Kerken op de bres voor
beproefde sportmensen
Priesters vragen paus
radicalere stellingname
August Hasler, kruisvaarder tegen Pius IX
Werelddiakonaat en
zending meer samen
Trouw
VANDAAG
VOORBIJGANGERS
'Kerk schuldig aan ellende'
Nu ook in hervormde kerk
Conferenties
Hoofdsynagoge bant
liberale joden
MAANDAG 7 JULI 1980
KERK
THOUW/KWARTET
Van een onzer verslaggevers
KIEL Hebben de kerken wel een
boodschap aan de topsport? Op het
eerste gezicht kunnen die twee maar
beter bij elkaar uit de buurt blijven.
Oeen van beide partijen zal toch
veel vreugde beleven aan de beelden
van de Zuideuropese beroepsvoet
ballers die een kruisje slaan voordat;
ze het veld opgaan; of van de Ameri
kaanse rugby-spelers die eerst ge
knield in gebed verzinken voordat
2e die malle helmen over hun oren
trekken. In de Westduitse haven
stad Kiel was vorige week toch een
ander verhaal te beluisteren.
Eens per Jaar timmert Kiel, gelegen aan dei
Oostzee In Duitslands uiterste noorden,
krachtig aan de weg. Dat is tijdens de „Kleler'
Woche", een internationale zeilwedstrijd met
een traditie van meer dan honderd Jaar.
Sinds de laatste oorlog bouwt het Kleler
stadsbestuur rondom deze sportgebeurtenis
een hele serie culturele, politieke en weten
schappelijke evenementen.
Omdat het motto is „het (eest van de héle!
stad" kunnen ook de kerken zich niet onbe
tuigd laten. Zo kwam het dat er deze keer in
een parochiehuis in een wat afgelegen nieuw-,
bouwwijk werd gepraat over het hoogst inte
ressante thema „ethische en religieuze pro
blemen bij topsport".
Absolute waarde
Belangrijkste spreker was dr. Alois Koch, een:
theoloog uit Bremen, cn hij wist wel een paar'
ethische problemen te noemen. Bewijzen dat
met de topsport iets mis is zijn gemakkelijk,
uit kranten en tijdschriften te verzamelen,
zeker in een Olympisch Jaar.
Internationale topsport is geen aardigheidje,
meer maar is een absolute waarde geworden'
waaraan veel. Ja bijna alles mag worden
opgeofferd. Koch wees op de zware trainings-,
methoden waaraan zeer jeugdige turnsters,
zwemsters en kunstschaatsters bloot staan.
(Op een andere bijeenkomst in Kiel waren
diezelfde week bij voorbeeld beelden te zien
van de ruggegraatsvergroeilngen die bij deze
tumstertjes optreden.)
Maar lichamelijke beproevingen zijn nog
maar één kant van de zaak. Dr. Koch vroeg
vooral ook aandacht voor de enorme geeste
lijke belasting die wordt uitgeoefend op de
Jonge sportmensen die zich op het internatio
nale niveau moeten meten.
Juist op dat niveau ligt alle nadruk op het
resultaat Alleen de medailles, de ereplaatsen
tellen en één misslag of zwak moment kan
daardoor „fatale gevolgen" hebben.
Topsportmensen moeten daarom niet alleen
heel hard trainen, ze worden ook nog eens
intensief medisch en psychologisch „bege
leid", wat gewoon betekent dat ze desnoods
met kunst- en vliegwerk gereed worden ge
maakt om op dat ene moment een toppresta
tie te kunnen leveren. „De grote risico's voor
het lichaam en de invloed op de persoonlijke
ontwikkeling worden op de koop toegeno
men," aldus Koch.
Niet te verdedigen
Deze rooms-katholieke theoloog wond er
geen doekjes om: door Ja te zeggen tegen de
internationale topsport en de daarmee ver
bonden onbeperkte Jacht op records hebben
we een stap gezet die zedelijk niet meer te
verdedigen is. Terugkeer naar normale, ge
zondere praktijken in de sportwereld kan
alleen als we bereid zijn die internationale
competitie op te geven. En daar komen dan
de kerken, de christelijke theologen in het
spel.
