Fietsroutes
druk gebruikt
Kritiek op Endegeest
is volkomen ongegrond
Wandelen langs monument en kaalslag
'Dwarsweg Centrun
nog steeds geen
bewezen noodzaak'
medewerker
sportredactie
UITGAAN
Directielid Lamijn van psychiatrisch ziekenhuis in Leiden:
Nederlander in
Suriname vast
Expositie in Haagse Pulchri Studio gecombineerd met wandeltochten
- Vrijdag ia juli i960
REGIO DEN HAAG
trouw/kwartet
Fietsers in Den Haag en Tilburg tevreden
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG De kilometers lange fietsroutes door Den Haag
en Tilburg voldoen goed. Fietsers tonen zich uiterst tevreden
en zijn vaak bereid een klein stukje om te rijden om op de als
veilig ervaren route te komen. Zij die de fietsroute kunnen
gebruiken om een dagelijkse bestemming als het werk te
bereiken, zijn meer gaan fietsen dan een paar jaar geleden.
Het ministerie van verkeer en water
staat heeft deze conclusie getrokken
uit de resultaten van een enquête
onder gebruikers van de fietsroute.
- Onderzocht is hoe intensief de routes
in Tilburg en Den Haag gebruikt wor
gden en wat fietsers er van vinden
Daarbij zijn geen grote verschillen
aan het licht gekomen tussen beide
steden.
De routes trekken fietsverkeer aan
dat zich over parallelwegen begeeft
Uiteraard maken fietsers die het
dichtst bij een route wonen daarvan
het neest gebruik. De onderzoekers,
stellen vast dat omgereden wordt om
de fietsvoorziening te bereiken wan
neer het doel of de herkomst zich
bevindt binnen een zone van circa 250
meter naast de route. Stukken van de
routes waar niet op een vrijliggend
fietspad, maar in verband met een te
geringe breedte van de straat op het
wegdek van het autoverkeer moet
worden gereden worden als hinderlijk
ervaren.
Zowel in Tilburg als in Den Haag
loopt de fietsroute vanuit buitenwij
ken door de binnenstad. De routes
worden echter niet erg intensief ge
bruikt door winkelend publiek op
weg naar het stadscentrum.
Tegenstand
Tilburg heeft een route van 5 kilome
ter aangelegd, die meer dan de Haag
se route het voordeel van „de kortste
weg" heeft. Den Haag heeft het ge
plande fietstracé van 10 kilometer
lengte nooit helemaal aangelegd om
dat de tegenstand van winkeliersor
ganisaties te groot werd. Men kwam
daardoor niet verder dan een fiets
route van 6,5 kilometer
Een stuk van de fietsroute in Den Haag
Het ministerie van verkeer en water
staat houdt nog steeds staande dat er
geen verband is aangetoond tussen
dalende omzetten van middenstan
ders en het feit dat winkeliers een
fietspad voor de deur hebben gekre
gen. Er wordt nog onderzoek inge
steld naar de veiligheid van de fiets
routes en de technische vormgeving.
De ervaringen in Den Haag en Til
burg kunnen volgens het ministerie
goed benut worden door andere ge
meenten in ons land Volgens woord
voerder Van Vulpen is er sinds 1975
een sterk groeiende belangstelling bij
gemeentebesturen voor grotere pro
jecten waarbij de fietsvoorzieningen
worden verbeterd. Hij zei verder te
menen dat er nog weinig gesneden is
in subsidies voor aanleg van betere
fietsvoorzieningen. Gemeenten kun
nen bij het ministerie tachtig procent
terugkrijgen van de kosten die zijn
gemoeid met aanleg van fietspaden.
Van een onzer verslagge
vers
DEN HAAG De nota
„Op weg naar een auto
loze binnenstad", opge
steld door de Haagse
wethouder van Verkeer
en Vervoer C. J. Nyqvist,
geeft geen duidelijkheid
over de beperking van
het doorgaande verkeer
in de binnenstad. De ge
meenteraad had wel om
zo'n nota gevraagd toen
eind 1977 de eventuele
aanleg van de Dwarsweg
door Centrum-Zuid ter
sprake was. Tot deze
conclusie komt het Ste
delijk Verkeerscomité in
de reactie op de discus
sienota van wethouder
Nyqvist, die is gericht
aan de leden van de ge
meenteraad.
