Over strenge roomsen en strenge gereformeerden
Karl Barth en de christen-socialisten
Benedictus-herdenking
als paapse stoutigheid
Geloven, hoe bedoel je?
Trouw
VANDAAG
l
Kerk van Brazilië vond
pausbezoek geweldig succes
Lutheranen willen
algemeen concilie
Wereldraad doet
te weinig voor
Afghanen
Kerkdiensten op
slot Loevestein
MAANDAG 14 JULI 1980
TROUW/KWARTET
door A. J. Klei
Mijn collega J. A. A. Leechburch Auwers
van de Nieuwsbrief, „orgaan van de R.K.
Partij Nederland, tevens informatie- en
opinieblad voor rooms-katholiek
Nederland", maakt in zijn blad opgetogen
melding van „een enthousiaste
ontboezeming in een telefoongesprek
vanuit het zuiden des lands naar
Voorburg".
Opmerkelijk is dat de heer Leechburch
Auwers zorgvuldig aangeeft dat het
telefoongesprek kwam uit een zeer ver van
zijn woonplaats gelegen gebied. Daarmee
vestigt hij onze aandacht er op, dat de
enthousiasteling ook iets over had voor zijn
ontboezeming, zelfs al zou deze gebruik
hebben gemaakt van het goedkopere
avondtarief, want op zo'n afstand loopt het
dan nog aardig in de papieren.
De ontboezeming luidde als volgt: „Ik zie
altijd met veel belangstelling uit naar de
Nieuwsbrief; zodra die er is, lees ik hem van
voor tot achter grondig door".
Nu is het vervelende dat men zich in het
zuiden des lands, en trouwens ook elders,
een niet gering deel van het jaar
vergenoegen moet met uitzien naar de
Nieuwsbrief, aangezien deze maar ongeveer
eenmaal per kwartaal uitkomt. Geen
wonder dat in de kring van de R.K.P.N. een
sterke begeerte leeft naar passende lectuur,
die veelvuldiger verschijnt.
De volgelingen van de heer KI. Beuker
zouden best een eigen dagblad willen
hebben, maar wat niet is kan in dit geval
ook nog niet komen. Dit heeft de redactie
van de Nieuwsbrief ertoe bewogen enige
reclame te maken voor het Nederlands
Dagblad van de vrijgemaakte
gereformeerden. De krant van de strengste
soort gereformeerden zou misschien wel
eens wat kunnen zijn voor strenge roomsen.
Wat er verder aan kranten te koop is, is niet
veel zaaks.
Niet alle lezers van de Nieuwsbrief waren
erg gelukkig met die aanbeveling en in
hetzelfde nummer als waarin gewaagd
wordt van een enthousiaste ontboezeming
uit het zuiden des lands, geeft J. L. de N. te
kennen:
„Jammer (achteraf?) van de aanprijzing en
advertentie van het .Nederlands Dagblad'.
Zo wordt de noodzaak van een katholiek
weekblad laat staan van een dagblad
door velen nooit ingezien."
J. L. de N. krijgt van de redactie van De
Nieuwsbrief dit antwoord:
„Wij hebben begrip voor uw bezwaren tegen
het 'Nederlands Dagblad' (zie ook de
volgende lezersbrief). Maar welk dagblad
mogen wij vandaag de dag ,100/0 goed'
noemen, zeker waar het betreft de r.k.
KI. Beuker, de leider van de R.K.P.N.
beginselen? Zo goed als alle van huis uit
katholieke dagbladen zijn in uitgesproken
modernistische handen en werken stevig
indoctrinerend in de vrijzinnige richting; zg,
.neutrale' bladen druipen vaak van de
smerige sex-advertenties. Als je alleen maar
de keuze hebt onder de .minder slechte'
dagbladen, dan is de graag van
aanvaardbaarheid van het .Nederlands
Dagblad' misschien voor ons wel het hoogst
(al zijn we lang niet altijd gelukkig met
ieder artikel of opvatting daarin). Wel geeft
het vaak katholiek nieuws dat Je vrijwel
nergens anders vindt en, wat de politiek
betreft, staat deze GPV-krant vaak op één
lijn met ons, of het dichtst bij."