Het gaat er om, zo stelde Koch, dat we het
met elkaar eens worden over de waarde, de
zin die we de sportbeoefening willen toeken
nen. Vanuit de christelijke visie is het onaan
vaardbaar dat een mens ondergeschikt wordt
gemaakt aan een bepaald aards doel. „Hij
kan niet ondergeschikt worden gemaakt aan
het dictaat van geld, prestatie of weten
schap."
Ze had een zoon, vertelde ze, die goed is in
atletiek. Laatst had hij op een groot toernooi
voor scholleren een eerste prijs gewonnen.
Dat had een aardig plaatje van de Jongen met
de medaille op het ereschavot in de plaatse
lijke krant opgeleverd. De moeder had het
geweten.
Weken later nog werd ze bij allerlei gelegen
heden aangesproken door mensen die ze nau
welijks kende maar die haar toch van harte
geluk wilden wensen met de prestatie van
haar zoon. Dat moest toch prachtig zijn voor
een moeder, zo'n zoon. Hij zou vast nog eens
heel beroemd worden. .Alsof een kind pas de
moeite waard wordt als het iets presteert,"
riep de moeder met hoorbare afkeer uit
Ze was met haar huiselijk verhaal wel tot de
kern van het probleem door gedrongen. De
mensonterende praktijken in de sportwereld
staan niet op zichzelf maar zijn eigenlijk
niets anders aan het produkt van een samen
leving waarin vooral het resultaat geldt. Je
mag een hele aardige, nette Jongen zijn. Je
telt pas echt mee als Je ook nog iets hebt
gepresteerd.
Of andersom: je mag een proleet zijn die op
het sportveld voortdurend zijn gebrek aan
respect voor de medemens demonstreert, zo
lang dat laatste leidt tot Europacups en
(bijna) wereldtitels mag Je rekenen op de
bewondering van bijna een hele natie en kun
je er nog zeer rijk mee worden ook. En vooral
dat laatste doel kan een heleboel middelen
heiligen.
Bewustzijn
Prestatiedwang
Eenmaal bij deze stelling aangeland was er
natuurlijk wel wat stof voor discussie. Im
mers, die enorme prestatiedwang die de
sportwereld beheerst ls toch ook in andere
sectoren van de maatschappij wel waar te
nemen?
Is de drijfveer van de sportman, die een
topprestatie wil leveren om daarmee roem,
gezag en geld te verwerven niet zo ongeveer
het meest kenmerkende voor onze hele, ma
terialistische samenleving? Een in de zaal
aanwezige moeder illustreerde aardig hoe;
diep dat „prestatie-denken" er in zit.
Dr. Koch en zijn gehoor in Kiel waren het al
snel met elkaar eens. Het gaat niet aan om
vanuit de kerken de staf te breken over die
vreselijke sportlui. Nee, het gaat er om het
bewustzijn van de hele samenleving te kiete
len. Wat deftiger gezegd: de moderne, materi
alistische samenleving is dringend toe aan
een herbezinning op haar hogere waarden en
diepere drijfveren en de kerken kunnen daar
bij richting geven.
Overal waar de mens ondergeschikt wordt
gemaakt aan een systeem, een ideologie, een
doel moet de christen zijn stem laten horen,
aldus Koch. In de topsport worden momen
teel mensen geofferd op het altaar van de
„Prestatie." Daarom hebben kerken wel de
gelijk een boodschap aan die topsport.
We moeten de organisatoren, bestuurders.