Zoals bekend, vindt de wethouderl
noodzakelijk dat die Dwars»
wordt aangelegd als de gemeen
raad van oordeel blijft dat de Gri
Marktstraat voor autoverkeer c
moet
Als eerste meent het Verkeerscorn
dat het uitgangspunt van de m
geen recht is gedaan Het ondera
was gericht op het „autoloos" mali
van de binnenstad, terwijl in de r*
de conclusie wordt getrokken dat<
bijna onmogelijk is Voorts schii
het comité dat aan die conclusie g
onderzoek ten grondslag ligt;
amendement Bol. waarin de raj
vraagt om een onderzoek naar mot
lijkheden om het binnenstadsverke
te beperken is niet uitgevoerd, i
concludeert Nyqvist dat beperkii
niet mogelijk is en daarom „legt
dit raadsbesluit naast zich neer"
schrijft het comité.
Of de Haagse gemeenteraad op bas
van deze nota een evenwichtig
sluit kan nemen, wordt door hete
mité sterk betwijfeld Zij pleit er va
om alsnog een uitgebreid onderz®
in te stellen, waarbij ook experime
ten ter bevordering van openbaj
vervoer en langzaam verkeer moeie
worden uitgevoerd. In de notai
daarmee geen rekening gehoudens
dus het comité.
Trouw zoekt
De zaterdagsporiredactie van dag
blad Trouw zoekt voor het komend
voetbalseizoen een actieve mede-
werker(ster) Het werk dat op hem of
haar ligt te w^hten moet deels in
Rotterdam, deefc in Amsterdam wor
den verricht.
èchrijf naar of informeer bij:
zaterdagsportredactie dagblad
Trouw, postbus 948, 3000 AX Rotter
dam. Telefoon 010-134877
Van een onzer verslaggevers
OEGSTGEEST In het psychiatrisch ziekenhuis Endegeest in Oegstgeest vinden dubieu
ze handelingen plaats en worden achteraf betreurde beslissingen genomen, die zich aan het
zicht onttrekken of vergoeilijkt worden door te wijzen op de vaak moeilijke werksituatie.
De feilen zijn echter niet van structurele aard en beslist niet aan de orde van de dag.
FILMS IN OEN HAAG
'APÖLLO 11460340) De sheriff ziet ze vliegen 2 30
7. 9.15. ZO. 2. 4 15 7 9 15. a l APOLLO 2 <460340)
Cactus Jack: 2. 7.30. 9.45. zo 1.30. 7.30. 9.45, a l
ASTA (463500): De bruid van de Hulk 2.7.9 30.ZO.
1.30. 4 7. 9 30, 12 jr BIJOU (461177) do en vrij
STRAIGHT TIME. za. zo. ma AU the President s
rh^n. dl. en wo. Agatha: 2. 7.15. 9.45, zo. 1 45. 4.15.
,7.15,.9.45, 12 jr CALYPSO (463502) Shame of the
jungle 2.15. 7 15, 9 30, zo. 1 30. 4. 7 15. 9 30. 16 jr.
BABYLON (471656): Star trek 2.7. 9 30. zo. 1.30. 4.
7. 9.30. a.l. BABYLON 2 (471656) De sheriff ziet ze
-vliegen: 2.30. 7 15, 9 45, zo. 2. 4.15, 7.15. 9.45. a.l.
UABYLON 3 (471656) Midnight express: 7. 9 15.16
jr. CAMERA (467200): De Tien Geboden 1 45.7 45.
a-L CINEAC 1 (630637) De linkshandige uitzend
kracht 2, 6.45, 9.30. zo. 1.15. 4. 6.45. 9 30. aJ.
CINEAC 2 (630637): Ten 6 45, 9.30, 16 Jr Lady en
de vagebond 1 30. 3.30. a.l CINEAC 3 (630637)
Last tango in Paris 6.45, 9 30.16 jr Pinkeltje 2 15.
а.1 CORSO (467200) Tom Hom. 1.45. 6.45. 9 15. zo
1 15. 4. 6 45. 9 15. 12 jr DU MIDI (855770) The
Sting 8.15, vr za. 7. 9 30. zo 3 30. 7. 9 30. 12 jr
EURO CINEMA (667066) t is een gekke, rare
tjplle. dwaze wereld za. zo wo 3 45, 7 45. ov dagen
145 7 45 a l METROPOLE (456756) De vrek 2.
