Het station staat centraal Rechtstreeks advies SER aan de Kamer' Tekening van een lezer Trouw goeie krant voor nieuwkomers Commentaar De AOW-premie en de vrouw Nu .Nederlandse' aanvulling op .Franse' tentoonstelling fens van voorzitter De Pous: Dag bescherming ongeboren kind volksvermaak jonge moeder ikke, ikke, ikke 80 jaar samen VRIJDAG 11 JULI 1980 BINNENLAND TROUW/KWARTET 5 Het is op zichzelf nog niet zo'n »ekke gedachte van het kabinet om iet premie-voordeel van een echt- ^naar. waarvan zowel de man als de rrouw in loondienst werkt ter dis te stellen. Want waarom nfcuden uitgerekend wèl de betaalde ÏOW-premies van echtparen aan »t einde van het jaar bij elkaar i^opgeteld worden en niet die van tttv.ee willekeurige andere inkomens- ikers. [oeh is dit precies wat er gebeurt. als gevolg dat echtparen alles it zij boven de premiegrens heb- betaald keurig terug betaald _jgen. Werkende echtparen, wier rzamenlijk inkomen royaal boven' .46.500 gulden ligt. kunnen daar in jaarlijks op een aardig doceur- vtfje in tie vorm van een terugstorting rnivan 'e veel betaalde premies reke- feflen! Het systeem bevoordeelt aldus $iï&. alleen de werkende echtparen JLyen andere inkomenstrekkers, itetptaar het bevoordeelt bovendien Jog eenS de hogere inkomens. ijs jzo vaak zitten er aan dit soort aanzienlijk meer aspecten lan-op het eerste gezicht lijkt. Een efste tegenwerping is. of het wel zo Zedelijk is dat echtparen dit )l genieten. Niet zelden ide nloesten zij aanzienlijke kosten ma- JJktn dm beiden aan de slag te kun- nen; betaalde oppas voor de kinde- II reiucrèches en allerlei andere maatftgelen om het huishouden zo- veil/Hogelijk draaiende te houden. Di kosten daarvan kunnen niet worden aangemerkt als verwer- ivisgskosten en dus ook niet worden |etrokken van de belasting. Het Itectificatie Ih het commentaar van gisteren is een hinderlijke fout geslopen. Aan liet slot van de vierde ali nea wordt gesproken over een ónttrikkeling in de richting van wn Frans-Duitse samenwer king, waaraan geen behoefte ion bestaan. Dat moet sijn Frans-Duitse overheersing. ki premievoordeel zou daarom wei eens een terechte compensatie kun nen zijn. Het enige enige wat dan nog blijft, is de vraag waarom deze compensatie dan royaler moet uit pakken naarmate het inkomen gro ter is. Maar er is echter een princi pieel punt in het geding, dat deson danks voor het ter discussie stellen van dit premievoordeel pleit. Dat is het principe van de gelijke berech ting van mannen en vrouwen. Een eerste daaruit voortvloeiende eis is dat het inkomen van hetzij de vrouw, hetzij de man individueel wordt bekeken, zoals dat trouwens ook al enkele jaren het geval is met de belastingbetaling. Het is daarom consequent die lijn ook door te trekken. Het vervelende is alleen dat met toepassing van deze regel op de hele sociale verzekeringswetgeving nog al wat overhoop wordt gehaald De onlangs overleden Kamervoorzitter Vondeling heeft wel eens gezegd: ..Nederland is alleen voor mannen een sociaal paradijs." En inderdaad, het valt niet te ont kennen. dat de gelijkberechtiging op dit punt nog ver te zoeken is. Een werkloze gehuwde vrouw krijgt geen werkloosheidsuitkering, zo lang de man nog het minimuminko men verdient. Een weduwnaars pensioen is nog een schaars artikel en een werkende gehuwde vrouw in de WAO zal men slechts zelden tegenkomen. De gretigheid waarmee nu het pre mievoordeel wordt aangepakt, ter wijl we over al die andere zaken tot op heden tevergeefs ijn aange spoord door de EG. is daarom enigszins verdacht. Het behoeft nie mand te verbazen, dat waarschijn lijk budgettaire overwegingen de overhand hebben. De operatie kan zon kleine vierhonderd