Ruim helft Hongaren
hoort bij een kerk
Machtsvorming kan nooit christelijk heten
Uit brieven van lezers
De Javaanse kerk
en de GOS
GOS kiest prof. Runia
tot vice-voorzitter
Trouw
Liever drank
dan bijbels
Conferenties
Doopsgezinde actie
voor kerk op Java
VOORBIJGANGER
Lutherse aanval 0
multinationals
sortopost
WOENSDAG 16 JUU 1980
KERK
TROUW/KWARTET
Van onze kerkredactie
BOEDAPEST/ZOLLIKON Vijftig tot zestig procent van de tien miljoen Hongaren rekenen
zich tot een kerk. Een op de drie volwassenen gaat regelmatig naar de kerk. Dit heeft een
recent sociaal-wetenschappelijk onderzoek in Hongarije uitgewezen
Op het platteland loopt het percenta
ge gelovigen hier en daar op tot 85
procent. In de hoofdstad Boedapest
is het lager, rond 35 procent. De cij
fers van Hongarije liggen daarmee
niet lager dan in Nederland
Het onderzoek, waarvan de resulta
ten gepubliceerd zijn in het regerings
blad Magyar Hirrlap. laat ook zien.
dat 86 procent van de zes miljoen
rooms-katholieken in Hongarije zijn
kinderen laat dopen. Datzelfde per
centage (86) geldt ook ten aanzien
van hen. die zich kerkelijk laten be
graven
Gevolgen
Dat dergelijke onderzoeken voor de
kerken onaangename gevolgen kun
nen hebben, maakt de Tsjechoslo-
waakse. thans in Erlangen. West-
LONDEN In de Times be
klaagde zich dezer dagen een
Anglicaanse geestelijke dat hij
zijn hele woonplaats was afge
lopen op zoek naar een bijbel,
maar nergens bleek er een te
koop. Wel kwam hij veertig
plaatsen tegen waar spiritualia
van gans andere aard gesleten
werden. De geschiedenis ver
meldde niet of hij hierdoor ont
moedigd aan de drank raakte.
Duitsland werkende theoloog Adal
bert Hudak duidelijk in een publika-
tie ..Staatsatheïsme in Tsjechoslowa-
kije". die verschenen is bij het Zwit
serse instituut „Glaube in der Zwei
ten Welt."
Hudak houdt zich daarin bezig met
de situatie van de half miljoen protes
tanten in Slowakije, het oostelijke
deel van het land. De huidige anti
godsdienstige koers vindt volgens
hem zijn oorzaak in een enquête, die
in 1972 gehouden werd
Uit dit onderzoek werd toen duide
lijk. dat driekwart van de Slowaken
godsdienstig was Dit werd door de
partijfunctionarissen als een klap in
het gezicht ervaren en werd aanlei
ding tot verhevigde atheïstische pro
paganda
Hudak maakt ook melding van een
geheim document uit 1977. waarin
overheidsinstanties aandringen op
een beperking van de activiteit van
geestelijken en op sterkere controle
van de plaatselijke gemeenten In dit
document wordt ook geadviseerd,
mensen die van hun geloof afvallen
sociale politieke en financiële voorde
len te bezorgen. Leraars mogen hun
beroep alleen uitoefenen, wanneer ze
verklaren overtuigde atheïsten te zijn
en bereid uit de kerk te treden.
Van de vijf miljoen Slowaken is een
half miljoen protestant. Drie miljoen
zijn katholiek
moeilijk Kardinaal Tomasek. de 80-
jarige aartsbisschop van Praag heeft
onlangs tijdens een verblijf in Rome
in een openhartige bui zijn nood ge
klaagd in een interview met het Itali
aanse weekblad II Regno. Maar na
zijn terugkeer in Praag zag hij zich
gedwongen tot een mededeling in het
partijdagblad Rude Pravo. dat hij
zich distantieerde van de ..leugens en
grove laster" in het Italiaanse blad.
Tomasek had in het interview onder
meer gezegd, dat steeds meer kandi
daten voor het priesterschap toe
stemming geweigerd wordt door de
autoriteiten. Ook had de kardinaal
laten merken, geen vriend te zijn van
..Pacem in terris". de priestervereni
ging die helemaal aan de leiband van
de staat loopt, zoals hij zei.
