GOS mocht vrijelijk over Nederlandse delegatie lopen Uitgifte 10% pandbrieven Beëindiging 10 M> pandbrieven FGH hypotheekbank Industriepastoraat: proletarische ideologie binnen de kerk? Anglicanen willen met Rome praten over vrouw en ambt 99% 'Eerwaarde, heeft u er nooit genoeg van?' Trouw VAN PA AC Kardinaal Casaroli gaat naar Hongarije VOORBIJGANGER Geen dominee om bezwaar tegen nieuwe vertaling MAANDAG 28 JULI 1980 •TROUW/KWARTET door Aldert Schipper NIMES Vrijdag is de vierjaarlijkse bijeenkomst afgesloten van de kerken die zich thuisvoelen bij de traditionele gereformeerde belijdenisgeschrif ten. Ten onrechte heet die bijeenkomst een synode; want deze gereformeer de oecumenische synode heeft geen enkele macht. De GOS-kerken zijn alle ferm getrouw aan de belijdenisgeschriften, hetzij die van Dordt, of West- minster of La Rochelle, maar deze trouw brengt ook een sterk isolement met-zich mee. I De „gewone" gereformeerde kerken in Neder land hebben door hun omvang, hun plaats in de maatschappij hun aanvankelijk isolement 'niet kunnen handhaven. De vrouw werd in het ambt aanvaard, men ging samenwerken met andere kerken in organen als de wereld raad en kerkleden met een andere seksuele geaardheid werden aanvaard. Zowat alle energie, die de GOS-kerken in deze internationale organisaties staken, draait om het doorbroken isolement van de Nederlanders en ook de laatste bijeenkomst van de gereformeerde oecumenische synode draaide om de genoemde symptomen van het doorbroken isolement. Het is een strijd die weinig perspectief biedt, want de „gewone" gereformeerden hebben nu eenmaal de frisse lucht van de grotere oecumene opgesnoven en een weg terug is uitgesloten. Apartheid T" wnemw hiWnknmsten van de GOS speelde de rassenkwestie nog een gewichtige rol. De Zuidafrikaanse boerenkerken werden uitgenodigd zich voor hun steun aan de apartheid te verantwoorden en de GOS was lange tijd het enige internationale forum waar de Zuidafrikanen hun kijk uiteen zetten en waar nog iets doordrong van de kritiek die er in de wereld bestond op de apartheidstheo- logie. Voor het begin van deze laatste synode waren reeds Zuidafrikaanse stemmen te ho ren, waaruit bleek dat de Zuidafrikanen al dat praten over hun houding beu zijn. Er is in Nimes dan ook niet veel meer over Zuld- Afrika gezegd. Het meest opzienbarende was nog een oproep aan de blanke gereformeer den in Zuid-Afrika op voorstel van de Neder landse dr. K. RUnia om de structuren van rassenonrecht te helpen wegnemen. De voor lieden van het zwarte gereformeerde verzet tegen de apartheid waren uit Nimes wegge bleven, omdat hun ervaring met dit soort oproepen blijkbaar weinig hoop biedt. De doden die tegenwoordig in Zuid-Afrika op straat vallen maken uitsDraken die tot niets verbinden enigszins onwerkelijk, zo vinden zij- In plaats van over Zuid-Afrika is over Neder land gepraat en de Nederlandse delegatie, die bestond uit de top van generale synode en enkele vooraanstaande hoogleraren heeft dat op een gemoedelijke wijze over zich heen laten gaan. Men kan zich afvragen waarom de Nederlan ders hun homofiele gemeenteleden zo onvol ledig in bescherming hebben genomen tegen het onbegrip en de verdachtmaking door de rest van de synode. Waarom dulden zij dat er weer een onderzoek plaats zal hebben naar oecumenische contacten met andere kerken, die in ons land als een volmaakt onvermijde lijke roeping worden ervaren? Waarom heb ben zeven van de acht Nederlanders, toen het over Zuid-Afrika ging, de kwetsbare