Een turnster op de evcnwichtsbalk: een krachtproef die alleen mogelijk is na
zware trainingen waarbij niet zelden het toelaatbare wordt overschreden.
trainers, begeleiders enzovoorts voortdurend
blijven vragen naar het doel en de zin van
hun sport, aldus Koch. Aanvaardbaar was
voor hem sport waarbij de sportbeoefenaar
zichzelf kan zijn, dat wil zeggen zijn eigen
verantwoordelijkheid kan dragen. Sport ls
een middel tot spontane zelfverwerkelijking
en we moeten daarom voortdurend de vraag
stellen: in hoeverre wordt die spontane zelf
verwerkelijking onmogelijk gemaakt door
andere doelen?
Dat was de toetsingsregel die Koch meegaf
als uitgangspunt voor de bemoeienis van de
kerken met de topsport. Een Olympisch Jaar
vol discussie over „sport en politiek" moet de
kerken toch gelegenheid geven daarmee aan
de slag te gaan.
WE MOETEN EEN KINDERHAND
HEBBEN
Het rijk Oods ls nabij u gekomen.
(Lukas 10,1-20)
Boven dit gedeelte heeft het
Nederlands Bijbelgenootschap gezet
de uitzending van de zeventig.
Opvallend in deze woorden van Jezug
is de grote beslistheid. De oogst Is er,
het rijk Oods ls nabij u gekomen en
even verder weer: weet, dat het rijk
Oods nabij gekomen is en ten slotte:
Ik zag de satan als een bliksem uit de
hemel vallen. Het spreken van Jezus
opent de toekomst, maar dat niet
alleen, zijn woorden zijn ook vol van
de beslissende betekenis van het
heden. In dit gedeelte is dat wel heel
duidelijk. Het ls niet de bedoeling dat
we wegdromen in een toekomstbeeld
of in toekomstverlangen. Het rijk
Oods is nabij. Er is al een oogst en de
boze heeft 't al verloren. Dat te weten
hoeft geen triomfalistisch
christendom mee te brengen dat geen
oog heeft voor de moeiten en het
verdriet, zowel van de mens op
zichzelf als van de kerk als beweging
van Jezus. Die zijn er genoeg. Daarin
worden we getroost. Met de beloften,
zoals in Jesaja 66, van die rivier van
vrede die er aan komt en die stroom
van welzijn. Maar ook met dit beslist*
spraken van de Heer. We zitten niet la
't donker. Er valt een licht over ons
leven. Er ls op dit moment al iets
geweldigs aan de hand, de doorbraak
van het rijk Oods. Vaak zijn wij
vertrouwder met de tekenen der
tijden, die dan moeten aanduiden
hoe erg het wel met de wereld gesteld
•ls, als met de tekenen van het rijk
Oods. Soms doen we net alsof we blij
zijn als we die eerste kunnen
aanwijzen, alsof we zeggen willen: zo
goed begrijp ik alles, en intussen
gaan we aan die andere tekenen, die
tekenen van hoop voorbij.
We moeten een kinderhand hebben
die gauw gevuld is.
AMSTERDAM Tijdens zijn bezoek aan Brazilië heeft de paus een document overhandigd
gekregen waarin meer dan duizend priesters onder wie veel bisschoppen willen dat hun kerk
schuld belijdt voor de armoede en ellende in Latijns Amerika, aldus berichtte zaterdag de
NRC.
Ds. D. C. van Geest
Óp 54-jarige leeftijd is overleden <1*
Apeldoomse gereformeerde predt
kent D. C. van Geest. Hij dlendt
achtereenvolgens de gereformeerd!
kerk te Engwierum, Klazinaveen, en
Amsterdam Noord/Buiksloot Daar
na vertrok hij naar Apeldoorn, waar
hij geestelijk verzorger werd van het
verpleeghuis Randerode.
De brief geeft op indringende wijze
een overzicht van de geschiedenis
van dat continent. „De autochtone
bevolking werd gedecimeerd en on
derdrukt in naam van Jezus Christus.