Bij het lezen van het arti
kel „Gereformeerden
staan er slecht op bij bui
tenlandse zusterkerken"
(Aider Schipper. 10 juli)
moest ik denken aan een
gesprek dat ik enkele we
ken geleden gehad heb
met ds Timotheus Iskan-
dar in Bandung (Indo
nesië).
Ds Iskandar is predikant
van de Indonesische
christelijke kerk (G.K.I-
gereformeerde kerk in
Indonesië). Hij vertelde
enthousiast over zijn ge
meente waar een groeien
de eocumenische samen
werking ontstaan is met
andere christelijke ker
ken. We hebben hier geen
problemen over dogma's
en dergelijke, zei hij, en
toen ik daarop niet rea
geerde voegde hij er glim
lachend aan toe: Zelfs de
Heidelbergse catechis
mus functioneert niet
meer zo.
Nu vroeg ik: Hoezo die
Heidelberger?
Ik zeg dat, zei ds Iskan
dar, omdat hier onlangs
mensen van de GOS (gere-
door Jac. Roos
formeerde oecumenische
synode) op bezoek waren,
en die vroegen of de Hei
delberger wel functio
neerde. Nee, zeiden we,
naar waarheid. Dat bleek
een teleurstellende mede
deling. Maar dan heeft de
gereformeerde zending
dat verkeerd gedaan, was
hun overtuiging, en wa
ren we niet orthodox ge
noeg. Hun conclusie was:
Dan moet daar alsnog no
dig iets aan gedaan
worden.
Inmiddels begrepen we
dat de zorgen en vreugden
van ds Iskandar op een
ander vlak lagen. Zijn
kerk was zeer betrokken
bij het programma voor
verantwoord ouderschap
(in verband met de ver
ontrustende overbevol
king van Java) en de
transmigratie (naar Su
matra en Sulawesi), er
was een krachtige wer
ving voor de charismati
sche beweging (vanuit
Nederland en Amerika),
waardoor groepsvorming
dreigde te ontstaan dan
waren er de beperkende
bepalingen van de Indo
nesische regering.
Zijn kerkblad Pelita
(Lamp) dat niet alleen in
de gemeenten van de clas
sis Bandung, maar ook
daarbuiten een goede
functie heeft zat niet zon
der financiële zorgen (me
de door de snelle geldont
waarding), maar ook ver
namen we van de toene
mende belangstelling,
ook van studenten en
moslims, voor het evange
lie, zonder dat deze zich
echter bij de kerk wilden
aansluiten. Zijn kerkdien
sten zijn overvol: eerst
zondagmorgen de jeugd
dienst (om 7 uur!), dan de
hoofddienst om 9 uur en
vervolgens de middag-
dienst.
We bekijken het keurig
uitgevoerde kerkblad,
waar in de laatste num
mers nieuwe levensstijl,
oecumene, vrede en geld
aan de orde zijn gesteld.
De enorme inflatie (22%
in 1979) gooit hier echter
roet in 't eten, zegt ds Is
kandar. We bezoeken het
Immanuel-ziekenhuis, de
Maranatha Christelijke
universiteit, een zieke Ne
derlandse emeritus-predi
kant. Onze conclusie
mede naar aanleiding van
andere ervaringen kan
niet anders uitvallen dan:
Op Java, waar ruim 90
procent van de bevolking
moslim is en slechts vier
procent christen, vervult
de christelijke kerk ook
t.a.v. de gezondheidszorg,
vorming en studie een
onmisbare plaats.
Jac. Roos publiceert veel
over kerk en wereld en
woont in Driebergen
Openhartig
De positie van de r.k. kerk in Tsje-
choslowakije blijft onveranderd
NIMES (ANP) De Gereformeerd Oecumenische Synode (GOS) heeft
gisteren, aan het begin van een zitting van tien dagen in het Zuidfranse
NImes. prof. dr. K. Runia uit Kampen tot vice-voorzitter gekozen. Bij de
verkiezing van voorzitter had hij eerder net onvoldoende stemmen gekregen
om de Amerikaan dr. Galbraith van een tweede termijn af te houden.