Zuidafri kaanse predikant Leeuw als enige in de hitte van de strijd laten staan? Het antwoord op deze vragen luidt: Gezellig- heidstheologie. De laatste jaren maakt zich een nieuw soort theologie in de gereformeer de kerken in ons land breed. Het hoogste doel lijkt wel het in stand houden van de kerkelij ke gemeenschap. Niet het uitpraten maar het bezweren van conflicten is daarbij een ge wichtige wijsheid. Oorzaak hiervoor zijn uiteraard de middelpuntvliedende krachten in de gereformeerde kerken en de traumati sche ervaring, die deze kerken hebben met dweepzucht, haarkloverij en kerkscheuring. Een zinvolle theologie kan evenwel niet be staan zonder de waarheidsvraag aan de orde te stellen. Anders komen we in de sfeer van de gezelligheidstheologie, die om de lieve vrede wil alle stinkende graven dicht pleis tert. Dan zal men, zoals nu met de homofilie in Nimes is gebeurd in Lunteren andere taal spreken dan elders. Hoe lang is dat vol te houden? Men kan zich verder afvragen of de Neder landse gereformeerden de GOS wel voldoen de ernstig hebben genomen. Is ook hier het hoogste doel te voorkomen dat er harde woorden vallen? Men zou dit kunnen opma ken uit de ingenomenheid onder de Neder landse delegatieleden, dat een echte botsing is vermeden. Hoe weinig reformatorisch is deze sponsactige houding. Of was de delega tie, in tegenstelling bij voorbeeld tot de Zuid- afrikanen, die prima gecoördineerd opereer den, niet voorbereid op haar taak? Zij maak ten nu de indruk niet echt in de GOS te geloven. Kritiek links, een onderzoek rechts, een vermaning hier en een veroordeling daar. Zo lang ze ons er niet uit gooien, mogen ze met ons doen wat ze willen, zo leek het wachtwoord. Dat is de consequentie van ge- zelligheidstheoloflip VERSCHEURD, VERNIETKC AAN HET KRUIS GENAGELD C ld Hij heeft de oorkonde verschil., die met haar bezwarende bep gen tegen ons getuigde, Hij h haar vernietigd en aan het I genageld. (Kolossenzen 2,14) Van een onzer verslaggevers AMSTERDAM Het onvolprezen Amerikaanse enquêtebureau „Gal lup" heeft een onderzoek gedaan naar de standvastigheid van predikan ten en priesters in hun ambt. „Hoe vaak denkt u er over om uw ambt op te geven," zo luidde de vraag. In het blad „Christianity Today" wordt hierover bericht. Elia, Paulus en Petrus hebben in hun tijd volgens de traditie allen wel eens gevonden dat het hun te zwaar werd en dus kan men zich in goed gezelschap voelen wanneer men de ondervrager toegeeft dat wel eens gedachten opkomen aan de handdoek in de ring, de lier aan de wilgen en de toog aan de kapstok. Meer dan de helft van de ondervraagden liet weten dat zij zelden of nooit in die richting gedacht hebben. Een kwart denkt er wel eens serieus over. Uitgesplitst naar denominaties lijken de roomskatholieken steviger aan hun ambt vast te zitten dan de protestanten: wat theologi sche ligging betreft is er een tendens naar hoe zwaarder hoe hechter. Boven de leeftijd van 50 jaar denkt men hoe langer hoe minder aan ambtsverlating. ROME (ANP) Ter verdere verbete ring van de betrekkingen tussen Hon garije en de roomskatholieke kerk wordt binnenkort een bezoek ver wacht van een sterke Vaticaanse de legatie aan dit land. De delegatie zal onder leiding staan van kardinaal Ca saroli (in zijn hoedanigheid van staatssecretaris (minister van buiten landse zaken). Voorheen was Casaroli als reizend ambassadeur belast met het uistippelen van de zogenomede „Ostpolitik" van Paulus VI. Gastheer van dit bezoek zal zijn de Hongaarse kardinaal