miljoen gulden opleveren En hoewel niet te ontkennen valt dat het kabinet die maar al te goed gebruiken kan. is toch een meer principiële aanpak van dit vraagstuk in hoge mate gewenst. h „De Vakbondskrant'van de FNV fr-hij dat de raad best sneller en iiger zou kunnen werken. Er It nu gemiddeld een jaar over een i gedaan. De adviesaanvragen fi nu altijd via de regering, met vertragingen van dien. „De rege- l is niet altijd even snel met de igen en die zijn evenmin altijd elder gesteld", aldus De Pous E kritiek op de SER heeft volgens S dikwijls iets tegenstrijdigs ge- Zo hield die kritiek vroeger in de raad te veel invloed had. Nu is li veel gehoorde klacht dat er te naar het orgaan wordt geluis- bijvoorbeeld toen zonder raad- g van de SER de loonmaatregel d afgekondigd. olg m f-.De Pous vindt dat de regering de advies moet vragen over een 1g op het onlangs door de We- Twee voorbeelden van Nederlandse stations, waaruit het verschil duidelijk blijkt. Links de verdwenen glorie van het station in Den Bosch, rechts het simpel verkooppunt in Utrecht-Overvecht. door Co Weigraven DELFT Vrij onverwacht is de inmiddels beiaamde tentoonstelling „De wereld van het station" in Nederland neergestreken. Na gigantische successen In Parijs, Lyon, Milaan en Brussel, met in totaal zo'n 670.000 bezoekers, hebben enkele medewerkers van de Technische Hogeschool in Delft zich over deze van oorsprong Franse expositie ontfermd. Zij kwamen er toevallig achter, dat deze tentoonstelling, voor deze naar Berlijn zou afreizen, in de zomer maanden nog te huur was. Ondanks een voorbereidingstijd van maar enkele weken ls het hun gelukt het geheel in een gebouw van de TH onder te brengen. De tentoonstelling „De wereld van het station" is geves tigd in het gebouw voor civiele techniek van de Techni sche Hogeschool, Stevinweg 2 in Delft en duurt tot en met zaterdag 2 augustus. De openingstijden zijn: maan dag tot en met zaterdag van 10.00 tot 16.60 unr, 's zondags gesloten. De toegangsprijs is vier gulden, kinderen tot 15 jaar, houders van een CJP-kaart, studenten en 65-plus- sers betalen twee gulden. itjffl onze sociaal-economische redactie TERDAM De voorzitter van de Sociaal-Economische I dr. J. W. de Pous, is er voorstander van dat de Kamer of aderlijke Kamerleden de mogelijkheid krijgen rechte ks advies te vragen aan de SER. Over „De wereld van het station" (de oorspronkelijke Franse titel is „Le temps des gares") is al op vele plaat sen, ook in deze krant, lovend ge schreven. Een bezoek maakt duide lijk, dat deze beschrijvingen niet overdreven waren. Honderden foto's, tekeningen, cartoons, maquettes en zovoorts geven een fascinerend beeld van de plaats, die het station in het leven inneemt, vroeger en nu. Bij een station denk je gauw aan haastige reizigers, die na het kopen van een kaartje zo snel mogelijk de plaats van bestemming willen berei ken. Maar een station is meer: het is vaak een „spil van de stad", een „spiegel van de moderne architec tuur" en een „strategische plaats." De tentoonstelling is ingericht naar deze en nog andere functies en krijgt daardoor een overzichtelijke inde ling. Knap staaltje Het ls op zichzelf al een knap staaltje, dat de medewerkers van de TH er in geslaagd zijn deze beroemde tentoon stelling naar Nederland te halen. Al hoewel er van het begin af aan Neder landers bij de organisatie betrokken zijn geweest, dreigde de expositie ons land te passeren Een winstpunt is bovendien, dat er in Delft, naast de grote tentoonstelling, een aparte ruimte is ingericht, waar veel te zien is over het Nederlandse station Dit komt in „Le temps des gares" ook wel aan de orde, maar valt daar door de overvloed