Het kruis van de verlossing kreeg de
waarin opgenomen: De Rotter
dammer, met Dordts Dagblad,
Nieuwe Haagse Courant mat
Nieuwe Leldse Courant
Uitgave: Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur Jenze Tamminga
Directeur ing. O Postma
HOOFDKANTOOR
Postbus 859
1000 AW Amsterdam
Wibautstraat 131 Amsterdam
tel 020-913456
telex 13006
Postgiro 6600 00
Bank Nad Credratbank
Pêkemngnr 2300 12574
Gemeentegiro Amsterdam
X11000
REGIO ROTTERDAM/DORDRECHT
Postbus 946
3000 AX Rotterdam
lel 010-115588 (abormemeolen
en bezorging)
lel 010-115566 (redactie)
ld. 115700 (uitsluitend voor
advertenties)
Westblaek 4
Rotterdam
REGIO DEN HAAG/LEIDEN
Podbus 101
2501 CC Den Haag
ld 070-469445
(abonnementen en bezorging)
ld 070-469445 (redactie)
lel 070-468664 (uitsluitend voor
advertenties)
Parkstraat 22 Den Haag
REGIO NOORD/OOST-NEDERLANO
(abonnementen en bezorging
Postbus 3
6000 AA Zwolle
lel 05200-17030
Melkmarkt 56 Zwolle
Abonnementsprijzen
Per maand 16.98
Per kwartaal f 50,95
Per half jaar f 101.90
Per jaar f 201.60
Advertentietarieven op
aanvraag
Telefonische abonnement enop-
ckachten (zie adressan boven)
Opgave Iam tl leöe richten 9-10 30
van maandag l/m vnjdag Op'
zondag van 16-20 uur tdd 020-
913456.
Opgave mini-advenanties td
020-936668 ol schriftelijk aan
Mirv-Adv. afdaling, postbus 433
1000 AK AMSTERDAM
Adraswijzingen uitsluitend schrif-\
lelijk aan onze Amsterdamse
adressan.
vorm van het üwmtC der veroveraar», tl8hetd. wtjit het document op de
gezegend door de herders van hun strijd die nu gaande is: „Aan de ene
kerk, de goeden niet te na gespro- kant de uitgebuite en onderdrukte
kenWij geloven dat voor de kerk -
de tijd ls gekomen dat zij haar zonde
bekent, dat zij erkent medeplichtig te
zijn geweest" Over de huidige situa
tie zegt het document onder meer.
„Het volk walgt ervan dat hun moor
denaars zich beroepen op hun chris
ten-zijn en daarmee massamoord
rechtvaardigen. Het walgt ervan dat
vele bisschoppen en nuntii hieraan
medeplichtig zijn al is het alleen al
door hun passiviteitDaarom heeft
het volk van Nicaragua „basta" ge
zegd en zoeken de volken van El
Salvador en Guatemala naar midde
len om hun vrijheid te verkrijgen."
aan de andere kant de be
voorrechte minderheid en de multi
nationals die hun positie verharden
en te vuur en te zwaard Iedere poging
tot bevrijding van bet volk bestrij
den." Zij hopen dat het pausbezoek
een duidelijke keuze voor de armen
van Latijns-Amerika oplevert.
In Porte Alegre dronk de met
een sombrero getooide paus en
kele slokken maté (de Zuidame-
rikaanse kruidenthee).
Moedig
Keuze
De opstellers pleiten voor een radica
le keuze voor de armen, de meerder
heid van verdrukten. Volgens hen be
tekent dat een „politieke keuze" en
kan niet langer volstaan worden met
„vaagheden en neutrale houdingen".
Terwijl de paus de klassenstrijd bij
herhaling verwerpt als instrument
voor bevordering van sociale gerech-
Hun oproep ls een van de radicaalste
en waarschijnlijk ook een van de
moedigste kerkelijke documenten.
Moedig niet alleen tegenover de
machthebbers en hun huurmoorde
naars, maar op een andere manier
ook tegenover de paus. Het docu
ment is immers een zeer ernstig ge
luid temidden van een grote feest-
tocht. Bovendien kan het pleidooi
voor een schuldbelijdenis toch weinig
anders zijn dan een bedekte kritiek
op de pauselijke toespraken die nooit
opvallen door kerkelijke ootmoed.