Voorzitter en vice-voorzitter vertegenwoordigen twee kerken met nogal sterk
uiteenlopende opvattingen.
De orthodox-presbyteriaanse kerk van dr. Galbraith wil de Gereformeerd
Kerken in Nederland, waartoe prof. Runia behoort, slechts onder strikte
voorwaarden als lid van de GOS handhaven. Nu prof. Runia toch als
bestuurslid is gekozen, haalt men in de gereformeerde delegatie enigszins
verlicht adem. Men ziet het als een signaal dat het voorstel om de Gerefor
meerde Kerken, mede-oprcihter van de GOS, uit de ecumenische synode te
stoten, geen meerderheid zal halen.
De weg van de vrede kennen ze
niet, doopsgezinde vredesconferen
tie. 30-31 augustus. Broederschaps
huis, Elspeet. Opg. tel 05908-32719.
Kernbewapening, vormingsweek
end van Kerk en Vrede, vooral met
vragen rondom geweldloze weerbaar
heid. 29-30 augustus. De Oorsprong.
Sint Nicolaasga (tel. 05134-1743).
Meditatie-weekend vanuit de
Zen-traditie o.l.v. dr. Okumura, een
Japanse pater karmeliet, 22-24 augus
tus. Priorij Emmaus. Maarssen (tel.
03465-62146).
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De doopsgezinde
broederschap organiseer een finan
ciële actie voor een nieuw bestuurs
centrum van de Javaanse evangeli
sche doopsgezinde kerk in Semarang.
Het bestaande kantoor in Pati in het
Muriagebied is te klein, in slechte
staat en ook moeilijk te bereiken. De
actie is bedoeld als verjaarscadeau
uit Nederland voor de Javaanse kerk,
die veertig jaar geleden zelfstandig
werd.
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor korte reacties op in deze krant gelezen
berichten, artikelen en commentaren, en niet voor open brieven, gedichten
oproepen ol reacties op advertenties (deze laatste dienen tot de directie gericht te
worden) De redactie behoudt zich het recht van bekorting voor Hierover o' over
hel niet plaatsen (meestal door ruimtegebrek) kunnen wij helaas niet corresponde
ren Brieven adresseren aan Secretaris hoofdredactie Trouw. Postbus 859.1000
AW Amsterdam. Bi) publikatie worden naam en woonplaats van de schri|ver
vermeld.
Werelddiaconaat
Een oud triest liedje werd opnieuw op
wereldniveau vertaald en in aantrek
kelijke harmonieuze samenwerkings-
klanken gezongen door enkele solo
zangers uit de „hoogste instanties"
van zending en werelddiaconaat in de
hervormde kerk. Dat beluisteren wij
in het bericht ..werelddiaconaat en
zending meer samen" (Trouw 7 juli)
Daarin staat namelijk ..Blijkens een
in 1979 gehouden enquête Is de grote
meerderheid op het grondvlak voor
verdere en vaak verregaande samen
werking van zending en werelddiako-
naat Dit is te opmerkelijker, omdat
een dergelijke fusie in de 'top' er nog
niet in zit'
De werkelijkheid is echter, dat 87%
van de geënquêteerden, de échte
overgrote meerderheid van het
grondvlak, niets van zich liet horen.
Gezien de ware houding van het
grondvlak behoeft „de top" zich hele
maal niet tot een „dergelijke fusie"
gedrongen te voelen, te meer daar
men in ..de top" waarschijnlijk ook
beter begrijpt, dat een versmelting
van zending en werelddiaconaat zou
betekenen, dat de diepdroeve diaco
nie-praktijk van vroeger, waarbij
mensen door de diaconie geholpen
werden op voorwaarde dat zij 's zon
dags naar de kerk zouden komen,
opnieuw, maar nu internationaal tot
realiteit zou worden Daarom wel sa
menwerking in volkomen eigen ver
antwoordelijkheid. maar geen fusie,
want dat zou het wezen van zending
en werelddiakonaat beide aantasten.