Lekai, aartsbisschop van Esztergom. Van onze kerkredactie AMSTERDAM - Er moet een tripartite overleg komen over de rol van de vrouw in de kerk en het kerkelijk ambt. Roomskatholieken, ortho doxen en anglicanen moeten hierover spoedig in overleg treden. De generale synode van de Angli caanse kerk heeft de aartsbisschop van Canterbury, Robert Runcie. op dracht gegeven om de nodige initia- waarin opgenomen: De Rotter dammer, met Dordt8 Dagblad, Nieuwe Haagse Courant met Nieuwe Leidse Courant Uitgave: Trouw/Kwartet BV Hoofdredacteur Jenze Tamminga Directeur ing. O. Postma HOOFDKANTOOR Postbus 859 1000 AW Amsterdam Wibautstraat 131 Amsterdam tel 020-913456 telex 13006 Postgiro 66 0000 Bank Ned Credietbank Rekeningnr 23 00 12 574 Gemeentegiro Amsterdam X11000 REGIO ROTTERDAM/DORDRECHT Postbus 948 3000 AX Rotterdam tel. 010-115588 (abonnementen en bezorging) tel. 010-115588 (redactie) tel. 115700 (uitsluitend voor advertenties) Westblaak 4 Rotterdam REGIO DEN HAAG/LEIDEN Postbus 101 2501 CC Den Haag tel. 070*469445 (abonnementen en bezorging) tel 070-469445 (redactie) tel. 070-468864 (uitsluitend voor advertenties) Parkstraat 22 Den Haag REGIO NOORD/OOST-NEDERLAND (abonnementen en bezorging Postbus 3 8000 AA Zwolle tel. 05200-17030 Melkmarkt 56 Zwolte Abonnementsprijzen: Per maand 16,98 Per kwartaal 50,95 Per half jaar 101,90 Per jaar 201,60 Advertentietarieven op aanvraag Telefonische abonnementenop drachten (zie adressen boven) Opgave familieberichten 9-19 30 van maandag t/m vrijdag. Op zondag van 18-20 uur telef. 020- 913456 Opgave mini-advertenties tel. 020-936868 of Schriftelijk aan Mim-Adv afdeling, postbus 433 1000 AK AMSTERDAM Adreswi|Zingen uitsluitend schrif telijk aan onze- Amsterdamse adressen. tieven te nemen. Volgens de anglica nen is er dringend klaarheid geboden over de vraag of en in hoeverre het^ priesterschap van de vrouw een 6n-' overkomelijke hinderpaal is op een voortgezette weg van oecumene. Mede met het oog op de verhouding met Rome en de orthodoxie heeft de Anglicaanse kerk in Groot-Brittannië tot nog toe geweigerd de vrouw volle dig in het ambt toe te» laten, dit in tegenstelling tot zusterkerken in an dere landen. De roomse en orthodoxe kerken wil len tot nu toe van geen beleidswijzi ging weten, al gaan er zeker in de r.-k. kerk wel steeds luidere stemmen op in die richting. De Kerk van Engeland maakt het zich met deze opstelling niet gemak kelijker. Vorige week is op hoog ni veau een voorstel gedaan voor een „covenant" (verbond) tussen vijf ker ken in Engeland (anglicanen, metho disten, hernhutters, verenigde her vormde kerk en de kerken van Chris tus). Het lijkt al heel moeilijk om zulk een „covenant" aanvaard te krijgen, mede omdat de afzonderlijke kerken hun ambtsopvatting wellicht geweld voelen aangedaan. Maar de anglica nen komen in een lastige positie, ten zij ze grote veranderingen zouden we ten te bewerken in de roomskatholie ke opvattingen betreffende de vrouw in het ambt ADVERTENTIE De Friesch-Groningsche Hypotheekbank N.V. te Amsterdam geeft m.i.v. 28 juli 1980 voorbeurs wederom tot nadere aankondiging uit 10% pandbrieven 1979 per 1982/1986 tegen een koers van Effectief rendement 10.17% Jaarcoupon per 1 augustus Prospectus van uitgifte op aanvraag verkrijgbaar bij onze kantoren, de banken en de commissionairs in effecten De uitgifte van de 10%% pandbrieven 1980 per 1983/1987 is voorbeurs beëindigd. Amsterdam. Herengracht 433 (020-2212 72) Arnhem. Zijpendaaiseweg 59 (085-42 7348) Eindhoven. Ten Hagestraat 