A. F. M. te R. deelt de genegenheid van de
redactie van de Nieuwsbrief voor het
Nederlands Dagblad niet, althans niet
meer. Hij laat weten dat hij enkele Jaren
geabonneerd was op de vrijgemaakte
gereformeerde krant, maar zich in
december jl. genoodzaakt zag, te bedanken.
„Om de Nieuwsbrief-lezers vollediger in te
lichten tot welke mate de christelijke
levensprincipe gelden voor het Nederlands
Dagblad", biedt A. F. M. te R. zijn
opzeggingsbrief ter publikatie in de
Nieuwsbrief aan.
Deze brief schreef A. F. M. te R. naar het
Nederlands Dagblad:
„In uw editie van 17 dec. jl. las ik het artikel:
„Steeds meer vrouwen laten de pil links
liggen". Na aandachtige lezing was ik zeer
teleurgesteld over de inhoud ervan.
Van een afwijzing van de diverse methodes
tot geboortenregellng op grond van een
christelijke levensovertuiging kon ik weinig
tot niets bespeuren. Opvallend was ook dat
bij de opsomming van deze methodes de
periodieke onthouding en het
wetenschappelijk onderzoek daarnaar
ontbreken. Een zeer kwalijke opmerking
vindt ik: „Er zijn omstandigheden
denkbaar, waarin het niet-gebruiken van de
pil nog gevaarlijker kan zijn". Met de
schrijfster van het artikel had ik telefonisch
al een gesprek, waarbij door haar werd
opgemerkt, dat er over anti-conceptie niets
in de Bijbel stond. Er zijn er ook die zeggen,
dat er over homoseksualiteit niets in de
Bijbel staat. Wat er allemaal wel in staat,
daarover hoor je ze niet, tenzij ze menen,
dat ze met de Bergrede toch wel alle kanten
op kunnen („Zalig de zuiveren van harte").
In leder geval mag duidelijk zijn dat de
Bijbel het huwelijk voorstelt als een heilige
zaak of instelling De ernst over deze
zaken zit bij mij wel zó hoog, dat ik door dit
artikel afstand meen te moeten nemen van
het „Nederlands Dagblad" en dat ik
daarom, zeer tot mijn spijt, mijn
abonnement opzeg."
De redactie van de Nieuwsbrief geeft hierop
geen commentaar. Ik zal dit ook niet doen,
leder moet maar voor zichzelf uitmaken of
hij de strenge roomsen te streng, of de
strenge gereformeerden te soepel vindt.
Wel wil ik nog kwijt dat het me deugd doet
dat de redactie van de Nieuwsbrief
duidelijk afstand neemt van „neutrale"
bladen. Dit kan ik niet van alle strenge
gereformeerden zeggen. Ik weet althans van
één vrijgemaakte, die liever een „neutraal"
boulevardblad in huis haalt dan Trouw,
omdat daar een advertentie van de VARA
in had gestaan, 't Is maar, hoe je de lijnen
trekt.
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT In een afgeladen Domkerk werd zaterdag
een vesperdienst gehouden ter gelegenheid van de vijf
tienhonderdste geboortedag van Benedictus.
Hoewel de sobere plechtigheid
zich daar eigenlijk nauwelijks toe
leende, kreeg de gebeurtenis door
de aanwezigheid van autoriteiten
en door de drukte een show-achtlg
karakter. Sommige monniken be
treurden achteraf de grootse opzet
van deze viering, omdat het mo
nastieke koorgebed huns inziens
zich met enige pompeuzigheid
niet verdraagt. In een feestrede
vroeg bisschop Bluyssen van Den
Bosch zich af hoe het komt dat
zoveel Jongeren op zoek naar be
zinning terecht komen bij vreem
de, vaak zelfs zeer commercieel
gerichte bewegingen. Hij achtte
het overigens niet alleen een vraag
aan de monniken, maar aan alle
christenen om te zorgen dat de
geestelijke rijkdom van het evan
gelie en de christelijke spirituali-
telten weer toegankelijk worden.