Holten C. C. Addink
Deventer L. de Oraaf
Holten M. Steunenberg-de Haan
Politici op tv
Henk van Hoorn (tegenwoordig in
..Wat voor weer zou het zijn in Den
Haag?") over het politieke interview:
..Ik vind dat een politicus zich moet
verantwoorden tegenover de mensen
die hem daar neergezet hebben En ik
ben een middel daarbij Ik stel de
vragen, omdat het een beetje inge
wikkeld is om het hele volk in de
studio neer te zetten en de man vra
gen te stellen" (Trouw 10 juli) Een
politicus verantwoordt zich tegen
over de mensen die hem daar neerge
zet hebben in de Kamers der Staten
Generaal En Kamerleden of Staten
leden of leden van de gemeenteraad
verantwoorden zich tegenover hun
partij. De mensen van de media heb
ben hen niet ter verantwoording te
roepen Hun interview behoort hoog
stens correcte vragen om nadere in
formatie te stellen.
Amsterdam G. R. Visser
Roomse dienst
De pagina kerk van Trouw van 14 juli
jl. vermeldt de vesperdienst die n.a.v.
het Benedictusjaar in de Utrechtse
Dom werd gehouden. Het.was de eer
ste roomse dienst in die kerk sinds
1580. ..naar men verzekert" voegde
uw verslaggever er heel verstandig
aan toe. Want ik meen te weten dat.
toen in het Rampjaar 1672 de stad
Utrecht zich aan de Franse troepen
had overgegeven, in de Dom de mis
werd gelezen. Als Nederlandse katho
liek ben ik zeker niet trots op deze
roomse „collaboratie" of op z'n best
..verplichte" mis. maar ik acht het
feit wel memorabel.
Ergernis (2)
Nigtevecht
dra L. M. Rijkens
Naschrift redactie: Meerdere lezers
hebben ons schriftelijk of telefonisch
erop gewezen dat in het rampjaar
1672 de dom weer even rooms was. In
de kerkgeschiedenis van O. J. de
Jong icordt deze gedwongen onder
breking eigenlijk niet meegeteld en
hij noemt de uitvaart van aartsbis
schop Schenck i>an Toutenburg in
1580 als laatste dienst. De plechtige
intocht van apostolisch-vicaris Van
Neercassel waar de oudkatholieke
pastoor Moleman orw nog op wijst
hebben we over het hoofd gezien.
Mijn brievenbus dreigt soms te ver
stoppen door de vele knusse medede
lingen van het CDA-Brabant-be-
stuur. maar ik moest voor het eerst in
de krant lezen, dat mijn onvergelijke
lijke partij J N. Scholten veroordeeld
had wegens zijn kritiek als parlemen
tariër op de minister-president. Enig
overleg door het bestuur met ons.
gewone leden, is niet aan deze veroor
deling voorafgegaan. Het Brabants
bestuur handelde ondemocratisch en
gaf bovendien de indruk, dat de mi
nister-president niet tegen een stoot
je kan. Een van de jongere, „grijze
eminenties" van de AR legde mij uit
dat het wellicht ging om een scher
mutseling op het electoraal-politieke
vlak tussen een stemmenjager uit het
Brabants CDA-bestuur en vóórkeur
stemmen jager J.N.S.
