Mijnwerkers Bolivia Worden uitgehongerd Dertig executies in Iran |Roemenië betaalt hoge prijs voor onafhankelijkheid 'Ramprapport' voor president Carter Reagan ruim voor op president Carter Israël In 2000 meer honger dan nu Gesprek tussen Oost en West levert niets op Vreedzaam slot aan opstand VRIJDAG 25 JULI 1980 BUCTENLAND TROUW/KWARTET IA PAZ (AFP, AP, DPA, Reuter, ÜPI) De Boliviaanse Junta probeert de mijnwerkers die Bich tegen de nieuwe militaire regering verzetten uit de hongeren. Het nieuwe bewind was gisteren een week oud, maar is nog door geen enkel Zuidamerikaans land erkend. Integendeel: ie kritiek van andere Andeslanden en van de Verenigde Staten op de militairen neemt toe. gen radiostation van de mijnwerkers heeft laten weten dat troepen die de ljngebieden ten zuiden van La Paz ■bben omsingeld, alle voedseltran- qjorten tegenhouden. Tussen de mili tairen en met staven dynamiet en geweren bewapende kompels is het in vaijhet district Oruro, 250 kilometer ten ijki zuiden van La Paz, tot gevechten lam gekomen. Er is niets bekend over slachtoffers. 'óri! Correspondenten van Spaanse bla- den op het Boliviaanse platteland 'berichten dat het verzet daar „blijft roeien" In de steden heeft de junta c zaak beter onder controle. Onder "—♦bedreiging van de militairen zijn werknemers weer aan de slag gegaan. In de sloppenwijken van de steden broeit het echter nog steeds. Er wordt op grote schaal door de militairen gepatrouilleerd. Zij hebben honder en arrestaties verricht. Bolivia's vier partners binnen de An- des-groep hebben een spoedzitting van de Organisatie van Amerikaanse Staten bijeengeroepen, onder meer voor een onderzoek naar de grove schendingen van de rechten van de mens in Bolivia, de Andes-groep (be halve Bolivia, Peru, Colombia, Ecua dor en Venezuela) maakt zich de-laat ste tijd druk voor de democratie in Zuid-Amerika. Na tien jaar militair bestuur kwamen in Ecuador vorig jaar weer burgers aan de macht, ter wijl Peru maandag een gekozen presi- dent zal installeren. ed [ilitair geregeerde landen in Zuid- rij merika (Argentinië, Brazilië. Chili. Paraguay en Urugay) hebben voor- üchtig gereageerd Op het internationale vliegveld van Santa Cruz, een stad in het oosten van Bolivia, zijn de Nederlandse journalist Jan Schmeitz en News- week-fotograaf Olivier Rebbot gear resteerd en opgesloten door soldaten van het Boliviaanse leger. Terwijl beide journalisten op het vliegveld wachtten op een aanslui tende vlucht naar de hoofdstad La Paz werden zij zonder opgaaf van redenen door zwaar bewapende mili tairen uit de rij wachtende mensen gehaald en naar de centrale kazerne te Santa Cruz getransporteerd. Na verschillende verhoren werden zij opgesloten op het Politiebureau. Naast de gewone gevangen bevon den zich in de cellen ook politieke gevangenen, die vertelden in de nacht van de staatsgreep met hon derden andere mensen te zijn opge pakt. junta in Bolivia om erkenning heeft gevraagd. Tot nu toe is dat niet ge beurd. Argentinië wijst alle beschul digingen van de hand dat het betrok ken zou zijn geweest bj de militaire machtsovername in het buurland, om een vooruitstrevende regering tegen te houden. Inmiddels vrijgekomen gevangenen hebben echter verklaard dat zij door Argentijnse agenten zijn ondervraagd. Heman Siles Suazo, de voor Bolivi aanse begrippen vooruitstrevende, gedoodverfde kandidaat voor het presidentsschap, heeft vtmuit zijn schuilplaats de militaire ervan be schuldigd het militaire kamp Miraflo- res in La Paz te hebben veranderd in een concentratiekamp. Hij heeft de Bolivianen op het hard gebonden het Het officiële Argentijnse nieuwsa- entschap volstond met de medede- p ling dat de coup al geruime tijd werd verzet tegen de junta voor te zetten, erwacht, terwijl het ministerie van ..Dat is het beste