De benedictijnse vesper in de
Domkerk was, naar men verze
kert, de eerste roomse dienst sinds
1580 toen de laatste bisschop van
Utrecht gestorven was (de laatste
tot de rk hiërarchie werd hersteld
in 1853). Niet iedereen was even
gelukkig dat de hervormde ge
meente voor deze keer de dom aan
de roomsen had afgestaan. Buiten
stond iemand die blijkens zijn
bord de „actiegroep regeneratie
Nederlandse hervormde kerk"
vertegenwoordigde. Hij klaagde
de „mis als vervloekte afgoderij"
aan en verklaarde verder de oor
log aan „alle secten buiten en alle
modaliteiten binnen de Neder
landse hervormde kerk".
De eenmansactie bleef niet onop
gemerkt. Sommige kerkgangers
poogden een gesprek aan te kno
pen over verdraagzaamheid en
liefde, maar volgens de actievoer
der verbleekten die geboden bij
het verbod van afgoderij. Anderen
vonden het een grote schande en
herinnerden de man eraan dat die
kerk ooit van hen was afgepakt.
Weer anderen raakten werkelijk
opgewonden, een oude mevrouw
gaf het gelaakte bord een stevige
tik met haar paraplule. De politie
maakte van de mini-rel nog een
echte zaak door het bord in beslag
te nemen, tot tevredenheid van
enkele omstanders al leken de ver-
dra agzamen in de meerderheid die
dit ingrijpen uiterst overbodig
achtten.
Dese hontsnede, illustratie bij de woorden: „En zie, het was teer goed" is één
van de afbeeldingen in „Geloven, hoe bedoel je?", een 104 pagina's tellend
boekje met belijdenissen, getuigenissen, gebeden en gedichten, dat het
Boekencentrum te Den Haag uitgeeft (prijs 9,80). Dit boekje behoort bij het
laatste, pas uitgekomen deel I, serie C van de „Handleiding voor de
catecheet", die het Boekencentrum in samenwerking met uitgeverij Kok te
Kampen doet verschijnen. Dit deel Ic handelt over vragen van het geloof
aan de hand van de apostolische geloofsbelijdenis, en is bedoeld voorvde
catechese aan ouderen en belijdeniscatechisanten. Bij deze serie zijn geen
werkbladen ontworpen, maar de handleiding verwijst naar het boekje
„Geloven, hoe bedoel j<e?", dat overigens ook los van de handleiding te
gebruiken is. De prijs van handleiding plus boekje is 29,90.
AMSTERDAM (ANP) Zaterdag is
paus Johannes Paulus n na een reis
van 12 dagen door Brazilië in Rome
teruggekeerd. De Braziliaanse bis
schoppen geven blijk van grote tevre
denheid met het pausbezoek en de
steun die de paus gegeven heeft voor
hun beleid. „Een warmere steunbe
tuiging die had ik me niet kunnen
AUGSBURG (ANP) De 98 leden-
kerken van de lutherse wereldbond
moeten er bij de Zuidafrikaanse rege
ring op aandringen dat er een vreed
zame oplossing komt voor Namibië.
Ze moeten de regering in Pretoria er
aan herinneren dat kerken over de
gehele wereld de apartheid afwijzen.
Aldus luidde een resolutie die het
bestuur van de wereldbond dit week
einde heeft aangenomen.
„Met de opstellers van de Augsburgse
Belijdenis geven wij de hoop op een
vrij, algemeen, christelijk concilie
niet op," aldus het bestuur van de
LWB. In de verklaring hopen de lu
theranen op vooruitgang in de ge
sprekken met roomskatholleken, or
thodoxen, anglicanen en vertegen
woordigers van andere protestantse
kerken, zij vinden dat alle christenen
gezamenlijk praktische stappen moe
ten zetten op de weg naar de eenheid.