van het bui tenlandse materiaal een beetje in het niet. Deze Nederlandse bijdrage is samen gesteld door de afdeling bouwkunde van de TH, met medewerking van het Spoorwegmuseum in Utrecht. De bij drage bestaat uit een dia-program ma, een reeks foto's, kaarten en ont werp-tekeningen van Nederlandse stations en een verzameling essays, die het station tot onderwerp hebben. Anders dan de „internationale" ten toonstelling is het Nederlandse ge deelte niet ingericht naar de functies, die het station vervult, maar naar een aantal thema's. Zo komen aan de orde: het station als bouwwerk, de interne organisatie van het station en de invloed van de plaats van het station op de vormgeving en de ont wikkeling van de stad of het dorp Verschil Dat er nogal wat verschil bestaat tussen de Nederlandse stations léert een treinreis van Amsterdam CS naar Delft-Zuid, via „de oude lijn." Vooral het verschil tussen het begin- en eind station is frappant. Over het bijna een eeuw oude Amsterdam CS is al veel geschreven: prachtig van vorm. imposant en gebouwd op zo'n strate gische plaats, dat het de ontwikke ling van de hoofdstad onmiskenbaar heeft beïnvloed. Over het tien jaar oude DelftrZuid zal wel nooit, en zeker niet in positieve zin, worden geschreven. Alleen het feit, dat aan weerszijden van de spoorlijn wat tegels liggen, die samen een perron vormen, schijnt voor de machinist een reden geweest te zijn te stoppen. Bij nader Inzien blijkt er beneden aan de spoordijk een ge bouwtje te staan, dat de primaire functies van een station vervult. Natuurlijk is het niet helemaal juist om deze twee stations zo tegenover elkaar té zetten. Zo maakt van Am sterdam CS dagelijks tien procent van alle treinreizigers gebruik, bij Delft-Zuid moet je in tienden van procenten gaan rekenen. Maar toch markeert het enigszins de ontwikkeling van de spoorwegen en stations in ons land, waarbij op den duur het functionele het heeft gewon nen van het statige en pompeuze. Gesloten Tekeningen, bij voorkeur in liggend tor- maat, sturen aan Trouw, jury politieke prent, postbus 859, 1000 AW Amster dam. Naam en adrès aan de achterzijde vermelden. Voor geplaatste prenten is er een boekenbon. tenschappelijke Raad voor het Rege ringsbeleid uitgebracht rapport over de plaats en de toekomst van de Nederlandse industrie. De Pous heeft lof voor de scherpe analyse van de wetenschappelijke raad, maar hij is niet onverdeeld gelukkig met de aan bevelingen in het rapport. Naar zijn mening krijgt de overheid een veel te grote rol toebedeeld en schuift de wetenschappelijke raad de inbreng van de sociale partners (werkgevers en werknemers) nogal gemakkelijk opzij. Alleen als de aanpak een verta ling krijgt die de sociale partners en hun achterban aanspreekt, kan vol gens dr. De Pous met succes worden gestreefd naar verbetering van de economische structuur en een herle ving van de economie. Zonder een vervolg in de SER zouden de voor treffelijke rapporten van de weten schappelijke raad misschien in de ambtelijke bureauladen terechtko men. Hetgeen de regering en de SER mogen verhoeden", aldus de voor zitter. Tot aan het begin van deze eeuw werden veel monumentale stations gebouwd, die een centrale plaats In namen in stad of dorp. Na de jaren twintig werd dat minder (kostenbe sparing). waarna aan het eind van de jaren dertig zelfs vele stations werden gesloten, doordat onrendabele lijnen werden afgestoten, terwijl op de over gebleven lijnen vele kleine stations de poorten moesten sluiten. Om een indruk te geven: in 1930 waren er nog zo'n 900 stations en stopplaatsen, nu zijn het er nog ruim 340. In de jaren zestig en zeventig kwam er een andere ontwikkeling bij. Op