eerbewijs aan hen buitenlandse zaken liet weten dat de die gevallen zijn." WASHINGTON (Reuter, UPI) De Republikeinse presi dentskandidaat Reagan kan op het ogenblik rekenen op tweemaal zoveel aanhang als zijn (vermoedelijke) rivaal Carter. Het is overigens een bekend ver schijnsel dat een kandidaat in de opinie-onderzoeken veel steun krijgt, nadat hij door de partijcon ventie kandidaat is gesteld. Carter kan daarvan profiteren na de democratische conventie, die ran 11 tot 14 augustus in New lork wordt gehouden. Drie weken geleden had Carter nog een voor sprong op Reagan van 51 tegen 44 procent. In februari was dat 64 (Carter) tegen 32 procent (Rea gan), terwijl dus nu de bordjes zijn verhangen met 61 procent voor de Republikein en slechts 33 procent voor de Democratische presi dentskandidaat. Een open zaak blijft nog in hoe verre de handel en wandel van president Carters broer Billy van invloed zal zijn op de uitslag van de presidentsverkiezingen, de lei der van de Democratische fractie in de senaat, Robert Byrd, heeft verzekerd dat er hoe dan ook een onderzoek zal worden ingesteld. Billy Carter heeft zich bij het mi nisterie van buitenlandse zaken als agent van Libië laten inschrij ven, toen bekend was geworden dat hij een half miljoen gulden van dat land heeft gekregen. De Republikeinen, die Carter met genoegen een beetje lichten, wil len een onderzoek naar de broer door een speciale commissie uit de hele Senaat, zoals dat ook bij het Watergate-schandaal is gebeurd. De democraten willen een en an der graag zo voorzichtig mogelijk spelen, om de president niet al te zeer in moeilijkheden te brengen, en pleiten voor een beperkt onder zoek door leden van de juridische commissie van de Senaat. Inmiddels is bekend geworden dat Jimmy Carter een gesprek heeft gehad met de Libische vertegen woordigers in de VS, over de gijze ling in Iran. Het gesprek vond plaats negen dagen nadat veilig heidsadviseur Bizezinski met de Libiër had gepraat, door bemidde ling van Billy Carter. In de „volle dige opening van zaken" van de zaak-Billy Carter was over het on derhoud van de president met geen woord gerept. Siles maakte melding van bloedige moordpartijen op „mannen, vrouwen en kinderen" in het zuiden van het land en ander „beestachtige" schen dingen van de mens. De onderdrukking in Bolivia zou wor den geleid door de vroegere Gestapo- leider Klaus Barbie, de „beul van Lyon", die in Bolivia leeft onder de naam Klaus Altman. Hij werd twee maal bij verstek ter dood veroor deeld, maar Bolivia weigerde zijn uit levering. WASHINGTON (AP, Reu ter) Massale armoede, honger en ondervoeding, overbevolking en een ver dere vervuiling van water en lucht. Dat staat de we reld, blijkens een rapport van de Amerikaanse Aca demie van Wetenschappen te wachten. De academie heeft rapport uitge bracht aan president Jimmy Car ter. Deze heeft een presidentiële werkgroep ingesteld, die binnen zes maanden met beleidsaanbeve lingen moet komen. Het 800 pagina's tellende „Global 2000 report to the president" voor spelt een verdubbeling van de prijzen voor voedsel en energie binnen twintig Jaar, en het wijder worden van de kloof tussen arme en rijke landen. Dat, aldus de Aca demie van wetenschappen, ver groot de kans op internationale conflicten. Arme landen zullen niet blijven pikken dat ze voortdu rend het kind van de rekening zijn. Volgens de studie zal 90 procent van de bevolkingsgroei plaatsvin den in de derde wereld. In het Jaar 2000 zal de planeet aarde 6,4 mil jard mensen moeten bergen, en in 2100 zelfs 30 miljard. Om al die monden te voeden, aldus het rap port, moet de landbouwopbrengst per hectare fiks worden vergroot. Een aanzienlijke uitbreiding van het landbouwareaal zit er niet in (4 procent ls het maximaal haalba re). Een intensievere landbouw is