De onvermijdelijke derde in Amerika
INNEMEE BV
P
•w
egondheid
PAAGMAN
m
Samenzweerders Iran
wacht 'hard' proces
Arabieren
dreigen
Nederland
C?
NS mogen voor 345 miljoen extra rijtuigen kopen
ADVERTEREN IN DE KRANT.
U MOET TOCH OOK UW BROOD VERDIENEN.
Zuiver scheerwollen dekens
Bedbank
4.50
17.-
4.50
Vendomatic
koelkast 7910
TEL. 070/60.39.05
Vakantlebezorgers/sters
tijdelijke
bezorgers/sters
Wacht niet te lang!
OPRUIMING
SLOET
Elmlor shirts
OPRUIMING
YAMAHA
Firma J. Schilder
Verse en gerookte
iJsselmeer paling
Een
goede
encyclopedie
er*-
Trim u fit ga fietsen
„Renzo", Altingstraat 223
Telefoon 070-835697
Kinderen zijn kinderen
Waarschuwen is niet gene*
Hou ze in de gaten!
Inlichtingen
over deze rubriek:
tel. 070-46.88.64
DONDERDAG 17 JULI 1980
TROUWKWARTET
door J. W. Schutte Nordholt
Carter en Reagan hebben het
er allebei op aangelegd om als
buitenstaanders het Witte
Huis binnen te komen en
Carter is dat zoals men weet
al een keer gelukt. Maar ze
doen dat allebei via de
gevestigde partij
organisaties, want ze zijn niet
to puur en onbevangen
buitenstaanders dat ze niet
«reten dat carrière alleen
mogelijk is via de bestaande
systemen, en daar nestelen zij
zich dus in en worden er dan
ook in ingekapseld.
Het Amerikaanse twee-partijen-
systeem is zo mogelijk nog
vermolmder en trager dan het
Engelse, het is niet aan principes
gebonden, men kan eventueel
beweren dat de Republikeinen
conservatiever zijn dan de
democraten (maar niet overal) maar
de verschillen zijn niet zo groot.
Beide partijen hebben een
conservatieve en een progressieve
vleugel en eigenlijk een hoogst
ingewikkeld systeem van facties en
kongsi's, een wirwar van locale en
landsbelangen, en eigenlijk zou de
echte buitenstaander zich niet eens
in die doolhof moeten willen wagen.
Eigenlijk zou hij een derde partij
moeten stichten en als een reinigende
storm opsteken en de Augiasstal van
Washington schoonvegen
Derde partij
Omdat Amerika een idealistisch land
is, of tenminste een geweldig aantal
idealistische individuen telt die vol
met mobiliteit en motivatie zitten,
om een paar modewoorden te
gebruiken, is er niet één derde partij,
maar heel wat. Dat is ook altijd al zo
geweest, de eerste derde partij stamt
al van 1826 en was speciaal tegen de
Vrijmetselaars gericht. Sindsdien
hebben voortdurend weer energieke
dromers derde partijen gesticht,
steeds natuurlijk met de hoop om
succes te hebben, dat wil zeggen één
van de twee bestaande partijen te
verdringen. Eén keer is dat ook
gelukt, in de tijd dat het land
verscheurd werd door de strijd over
de slavernij, ging één der twee
gevestigde partijen, namelijk de
Whigs, ten onder, en een derde partij,
de Republikeinen, nam haar plaats in
(1854-1856). Maar in het algemeen
bleek het bestaande systeem te sterk,
heel wat derde partijen zijn er op stuk
gelopen. Wat hun allereerst ontbrak
was een goed-gewortelde, goed
vertakte organisatie en daarom
slaagden ze er zelden in meer dan tien
procent van de stemmen te
verwerven. Dat is in feite maar
driemaal gebeurd, in 1892 toen de
Populisten grote opgang maakten, in
1912 toen Theodore Roosevelt uit de
Republikeinse partij stapte met zijn
Nationale Progressieven, en in 1924
met de Progressieven van Robert La
Follette.