waarin opgenomen: De Rotter
dammer, met Dordta Dagblad,
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leldse Courant
Uitgave: Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur Jenze Tamminga
Directeur ing. O Postma
HOOFDKANTOOR
Postbus 859
1000 AW Amsterdam
Wibautstraat 131 Amsterdam
tel 020-913456
telex 13006
Postgiro 66 0000
Bank Ned Credietbank
Rekeningnr 23 00 12574
Gemeentegiro Amsterdam
X11000
REGIO ROTTERDAM/DORORECHT
Postbus 946
3000 AX Rotterdam
tel 010-115588 (abonnementen
en bezorging)
tel 010-115588 (redactie)
tel 115700 (uitsluitend voor
advertenties)
Westblaak 4
Rotterdam
REGIO DEN HAAG/LEIDEN
Postbus 101
2501 CC Den Haag
tel 070-469445
(abonnementen en bezorging)
tel 070-469445 (redactie)
tel 070-468864 (uitsluitend voor
advertenties)
Parkstraat 22 Den Haag
REGIO NOORD/OOST-NEDERLAND
(abonnementen en bezorging
Postbus 3
8000 AA Zwolle
tel 05200-17030
Melkmarkt 56 Zwolle
Abonnementsprijzen:
Per maand 16,98
Per kwartaal 50.95
Per half jaar 101.90
Per jaar 201.60
Advertenbeteneven op
aanvraag
Tele Ionische abonnementenop
drachten (zie adressen boven)
Opgave familieberichten 9-19 30
van maandag t/m vri|dag Op
zondag van 18-20 uur telaf 020-
913456
Opgave mim-advertentles let.
020-936868 o» schriftelijk aan
Min»-Adv afdeling, postbus 433
1000 AK AMSTERDAM
Adreswijzingen uitsluitend schnl-
teli|k aan onze Amsterdamse
adressen
door prof. dr. H. M. Kuitert
Karl Barth is bekend geworden van
wege zijn indrukwekkende dogma
tiek in twaalf delen (en nog niet af
toen hij stierf). Het heeft hem zijn
wereldnaam bezorgd. Wie Barth zegt,
zegt Kirchliche Dogmatik. Minder
bekend zijn allerlei kleine boeken en
opstellen van zijn hand, al waren
juist deze in hun tijd van ingrijpender
betekenis dan de dikke dogmatiek of
soms zelfs letterlijk bedoeld om in te
grijpen in de lopende discussies.
Een dergelijk opstel Is de rede die Barth ln 1919
gehouden heeft op de landdag van de Duitse
christen-socialisten, bekend onder de naam
Tambacher Rede (ln het vervolg afgekort tot
TR).
Het Is met deze rede een merkwaardig geval.
Hij ls Jarenlang ongebruikt gebleven, ook al
omdat Barth zelf zich ervan distantieerde,
maar zoals dat gaat, ineens weer herontdekt en
door de Christenen voor het Socialisme tot hun
Magna Charta verheven. F. W. Marquardt, die
al eens eerder Barth en het socialisme onder
één noemer heeft wlllèn brengen (in Theologie
und Sozialismusheeft nu een boekje geschre
ven onder de titel Der Christ in der Oesell-
schaft 1910-1979), met als ondertitel Oeschtch-
te, Analysen und aktuelle Bedeutung von Karl
Barths Tambacher Rede (uitg. Kaiser, Mün-
chen. Prijs ƒ15,-). Deze ondertitel geeft vrij
nauwkeurig weer, wat Marquardt ln dit boekje
doet, heel goed doet, zij het vanuit een inter
pretatiekader dat hem meer in deze rede laat
vinden dan erin staat, maar daarover straks.
Voorgeschiedenis
Marquardt begint met een minutieus en gewe
tensvol onderzoek naar de voorgeschiedenis
van de TR.
Deze voorgeschiedenis is daarom zo belangrijk
omdat de tekst van de TR op elke bladzij het
dilemma weerspiegelt waarvoor Barth kwam
te staan. Aan de ene kant sympathiseerde hij
met de christen-socialisten (de SDAP'ers van
die tijd) die uit hun geloof in het Koninkrijk
Gods hun keuze voor het socialisme afleidden.