een aantal kleine lijntjes werden sta tionsgebouwen gesloopt of ze kregen een andere bestemming, wat niet be tekende dat de trein deze plaatsen nu oversloeg. Het werk van de stationschef werd door de automatisering echter steeds minder en beperkte zich op den duur tot de verkoop van kaartjes, wat, zo dachten de NS, best door een naburi ge sigarenwinkelier of door de con ducteur kon worden gedaan. De laatste jaren is er sprake van een opleving van de spoorwegen. De stij gende benzineprijzen en de dagelijks terugkerende files hebben vele auto mobilisten de trein in doen vluchten. Sinds tientallen jaren worden er weer nieuwe lijnen geopend, zoals de Zoe te rm eerlijn en de Schiphollljn. Langs deze lijnen verrijzen nieuwe stations, gebouwd volgens de eisen van deze tijd, wat een gebouw als dat op Schiphol kan opleveren: zeer func tioneel, maar voor het oog vrij lelijk De NS is er ook toe overgegaan langs bestaande lijnen nieuwe stations in voorsteden of wijken van steden te openen. Gevolg daarvan is de bouw van stations (een beter woord is hal tes) la Delft-Zuid. imposanter het station gebouwd moest worden. Verder waren er uni forme richtlijnen, die zich ook nauw gezet met de details bezighielden. Voor de ontwerper was er bijvoor beeld weinig ruimte voor creativiteit bij de bouw van een urinoir, de richt lijnen waren op dit punt zeer duide lijk. Ook het feit, dat enkele architec ten tekenden voor meerdere stations heeft de eenheid van vorm in de hand gewerkt. Een interessant onderdeel van de Ne derlandse bijdrage is de ontwikkeling van de spoorwegen in drie steden: Delft (natuurlijk!), Amsterdam en Rotterdam Aan de hand van kaarten, foto's en tekeningen krijgt de bezoe ker een indruk hoe spoorlijnen en stations op soms nogal forse wijze het stadsbeeld hebben beïnvloed. Reis waard Hoewel hier en daar de haast te be speuren is, waarmee deze tentoon stelling moest worden opgezet, is al leen het Nederlandse gedeelte al een reis naar Delft waard. Maar de bezoe ker moet zeker van de gelegenheid gebruik maken de „Franse" tentoon stelling te bekijken, want het zal on getwijfeld zeer lang duren, alvorens een expositie van dit formaat over het onderwerp station in ons land te bezichtigen zal zijn. De tentoonstelling zou misschien be ter tot haar recht komen in een mu seum, want een gebouw van een ho geschool blijft een vreemde omge ving. Maar de medewerkers van de TH, die al veel vrije uurtjes hebben opgeofferd, putten moed uit de op merking van een van de Franse orga nisatoren, die vond dat de opstelling in Delft tot nu toe de meest overzich telijke was. Voorbeelden De Nederlandse expositie in Delft is te klein om van al deze ontwikkelin gen een volledig en gedetailleerd overzicht te geven. Maar het leuke is, dat vele voorbeelden wel een goede indruk geven van de plaats en bete kenis van het station door de jaren heen. Duidelijk blijkt, hoe het komt, dat zo veel stations op elkaar lijken. Dat heeft een reeks oorzaken. Zo is er een tijd lang sprake geweest van een soort klasse-indeling: hoe groter en/of belangrijker de plaats, hoe groter en WAPENVELD (ANP) Het Nederlandse comité, „red het ongeboren kind" heeft de laat ste zaterdag van augustus uit geroepen tot nationale dag voor de bescherming van het ongeboren kind. In het comité werken onder meer samen het Nederlandse Artsenverbond, de vereniging ter bescherming van het onge boren kind en de Stichting recht zonder onderscheid. De nationale dag zal dit jaar op saterdag 30 augustus Den Haag worden gehouden. Op de Lange Voorhout zullen enkele bekende Nederlanders het woord voeren en wordt er een info-markt gehouden. Daarna is er een stille tocht „Als je op de