Derde partijen zou men in twee
soorten kunnen verdelen, die welke
rond een principe ontstaan, zoals de
gemelde Populisten, zoals trouwens
ook de Republikeinen in 1854, en die
welke rond een leider
samendrommen, zoals Theodore
Roosevelt in 1912, Robert La Follette
in 1924, Eugene McCarthy in 1968 en
nu in 1980 John Anderson. De eerste
soort houdt het gemiddeld langer uit)
zoals men kan zien aan zulke
permanente maar ook permanent
kwijnende partijen als de Socialisten,
de geheelonthouders-partij en
dergelijke. De tweede moet het
hebben van het charisma van de
leider en natuurlijk ook van de
eventuele onvrede met de
kandidaten der gevestigde partij en.
Aanklacht
Wat alle derde partijen behalve die
uit het zuiden, zoals de Dixiecrats
van 1948 verbindt is de
hervormingsgezindheid. Hun
optreden is altijd bedoeld als een
aanklacht tegen het systeem. En
omdat dat systeem zijn wortels heeft
in het Oosten, in Washington en de
hele oostkust, is de herkomst der
hervormers haast altijd het Westen,
in het bijzonder het Middenwesten,
dus de staten rond de Grote Meren,
zoals bijvoorbeeld Indiana. Illinois en
Wisconsin, en de daaraan grenzende
prairie staten Minnesota, Iowa en
Nebraska. Daardoor heeft de
Amerikaanse progressieve beweging
vaak iets provinciaals gehad, was de
progressief op het locale niveau maar
bang voor federale bemoeienis en
helemaal voor internationale
verantwoordelijkheid. De worsteling
om tot een bredere visie te komen
treft men bij alle bekende
representanten van het
Middenwesten, mannen als Bryan,
Norris, La Follette en zelfs een
beroemd historicus en hervormer als
Charles A. Beard, die uit Indiana
kwam.
Vervreemden
De huidige derde partij kandidaat
John Anderson vertoont ten dele
hetzelfde beeld. Hij komt uit
hetzelfde gebied, is geboren en
getogen in RockTord in
noordwestelijk Illinois (ten westen
van Chicago). Locaal progressief was
hij, zodra hij in het Huis van
Afgevaardigden terecht kwam.
twintig Jaar geleden (want een echte
buitenstaander is hij natuurlijk niet,
al werpt hij zich wel zo op) eerder een
conservatief, zo bang voor federaal
ingrijpen dat hij tot de conservatieve
Republikeinen gerekend moest
worden. Maar, net als George Norris
indertijd, veranderde hij in het
Congres, begon steeds meer het
nationale aspect van de problemen te
onderkennen en werd een „liberal."
Dat wil zeggen, hij koos voor zulke
echt progressieve programmapunten
als federale hulp aan het onderwijs,
steun aan de burgerrechtwetgeving,
sociale wetgeving en dergelijke. Hij
begon daardoor te vervreemden van
de harde en wezenlijk conservatieve
kern van zijn partij, en het was
eigenlijk niet zo'n verrassing dat hij
tenslotte zijn eigen weg ging. Hij was,
net als indertijd de ..liberal"
burgemeester van New York, John
Lindsay, te progressief om het
Republikeinse kiezersvolk te
representeren, ook al bleef hij nog
lang protesteren tegen teveel federale
macht.