alleen mogelijk door gebruik te maken van nieuwe technologie, die zwaar leunt op olie en gas. De dure brandstoffen zijn voor de ontwikkelingslanden nauwelijks te betalen. De academie voorspelt dat de ar men in Zuldoost-Aztë en Afrika in het jaar 2000 minder te eten zullen hebben dan nu. Het aantal hon gerlijders zal stijgen van een half tot drie miljard. Stelde de waterconferentie in Bu enos Aires nog vast dat met naar verhouding beperkte middelen het watertekort in de wereld kan worden opgelost, volgens de Ame rikaanse wetenschapsacademie wordt het gebrek alleen maar gro ter Dat is voor een deel te wijten aan het verdwijnen van de tropi sche regenwouden. Zeker twintig procent van de dier soorten, met name in die tropsiche regenwouden, wordt bedreigd met uitsterven Door het kappen van oerwouden en het uitputten van de bodem zal de woestijn verder oprukken. Het rapport moet, aldus de acade mie. niet worden gezien als een voorspelling, maar eerder als een tekening van wat ons te wachten staat, als er niet tijdig maatrege len worden genomen De Ameri kaanse regering is wat dat betreft, zo valt uit het verslag te lezen, tot nu toe tekort geschoten. Tenslotte wordt gezegd dat als er iets op het rapport valt aan te merken, het zou kunnen zijn dat het „te opti mistisch" is. En dat is niet iro nisch bedoeld Israëlische soldaten arresteren een vrouw die demonstreert tegen de omstandigheden waaronder Palestijnse gevangenen door de autoriteiten worden vastgehouden. WENEN (Reuter, UPI) De landen van NAVO en Warschau Pact hebben de eenentwintigste ronde van hun besprekingen over troepenbeperking in Centraal-Europa (MBFR) afgeslo ten zonder ook maar een begin van overeenstemming te hebben bereikt. Twee weken geleden diende het War schau Pact nog een nieuw plan in dat voorzag in de terugtrekking van 20.000 Russen uit Oost-Europa in ruil voor het naar huis terug gaan van 13.000 Amerikanen uit West-Europa, maar de NAVO-landen zien niet zo veel in zulke deel-akkoorden omdat het centrale probleem daarmee on aangetast blijft: de belde partijen verschillen namelijk nogal in de schatting van het aantal Russische militairen in Oost-Europa. De NAVO houdt het op 955.000, terwijl de Oost- europeanen zelf beweren, dat het er maar 805.000 zijn. Het Amerikaanse ministerie van de fensie heeft gisteren gezegd niets te weten van het bestaan van een nieu we Russische raket, de SS-38, die veel geperfectioneerder zou zijn dan de nu al zo gevreesde SS-20, waarvan de Russen er elke week een maken en die gericht kunnen worden op doelen in WestrEuropa. De SS-38 zou uitge rust zijn met vier onafhankelijk richt- bare kernkoppen. Vervolg van pagina 1 Ze stellen dat de gevangenen hun eigen leven in gevaar brengen door hun hongerstaking en daarom wei met geweid gevoed moesten wor- TEHERAN (AFP, Reuter) In Teheran zijn twintig Iraanse officieren geëxecuteerd die den Daarbij zouden ze niet mishan- betr0kken zouden zijn geweest bij een recente poging tot een staatsgreep. Een revolutionaire ^aëhs^e gevangwüswezen Vvoegde rechtbank sprak het doodvonnis uit. Onder de slachtoffers bevond zich een aantal piloten, daaraan toe dat gedwongen voeding geen enkel gevaar oplevert, zolang de In totaal zit meer dan 300 man min gevangenen zich niet verzetten. Hij tair personeel in Iraanse gevangenis wees op een eerdere gedwongen voed- sen op beschuldiging van het bera- seltoediening tijdens een hongersta- men van een coup. Eerder werden in king onder 250 Palestij nen in de ge- verband daarmee al vijf hoge officle- vangenis van Asjkelon, waarbij toen ren_ gedood. Ayatollah Khomeini heeft voor alle samenzweerders de> doodstraf geëist. Behalve de twintig militairen, von den ook nog tien andere Iranlërs de dood voor het vuurpeloton. Onder hen bevond zich de vroegere leider van de