENTIE
ken, Siddhi Savetsila, die gisteren
Bangkok verliet voor een vijf-daags
bezoek aan China. Thailand en China
delen de mening dat het Vietnamese
leger Cambodja moet verlaten en
Thailand en China proberen zodanig
te manoeuvreren dat er strijdkrach
ten in Cambodja op de been blijven
die Heng Samrin de macht betwisten.
Son Sann behoort niet tot de Rode
Khmers van de vroegere premier Pol
Pot, die in Cambodja tijdens zijn
bewind een waar bloedbad aanricht
ten. Gemeen met de Rode Khmer
heeft Son Sann zijn afkeer van de
Vietnamese troepen die de Cambod-
jaan HJeng Samrin in de Cambod
jaanse hoofdstad Phnom Penh in het
zadel hebben geholpen en sindsdien
vergeten zijn weg te trekken.
Tot op heden zijn die strijdkrachten
de Rode Khmers, die echter in Indo
china en ver daarbuiten allesbehalve
geliefd zijn. China heeft geprobeerd
een samenwerking te organiseren
tussen de Rode Khmer en de natio
naal en internationaal veel meer aan
vaardbare prins Norodom Sihanoek.
Deze heeft dat steeds geweigerd.
In Peking wordt nu gespeculeerd dat
de Chinese leiders Sihanoek en de
De steeds oplaaiende gevechten in
het Thais-Cambodjaanse grensge
bied hebben de hulpverlening aan de
honderdduizenden Cambodjaanse
vluchtelingen zeer bemoeilijkt en
zelfs enige tijd volledig lamgelegd
Daarbij kwam een meningsverschil
tussen de belangrijkste hulporgani
saties, het Internationale Rode Kruis
en het kinderfonds Unicef van de
Verenigde Naties. Samen hadden de
ze organisaties dan ook nog een con
flict met de Thaise regering. Volgens
woordvoerders van de hulporganisa
ties is alles nu op-gelost. Het gebied
ten zuiden van de Thaise grensstad
Aranyaprathet, dat door Rode
Khmer-troepen wordt beheerst, zal
nu wat betreft medische goederen
door het Internationale Rode Kruis
worden bevoorraad, terwijl Unicef en
het Wereldvoedselprogramma, sa
men met particuliere hulporganisa
ties de voedselhulp voor hun reke
ning zullen nemen.
steun nü het
Solidariteitsfonds
voor de strijdende arbeiders en
boeren.
Ciat-Nederland
Nieuwe Gracht 47
3512 LE Utrecht
Amerika's Eerste Dame, Rosalyn Carter, tilt in Lima een Peruaantje op, waar zij de installatie
van de burgerregering bijwoonde.
Van onze buitenlandredactie
Peru heeft sinds gisteren weer een burgerregering, na twaalf jaar militaire dictatuur. De
man die in 1968 door de militairen als president werd afgezet, Fernando Belaunde Terry,
mag het nu opnieuw proberen. Hij krijgt al meteen te maken met een berg politiek,
sociale en economische moeilijkheden
President Belaunde, die in mei
van dit jaar een grote overwinning
behaalde tijdens algemene verkie
zingen, is in die twaalf jaar nauwe
lijks van politieke koers veran
derd. Maar Peru wel. In 1968 heet
te hij na een staatsgreep van link
se militairen „een vertegenwoordi
ger van de heersende klasse, die
een onrechtvaardige samenleving
in stand houdt". Nu wordt hij door
het leger van Peru gezie. als een-
man, die er af en toe „gevaarlijk
linkse ideeën" op na houdt.
Van de goede voornemens die het
leger na de staatsgreep zei te heb
ben, is weinig terecht gekomen.
Verregaande landhervormingen
bleven steken in de bureaucrati
sche molen. Ook de nationalisatie
van buitenlandse bedrijven
bracht de zeventien miljoen Peru
anen nauwelijks meer eten in de
pot. Met de economie ging het
pijlsnel bergafwaarts en het land
staat nu te kijken tegen een
schuld aan het buitenland van
ruim twintig miljard gulden.
President Belaunde is vast van
plan eerst die economie wat op te
vijzelen, getuige de benoeming
van Manuel Ulloa tot premier. Ul-
loa is een bekend bankier, die ook
in het buitenland enige reputatie
bezit. Hij heeft al aangekondigd
dat flinke stijgingen van de prij
zen voor de eerste levensbehoef
ten onvermijdelijk zijn. En daar
mee heeft de regering van Belaun
de ook al zijn eerste vijanden ge
maakt Links, dat in Peru ver
deeld is voer tientallen leninisti
sche, trotskistische, marxistische
en maoïstische partijtjes, heeft al
opgeroepen tot actie tegen de eco
nomische plannen.