Tilburg
A. M. Smulders
door Herman Verbeek
waarin opgenomen: De Rotter
dammer. met Dordts Dagblad,
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leidse Courant
Uitgave: Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur Jenze Tamminga
Directeur ing O Postma
HOOFDKANTOOR
Postbus 859
1000 AW Amsterdam
Wibautstraat 131 Amsterdam
lel 020-913456
iele* 13006
Postgiro 66 0000
Bank NerJ Credietbar*
Rekemngnr 2300 '2574
REGIO ROTTERDAM/DORORECHT
Postbus 948
3000 AX Rotterdam
lel 010-115588 (abonnementen
en Dezorgmg)
iel 010-115588 (redactie)
lei 115700 (uitsluitend <w
advertences)
Wesitxaak 4
Rotterdam
REGIO DEN HAAG-XEIDÊN
Postbus 101
2501 CC Den Haag
tel 070-469445
(abonnementen en bezorgmgj
'ei 070-469445 (redact»*'
lei 070-468864 (uitsluitend voor
advertenties)
Parkstraat 22 Den Maag
REGIO NOORO/OOST-NEDERLANO
(abonnementen en bezorging
Postbus 3
8000 AA ZwoMe
let 05200 17030
Melkmarkt 56 ZwoMe
Abonnementsprijzen
Per maand 16.98
Per kwartaal 50,95
Per half jaar 101.90
Per jaar 201.60
Advertentietarieven op
aanvraag
Tetetomscbe abonnememenop-
drachlen (zie adressen boven)
Opgave familieberichten 9-19 30
Jan maandag t/m vrifdag Op
zondag van 18-20 uur telef 020-
913456
Opgave mm.-advenent.es tei
020-936868 ol schnfiei.|k aan
Mm.-Adv atdeimg postbus 433
1000 AK AMSTERDAM
Adreswi|zmgen u4stuitend schrif
telijk aan onze Amsterdamse
adressen
Het is opvallend hoe de C van christelijk altijd met evenveel
bescheidenheid als beslistheid wordt toegeëigend. Men ver
antwoordt zich dan met algemeenheden: we zijn zeker zondig,
maar we hebben het christelijk erfgoed door te geven. Daar
mee is christelijk machts- en partijvorming vrij snel goedge
praat. Toch is een grondiger vraagstelling nodig: is het
oorspronkelijk evangelische initiatief wel te verenigen met
politieke organisatie van macht?
De messiaanse beweging en ontwik
keling is terecht „openbaring" ge
noemd De geschiedenis van Israël
komt niet als enige de naam toe dat
de ontdekkinjen van recht en ge
meenschap in dat midden zijn ge
daan, zomin als alleen Israël er tel
kens van is afgeweken. Maar het
christendom gaat terug op die bewe
ging en deze dient daarom hier cen
traal te staan. De rabbi Jezus van
Nazareth gaf deze messiaanse bevrij
ding haar meest volledige gezicht
Men kan niet achter zijn woord terug,
je kunt de heilige oorlogen niet uit
spelen tegen de bergrede; het is'alles
of niets, er is geen midden, geen com
promis. geen vage inspiratie. Je reali
seert het evangelie of je vernietigt
het. Je kunt niet tegelijk belijden de
gekruisigde te volgen en kruisraket
ten bestellen De grens is precies aan
te geven waar je van navolger tot
vernietiger wordt
Voeling
Is het voldoende te erkennen dat de
navolging steeds weer verbetering be
hoeft. of heeft de geschidenis van de
westerse wereld het evangelie over
woekerd en verpletterd0 Heeft het
christendom al eeuwen geen voeling
meer met evangelie? Praktisch alle
leiders van de eerste wereld, op poli
tiek. militair en economisch niveau,
noemen zich christen. Goede betrek
kingen met de kerken worden graag
onderhouden Paus bezoekt Gascard.
in verkiezingstijd. Carter bezoekt de
paus, in verkiezingstijd Is daar de
weg van Jezus voortgezet of afge
sneden?
In West-Europa zijn christelijke par
tijen heel gewoon. Ze functioneren
binnen de verworvenheden en de
machtsverhoudingen van de parle
mentaire democratie. Christelijke
volkspartijen, massale machtsblok
ken dus. blijken in meerderheid ge
leid te worden door de rijke en
invloedrijke bovenhelft Elders in de
wereld spelen christelijke partijen
onomwonden hun rol in dictaturen,
in Latijns-Amerika en Zuid-Afrika
met name. Toen Salvador Allende
vermoord moest worden, zond de CIA
miljoenen dollars naar rechtse chris
telijke organisaties in Chili via de
CDU in West-Duitsland en de DC in
Italië
Christelijke machtsvorming is al zeer
vroeg in onze jaartelling gefundeerd
met de leer van de „twee Rijken" Zo
werden kerk en staat gescheiden. Bei
de staan bloot aan het kwaad, maar
de kerk behoedt het geestelijk ge
deelte. de staat het wereldlijke. De
kerk krijgt daardoor een zuiver en
maagdelijk image, de staat knapt het
nu eenmaal onontkoombare vuile
werk op
Uit één stuk
Die scheiding kerk-staat is nooit be
vredigend geweest Ze is in elk geval
in het evangelié niet te vinden. Daar
is alleen een mens uit één stuk, diens
ja is ja. diens nee is nee Het evangelie
is alle zeven dagen gelijk Je kunt niet
maandags zweren bij wat je zondags
afzweert De tweedeling in twee sfe
ren. twee rijken, is van Grieks af
komst en werd na de moord op Jezus
in het dan ontstane christendom in
gevoerd De indruk kon zo gewekt
worden dat in de profane wereld een
eigen afzonderlijke christelijke ver
antwoordelijkheid kon ontstaan. Er
is wel verband met de kerk en haar
leer. maar de wereldse macht houdt
toch uitdrukkelijk de handen vrij.