Aan de andere kant had Barth in zijn pas
verschenen commentaar op Romeinen be
weerd dat het Koninkrijk Gods zo'n andere
werkelijkheid is dat niets van ons doen of
denken in het verlengde ervan ligt, ook niet het
socialisme.
Barth moet dus de keuze voor het socialisme
afhaken van het geloof in het Rijk Gods, en
tegelijk volhouden dat christenen op grond
van hun geloof voor het socialisme moeten
kiezen. Dat lijkt een beetje op het zoeken naar
een vierkante cirkel en dat is het dan ook wel
geworden In elk geval verklaart deze vraag
stelling dat iedereen in de TR wel wat van zijn
gading kan vinden als hij Barth aan zijn kant
probeert te krijgen. Voorstanders van het soci-
Karl Barth (overgenomen uit „Opstand", het
blaf van de beweging „christenen voor het
socialisme")
alisme kunnen erin vinden dat de sociaaldemo
cratie in onze tijd nog de meeste gelijkenis met
het Rijk Gods vertoont, maar iemand als Van
Agt kan zich weer bevestigd voelen, als Barth
het heeft over het vermijden van kortsluitin
gen naar rechts zowel als naar links, van dit
soort tweespalt staat de TR bol.
Vereenzelviging
Marquardt lk zou er nog op terugkomen
behoort tot de voorstanders van het socialis
me. Hij buit ln zijn commentaar vooral de
reeks uitspraken uit, die geschikt zijn om het
socialisme als een „must" voor christenen voor
te stellen, maar hij is royaal genoeg om vast te
stellen dat Barth van het socialisme ook weer
niet zoveel gemaakt heeft, geen marxisme bij
voorbeeld, geen maatschappij analyse, maar
louter theologie.
Het neemt niet weg dat Marquardt in het
laatste deel van het boekje de TR zonder al te
veel nuances voor zijn eigen politieke keuze
annexeert, waardoor hij in een vereenzelviging
van geloof en politieke keuze terecht komt die
ons regelrecht terugbrengt bij de tijden van
Colijn, maar nu dan in andere richting. Navol
ging van Christus heeft deze keer niet de
burgerlijke deugden maar het socialisme no
dig om van de grond te komen, of nog krasser:
Christus is niet de kracht van de liberale staat
(„de kracht van hunne kracht" zoals de man
nenbroeders zongen) maar de kracht die tot
socialisme dwingt.
In het zand
Van dit „euvel der vereenzelviging" heeft juist
Barth ons verlost in de jaren vijftig. De begrijp
niet hoe je met Barth er weer naar kunt terug
keren. Praktisch loopt de redenering trouwens
in het zand. Christenen moeten vanwege hun
geloof socialist zijn, maar met de ogen op „het
reëel bestaand socialisme" (Bahro) gericht,
kan dat ook weer niet, en zo loopt het bij
Marquardt op niets uit. Niet op doen, bedoel ik.
Dat deed het ook al niet bij Barth. De slotre
gels van de TR gaan op de vraag in wat we dan
tenslotte moeten doen, want daarvoor was
men toch ln Tambach bij elkaar gekomen. Het
antwoord van Barth ls: we kunnen maar één
ding doen en dat éne doen wij zelf Juist niet
maar dat doet God. Ook dat kun Je geen
handelingsaanwijzing noemen.
Was Barth dan een man die alle kanten heen
kon? Allerminst. Maar het eerste dat Je moet
zeggen is dat zijn TR om andere dingen be
langrijk is dan om het probleem of christenen
socialist moeten zijn of niet. Die andere dingen
haalt Marquardt er ook wel uit, maar daarbij
had hij het, wat mij betreft, wel kunnen laten.
Nu wordt het te veel de Barth van 1919 laten
antwoorden op vragen van 1979 en dat bekent
altijd Barth laten buikspreken.
Twee werelden
Het tweede dat van belang ls, ls dat er vrijwel
niets meer uit kan komen (behalve dan zwarte
theologische verhalen) als je Je eenmaal hebt
vastgelegd op het principe van de absolute
kritiek, en dat doet Barth in de TR. Ik laat
allerlei andere, hoogst merkwaardige en deels
door Barth ook weer teruggenomen theologi
sche ideeén nu maar onbesproken en beperk
mij tot die absolute kritiek, want dé&r ligt de
bron van alle heen en weer praten in de TR,
ook de bron van een aantal tegenstrijdigheden.