En de grootste oppositie lijkt te
komen uit de groep Peruanen, die
tijdens de verkiezingen van mei
juist Belaunde steunden. Voor het
eerst in de geschiedenis kreeg Be-
laundes partij Accion Popular
(Volksactie) grote bijval in de vele
sloppenwijken rond Lima en an
dere grote steden. Kort na de ver
kiezingen hebben de vier miljoen
sloppenbewoners plaatselijke co-
mité's opgericht, die nu zijn vere
nigd in een nationale organisatie,
de CGPP. De meeste linkse partij
en hebben inmiddels hun steun
aan de CGPP toegezegd.
De organisatie eist nu dat de rege
ring de verkiezingsbeloften over
'verbetering van de levensomstan
digheden nakomt. Een onlangs
verschenen rapport toont aan dat
de helft van alle hutten en andere
bouwsels in deze wijken niet be
schikken over water of electrici-
teit. In de eerste helft van dit jaar
werden ruim 18.000 gevallen van
tyfys bekend Verhoging van de
prijzen is volgens de CGPP ii)
strijd met de verkiezingsbelofte.
In 1978 kwamen de sloppenbewcf
ners ook al met geweld in opstand
tegen een drastische verhoging
van de brood- en busprijzen.
President Belaunde heeft nu een
speciaal hulpprogramma voor de
sloppenwijken aangekondigd. Hij
wijst er bovendien op dat de eco
nomische toekomst van Peru er
rooskleurig uitziet en dat een offer
nü in de toekomst een beter ge
vuld bord zal opleveren. Inder
daad voorspellen ook buitenland
se economen op den lange duur
een bloeiende economie, die voor
namelijk is gebaseerd op de velé
delfstoffen, als olie en koper Dat
de sloppenbewoners zo lang willei
wachten, lijkt niet waarschijnlijk.
Zij zeggen er niets voor te voeleo
als offer te dienen voor een betere
economie, waarvan straks Peru's
bovenlaag kan profiteren.
NEW DEHLI (UPI, Reuter) De Russische troepen voeren een massale luchtoperatie uit
tegen de Afghaanse bevrijdingsbeweingen, die tegen het bewind van Babrak Karmal en tegen
het Russische leger vechten.
Bronnen in de Indiase hoofdstad New
Delhi hebben het over duizenden
vluchten van Sowjet-straaljagers, ge-
vechtshelicopters en transporttoes
tellen van en naar de Afgaanse hoofd
stad Kaboel. Het zou gaan om de
grootste luchtbrug sinds vrijdag er
hevige strijd wordt geleverd in Gazni,
honderd kilometer ten zuidwesten
van Kaboel. Daar zou muiterij zijn
uitgebroken in de veertiende divisie
van het Afghaanse regeringsleger, die
uit 10.000 militairen bestaat. Delen
van deze divisie zouden in gevecht
zijn met in de buurt gestationeerde
Sowjet-eenheden. De luchtbrug wijst
er volgens de bronnen op dat het
Russische leger omvangrijke verster
kingen aanvoert naar Gazni om de
muiterij neer te slaan.
Zondag bleven in een deel van de
hoofdstad Kaboel de winkels geslo
ten. Duizenden opstandelingen, die
de laatste week zouden zijn geinfil-
treerd in de stad, proberen de winke
liers tot een algemene staking over te
halen. Om dat te voorkomen zouden
de autoriteiten hebben gedreigd met
„zware straffen" tegen winkeliers die
aan de stakingsoproep gevolg geven.
Op de toegangswegen naar Kaboel
heeft het Russische leger wegversper-
ringen aangebracht. Het Afghaanse
verzet zou de strij dopvoeren om Mos
kou tijdens de Olympische Spelen in
moeilijkheden te brengen
De heren van de Verenigde Naties
kunnen overigens rondom Kaboel
rustig golf spelen. Het ministerie van
buitenlandse zaken heeft voor elke
golfspeler zes man aan bewaking toe
gezegd, aldus diplomatieke bronnen
in New Delhi.
Inwoners van Lucknow, de hoofdstad van de Indiase deelstaat Oettar Pradesj, waden door het water, nadat hevige
regenval in het noorden van India enorme overstromingen hebben teweeggebracht. Bijna 250 mensen zijn al om het
leven gekomen en volgens het Indiase persbureau PTI moeten ruim vijf miljoen mensen in de deelstaat worden
geëvacueerd.