-6.45. 9.30. zo. 1 15. 4. 6.45, 9.30. a 1 METROPOLE
<456756) De zwarte hengst 2. 6 45. 9 30. zo 1.15. 4.
б.45. 9.30. 12 jr. METROPOLE 3 (456756) Laura:
2. 6 45. 9.30. zo 1 15. 4, 6.40. 9.30, 16 jr METROPO-
1E 4 (456756) The fog: 2, 6 45. 9.30. zo. 1 15. 4, 6 45.
,9.3Q. 16 jr. METROPOLE 5 (456756) Midnight,
Cöwboy: 2. 6.45. 9.30. zo. 1.15, 4. 6.45, 9.30, 16 jr;
ODEON 1 (462400): The sound of music 1 30. 8.00,
-a.l-. ODEON 2 (462400): Twee door het dolle heen
2, 645. 9 15 zo. 2. 4.30, 6 45, 9 15. 12 jr ODEON 3
(462400): De vrijbus: 2. 6 45, 9.15, zo 1 45.4 15.6.45.
"9 15. a.l ODEON 4 (462400): Vrouwen van Parijs
1.45. 4.15. 6 45. 9 30. zo. 1 45. 4 15. 6 45. 9 30. 16 jr
ODEON 5 (4624001 De Muppet film 1 45. a l
Casablanca 6 45. 9 30. 16 jr LE PARIS (656402)
De Peep Throat 12. 1 45. 3 30, 5 15. 7 845. zo
vanaf 1 45. 18 jr LE PARIS 2 (656402) Hete
heerlijkheden 12 15. 2. 3 45. 5 30. 7 15. 9. zo vanaf
2. 18 jr LE PARIS 3 (656402) Bleu Extasy 12.30.
215.'*. 5 45. 7 3D. 9 15, zo vanaf 2 15. 18 jr PASSA
GE (460977) Zombies 2. 7. 9 30. za zo 1 30. 4. 7.
9.30. 16 jr STUDIO 2000 (542288) Kramer versus
Kramer 2. 7. 9 30. a l UITKIJK K(542288) Ameri
can gigolo 7. 9 30. 16 jr
FILMS IN DELFT
J?JTY (015-123251Kramer versus Kramer 2.30. 7.
V». a I CITY SELECT (015 123251) Ten 8 15. 16
jr.-fPopeye s dolle avonturen 2 15, a.l DOELEN
KjftO (015-126752): Moonraker: do Vm za. 7 9.15,
zd£5.30. 12 jr De twaalf veroordeelden ma di wo
20.15. 16 jr DELFIA (015-123855): The fog. 7. 9 15.
*16 jr Jungle boek 2 30. a.l. FLORA (015-120814)
Intieme pomorelaties: 7, 9.15. zo. 2.30. 7, 9.15, 18 jr.
STUDIO D (015-123280) Star trek 1 20. 7.9 15. a l
FILMS IN LEIDEN
LIDO 1 (071-194130) Hardly working 14 30.7.9 15.
Zf. 230. 4 45. 7. 9.15. a I LIDO 2 (071-124130) The
spy who loved me 2 30.7.9 15. zo 2 30.445.7.9 15.
12 Jr LIDO 3 (071-124130). Au clair de femme 7.
9 15. 16 jr. The love bug" 2 30. zo 4 45 a.l. LUXOR
(071-121239) Azen zijn troef 2 30. 7. 9 15. zo 2 15.
4.30. 7. 9 15. 12 jr STUDIO (071-133210) Kentucky
fried movie 7.9 15 16 jr Superster Goofy 2 30, zo
4-45. a.l. CAMERA (071-124919) Kramer versus
Kramer 7. 9 15. 12 jr Pinkeltje 2.30. zo. 2. a.l.
TRIANON (071 123875) De vrek 2.30. T, 9.15, zo.
2.-15. 4.30, 7. 9.15, a l REX (071-125414): Ze noemen
haar Marie Matras 2.30. 7. 9.15, zo 2 30, 4.15, 7.