11 (040-44 68 55) Enschede. M H Tromplaan 12(053-3124 45) Oen Haag. Lange Vriverberg9 (070-60 5900) Groningen. Ubbo Emmiussingel 75 (050-183183) Rotterdam. Westblaak 67 (010-115550) Utrecht. Gildenkwartier43(030-310344). door ds P. C. Meije» Vanwege mijn broodwinning (zoals Klei zou zeggen) komt mij nogal eens wat onder ogen van en over het industriepastoraat. Zo ligt al enige tijd een geschrift op mijn bureau met de titel Industriepastoraat" en als verdere ondertiteling: kerkelijk werk in de industrie, vakbonden binnen de kerk, arbeiders over pastores.* De hoofdmoot van dit geschrift zijn negen opstellen over het Industrie pastoraat van mensen, die dat werk vanuit huidige of vroegere ervaring als industriepastor kennen, of op an dere wijze er nauw bij betrokken zijn (geweest). Nu is een dergelijke bundeling verha len van (ex-)industriepastores al eens eerder vertoond (Disk-cahier nr 5: „Over Kerk-zijn in de industriële sa menleving," uitg. Disk, Amsterdam) maar het aardige van deze bundel is de poging, de verhalen vanuit een inleidend artikel op één spoor te zet ten. Want industriepastores blijken in de praktijk en opvattingen nogal eens stevig te verschillen. Daardoor kan een bundeling zonder meer (van uit de vraag eens te vertellen wat ze doen en denken) rijkelijk verwarrend overkomen. Als begin is een interview gebruikt met drs H. J. ter Bals, directeur van het C(entraal) I(interkerkelijk) B(u- reau) Bedrijfsleven), de landelijke koepel van het protestantse Indu striepastoraat. HIJ beschrijft vier mo dellen van industriepastoraat. De vragen waarom de negen verhalen schrijvers hadden moeten reageren, zijn: in welk van die modellen ze zich het beste herkennen en waarom; wel ke consequenties ze daaruit trekken ten aanzien van hun werk naar de kerk, binnen de bedrijven en in ver houding tot speciaal de werknemers; waar ze zich theologisch bij thuis voelen en tenslotte hoe ze de toe komst van het Industriepastoraat zien. Jammer Dat reageren is niet altijd en soms helemaal niet gebeurd. Toegegeven: het zijn geen vragen die Je even in vijf minuten schrijven beantwoordt. En ik weet best hoe die arme industrie pastores soms bijna bezwijken onder het werk. Maar Jammer is het wel. Voor henzelf, om een stuk duidelijk heid te krijgen in dat werk, waarin je van het een naar het ander rent. Maar ook voor de buitenwacht, die daar mee de kans had gekregen zich een wat scherper beeld te vormen van wat industriepastoraat nu is. Een goede gedachte bij de opzet van dit boekje is ook geweest een aantal mensen van de bedrijven te vragen wat ze wisten en vonden van het industriepastoraat. Dat zou een leuke vergelijking hebben kunnen opleve ren tussen wat het werk van bedrijfs- predikanten en -aalmoezeniers vol gens henzelf zou moeten zijn en wat mensen ervan ervaren. Die verge lijking is echter niet zo makkelijk meer te maken, gezien de aard van de stukken van „de negen". Vervolgens is er een aantal stukken .over „vakbonden in de kerk". Zoals bekend hebbn r.k. theologen en pas torale werkers weieens problemen met hun kerkelijke overheden. Van daar dat ze de laatste twee Jaar ver enigingen hebben opgericht, om sa men sterker te staan. Reden voor de opname van deze stukken was, aldus de inleiding: industriepastoraat be moeit zich met de werkverhoudingen in de bedrijven, maar hoe behandelt de kerk eigenlijk de werknemers? Aardig gevonden, maar omdat die stukken nergens bij aansluiten, blij ven het vreemde eenden in de bijt, inclusief de weinig vrolijke