BRUSSEL (AP, ANP) Een onb*
kende heeft gisteren telefonisch ge
meld dat het Volksfront voor de be
vrijding van Palestina verantwoorde
lijk is voor de aanslag op een groep
Joodse kinderen, afgelopen zondag.
Een woordvoerder van het Volksfront
in Beiroet ontkende echter dat zijn
organisatie hierbij betrokken was.
Het Belgische persbureau Belga werd
gisteren opgebeld door iemand, die
zei te spreken namens het Palestijnse
Volksfront. De man, die anoniem
bleef, zei dat zijn organisatie verant
woordelijk was voor de aanslag,
waarbij een Franse jongen om het
leven kwam en twintig anderen wer
den gewond. Onder die gewonden be
vonden zich ook een Nederlandse
vrouw en haar dochter
De dader, de in Damascus gebpren
Saeid Nasser, was in het bezit van een
uitstekend nagemaakt Marokkaans
paspoort. Blijkens dit stuk was hij
via Parijs naar Brussel gereisd.
door Hennie Serfontein
Stamhoofd Gatsha Buthelezi, de eerste minister van de antoestan
Kwazulu en leider van de 300.000 leden tellende Inkatha Zoeloe-bewe
ging, is nu overgegaan op een nieuwe strategie voor de vorming van een
„derde macht" in de Zuidafrikaanse politiek. Die macht richt zich zowel
tegen het verboden AfrikaanseNationale Congres (ANC) als tegen de
Zuidafrikaanse regering.
Deze strategie bestrijkt het binnenlandse
én het internationale toneel. Twee belan
grijke aspecten zijn: de vestiging van een
aantal Inkatha-missies buiten Zuid-Afrika
en de omvorming van Buthelezi's Zoeloe
beweging in een zeer gedisciplineerde „pa
ramilitaire organisatie" die gebruikt kan
worden voor „de bescherming van die zaken
die we tot stand hebben gebracht," zoals
scholen.
Deze belangrijke ontwikkeling werd ingezet
toen het vijftig leden tellende centrale co
mité van Inkatha tijdens een bijeenkomst
in Ulundi, de hoofdstad van Kwazulu, zijn
goedkeuring hechtte aan een speciaal rap
port over de strategie. Het betekent het
einde voor het „begrip" dat Buthelezi en het
ANC, de oudste moderne politieke partij in
Afrika en nog steeds steunend op een meer
derheid onder het gewone volk, negen
maanden voor elkaar hebben gehad.
De scheiding zal leiden tot bittere twisten
tussen zwarten, binnen en buiten Zuid-Afri
ka. De regering, die op de onder staatstoe
zicht staande radio en tv en in de haar
gezinde pers veel aandacht heeft besteed
aan Buthelezi's aanvallen op het ANC, is
dat zeer welkom.
„Aanpappen'
Deze ontwikkelingen komen meteen na be
weerde dreigementen van het ANC tegen
Buthelezi en op een tijdstip dat de meeste
invloedrijke zwarte leiders in Zuid-Afrika
zelf hem ervan beschuldigen een „opportu
nist" te zijn en „uitverkoop" te houden. Het
centrale comité noemde het „boosaardig"
van het ANC om Inkatha te veroordelen
voor „aanpappen" met blank Zuid Afrika,
terwijl het ANC zijn belangrijkste kantoren
heeft gevestigd in Londen, „het hartje van
het blanke westerse kapitalisme."
Het comité veroordeelt de „onheilige ver
bonden" tussen deze bannelingen en zoge
heten „protest-politici," een uithaal naar de
schoolstakingen, de Zuidafrikaanse raad
van kerken, het „comité van tien" uit Sowe-
to, de zwarte bewustzijnsbeweging en zwar
te journalisten. Het roept Inkatha op de
rijen te sluiten, wat zou betekenen dat de
jeugd- en vrouwenafdelingen strenger on
der controle komen. Het comité: „Wij heb
ben geconstateerd dat de aanvallen van de
leiding van het ANC in ballingschap, de
Zuidafrikaanse communistische partij en
de zogenaamde radio-Vrijheid indringender
worden. We voelen dat het nu nodig is
Inkatha voor te bereiden op de grotere
verantwoordelijkheid die haar ten gevolge
van deze onheilige allianties en politiek
opportunisme wel moet toevallen."