Dat doet hij nog wel, speciaal nu hij
van „insider" buitenstaander is
geworden, verzet tegen inderdaad
wanstaltig gegroeide bureaucratie is
een redelijk en vooral een populair
programmapunt, maar het betekent
natuurlijk niet zoveel in een zo diep
en breed geworteld systeem. En
trouwens, tenslotte moet John
Anderson het niet hebben van wat hij
zelf wil of voorstelt, maar vooral van
de afkeer die het publiek lijkt te
hebben van de andere twee
kandidaten. Dat is niet zo'n
aantrekkelijk vertrekpunt en
Anderson maakt zich nu op om zijn
eigen gezicht te laten zien. Het lijkt
hoogst onwaarschijnlijk dat hij
daarmee de verkiezingen kan winnen,
zelfs niet zeker dat hij de tien procent
overschrijdt, maar misschien hoopt
hij dat hij genoeg kiesmannen
verzamelt om één der andere
kandidaten de meerderheid te
onthouden. Dan zou de verkiezing
plaats moeten vinden in het Huis van
Afgevaardigden, volgens de
ingewikkelde procedure die de
grondwet voorschrijft. Daar zou dan
per staat gestemd moeten worden en
dan zou alles mogelijk zijn. Maar dat
is sinds 1824 niet meer gebeurd.
Dit is de derde en laatste
beschouwing in een serie van
drie over de Amerikaanse
verkiezingen. De voorgaande
artikelen stonden in de kranten
van 14 en 15 juli.
TEHERAN (Reuter, AP, UPI) Iran is begonnen aan de
berechting van de deelnemers aan de vorige week verijdelde
samenzwering tegen de regering. Ayatollah Beheshti zei dat
een aantal samenzweerders zeker de doodstraf zal krijgen.
Om nog op de vlucht zijnde deelnemers aan het complot te
kunnen pakken hebben de autoriteiten van Iran de grenzen en
het luchtruim voor een aantal dagen gesloten.
het is gebeurd en de doeltreffendheid
van de maatregel.
Dinsdagavond maakte de staatsradio
bekend dat de afsluiting voor zeven
dagen zou gelden op gezag van de
procureur-generaal, om ontsnappin
gen naar het buitenland te voor
komen.
Later na een bijeenkomst van de re
volutionaire raad, deelde het kabinet
van president Bani-Sadr mee dat de
maatregel voor maar 48 uur zou
gelden.
SCHIPHOL (ANP) De Nederlandse
Spoorwegen hebben van minister
Tuijnman van verkeer en waterstaat
toestemming gekregen 220 extra rij
tuigen te kopen. Hiermee is een be
drag van 345 miljoen gulden gemoeid.
Dit heeft het ministerie van verkeer'
en waterstaat gisteravond bekendge
maakt.
Het extra materieel is volgens het
ministerie met name bedoeld voor de
Schiphollijn en de Veenendaallijn
Zoals bekend zullen eind mei 1981 de
eerste reizigers tussen Schiphol en
Leiden per trein kunnen reizen De
Veenendaallijn is een oude spoorweg
verbinding vanaf Utrecht in de rich
ting Veenendaal, die half 1981 op
nieuw voor passagiersvervoer in ge
bruik zal worden genomen.
Volgens het ministerie is het extra-
materieel ook noodzakelijk om de
voortgaande groei in het reizigersver-
voer per trein op te vangen. Eind 1979
gaf minister Tuijnman al zijn toe
stemming voor de aankoop van veer
tig extra rijtuigen in verband met
deze vervoersgroei. Toen werd nog
verwacht dat de jaaromzet in passa
gierskilometers zou stijgen tot 8.5
miljard per jaar.
Vervolg van pagina 1
Geen der westerse landen heel
feitelijke annexatie van Oost-Jei
lem erkend. Nog op de Europese
conferentie in Venetië, vorigema
hebben de negen EG-landen zich
drukkelijk uitgesproken tegen
verandering van de status van,
zalem
Zo Nederland ooit zou toegeven
het Arabische verlangen om de
bassade te verplaatsen, danbied
Israëlische plan de annexatie
Oost-Jeruzalem en het vestigen
premier Begins kantoor hier i
schijnlijk de meest geschikte ai
ding. Maar hetligt voor de han<
de Nederlandse regering hiertoe
gemakkelijk zal overgaan, omda
in brede lagen zal worden ai
merkt als buigen voor Arabi
druk.