Er is voor de leer van de twee rijken
veelvuldig met de bijbel geargumen
teerd. Vooral een tekst als „Geef de
keizer zou rechtvaardigen dat
christenen zelf naast een religieuze
ook een wereldse macht opbouwen,
terwijl Jezus hier juist maximale af
stand neemt van de keizer, van diens
macht en middelen. In allerlei varian
ten doet zich de scheiding kerk-staat
voor in de huidige wereld. In Duits
land bestaat een sterke binding, de
staat int de kerkbelasting en houdt
daarmee de kerk rijk; de christelijke
partijen vragen de voorgangers om
geld in te zamelen voor de Strauss-
campagne. Engeland heeft de angli
caanse staatskerk, maar een christe
lijke machtspartij is er niet. Frank
rijk en Zweden zijn sterk geseculari
seerd In Italië, Spanje en Portugal
heeft de RK kerk een sterke band
met de staat, middels concordaten.
In de Sowjet-Unie wordt de kerk on
derdrukt door staat en partij; christe
lijke dissidenten daar herkennen zich
in het oorspronkelijke messiaans
verzet.
Op 11 oktober zal het CDA zijn beslag krijgen. Deze Nederlandse
oecumene van de politieke macht wordt daarbij de C toegekend, door
'de oprichters zelf zegt Herman Verbeek, rk priester en voorzitter
van een partij die in haar naam zo'n „C" niet wil voeren. In het
bijgaande artikel zet Verbeek zich af tegen de verbinding van het
woord „christelijk" messiaans) met politieke machts- en partijvor
ming. Zijn bijdrage werd door de redactie op enkele punten fors
ingekort.
Op dit moment groeien bevrijdings
bewegingen in Zuid-Afrika en Latijns
Amerika Basisgroepen en kerklei
ders kiezen daarvoor, tegen een enor
me repressie in. die vaak wordt geleid
door christenen Zulke bevrijdingen
hebben aanwijsbaar verband met de
messiaanse beweging Ze staat aan
de kant van de onderdrukten, zonder
kerkelijke macht of partijmacht. Het
gaat erom alternatieven van dat
soort macht trouw te blijven
In Nederland kwamen christenen uit
minderheidsposities in het maat
schappelijk leven terecht. Ruim hon
derd jaar geleden begonnen hun poli
tieke partijen. Van minderheid wer
den ze meerderheid. Ze kregen enor
me greep op grote gebieden van de
samenleving; ze veroverden leidende
posities in ondernemerskringen, geld
wezen, militair en juridisch apparaat,
koningshuis, gezondheidszorg, wel
zijn. onderwijs. Die organisaties
vloeiden allemaal samen in de chris
telijke partijen en hun regerings
macht. De kerken hadden die maat
schappelijke machthebbers op de
voortste rijen in de zondagsdienst. De
prediking en de leer mochten de
maatschappelijke macht niet weer
spreken, integendeel Waar dat ge
beurde. ontstond spanning, bv in
oorlogstijd. Op dit moment maken de
kerken het de christelijke bewindslie
den moeilijk aangaande „illegale" ar
beiders. Het IKV kwam voort uit de
kerken en zet van daar uit de christe
lijke bewapeningspolitiek onder
druk
Kruik meel
Toen de secularisatie doorzette, in de
jaren '60. toen de welvaart groeide, de
bewustwording en mondigheid ook.
raakten de kerken leger. Ook de
christelijke partijen kalfden toen snel
af. de KVP het meest. Daarom wilde
de KVP ook het snelst het CDA.