Diplomatiek
Internationaal is het van plan een aantal
missies te openen en „rechtstreeks diplo
matiek contact" met zwart Afrika op gang
te brengen. Dit is een uitdaging aan de
internationale legitimiteit van zowel de re
gering als het ANC. Dr. Frank Mdlalose, de
voorzitter van Inkatha en minister van bin
nenlandse zaken van Kwazulu, liet dezer
dagen in een vraaggesprek duidelijk door
schemeren dat de beweging zich ook tot het
oostblok zal wenden voor hulp. Hij zei:
„Ohze buitenlandse politiek is duidelijk. We
zullen van iedereen hulp aannemen als het
maar op onze voorwaarden is." Hulp staat
voor studiebeurzen voor zwarte Zuidafrika
nen, „intercontinentale bezoeken," een
vrije stroom van informatie en aanprijzing
van Inkatha en de ideëen van deze bewe
ging
Mdlalose: „We zitten in een partij die van
links, rechts en vanuit het centrum wordt
aangevallen. Kunnen we geen begrip vin
den voor onze filosofie? In het buitenland
worden we vertegenwoordigd door het
Zuidafrikaanse diplomatenkorps. dat zijn
BANTOETHUISLANDEN
eigen verhaal over de apartheid heeft. Zij
zijn maar wat happig om ons daarin een
plaats te geven, zodat we het stempel krij
gen van goedprater van die apartheid."
Mdlalose wil niet onthullen welke landen
hij benaderd heeft met dit idee van een
missie. Hij gaf echter wel een opsomming
van de landen, die hij onlangs heeft be
zocht: Lesotho, Mozambique, Kenia, Italië,
West-Duitsland, Frankrijk. Groot-Brittan-
nië, Canada, de Verenigde Staten, Australië
en enkele Zuidamerikaanse landen.
Hij gaf het westen een veeg uit de pan door
te verklaren: „We verwachten niet veel van
de westerse wereld. Niemand heeft ooit iets
gewonnen bij Engeland of Amerika; onze
broeders in ballingschap zijn geworden wat
ze nu zijn door hun teleurstelling in het
westen. Het westen bekommert zich niet
om ons welzijn."
„Het oosten bekijkt ons en zegt: „Jullie
zitten in Zuid-Afrika. Daar is goud, diamant
en staal. Wij willen iets. we helpen jullie."
Paramilitair
De interne militarisering van Inkatha
schijnt vooral gericht te zijn tegen het ANC
en andere zwarte bewegingen. In een dis
cussiestuk voor de bijeenkomst van het
centrale comité legde Buthelezi uit dat der
gelijke paramilitaire eenheden zouden kun
nen optreden bij nationale rampen of grote
droogte. Maar veel betekenend voegde hij
er aan toe „geen scheuren makende krach
ten of de verstoring van ons programma" te
zullen dulden. „Een paramilitaire ontwikke
ling is ook noodzakelijk met het oog op de
bescherming van de zaken die wij in het
belang van de natie hebben opgericht." En
daarbij verwees hij ondermeer naar de
scholen.
Twee maanden geleden, op het hoogtepunt
van de schoolboycot en ten tijde van de
sabotagedaden van het ANC tegen de Zuid
afrikaanse olieindustrie, riep Buthelezi zijn
aanhangers op burgerwachten te vormen
om bezitting in zwarte stadswijken te be
schermen en zonodig relschoppers te doden
als ze traachtten die bezittingen te verwoes
ten. Buthelezi vroeg voorts de scholieren
gewoon naar school te gaan en dreigde zijn
„impis" (zijn paramilitaire groepen) te laten
optreden tegen mensen die aan zijn gezag
tomden.
Zoeloe's
Eerder deze week wees Sam Mabe, een
colomnist van de grootste zwarte krant de
Post, op de racistische trekken van de In-
katha-beweging. Mabe citeerde een docu
ment van Inkatha waarin is vastgelegd dat
het lidmaatschap open staat voor iedereen.
Maar wie lid wil worden van het centrale
comité dient staatsburger van Kwazulu te
zijn, en moet de taal van de Zoeloe's kunnen
lezen en schrijven. Tot slot dient hij te zijn
ingeschreven als kiezer van de wetgevende
vergadering van Kwazulu
„Eerdere gerugten dat Inkatha niet-raciaal
of niet-tribaal is zijn hiermee weerlegd,"
aldus Mabe. „De vermelding van het Kwa-
zulu-staatsburgerschap betekent dat Inkat
ha aanvaardt dat de Zoeloe's staatsburgers
zijn van Kwazulu en niet van Zuid-Afrika
Dit is een onaanvaardbaar, door Pretoria
bedacht idee. Als Inkatha open staat voor
alle etnische groeperingen, maar hoge func
tionarissen Zoeloe dienen te zijn, is het net
alsof Koomhof ons vertelt dat Zuid-Afrika
van iedereen is, maar dat de macht slechts
bij de blanken berust."