Vanaf vandaag ls de paus in het noor
den van Brazilië en ls het programma
in het winterse, natte, kille zuiden
achter de rug. In het uiterste zuiden,
Porto Alegre, heeft de paus een be
langrijke oecumenische stap toege
juicht. In Brazilië ls een raad van
kerken opgericht, waar ook de r.k.
kerk lid van ls. De paus sprak de hoop
uit, dat dit „het voorspel kan zijn tot
verdere stappen in dezelfde richting".
Zoals bekend is de rJt. kerk geen lid
van de wereldraad, maar hier en daar
wel, zoals in Nederland, lid van de
nationale raad van kerken.
Minder gecharmeerd bleek de paus
van experimentele priesteropleidin
gen. Hij pleitte voor herstel van dege
lijke éemlnaries.
Van een onzer verslaggevers
OEGSTGEEST/UTRECHT
De hoogste instanties op
het gebied van zending en
diakonaat in de hervormde
kerk hebben zich uitgespro
ken voor vergaande samen
werking van zending, wereld
diakonaat en ontwikkelings
samenwerking op het plaatse
lijke vlak.
In een brief aan alle kerkeraden, zen
dingscommissies, dlakonieén en cor
respondenten voor het werelddiako
naat van de hervormde gemeenten
schrijven de generale diakonale raad
en de raad voor de zending, dat zij
alle vormen van samenwerking toe
juichen.
Met name wijzen zij op de mogelijk
heid, om één plaatselijke commissie
voor deze zaken te vormen. Indien
wenselijk, kunnen dan binnen die
commissie werkgroepen tot stand ko
men voor zending, werelddiakonaat
en ontwikkelingssamenwerking. Wel
wordt geadviseerd, de kerkeraad
goed in de commissie vertegenwoor
digd te doen zijn.
Blijkens een in 1979 gehouden enquê
te is de grote meerderheid op het
grondvlak voor verdere en vaak ver
regaande samenwerking van zending
en werelddiakonaat. Dit is te opmer
kelijker, omdat een dergelijke fusie in
de „top" er nog niet inzit.
In tegenstelling tot de gereformeerde
kerken, waar zending en werelddia
konaat onlangs zijn gebundeld in één
deputaatschap, zijn in de hervormde
kerk zending en werelddiakonaat aan
de top nog steeds streng gescheiden.
Wel doen de raad voor de zending en
de generale diakonale raad in hun
brief de toezegging, dat zij als lande
lijke organen de mogelijkheden van
verdere samenwerking binnen de be
staande structuren grondig zullen on
derzoeken en in praktijk zullen bren
gen. Zelfs sluiten zij de mogelijkheid
van structuurwijziging niet uit. Ook
zijn zij voor samenwerking in één
verband op provinciaal en klassikaal
vlak.
Ook in de publiciteit zal geprobeerd
worden, meer gezamenlijk te doen.
Bij de brief ls een verklaring van het
bestuur van de gereformeerde zen
ding» bond in de hervormde kerk, dat
dit „in dit stadium geen redenen ziet
om zich hiervan te distantiëren".
Geloofs- en gebedspracticwn, 44
augustus, Kapeilerput, Heeze (NB
Inf. p. Smits van Waesberghe (td
013-681297).
Charismatische retraite o.Lv. As-
dré Beijersbergen, 4-9 augustus, Vo
gelenzang. Aanm. tel. 040-515792.
Van een medewerker
AMSTERDAM In het gebouw vaa
de Nederlands Israelisietische Hoofd
synagoge aan de Van der Boechorst
straat te Amsterdam zullen geen bij
eenkomsten meer plaatsvinden geza
menlijk met de liberaal-joodse ga
meente. Eer zullen voor de zalen ver-'
huur stringente regels worden op
gezet.