»-«. >6 F
TENTOON
STELLINGEN
DEN HAAG CIRCUSTHEATER Jaap Dannen-
buis. schilderijen tot 1 sept CONGRESGE-
BPUW Manjke Rietbroek-Isbrücker. schilderij
en. tot 17 aug GALERIJE M Leo Neervoort.
schilderijen, tot 17 aug GEMEENTEMUSEUM
Fotografie in Japan, tot 21 juli Vrouwen op de
bres. tot 1 januari toen ik jullie leeftijd had.
jeugdtentoonstelUng LETTERKUNDIG MU
SEUM Hans Andreus tot 30 aug MEERMANNO-
WESTREEN1ANUM Koos Speenhoff, tekenin
gen tol 1 sept MUSEUM VAN HET ONDER
WIJS Een ogenblik Mexico, foto's van Ron van de
ftooij. tot 30 sept PANORAMA MESDAG De
Zevenster, kunstkring aquarellen, tekeningen en
wandkleden Enk Land. schilderijen, aquarellen,
tekeningen, tot 21 juli
DELFT HET PRINSENHOF Oranje-blanje-
bleo. schilderijen, foto's en voorwerpen, tot 1 sept
SÈELE: Rinne Mervel, etsen, 'tekeningen, tol 20
juli. TH DELFT De wereld van het station, tot 3
aug.
LEIDEN ALFART Spaanse volkskeramiek.
LANGE MARE Peter de Ru. tekeningen. Roger
Busschot, etsen. Lies Stork, sieraden. Peet
Hbemskerk. keramiek. Marjan Monteba. kera
miek
DAGELIJKS
DONDERDAG 17 JULI
DEN HAAG CIRCUSTHEATER The Bluebell
Girls Hello Parts. 20 30 uur GROTE KERK Piet
Wiersma. orgel pauzeconcert. 12 45 uur GROTE
KERK Dali blaaskwintet. zolder concert 19 45.
VRIJDAG 18 JULI
DEN HAAG CIRCUSTHEATER The Bluebell
Girls: Hello Paris. 20 30 uur. ST JACOBSKERK
cVinstiaan Ingelsi. orgel. 20 15 uur PROMENADE
Poppenkastvoorstelling op de promenade in
Sbheveningen bij de Pier, 13 00 en 17 00 uur Om
STOfTuur is er vuurwerk vanaf de Pier
Dit schrijft de waarnemend directeur
van het psychiatrisch ziekenhuis,
A.J Lamijn. in antwoord op een on
gemeen felle open brief van het Leid-
se oud-raadslid voor de PvdA me
vrouw J Hes. In de bewuste brief
stelt mevrouw Hes Endegeest voor
als een gevangenis waar zich allerlei
onverkwikkelijkheden afspelen, en
waar rechteloze patiënten zelfs we
tenschappelijke experimenten niet
bespaard zouden blijven.
Op verzoek van de speciaal voor En
degeest ingestelde raadscommissie
(het psychiatrisch ziekenhuis ligt wel
liswaar op Oegstgeests grondgebied,
maar valt onder de verantwoordelijk
heid van Leiden) heeft Lamijn een
zeer uitvoerig stuk opgesteld, waarin
hij ongevraagd ook ingaat op de mo
gelijke oorzaken van de door Hes
gesignaleerde misstanden.
Verklaren
In zijn stuk zegt Lamijn het eens te
zijn met de ontwikkeling dat psychia
trische ziekenhuizen permanent
moesten verklaren waar zij nu eigen
lijk mee bezig zijn. Lamijn: „Zo bie
den onnodige hiërarchische verhou
dingen. slechte communicatiemidde
len, ondoelmatige inperking van vrij
heden en gebrek aan maatschappelij
ke openheid allerminst ingrediënten
waar een milieu, dat zichzelf als the
rapeutisch wenst te kwalificeren, op
kan teren". Conclusie: die zaken moe
ten bespreekbaar en open zijn.