Barth begint zijn rede met het uittekenen van
twee totale (en totaal tegenovergestelde) we
relden: de wereld van God en de wereld van
ons mensen. Deze werelden sluiten elkaar uit.
Van God uit zijn er geen vensters naar ons, en
onze wereld heeft geen vensters naar God zij ls
zonder perspectief aan zichzelf en haar eigen
wetmatigheden overgeleverd. Wat is dan de
plaats van de christen in dit geheel? De chris
ten ervaart deze wereld ln zijn bankroet; daar
in is de christen door God aangeraakt (anders
zou hij er immers niets om geven). Door de
christenen is de wereld dus niet echt leeg, wat
God betreft, maar dan moet er onmiddellijk
aan worden toegevoegd dat het dan eigenlijk
niet om de christenen zelf gaat maar om Chris
tus in de christenen. Wat de christenen be
weegt is Christus en zijn opstanding. In deze
zin komt iets van de andere kant dan toch over
naar deze kant, in de christenen.
de liberale staat, dus ook de sociaal-democrati
sche staat bijvallen.
Ik maak bij deze kern van Barths betoog n
een paar opmerkingen. Allereerst dat Barth
onder socialisme de sociaal-democratische
staat verstaat en niet een marxistisch maat
schappijmodel. Als er maar democratie heerst
en als er maar Inzet is voor sociale gerechtig
heid, kan de staatsvorm hem niet zoveel sche
len, getuige het feit dat hij ln Christengemein-
de und Bürgergemeinde zelfs de „Freigeldwirt-
schaft" acceptabel vindt. Een tweede opmer
king: waar het Barth om gaat, is niet dat
blijkt uit het bovenstaande duidelijk genoeg
een maatschappijtheorie, zoals Marquardt wil.
Barth zoekt veeleer naar de dragers van een
nieuwe beweging, en zegt dat die dragers ner
gens anders vandaan kunnen komen dan van
God, als het tenminste dragers van een nieuwe
beweging zullen zijn en niet die van de overbe
kende oude.
Dragers
Beweging
Maar dat mag je, in de eerste plaats niet
annexeren als het bezit van christenen (dan
zou het Rijk Gods immers lets van ons wor
den). Het moet actuele beweging blijven, de
vogel die vliegt, zeg maar, en niet een plaatje
van of een praatje over een vogel.
In de tweede plaats: Je mag de beweging niet
beperken tot de christenen. Overal waar pro
test is tegen onze wereld, onze cultuur, onze
maatschappij, is die beweging aan de gang.
Dat alles is te herleiden tot God met Zijn Rijk
dat „gans anders" is, en al moet het duizen-
maal herhaald herhaald worden dat de bewe
gingen die wij op ons platte vlak tegenkomen,
nooit de beweging van Koninkrijk Gods zelf
zijn, desondanks mogen we zeggen dat die
bewegingen lijken op het Rijk van God omdt
het protestbewegingen zijn. Vandaar dat chris
tenen die protestbewegingen herkennen en
voor hun deel bijvallen en voor zover de soci-
aaldemocratlbhesn protestbeweging is tegen
'ger i
Jll
eni(
wensen," verklaarde
kardinaal Aras, de als progressief te
boek staande aartsbisschop van Sao
Paulo. In zijn toespraak bij de ope
ning van het nationaal eucharistisch
congres was de paus afgeweken van
een voorbereide tekst. Hij liet opmer
kingen over het cellbraat achterwege
en vulde enige prijzende woorden ln
aan het adres van de basisgroepen
„De paus heeft eenheid gepredikt,
aldus Arns, maar hij liet ruimte om
eigen standpunten in te nemen. „Het
ls belangrijk dat we niet allemaal met
hetzelfde hoofd hoeven denken."