De kerkeraad van deze orthodox-
Joodse gemeente heeft dat verlangd,
nadat onlangs een koor van de Libe
raal-joodse gemeente deelnam aan <k
tezamen met de NIH8 ln haar ge
bouw gevloerde Jom Jeroesjalajlem,
de dag waarop de eenwording van
Jeruzalem wordt gevierd. De kerke
raad was van oordeel, dat der gelijk!
gezamenlijke vieringen een erken
ning van de liberaal-Joodse gedach
ten Inhouden en bij de joodse ge
meenschap verwarrend kwami
werken.
door Pleter van der Van
Zaterdag was op deze pagina
het overlijdensbericht te le
zen van August Hasler, 43
jaar, rooms-lcathollek priester
uit het Zwitserse St.-Qallen.
Enkele jaren geleden promo
veerde hij op een studie over
de pauselijke onfeilbaarheid,
door het eerste Vaticaanse
concilie ln 1870 afgekondigd.
Veel betekenend was de on
dertitel van zijn proefschrift:
„Hoe een Ideologie als een
dogma werd doorgedrukt".
In het UJvlge en prllzlge proefschrift
ging Hasler zeer ver om san te tonen,
ast dat dogma toen door een militan
te minderheid onder leiding van de
toenmalige paus Puis IX is doorge
dreven, waarbij geen middel te laag
en geen verdachtmaking te vuil was
om de talrijke tegenstanders van de
pauselijke onfeilbaarheid óm te krij
gen. Conclusie van Hasler: het eerste
Vaticaanse concilie was geen vrij con
cilie en dus moeten de uitspraken van
dat concilie worden herzien, als ze al
waarde hebben.
De onfellbaarheidskwestle lig ln de
r.k. kerk zeer gevoelig, omdat het zo n
beetje de hoeksteen is geworden van
de roomse kerkorde. Wie eraan tornt
moet op weerwerk rekenen. Hasler
Pins IX
kreeg op zijn proefschrift een vernie
tigende recensie in het conservatieve,
door de Duitse bisschoppen gesteun
de weekblad Rhelnlsche Merkur. Het
blad weigerde publlkatie van enige
reacties die toen in het onafhankelij
ke kerkblad Pubilk-forum versche
nen. Hoewel het een tamelijk ontoe-
gankelijk proefschrift betrof, raakte
de kwestie al doende in de belangstel
ling. „Der Spiegel" schreef erover en
de zaak zelf was ten slotte al warm
gemaakt door het eerder verschenen
boek van Hans KQng: „Onfeilbaar?".
Druppel
Vorig Jaar vervaardigde Hasler een
populaire versie van zijn proefschrift.
nog altijd tamelijk degelijk, maar
vlot leesbaar. De vertaling van dit
boek „Hoe de paus onfeilbaar werd
macht en onmacht van een dogma"
moet langzamerhand bij de boekhan
del liggen. Een extra stimulans voor
de mxoop was gelegen in het voor
woord van Hans KQng, landgenoot en
goede vriend van Hasler. In dit voor
woord zette KQng nog eens uiteen
wat hij van dit dogma denkt.
En dkt was precies de laatste druppel
die de Duitse bisschoppen nodig had
den om KQng eindelijk te veroorde
len. Maar ook Hasler zelf kwam nu
direct onder vuur. Vanuit de curie
werd zware druk uitgeoefend op de
bisschop van St.-Gallen, Otmar Mfi-
der, om Hasler te laten vallen en van
zijn priesterlijke bedieningen te ont
heffen. Maar Mlder weigerde.
In Rome, waar Hasler Jarenlang
woonde, gold hij een beetje als „en
fant terrible". Hij had enige jaren
onder Willebrands gewerkt ln het se
cretariaat voor de eenheid, samen
met de Belgische dominlcanerpater
Hamer. Hasler vond het curiesfeertje
op den duur onleefbaar en ging weer
studeren. Hamer vond dat secretari
aat mtar een vrijgevochten bende en
solliciteerde bij de veel strengere con
gregatie voor de geloofsleer. In feite ls
hij daar nu de belangrijkste man,
wegens de zwakke gezondheid van
kardinaal Seper, die daar aan het
hoofd staat
Enige Jaren geleden verscheen ook in
het Nederlands een boekje over de
werkwijze van de curie „Binnen de
muren van het Vaticaan" door „Hier-
onymus". Achter dit pseudoniem, zo
wist men op den duur te melden, ging
Hasler schuil.