Daarnaast wijst Lemijn op het ge
vaar dat de gegevens die naar buiten
komen in een verkeerde contexst ge
plaatst worden, wat onzekerheid bin
nen het ziekenhuis tot gevolg heeft en
er buiten een foutief beeld van de
gang van zaken in het ziekenhuis
ontstaat. Hiermee doelt Lamijn ken
nelijk op de opsomming van negatie-
PARAMARIBO (ANP) De twee
vrijgelaten personen, onder wie de
Nederlander Krol. dié ervan verdacht
worden een aandeel te hebben gehad
in de voorbereidingen van een tegen-
coup in Suriname zijn opnieuw gear
resteerd. De rechter-commissaris in
strafzaken had hen woensdag op vrije
voeten gesteld, maar de nationale mi
litaire raad heeft hen weer laten op
halen omdat die hen als staatsge
vaarlijk beschouwt.
ve gebeurtenissen binnen Endegeest
van mevrouw Hes al wordt zij niet iet
met name genoemd.
Voor de zekerheid sluit de waarne
mend directeur niet uit dat dergelijke
negatieve geruchten ook om een ge
heel andere reden buiten de poort
van het ziekenhuis verzeild raken.
Lamijn oppert dat het mogelijk te
wijten is aan het nogal chaotisch ver
lopend democratiseringsproces van
de laatste jaren, waardoor er naar
zijn zeggen een oerwoud van overleg
situaties is ontstaan. Naar zijn idee
gaan mensen die gefrustreerd zijn
door vergadermoeheid, het gevoel
toch niet in de besluitvorming te wor
den betrokken en de door het „oer
woud" verstopte communicatiekana
len, zoeken naar andere wegen om
hun verhalen kwijt te raken.
Waarheid
Met deze uitlatingen suggereert La
mijn in alle duidelijkheid dat me
vrouw Hes haar informatie uit derge
lijke bronnen heeft opgevangen, en
daardoor een onzuiver beeld heeft
gekregen van de situatie binnen En
degeest. Lamijn toont dat ook aan.
Twee voorbeelden die mevrouw Hes
aandraagt met de bedoeling aan te
tonen dat patiënten die zich agressief
gedragen in een isoleercel worden ge
plaatst omdat er gebrek is aan perso
neel, wordt door de plaatsvervangend
directeur pertinent ontkend. Juist
door verkleining van de opname-af
delingen en een grotere personele be
zetting is de agressiviteit afgenomen
en wordt aanmerkelijk minder geïso
leerd, merkt hij gepikeerd op.
Verholen weet Lamijn dan op te mer
ken dat mevrouw Hes in haar open
brief wel meer een loopje neemt met
de waarheid. Zo is daar bijvoorbeeld
de opmerking van mevrouw Hes dat
door personeelsgebrek zes weken niet
buiten kwamen. Lamijn stelt daar
tegenover dat onderzoek heeft uitge
wezen dat die termijn niet langer
geweest kan zijn dan een week, en dat
mevrouw Hes zes weken wel „bij wij
ze van spreken" geweest zullen zijn.
De aanval van de open briefschrijf
ster met betrekking tot de willekeur
waarmee in Endegeest omgespron
gen zou worden met het plaatsen van
mensen in een gesloten afdeling,
voorziet Lamijn van een algemeen
commentaar. „De deuren worden ge-
De ingang van het door het ex-raadslid mevrouw Hes in opspraak gebrachte psychiatrische ziekenhuis Endegeea
opend voor vrijwillig opgenomen pa
tiënten als zij dat willen, tenzij dat
een gevaar oplevert voor hemzelf of
hun omgeving". Van een gevangenis
kan wat Lamijn betreft dus geen
sprake zijn.
Platspuiten
De procedure van het in bewaring
stellen (waar later de rechtbank nog
over moet beslissen) duurt slechts
een uur. Er wordt over de verandering
in status van de patiënt voldoende
informatie verstrekt zo meent de
tweede man op Endegeest. In bewa-
ringstelling geeft niet het formele
recht ongewild medicijnen toe te die
nen. maar als de patiënt een ge
vaar Daarbij stelt Lamijn stellig
vast dat het medicamenteuze beleid
in het ziekenhuis aah de voorzichtige
kant is. en er van „slikken of een
spuit geen sprake is.