reacties van bisschoppen op deze vereni gingen. In het nawoord zetten de redacteuren Meerman en De Wit zich aan de taak alles eens kritisch te bekijken: een evaluatie dus. In plaats echter van het enigszins fatsoeneren van de rom meligheid, laat men de verwarring ten top stijgen. Je zou verwachten, dat de redacteu ren him eigen startvragen toch seri eus zouden nemen en zich zouden afvragen op welke punten er overeen stemming is in de antwoorden van de industriepastores en of die wel of niet kloppen met de andere gegevens die zij hebben trachten te verzamelen. Maar niet aldus. Er is een meer alge mene theorie nodig om dit werk te begrijpen, aldus de redacteuren. Dat is mooi, denk je dan, zo'n algemene theorie over het industriepastoraat zouden wc best kunnen gebruiken. Helaas, die komt er niet. Want de redacteuren schrijven (p. 121): „Na de uiteenzetting van deze theorie aan de hand van een recente discussie over de geschiedschrijving van de katho lieke arbeidersbeweging en de lntro- duktle van Althussers' ideologiebe grip, nadat we zo enig zicht hebben gekregen over de positie van de kerk in de klasse strijd (cursief, door mij - CM) voelen we ons verantwoord een aantal begrippenter discussie te stellen." Dat ls dus de algemene theorie: ook de kerk ls element van de klassestrijd. En wat is er dan met het industriepastoraat aan de hand? Wel, de hypothese van de redacteuren ls, dat het daarin gaat „om de strijd om een proletarische Ideologie binnen de kerk" (p. 128) Ik zou het best netjes vinden als de lezer ook ergens kon lezen waarop een dergelijke hypothese steunt. Maar als je dan een dergelijke hypo these hebt en Je hebt een aantal men sen vragen gesteld, lijkt het me zinnig dat Je aan de hand van die vragen en antwoorden nagaat of de hypothese klopt. In plaats daarvan wordt de hypothese gebruikt om de antwoor den, op de vragen die ze zelf aan mensen hebben gesteld, op hun waar de te onderzoeken. Niet netjes Behalve dat dit erg onwetenschappe lijk is maar misschien is mijn we tenschapsopvatting ook wei burger lijk geef je dan blijk dat Je je eigen startvragen niet serieus neemt. En de mensen die Je hebt uitgenodigd te schrijven behandel je bovendien, op z'n zachtst gezegd, niet netjes. Dan zou het eerlijk geweest zijn éérst met Je hypothese en theorie te komen en de betrokkenen te vragen déérop te reageren, of ze in elk geval een aantal vragen te stellen die daarvan uitgaan. Velen zullen deze woorden ln een oudere vertaling kennen. Daar is sprake van „het handschrift dat tegen ons was". De Nieuwe VertaUtjs spreekt van „het bewijsstuk, dat d zijn inzettingen tegen ons getuigd en ons bedreigde". De „Deux-Aes- Bljbel" (1589) heeft: „Ende heeft k weggewlscht het hantschrift der inzsettingen dat tegen ons was: heil welcke (sgghe ick) ons tegen was, maer hij heeft dat uit den midden wech ghenomen en aen het cruyce gehecht". U kunt dus kiezen uit d« vertalingen. In ieder geval gebruik 0| Paulus hier een origineel beeld, dar' we niet al te zeer moeten proberen f1r te werken. Het gaat Paulus om de zekerheid van de vergeving. God lp] heeft het goed gemaakt tussen Hei en ons. Wij zijn in het geloof in Jezi niet langer de verworpenen der aain Wij mogen er zijn. En dan gebruikt W hij een uitdrukking uit een bepaalt ft soort rechtspraktijk. Wij zouden misschien spreken van het requisitoir, de eis die tegen ons gesteld is, berustend op wettelijke ili bepalingen. Bij de rechtspraak kot p niemand daaronder uit, mits de eis terecht is. Ook hier