Hoogtepunten
Haslers boeken lijken niet alleen een
kritische dogmageschiedenis over de
onfeilbaarheid, maar ook op een
kruistocht tegen de roemrijke nage
dachtenis aan Plus IX. Deze paus
beleefde enkele hoogtepunten. Als
enige in de geschiedenis kon hij het
moment vieren waarop hij langer dan
Petrus aan het hoofd van de kerk
stond. Hij regeerde 32 Jaar. Het twee
de hoogtepunt was de uitroeping van
zijn onfeilbaarheid. Dat gaf aan zijn
pausschap weer de broodnodige nieu
we allure na de schade die het gele
den had door de afkalving van de
kerkelijke staat
BIJ wijze van spreken al tijdens zijn
leven is het werk begonnen aan een
derde hoogtepunt: zijn heiligverkla
ring. Door sommigen is deze sinds
dien met kracht nagestreefd en even
zeer door anderen met kracht tegen
gehouden. Het eeuwfeest van het
overlijden van Pius IX (1878) en de
toen al sterker wordende reactie gaf
aan de lobby van de voorstanders van
heiligverklaring een nieuwe stimu
lans.
Blunder
Hasler was een KQng-type, één en al
vóór oecumene en kerkvernieuwing.
Zijns Inziens zou het een tactische
blunder zonder weerga zijn als de
kerk nu Pius IX ging heiilgverklaren,
de man van de onbevlekte ontvange
nis van Maria en de onfeilbaarheid,
de man die tegen Italië was, tegen de
19e eeuw, tegen democratie, liberalis
me, en socialisme, die de rationalisti
sche wetenschap van zijn dagen met
onfeilbaarheid en feodale verhoudin
gen wilde bestrijden.
Volgens sommigen sloeg Hasler door
waar hij meende aan te tonen, dat
Plus IX niet slechts een hopeloos
reactionair beleid voerde, maar bo
vendien een gevaarlijke gek was, een
sadist en een schuinsmarcheerder;
dingen die een heiligverklaring lelijk
in de weg kunnen zitten.
Ook menen velen dat het eerste Vati
caans concilie juist de onfellbaar-
heidselsen van Pius IX zeer heeft
teruggeschroefd. En dat het uiteinde
lijke dogma veel en veel zuiniger is
geformuleerd dan Pius IX en zijn
omgeving gewild hadden en dat het
ln feite later toch is gaan functione
ren, kan men toevoegen.
Nu zal het menigeen, ook binnen de
r.k. kerk, onverschillig laten wie er al
of niet heilig wordt verklaard, zeker
als je dat in beginsel theologisch toch
al verwerpt. Maar de r.k. kerk kan er
een stukje van haar beleid en priori
teiten mee uitdrukken. Wordt de na
druk gelegd op een braafheids-, ge
hoorzaamheids- en kuisheidsideaal,
of op sociaal-bewogen zieleherders
van honderden Jaren geleden, of op
August Hasler
eigentijdse bestrijders of slachtoffer»
van fasclame en onderdrukking, d*
Titus Brandsma's en Oscar Rome
ro's; of verklaren pausen vooral hun
eigen voorgangers (en daarmee alvast
een beetje zichzelf) heilig en onder
hen vooral dan nog de ketterjagen
als Pius X en Pius IX? Het ls wat dat
betreft niet zonder betekenis dat vo
rige maand uitgerekend de promotor
van de heiligverklaring van Pius IX,
kardinaal Palaxzlni, benoemd is aan
het hoofd van het departement voor
de heiligverklaringen.
August Hasler meende in elk geval
het zijne te moeten doen om een
onzalige zaligverklaring te voor
komen.