Daarmee trekt de christelijke politie
ke machtsvorming weer aan.
Het einde van het groeitijdperk, de
crisis in de welvaartsstaat, de oor-
logs- en vernietigingsdreiging maken
de mensen wellicht ook weer ontvan
kelijker voor religie. Het CDA staat
dan sterk.
Goudzwaard bracht een prachtig
beeld in herinnering, in Trouw van 4
juli: het Rijks Gods is als een vrouw
met een kruik meel; als zij op de
markt aankomt, is alle meel uit de
kruik gelopen. Het Rijk Oods laat
zich niet opsluiten in de kruik van
enige organisatie die wij ervoor ont
werpen. Heeft Goudzwaard daarmee
definitief voor zichzelf beslist: ik kan
niet langer staan achter christelijke
politieke partijvorming? Hij zegt het
niet met zoveel woorden. Of erkent
Aanwezig
Etti Aponno. eens een enthousia»
energiek voorstander van de r
onafhankelijke Zuidmolukse
republiek is met andere gedachten'
uit Indonesië teruggekeerd. Na
oriëntatiereis van vijf weken luidt
zijn conclusie: onhaalbaar. Zeveni fds
zijn tien metgezellen delen deze
conclusie blijkbaar. De RMS is
volgens deze mannen dood en het
heeft geen zin meer om er verder vier.
te ijveren. De drie anderen, die het os',
dus nog wel zien zitten met de RKfisti
gaan van hun bevindingen verslaj
uitbrengen bij ir. Manusama, de
president van deze republiek in
ballingschap. Zijn oordeel is al evt^e i
duidelijk: de oriëntatiereis is in
wezen een indoctrinatiereis. 't
Merkwaardige in deze zaak is dat^clK
vrijwel geen Nederlanders zijn dk
hun Zuidmolukse vrienden een
onafhankelijke staat niet gunnen
Persoonlijk heb ik het betreurd dn
de onafhankelijkheid indertijd niet
handhaven was. Maar dat zegt niet
veel. want ik gun ook de Friezen hf*
onafhankelijkheid, 't Is alleen de
vraag of het zo langzamerhand loïfcp
geweldig principiële zaak is. Is dk
zaak zo belangrijk dat je er
generaties lang over aan de gang
moet blijven met alle gevolgen
daarvan voor de mensen, met nam
de jonge mensen. Zij hebben op hu
aanvechtbare manier een en
andermaal menen het spit te mor*
afbijten terwijl de ouderen op d«
achtergrond bleven en zich van ha
escapades distantiëerden. Nu zijl
aantal jongeren zelf tot het inzicl
gekomen dat het niet verstandigl
langer mee aan de gang te blijvei
zou die ouderert toch iets te zeg{
moeten hebben. Men kan toch
blijvend een deel van een volk
frustreren met zaken die onhaall
zijn Niet altijd is onhaalbaarheid
criterium, maar ook hier gaat het
toch in de eerste plaats om mensei
Die mensen blijken met een eniga
andere opstelling zowel hier als
overzee gelukkig te kunnen zijn
zonder die gewenste
onafhankelijkheid.
»r
H
kt
hij alleen dat christelijke politiek als
machtsvorming altijd maar ten dele
evangelisch kan zijn? Dan wijs ik
hem op de kracht van zijn eigen
beeld: de kruik loopt helemaal leeg
Er zijn voor mij vier met elkaar sa
menhangende redenen waarom de
weg van het historisch evangelie en
van de messiaanse keuze niet te vere
nigen is met christelijke partij- en
machtsvorming.
1 Wat in het evangelie gebeurde, is
niet reproduceerbaar, zoals geen en
kele historie
2 Jezus en de profeten zagen juist af
van elke vorm van macht en organi
satie van macht, tegen de verwach
ting en verlangens van hun volgelin
gen in. Zij waren daarin volstrekt
consequent, omdat ze wisten dat hun
weg anders geen andere zou blijken
te zijn dan de weg van die zij weer
stonden.