niet. Maar er ls Iets volkomen vreemds gebeurd. Ie 0 dat ln geen aardse rechtspraak kas I voorkomen. Het bewijsstuk, het handschrift, de rechtvaardige els verdwenen. Verscheurd, vernietig aan het kruis genageld. Daar valt nadruk op. Je hoeft er geen rekeniahl meer mee te houden. Die laatste ct uitdrukking, aan het kruis genageli ziet natuurlijk op het sterven van Jezuè. Met het sterven van Jezus heeft God iets gedaan dat volkon vreemd is. Hij neemt ons aan. De beschuldigingen zijn teniet gedaan!" Zo moeten we dat laten staan. En a vrij en vrolijk uit leven. Ds. Hebert Roux PARIJS (AFP) In Couloir (Frankrijk) is op 78-jarige leeft overleden ds. Hebert Roux van gereformeerde kerk in Frankrijk, is predikant geweest in Montaub I Die, Bordeaux en Parijs; in 1971 hij met emeritaat. Ds. Roux veel gedaan voor de verbetering li de verhoudingen tussen de kerkJ hij was afgevaardigde bij de assemblee van de wereldraad (Ai sterdam, 1948). Hij was wai bij het tweede Vaticaans concilie i| onder meer medevooraitter vanf] gemengde katholiek-pro teste commissie die in 1967 werd opi Er staan verscheidene publikatieaij zijn naam over oecumenische om werpen. Van onze kerkredactie OSLO Een theologisch kandidaï in Noorwegen, Andreas Esbensei kan geen dominee worden, omdat hl weigert het Onze Vader te bidden ii nieuwe vertaling. In 1977 is de liturgie van de Noors (lutherse) kerk aangepast aan di^ nieuwe vertaling van het nieuwe te» Ij tament van 1975. Sindsdien luidt dtc| tweede bede van het Onze Vada? .„Laat uw naam heilig worden gehou n den", in plaats van „Uw naam wordi geheiligd". Voor veel kerkleden zit daar meer aaic vast dan alleen een taalkundige mo K dernisering. Zij zien een theologisch!E verschuiving. De nieuwe versie gfr51 tuigt van een te optimistische kijk op jj het vermogen van de mens om God»B behagen, zeggen zij. De critici hebböir al voorgesteld om ter wille van dta taalvernieuwing te komen tot „Laat" uw naam geheiligd worden", maai het Noorse bijbelgenootschap en dt liturgiecommissie zijn niet bereid dt vemieuweing gedeeltelijk terug draalen. Kandidaat Esbensen heeft meer be zwaar tegen de nieuwe Noorse litur gie, het nieuwe ambtsgewaad en hd nieuwe liedboek. ADVERTENTIE Helaas, dit" geschrift had heel wat leuke mogelijkheden kunnen bieden. Maar ze zijn er niet uitgekomen. Des ondanks kom Je zo hier en daar op merkingen tegen over het rellen en zeilen van het industriepastoraat die de moeite van het vasthouden zeker waard zijn. Ik denk daarbij aan de vraagtekens bij het ontwerpen van een zgn. nieuwe arbeidsmoraal, het mondiale begrip naastenliefde, bij kortom het gebruik van allerlei be grippen, die soms de praktijk maar slecht raken. Maar het blijft, als ge heel een teleurstellend boekje. Ds P. C. Meijer, industriepredl- kant in algemene dienst van de gere formeerde kerken, EItheto nr 61, Tijdschrift over godsdienst en poli tiek, themanummer „Industriepas toraat", onder redactie van Dick Meerman en Theo de Wit. Uitgave NCSV, Zeist. BOLIVIA Vandaag staken arbeiders en boe ren in heel Latijns-Amerika één uur tegen de militaire staatsgreep en vóór de terugkeer van de demokra- tie in Bolivia. WEES SOLIDAIR FN KOM VAN DAAG OM 12.0^ DOKWERKER (Jonas Daniël Me., plein) voor een korte solidariteitsbijeen- komst Medewerking: spre ker CNV, spreker FNV. Mies Bouhuys (voordracht Boli viaanse poèzie) en Luis Aravena (zang). Inlichtingen: CLAT- Nederland, Nieuwe Gracht 47, 3512 LE Utrecht. NAAR DE

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 2