School voor de Journalistiek een krant probeert te maken is er niet veel fantasie meer voor nodig om je voor te stellen, hoe sommige illegale blaadjes in oorlogstijd gemaakt werden" Aan het woord is een ouderejaars student aan de genoemde school, wiens fantasie toch nog te kort schiet. Was het maar zo eenvou dig geweest voor de makers van de illegale kranten in de oorlog. Die hadden wel met meer moei lijkheden en spanningen te kam pen dan met alleen een wrakke machine. Daar heeft de schrijver van bovengenoemde regels na tuurlijk geen idee van, want hij kan de oorlog niet meegemaakt hebben en dat is maar goed ook. Hij werkt alleen aan zijn carrière, zoals ex-student Roel van Broek hoven al een tijdje geleden op dezelfde opleiding gedaan heeft. Oók in deze „Introduktiekrant" van de school voor de Journalis tiek. bedoeld voor de lichting 1980, haalt hij herinneringen op aan zijn allereerste begin, op die school dan. „Toen ik in '68 naar de School voor de Journalistiek wilde, had je naast het toelatingsexamen dat toen nog bestond, ook nog een gesprekje met de directeur Ik herinner me dat ik op weg daar naar toe de trap op liep. Boven aan die trap stonden een paar studenten die me vroegen welke kranten ik las. Nou, kranten, we hadden thuis het Rotterdams Pa rool, dus die krant las ik. Fout. fout. riepen ze. je moet zeggen: de Volkskrant, de NRC, zo nu en dan Trouw en als opiniebladen de HP en Vrij Nederland! Van al die kranten had ik dus echt nog nooit gehoord, laat staan dat ik ze ooit gelezen had. De directeur zou me, volgens hen. ook nog vragen wat ik zou gaan doen als ik niet aangenomen zou worden. Daarop zou ik dan moeten ant woorden dat ik dan sociologie zou gaan studeren. En inderdaad, hun voorspellingen kwamen uit. Op de eerste vraag lepelde ik het inderhaast uit mijn hoofd geleer de rijtje kranten op. Bij de twee de vraag keek Ik nadenkend naar het plafond en antwoordde na een kleine pauze: Nou. ik denk dat ik dan maar sociologie ga studeren. Dat jaar kon ik inder daad beginnen op de SvdJ" Zoals Van Broekhoven schrijft, is dat toelatingsexamen al lang ge leden vervallen, net als het quiz achtige testje waarmee de aspi rant-student op haar of zijn op merkzaamheid beproefd werd. en de nep-persconferentie. Hoe het op en rondom de school tegen woordig wèl toegaat, daarover licht de introductiekrant de aan komende studenten uitvoerig in Van docenten en ander personeel tot goedkope eethuizen, van les- groepen en eerstehulp-instellin gen tot verslagen en praktijker varingen van afgestudeerden. De school voor de Journalistiek zal wel niet de enige opleiding zijn die haar nieuwkomers van tevo ren behoorlijk wegwijs maakt, maar vast wel een van de weini ge. Misschien ook iets om in ge dachten te houden voor grote be drijven. Het „feest" is dus toch doorge gaan. Een omstreden feest, want alleen de (meeste) inwoners van het Limburgse dorp Oost-Maar land vinden het traditionele kop-van-de-gans-slaan het zogenoemde „gans slaan" zo vermakelijk, dat ze doof zijn ge bleven voor de argumenten en protesten van de vogelbescher ming en voor het verzoek om ten minste een plastic gans te ge bruiken, zoals kort geleden al in deze rubriek gemeld. Weliswaar is het dier dat op het plaatje met de kop naar beneden uit de mand Moeder en kind, bevallen respec tievelijk geboren in het zieken huis van het Zuidafrikaanse stadje Otjiwarongo, maken het best. Het kind, een jongetje, is inmiddels ruim een week oud, de moeder is negen jaar. Voor zover men heeft kunnen nagaan is het meisje -r dat tot de stam van de Damara's hoort de jongste Zuidafrikaanse die ooit moeder is geworden. Jonger nog dan deze Venesia Xoagus was in de