Eens is Lamijn het met mevrouw Hes
als het gaat om de bescherming van
de privacy. De pasfoto's die gemaakt
worden vormen naar zijn opvatting
inderdaad ,een controversieel pro
bleem, en zal ter discussie gesteld
moeten worden. Over de verdachtma
king van Hes als zou men op slinkse
wijze bloed aftappen van patiënten
om daarmee wetenschappelijk om
zoek te verrichten heeft Lamijn
goed woord over. Het gaat
slechts om routine onderzoekei
dus de schrijver van het stuk.
De klacht van mevrouw Hes da
tiënten geen normaal seksueel
tact kunnen hebben in het zie
huis, gooit Lamijn op het feit dal
ziekenhuis daar niet op gericht is.:
zegt er van overtuigd te zijn dat
kwestie ook in zijn algemeenheid
ihengde paviljoens) in de toekom
wel opgelost kunnen worden als
nieuwbouw van Endegeest gerei
seerd is
DEN HAAG Den Haag is de
afgelopen vijftig jaar aanzienlijk
van uiterlijk veranderd en lang niet
altijd in haar voordeel. Dat is
duidelijk te constateren op de
tentoonstelling 'Wandelen binnen
de Singels', die vanaf heden te zien
is in Pulchri Studio aan het Lange
Voorhout. Bij de expositie, die is
samengesteld door het
Gemeentearchief, wordt een folder
uitgereikt als richtlijn voor een
drietal wandelingen door de
binnenstad van Den Haag.
Zestig tekeningen, die in de eerste
helft van onze eeuw werden
gemaakt, vormen de basis van deze
tentoonstelling Het zijn niet alleen
tekeningen van monumentale
panden, mooie straten en rustige
hofjes. Ook alledaagse en
armoedige plaatsen zijn
kenmerkend voor een stad als Den
Haag.
Naast deze tekeningen heeft
archieffotograaf Paul Kempff,
zoveel mogelijk vanuit het
gezichtspunt van de tekenaars, de
stukjes Den Haag opnieuw in beeld
gebracht. Soms zijn ze verfraaid,
soms zijn ze onherkenbaar, maar m
veel gevallen zijn ze 'herkenbaar
veranderd'..
Volgens het Gemeentearchief krijg
je de beste indruk van alle
veranderingen door er gewoon
langs te lopen. Daarom zijn er drie
wandelingen uitgezet, die voeren
langs de huizen, straten, pleinen en
hofjes, die de Pulchri-bezoekers al
op tekeningen en foto's gezien
heeft. Op zo'n wandeling is alles te
zien in samenhang met de
omgeving, die medebepalend is
voor de sfeer en soms wel, soms niet
mee veranderde.
Deze wandelingen zijn dan ook
geen stadswandelingen geworden,
die de wandelaar alleen het mooie
en interessante van de stad laten
zien en daarover ook zoveel
mogelijk informatie geven.
Gerestaureerde monumenten, maai
Een aquarel uit 1930 van de Lutherse Burgwal door K. Rietbroek
ook hoogbouw en kaalslag komt de
wandelaar tegen
Elke tocht duurt ongeveer een uur
en is uitgezet in een bepaald gebied
binnen de zogenoemde
singelgrachten lo a. Mauritskade.
Koninginnegracht, Bierkade en
Lijnbaan). Deze maakten deel uit
van de nooit voltooide
vestingswerken. die prins Maurits
in het begin van de zeventiende
eeuw voor Den Haag liet
ontwerpen.
De eerste tocht loopt ruw gezegd
door het oude hofgebied (de
Voorhouten), de tweede wandeling
voert naar de kern van het oude
dorp Die Haghe, waarin het
een foto van nu.
gerestaureerde Oude Raadhuis aan
de Groenmarkt, maar ook de
kaalslag en toekomstige kaalslag in
het gebied rond de Torenstraat.
Tenslotte is er nog een trip door het
gebied, waaraan het begin van de
19eeuw de Haagse nijverheid was
gevestigd. Alleen de straatnamen
herinneren daar nog aan. Hier krijgt
de deelnemer aan de wandeling de
enigszins onthutsende ervaring te
lopen tussen torenflats, die staan
waar zich nog maar twintig jaar
geleden een vervallen maar
karakteristieke buurt bevond,
aldus het Gemeentearchief
De tentoonstelling in Pulchri duur!
t/m 11 september en is dinsdag t/m
zaterdag van 11 tot 17 uur en
zondag van 13 tot 17 uur geopend