links-islamitische Modjahhed- dien, Taghi Sjahram, die ter dood werd gebracht omdat hij bij een in tern conflict drie tegenstanders in tijnse kwestie. De L^embt^er f'fe" ,°rgmf om het teven Thorn zei dat men geen eisen aan Israël kan stellen (terugtrekking uit bezet gebied) als daar geen garantie voor het bestaan van de staat tegen- Machmoed Rol>ati om samcn met over staat. niemand blijvende schade opliep. Tot zover onze correspondent De landen van de Europese Gemeen schap zullen geen enkele VN-resolu- tie steunen waarin het bestaansrecht van Israël niet expliciet erkend wordt. Dit zei de voorzitter van de Europese ministerraad gisteren tij dens de spoedzitting van de algeme ne vergadering van de Verenigde Na ties tijdens het debat over de Pales- nog acht mensen die beschuldigd wa ren van handel in verdovende mid delen. Niet alleen tegenstanders van het huidige regime, maar ook parle mentsleden lopen het gevaar van straf als ze zich enigszins kritisch opstellen tegen het regime. Mevrouw Azame Taleghani, afgevaardigde voor Teheran, moet voor een revolu tionaire rechtbank verschijnen, aan gezien zij de recente steniging van twee vrouwen in Kerman een daad heeft genoemd „die indruist tegen de islamitische rechtvaardigheid". Het tribunaal beschuldigt mevrouw Ta leghani van belediging van de autori teiten. De Iraanse president Bani Sadr is er nog steeds niet in geslaagd een pre mier te vinden die zowel voor hem zelf, als voor Khomeini en het parle ment aanvaardbaar is. Gisteren werd de aandacht opeens gevestigd op de onder-minister van binnenlandse za ken Mustafa Mir-Salim, die over de politie gaat. Deze had gisteren een ontmoeting met Khomeini, wat er overigens ook op zou kunnen wijzen dat hij de geestelijke leider verslag uitbracht van het onderzoek naar de recente bomontploffingen in Te heran. Twee buitenlandse journalisten, Carl Sorensen van de Deense televisie en Hami Sami uit Turkije, zijn overge bracht naar de beruchte Evin-gevan- genis in Teheran Ze werden tot dus ver vastgehouden in een hotelkamer in het Intercontinental. Beiden zou den voor Amerikaanse maatschappij en gewerkt hebben. Zij worden er nu van beschuldigd Amerikaanse spion nen te zijn. LONDEN, PARIJS (Reuter, AFP) - Een Brits-Franse militaire eenheid heeft gisteren het wettige gezag her steld op het eiland Espiritu Santo, dat zich eind mei eenzijdig onafhan kelijk verklaarde van de Nieuwe He- briden De militaire eenheid stond onder be vel van de commandant van een Frans parachutistenregiment. Tegen de militaire actie werd geen^ verzet geboden door de aanhang van rebel lenleider Jimmy Stevens, die op Espi ritu Santo een soort belastingpara dijs had willen stichten. Een woordvoerder van de Britse rege ring liet weten dat gestreefd wordt naar hervatting van de onderhhande- lingen tussen Stevens c.s. en de geko zen premier van de Nieuwe Hebriden. Walter Lini, die in de hoofdstad Vila op het meer naar het zuiden gelegen eiland Efate zijn domicilie heeft. Lini zou in dat kader garanties kunnen bieden voor de overwegend Frans sprekende minderheid op Espiritu Santo. De verwachting is dat de Nieuwe He briden, die onder gemeenschappelijk bestuur van Groot-Brittannië en Frankrijk staan, nu volgens plan op 30 juli onafhankelijk zullen worden. Het eilandenrijk gaat dan Vanuaatu heten. door J. den Boef Ij BOEKAREST Men praat hier niet graag over de problemen die Roemenië heeft om zijn nationale onafhankelijkheid te bewaren. Niette min staat vrijwel alles in dit land in het teken van de strijd om baas in eigen huis te blijven. Het is begrijpelijk dat men dit onderwerp liever onbesproken laat, omdat het heel gevoelig ligt en het weinig zin heeft om een groot buurland, waarmee men sterke ideo logische en niet minder belangrijke econo mische banden heeft, onnodig te