Een van de concrete maatregelen
waar de paus zijn zegen aan gegeven
heeft is een steunproject voor Nicara
gua. Daar dreigt een tekort aan voed
sel en medicijnen. Leiders van de
snelst-groelende protestantse groepe
ring in Brazilië, de pinksterbeweging,
zijn niet op komen dagen toen de
paus een ontmoeting had met verte
genwoordigers van andere godsdien
sten. Zij noemen het „triomfalistisch
karakter" van de pausreis als reden
voor hun wegblijven.
DAMASCUS (AP) Aartsbisschop
Elias Zakka van Bagdad is gekozen
tot Syrisch-orthodox patriarch van
Antiochlë. De verkiezing vond plaats
door de heilige synode van de kerk,
die ln de Syrische hoofdstad 24 uur
later dan de bedoeling was begon,
omdat sommige bisschoppen zo laat
arriveerden. Damascus is de zetel van
de Syrisch-orthodoxse kerk.
WAT MOET IK DOEN?
„In die tijd trad een theoloog op
Jezus toe om hem op de proef te
stellen. Hij zei: „Meester, wat moe
doen om het eeuwige leven te
verwerven?" (Lukas 10,25-37).
Ongeveer ln gelijke bewoording®
horen we de zg. rijke jongeling Jg
toespreken (Lukas 18). We weten i
liep anders af dan hier. Toen hij
daarover verder sprak met Jezua
kwam er een moment dat hij
wegging, bedroefd, want hij had g
groot bezit. Hier loopt het anders,
Jezus stelt een wedervaag naar wa
in de tora geschreven staat. De nu
zegt dat op, ln de samenvatting vai
hetzg. dubbelgebod, nl. de liefde t<
God en tot de medemens. Goed,»
Jezus, doe dat dan en je zal leven. tÉ
zover loopt het verhaal parallel mr
wat we zaterdag hebben gelezen in
rede van Mozes (Deut. 30.10-14). Bi
gebod is dichtbij en duidelijk. De
man kent het ook perfect. Maar da:
heeft hij nog een vraag. Er staat oa
bij waarom hij die vraag stelde. NB
heeft: Maar hij wilde zichzelf
rechtvaardigenDe Willibrord
vertaling heeft: Maar omdat hij zij:
vraag wilde verantwoorden Dt
vraag luidt: wie is mijn naaste? Buj,
de vraag eruit is antwoordt Jezus
hem met de gelijkenis van de
barmhartige Samartiaan. De mem
die zo handelt, bedoelt Jezus, diekt
Je een echte naaste noemen, een te
medemens. Nu heb ik 'thele verh*
al verteld, maar ik ga nog even t*e
naar het begin: wat moet ik doen1
Vroeger hoorde ik wel eens zegge
dat die man helemaal fout zat, wi
Je moet niets doen. Je krijgt 't
eeuwige leven of Je krijgt 't niet.
Typisch Joods om te denken dat>
wat moet doen! Maar Jezus denkt
daar blijkbaar toch anders over. R
kapittelt die man helemaal niet on
die eerste vraag. Hij negeert hemoi
niet. Hij gaat er op in. Je moet
inderdaad iets doen. Daar ls heeldi
tora op gericht, op het doen van
mensen. Dat is Godshand naar ora
toe. Doe wat! Doe wat! Doe dat en j
leeft!
OSLO (EPD) De hulp van de
reld van kerken voor de Afghaan
vluchtingen in Pakistan is volgens*
bisschop van de Pakistaanse evi
lische kerk Ame Rudvin onl
kend. De uit Noorwegen si
zendeling, die al twintig jaar in
tan werkt en daar leidend bisscl
zei tijdens een bezoek aan Nooi
tot de pers, dat de wereldrai
bijzonder geïnteresseerd lijkt cal
slachtoffers van de Russische
sie te helpen „blijkbaar uit ant_
een mogelijke Russische reactie"
Bisschop Rudvin leidt het co<
tie-comité voor een groot deel vat
hulpacties in Pakistan. Volgens k
leven thans 1,1 miljoen vluchtelinj
in kampen ln het westen en noori
van Pakistan. Tot oktober zal
aantal, naar de verwachting Is, o
tot anderhalf miljoen oplopen. Gu
rillakampen heeft hij ln Pakistani
gezien, zei de bisschop.