Niet alleen vanwege de ambassaj
Jeruzalem maar ook door hetfeii
Nederland sinds de zesdaagse oj
in Israëlische diplomatieke bel*
behartigt in Polen en in de
Unie, die als het grootste joodse
gratieland kan worden beschi
neemt Nederland in de wesl
reld een uitzonderingspositie
derland was bovendien het ei
rechtstreeks betrokken land
door de Arabische wereld zo
schuwde Israëlisch-Egyptisc'
kaanse besprekingen over Pi
se „autonomie" zijn gehoudt
ministerie van buitenlandse
Den Haag had gisteren gei
mentaar op het bericht over
bische dreigement.
President Bani Sadr verklaarde giste
ren na een gesprek van een half uur
met ayatollah Khomeini dat een aan
tal beklaagden „vandaag of morgen"
in Iran een uitdrukking die bete
kent „zeer binnenkort" berecht zou
worden. Hij voegde eraan toe dat
men „krachtig" zou handelen een
standpunt waarvan is gezegd dat het
door Khomeini wordt gedeeld. Aya
tollah Beheshti zei dat de rechtbank
bewijsstukken zou krijgen waaruit
zal blijken dat het buitenland bij de
samenzwering was betrokken.
,De ongewone stap om alle grenzen af
te sluiten heeft een aantal vragen
opgeroepen omtrent de wijze waarop
Aangezien niet duidelijk was wan
neer precies de luchthaven van Tehe
ran weer open zou gaan. wisten de
managers van een aantal luchtvaart
maatschappijen niet wanneer het
consigne te geven dat vanaf een be
paald tijdstip op vrijdagochtend
weer geland kon worden.
Topkwaliteit! Met velours bandafwerking
In fraai dessin of
double face'.
240x260 cm
varL2?5> voor XIUi"
220x240 cm erag
van.230>voor l/D."
190x240 cm.
van 4-95T- voor IDUT
160x240 cm.
van lêZr- voor 1£(JT
150x220 cm.
van voor I
O
Buggy
Verstelbaar tot
slaapstand Verhar
de rug
Diverse streepdes-
sins TO«
Van-S&rvoor/y."
Gemaakt van massief blank grenen. Zeer robuust'
Inklusief lattenrooster Afm 90x20Q cm.
Kies uit 2 modellen: met laden of
met 2e onderschuifbed
Kleurviltstiften
Er gaan er maar
liefst 36 in een etui'
Van-4^5" voor
Vendex braad
pannen
Plaatstaal geëmail
leerd. Zwart/zwart
Roestvrijstalen
stootrand 28 cm
van voor 21.-
24 cm van
34- voor
Keukencföeken
Van 100% katoen
45x70 cm
Prima drogend
Leuke dessins in
vele kleuren
Vanvoor
handig tafelmodel netto
124 liter/bruto 140 liter
krasvrij bovenblad
5 jaar schriftelijke garantie
op de motor
en natuurlijk de bekende
V&D service
Van329r- voor 299.-
VROOIVm DREESM ANN
ook geldig op de plaatselijke koopavond
BEGRAFENIS-EN CREMATIEVERZORGING
alle formaliteiten
verz. advertenties
- eigen rouwkamers
- eigen rouwdrukkerij
eigen rouw volgauto's
dag en nacht
HOOI KADE 43-46
OEN HAAG
OPRUIMING
KLASSIEKE
MEUBELEN
Eerst kijken bij
TEN DAM
wortel noten, noten, eiken, exclusieve
geschenken, grote sortering voltaires,
leren stoelen.
RENSWOUDÉLAAN 91
TEL. 291465 DEN HAAG
(zijlaan Vreeswijkstraat)
donderdag koopavond
's maandags gesloten
Nog even en de vakantietijd breekt weer aan
Onze bezorgers/sters gaan dan weer van een welver
diende rust genieten, maar de bezorging van het
Ochtendblad Trouw moet dan wel doorgaan.