irriteren. Roemenië wordt bij het positie kiezen op internationaal terrein al vaak genoeg ge dwongen om een houding aan te nemen die door andere socialistische landen met grote tegenzin wordt geaccepteerd Anderhalf jaar gelegen kon Roemenië zich nog veroorloven om demonstratief te weige ren zijn defensie-uitgaven te verhogen, om dat de Sowjet-Unie dat van alle lidstaten van het militaire Warschaupact verlangde. Deze weigering van president Ceausescu werd gevolgd door een rondreis door Roe menië, die gekenmerkt werd door een drin gend beroep op de bevolking om zich te allen tijde gereed te houden om het vader land te verdedigen. In dit opzicht kan Roemenië worden verge leken met Joegoslavië, dat in de afgelopen jaren reden meende te hebben om de bevol king voor te bereiden op een mogelijke Interventie naar het voorbeeld van wat in 1968 in Tsjechoslowakije gebeurde. Dat was in nog sterkere mate het geval nadat de Sowjet-invasie in Afghanistan was begon nen en de ziekte van president Tito een nieuwe en onzekere fase in het bestaan van de Joegoslavische federatie inluidde. Voor Roemenië gaat echter in mindere ma te dan voor Joegoslavië de veronderstelling op, dat de binnenlandse ontwikkelingen in dit land de Sowjet-Unie aanleiding zou kun nen geven om zoals in 1956 in Hongarije, m 1968 in Tsjechoslowakije en eind vorig jaar in Afghanistan militair tussenbeide te komen. President Ceausescu is nog altijd trouw in de leer en van enige werkelijke liberalisatie op politiek en economisch ge bied is weinig te merken. Strakke teugels De teugels worden strak gehouden in Roe menië om te voorkomen dat eenzelfde situ atie ontstaat als in Tsjechoslowakije ir 1968. Volgens Amnesty International word! daardoor het recht op vrijheid van menings uiting, pers en vergadering sterk ingeperkt Vooral leden van nieterkende vakbonden, mensen die godsdienstig actief zijn en dege nen die willen emigreren kunnen moeilijk heden krijgen met de autoriteiten. Uit het feit dat Roemenië begin vorig jaar een delegatie van Amnesty International ontving om de enkele maanden eerder door deze organisatie geuite kritiek op de nale ving van de mensenrechten in dat land te bespreken mag worden opgemaakt, dat de autoriteiten in Boekarest gevoelig zijn voor deze kritiek en de door Amnesty genoemde feiten niet zonder meer ontkennen. Zij zou den er goed aan doen, een tweede missie van de organisatie mogelijk te maken. Geen concessies Dit terzijde. Maar duidelijk is dat de bijna verbeten manier, waarop de Roemeense lei ding inmenging van buiten af probeert te voorkomen, de binnenlandse situatie nade lig kan beïnvloeden. Dat geldt ook voor de economische ontwikkelingen, die voor de handhaving van de nationale onafhanke- President Ceausescu in een open calèche in Londen, met koningin Elizabeth tijdens een staatsbezoek. Binnenkort bezoekt Ceausescu zijn Franse collega Valery Giscard d'Estaing. lijkheid van groot belang zijn. In de meeste socialistische landen kampt men met een lage arbeidsproduktiviteit. Roemenië maakt daar geen gunstige uitzondering op. Overigens is sinds het uitbreken van de Afghaanse crisis ook duidelijk geworden, dat Roemenië meer rekening houdt met zijn grote buurman dan in vele jaren het geval is geweest. Begin maart verklaarde president Ceausescu dat de samenwerking met de strijdkrachten van het Warschau pact zal worden versterkt en dat ondanks de weigering van anderhalf Jaar geleden tie defensie-capaciteit van Roemenië ver hoogd zal worden. Toch is het de moeite waard om na te gaan. hoe Ceausescu probeert zich onafhankelijk van de Sowjet-Unie en andere socialistische landen te blijven opstellen en geen wezenlij ke concessies te doen. Dat was het geval na het onverwachte bezoek, dat de minister van buitenlandse zaken van de Sowjet- Unie, Andrej