De vluchtelingen zullen zich vol»
hem moeten instellen op een langfl
rig verblijf in Pakistan. Dat betefa
dat er mogelijkheden voor werk
onderwijs moeten komen. De Pal
taanse regering ziet hier voor a
geen taak, zolang de eigen menses
deze gebieden nog op de rand van)
bestaansminimum leven,
Rudvin.
Barth zegt daarover prachtige en treffend juis
te dingen, al laat ik de constructie waarin hij
het inpakt (en die door Marquardts reconstruc
tie nog ingewikkelder wordt gemaakt) voor
zijn eigen rekening. In de TR zijn de dragers
overal waar protest is, dus ook buiten de kerk.
Dat betekent toch weer of Barth het nu wil
of niet dat er zoiets als Algemene Openba
ring moet zijn, maar dat laat lk verder rusten.
Derde opmerking: Barth heeft ln de loop van
zijn ontwikkeling de dragers van de nieuwe
beweging meer en meer onder de noemer van
de kerk gebracht. Zijn hoofdwerk heet niet
voor niets Kerkelijke Dogmatiek! In de TR zit
hij op de wip. Hij deelt met de christen-socia
listen het anti-kerkelijke pathos en speelt met
de gedachte dat het christendom eigenlijk een
maatschappelijke (in plaats van een kerkelij
ke) beweging ls. Marquardt haalt dat feilloos
naar boven, en het lijkt mij het meesh belang
rijke gesprekspunt dat de TR aan de orde stelt.
Kritiek
Waarom is Barth op dat spoor niet verder
gegaan? Ik denk vanwege zijn absolute kritiek.
Dat onze wereld onder de kritiek van God
staat, en dat Gods kritiek totaal en absoluut is,
is een onaanvechtbare waarheid. Absolute kri
tiek is echter oningevulde kritiek: alles is mis.
Vul Je de kritiek concreet ln en dat moet wel
als Je ermee wilt werken dan is het geen
absolute kritiek meer maar menselijke kritiek,
met behulp van menselijke maatstaven uitge
oefend, en dus relatieve kritiek.
Karl Barth probeerde in de TR nog boven dit
probleem uit te komen door de „christenziel"
een directe oorsprong in God te geven: wat
christenen zien, doen. vinden enz. vindt dus
eigenlijk God. Kritiek van christenen is kritiek
van God. Maar deze uitweg heeft Barth niet
verder uitgewerkt; gelukkig maar, want het
zou het subjectivisme ten top zijn geworden.
En zo is het gebleven bij een spaak in het wiel
van de christen-socialisten, van de al te voort-
varenden dan. Dat was da oorspronkelijke
bedoeling van de TR en dat moet maar zo
blijven.
POEDEROTEN (PNHK) Op
sondag 3 augustus wordt 's
middags van twee tot drie uur
in de kapel van slot Loeve
stein een kerkdienst speciaal
voor toeristen gehouden.
Voorganger is de hervormde
predikant van Poederoyen, d».
M. van Campen.
Dat de predikant van Poede
royen tevens predikant is van
slot Loevestein, is eeuwen ge
leden so bepaald en daarna is
die bepaling niet meer gewij-
sigd.
Tot aan het eind van de vorife
eenw preekte de predikant
eens per maand in de kapel
van het slot voor de soldaten,
die daar gelegerd waren. In de
winter moest hij daarvoor met
een bootje vervoerd worden,
omdat de omgeving van Loe
vestein dan onder water stond.
Aan het begin van dese eeuw
lijn de kerkdiensten in de win
ter afgeschaft. Van mei tot en
met oktober preekt ds. Van
Campen nog steeds elke eerste
zondagmiddag van de maand
in de Loevesteinse kapel.
De diensten sijn nu niet meer
bedoeld voor soldaten, maar
voor toeristen die op zondaf
het slot komen bezichtigen.
Een orgel is in de fraaie oude
kapel niet aanwezig. Er wordt
tijdens de dienst capella ge-
tongen.