Wij vragen daarpm
Ben je 15 jaar of ouder en wil ie wat extra vakantiegeld
verdienen, bel dan even ons kantoor te Oen Haag. te
bereiken onder nummer 070-46 94 45 of schrijf edn
briefje aan
Ochtendblad Trouw
Parkstraat 22
2514 JK Den Haag.
Wij willen dan weten:
naam, adres en woonplaats
leeftijd
periode waarin je beschikbaar bent
voor betere Herenmode
en Confectie
in de mouwlengte
3. 4, 5 en 6
Tijdens de
OPRUIMING
op alle courante artikelen
10% korting
ook op ondergoed
o.a Schiesser. Sir Edwin,
Jockey en Eminence
Goudenregenplein 12
Telefoon 63.62.87
1000 m2 TOONZALEN
Iers antiek
zoals grenen keukenbuffetten,
boekkasten, tatels. olielampen
etc Door eigen import gunstige
prijzen.
Hein Chrispijn
Hoge Rijndijk 260, Lelden
tel. 071-410803
Parkeerruimte aanwezig Geo
pend dinsdag l/m vrijdag 10-18
uur Zaterdag 10-17 uur Oonder-
dagavond 19-21 uur
Gespecialiseerd in GROTE
en EXTRA GROTE MATEN
en natuurli|k alle overige ma
ten KOSTUUMS - KOL-
BERTS - PANTALONS -
LEREN JACKS AUTO-
COAT - WINTER- en RE
GENJASSEN - OVERHEM-
OEN - TRUIEN en VESTEN
etc
GELEGENHEIDS
KLEDING
SMOKINGS- BLAUWE
EN ZWARTE
KOSTUUMS
BIJPASSENDE
LEDEREN SCHOENEN
Wij geven gedurende
de
OPRUIMING 10%
KORTING!
WESTDUINWEG 51 -S3
SCHEVENINGEN -
TEL 542276
Donderdag koopavond
SANITAIR ONDERDELEN
en koperen pijp en fittingen.
Zeer scherpe prijzen.
Gloeibiokken en glasstrips
voor
alle merken gashaarden
De Nie
KORT RAPENBURG 5-7-9
LEIDEN. TEL 071-763200.
Mercury-Honda
b.b. motoren
NIEUW EN GEBRUIKT.
7 DAGEN GEOPEND.
Van der Wansem
Marine B.V.
BU PONT KAAGDORP
TEL 02524-4264.
EERSTE
VOLENDAMMER VISHANDEL
Weimarstraat 169a - Den Haag
Telefoon 451507
Vis, een Zee van gezondheid
o Specialiteit'
ALLE DAGEN VERS.
Specialiteiten in warme gebakken vla.
koopt u bij de gespecialiseerde
boekhandel.
Vraagt nu gratis inlichtingen bij
boekhandel
jsm miasm.
Dan Haag: Fred Hendriklaan 217B.
tel. 543700,
Rijswijk: H Ravesteynplein 42. tel
984050;
Delft: Papsouwselaan 236. tel. 015-
611668;
Leldaehage: Kamperfoelie 12. tel
070-271202
De goudstaven van Foil Knox
Bijna wel. want dit zijn de nimmer
genoeggepre/.en Friese Roggebroodjes.
Gouden broodjes, met veel zorg gebakken
door uw eigen echte bakker
Christiaande Witt.
Winkelcentrum de Kopermolen 28 Leiden
Achter onze winkel
wordt het
échte brood gebakken
RENZO"
Alle nieuwe modellet
bij ons verkrijgbaar.
Koop bij de man die
ook repareren kan
WOENSDAG DE HELE DAG GESLOTEN
Rjblicalieaangebodendooidilblad in samenwerking mei
de Stichting Ideele Reclame
Mevrouw Elzir.ga