3. Hun uitgangspunt was het vertrou
wen in de niet-macht. zij bekeerden
tot verzaken aan materieel en kwan
tltatief de meerderheid hebben
4. De bekering bestond in het volko
men durven vertrouwen in het omge
keerde van macht en organisatie
daarvan. Vertrouwen in het kleine,
weerloze, gemeenschappelijke, naak
te. geweldloze had voor hen alleen
toekomst als er niet mee gemarchan
deed werd. Alleen dan „werkt" dat
geloof
Moeten christenen dan niet deelne
men aan de macht, ook niet aan het
democratische spel van machten?
Christen kun Je Jezelf niet verklaren,
jezelf niet en je organisatie niet Je
daden zullen het uitmaken En wat de
machtsvorming betreft, mij dunkt
dat juist in een maatschappeij die zo
verschrikkelijk zweert bij macht, het
afzien daarvan meer dan ooit om na
volgers vraagt, maar dan ook om ge
heel consequente navolgers. Dat zijn
geen wereldvreemden, al zullen ze
daarvoor worden versleten Zij zullen
heel andere modellen van samenle
ven, omgang, organisatie en bestuur
moeten uitvinden. Die zullen zeker
veel verder gaan dan wat nu doorgaat
voor democratisch.
Intussen kunnen we niet uit deze
wereld springen, ook niet uit Neder
land. We moeten daar juist zeer aan
wezig zijn. Mensen die inzien hoe de
weg en de keuzes van het evangelie
een magnifiek perspectief bieden,
zullen daarvoor radicaal moeten zijn.
Restauratie is een onmogelijke weg
Waar zulke mensen toch aan vormen
van macht deelnemen, zullen zij elke
organisatie en elk program wegen. De
vorm die één gram rechtvaardiger en
bevrijdender is. is hun keuze De
naam christelijk zullen zij er niet aan
verbinden.
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen: te Putten (Old.) A
Langhout te Drogeham
Aangenomen: naar Kootstertilk
Twijzel C. Glashouwer kand. te M
stertille; naar Vreeland C. Vos k
te Utrecht; naar Wildervank B
Nieuwenhuijse kand te Drachten, a
GEREF. KERKEN jr
Beroepen: te Grams bergen G.U
Wijnbeek te Voorthuizen
i
Les in vrede voor
Noordierse kinderei
BELFAST (ANP) Katholle»
protestantse theologen hebba
Noórd-Ierland een cursus ..Op;
ding tot vrede" opgesteld die oii
wijzers op lagere scholen kunnen
bruiken om de kinderen respect 1
andermans leven er. bezittingen bi)
brengen en de bereidheid om conl a
ten op vreedzame wijze op te lom
Het idee achter deze cursus is i
kinderen in Noord-Ierland hun 1
leven geweld hebben gekend ene
gelijk gewend zijn geraakt aane
„leven met terreur" Samenstell
van hst lesmateriaal zijn de metl
disten-dominee John Knox 'Belli
en de pater Jerome Conolly 1 Oubb
lid van de Ierse afdeling van „JusV
et Pax" (gerechtigheid en vrede'
AUG8BURO (PNHKI - De pn
dent van de lutherse wereldfedert
de Tanzaniaanse bisschop Josiah
bira, heeft zich tijdens de bljfl
komst van het uitvoerend comité 1
de wereldfederatie uitgesproken tl
een veroordeling van de praktijl
van multinationals in de derde1
reld Deze ondernemingen bekofiu
ren zich niet of nauwelijks om I
sociale verantwoordelijkheid in
gebieden waar zij werken, aldus I
schop Kibira
Staten zijn niet werkelijk vrij al*
een eigen vlag hijsen en een
volkslied zingen en tegelijkertijd 1
lage prijzen voor hun bodemschat
krijgen, aldus Kibira. De grote b
ven buiten de jonge staten uit. M
ven hen van hun grondstoffen en»
komt het voor. dat Afrikanen I
dwongen worden te verhuizen
rijke gebieden naar reservaten ld
bergen zoals in Zuid-Afrika.
ADVERTENTIE
ngn
poslsorieersysleem
brengt rust èn dynamiek
in uw organisatie
025102564!)
öVlNO
levering via dealers