Gromiko, begin februari aan Boekarest bracht, nadat Roemenië onom wonden de Sowjet-invasie in Afghanistan had veroordeeld. Ceausescu, die kort voor de komst van Gromiko de Roemeense delegatie bij de Verenigde Naties opdracht had gegeven om niet mee te doen aan de stemming over de motie betreffende Afghanistan, verklaarde ruim een week na het kameraadschappelijk bezoek van Gromiko dat „iedere daad van schending Van de onafhankelijkheid van volken en inmenging in hun binnenlandse aangelegenheid" de zaak van de ontspan ning ernstig zou schaden. Waaruit blijkt dat Roemenië niet wenste terug te komen op zijn eerdere veroordeling van de Sowjet- invasie. Om te bewijzen dat de contacten met de andere socialistische landen normaal zijn, begaf Ceausescu zich naar Bulgarije voor een ontmoeting met zijn Moskou-getrouw collega Todor Zjiwkow. Niet naar 'Parijs' Ondanks het bezoek dat de Sowjet-opper- bevelhebber van de troepen van de War- schaupact-landen, maarschalk Wiktor Kuli- kow, half april aan Ceausescu had gebracht (officieel ter voorbereiding van de viering van het 25-jarig bestaan van het militaire pact) liet Roemenië eind mei verstek gaan op de Parijse conferentie van Europese communistische partijen, die bedoeld was om alle partijen wat Afghanistan betreft, op één lijn te brengen. Na Kulikows bezoek zond Ceausescu een vriendschappelijke groet aan het bewind van Karmal tn Afghanistan, zonder over de „hulp" van de Sowjet-Unie te reppen. In de Roemeense partijpers werd echter naar aanleiding van het thema van de Parijse conferentie (Vrede en ontwapening) het feit gehekeld, dat „reusachtige raketten-bos sen. die tegen elkaar gericht zijn de meest agressieve krachten aanmoedigen tot gevaarlijke militaire avonturen" En daar werden zeker niet alleen Amerikaanse raketten mee bedoeld Ter gelegenheid van de begrafenis van pre sident Tito voerde Ceausescu een uitvoerig gesprek met de in Moskou niet geliefde Britse premier Margaret Thatcher. En terug in Boekarest trad hij op als gastheer van de Chinese premier en partijleider Hua Guo- feng Veelbetekenend was echter dat Ceau sescu een week later de Roemeense pre mier, Ilie Verdet. naar Moskou zond blijk baar om te verzekeren dat de samenwer king met de Sowjet-Unie in Boekarest toch nog hoog genoteerd staat. Opvallend was vervolgens dat Roemenië tot de mede-ondertekenaars behoorde van de verklaring van de Warschaupactlanden, waarin werd aangedrongen op de „volledige beëindiging van buitenlandse inmenging, gericht tegen de regering en het volk van Afghanistan, samen met het begin van de terugtrekking van Sowjet-troepen in over eenstemming met de verklaringen van dè Sowjet-Unie". (Moskou beschuldigt het Westen en enkele Arabische landen ervan zich te mengen in de interne zaken van Afghanistan.) Voor het eerst leek Roemenië het Sowjet- standpunt te steunen en leek het gehele Sowjetblok het over Afghanistan eens te Zijn. Roemenië hanteert echter een andere inter pretatie van deze verklaring dan zijn partr ners in het Warschaupact. Het is van me ning dat dé Sowjet-troepen uit Afghanistan teruggetrokken moeten worden, als wester se en Arabische landen beloven, hun hulp aan de Afghaanse rebellen te staken. Het gaat in de Roemeense visie dus niet over een „begin" van de terugtrekking van een „aantal" Sowjet-militairen, maar om alle Sowjet-troepen die meteen na die westerse en Arabische belofte teruggetrokken die^ nen te worden. Natuurlijk is Moskou op de hoogte van deze Roemeense interpretatie, maar de Russi sche leiders weten tevens dat deze interpre tatie de verklaring van het Warschau pact niet verandert. In die zin verandert de Roe meense houding ook niets aan de feiten in Afghanistan, namelijk de Russische bezet ting van dat land.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 7