vijfti ger jaren een Mexicaans meisje dat een kind kreeg toen ze zelf pas zes jaar was. Het dagblad Rand Daily Mail dat melding maakt van de geboorte, sprak onder meer met Venesia's moe der. Mevrouw Priska Xoagus (35) vertelde, dat haar dochter goed voor de baby zorgt, maar nog niet helemaal begrijpt wat er precies gebeurd is. 2.000 exemplaren. Verzamelaars en andere geldbeleggers zullen bij dit bericht hun vingers heb ben afgelikt. Zo niet de nog steeds bestaande duizenden Be- atle-fans over de hele wereld, in middels volwassen geworden, maar destijds degenen die dank zij hun zak- en spaarcentjes de vier jongens uit het Engelse Li verpool aan hun roem en aan hun vele geld hielpen. Zij zullen voor het overgrote deel het geld noch de relaties hebben om dit exclu sieve werk te bemachtigen. De letterlijke vertaling van de titel van de autobiografie luidt na tuurlijk. „Ik, Mij, Mijn". In goed Amsterdams vertaald zou je er van kunnen maken: „Ik, Me Ei gen en Me Zelf", in de hoofdstad gebruikt voor mensen die alleen maar aan zichzelf denken. Daar is zelfs ooit nog een uitdrukking voor in zwang gekomen: „Ikke, ikke, ikke en de rest kan stikke". hangt, al dood, maar het blijft een bloederige geschiedenis als het iemand lukt geblinddoekt en wel het kadaver met een sabel te onthoofden. Pastoor Starmans mag hier voor het oog van een lachende menigte het goede voorbeeld geven. Een slecht voorbeeld in feite (in meer dan één opzicht dus), want het lukte hem niet en er waren nog heel wat sabelhouwen voor nodig om de kop te doen rollen. Een echt volksvermaak, aan de gezichten van de omstanders te zien. ,4, Me, Mine" wordt de titel van de autobiografische die ex-Beat- le George Harrison heeft vervaar digd. Het werkje zal worden uit gevoerd in goud op snee en dus zal ook de prijs kapitaal zijn: zevenhonderd gulden. Om er ze ker van te zijn dat het boek ook verkocht wordt hadden auteur en uitgever nog een andere exclusi viteit bedacht: een door de schrij ver hoogst persoonlijk gesigneer de zeer beperkte oplage van Koningin Victoria was nog aan het bewind toen Joe en Harriet Orton elkaar in 1894 voor het eerst ontmoetten. Zes jaar later trouwden ze en deze week, tach tig jaar later, zijn ze nog steeds bij elkaar, wat hen tot het langst getrouwde echtpaar van Enge land maakt. De bruidegom, nu 104, en zijn 102-jarige vrouw zijn in hun huisje in het dorp Great Gidding overstroomd met bloe men en felicitaties, waaronder een telegram van koningin Eliza beth, en toegezongen door zestig kinderen van de dorpsschool. Ze genoten er van en vertelden het geheim van hun lange huwelijk maar al te graag aan verslagge vers. Volgens haar hebben ze het samen zo lang uitgehouden door dat ze „niet drinken, niet roken en niet vloeken", volgens hem vroeger een druk bezette timmer man doordat ze nooit tijd heb ben gehad om ruzie te maken. Veel tijd voor kinderen zouden ze ook nooit gehad hebben, zodat het mooi uitkwam dat ze maar één dochter kreeg, Winifred, die nu als 77-jarige het meer dan briljanten feest van haar ouders meevierde. Ideaal Ideaal zou het pas zijn als we ólle wapens ergens begroeven (zegt Alexander Pola in de Varagids). Pech In één klap zagen ze hun toekomstplannen in het wa ter vallen, toen niet de ongeveer tweehonderdduizend gulden, maar politiemannen op het groepje prostituèes uit het Noordspaanse Lerida wachtten die samen het winnende lot in de nationale loterij kwamen inleve ren. De vrouwen die met het geld een nieuw leven hadden willen beginnen, kregen te horen dat hun lot dat ze op straat ge kocht hadden een paar urn- eerder van de echte winnaar ge stolen was

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 5