Suriname breekt met
ontwikkelingsstrategie
IfelIS
'Maak de ruimtevaart rendabel'
'Brandbrief' van Pais
irriteert het kabinet
IGNIS
Krimpen wil getuigen horen
De Koning praat met premier Chin A Sen
Je vergeel le bergschoenen
toch zeker oohniet!
Een dagje Amsterdam
vanuit de RAI-garage
Je uerseet je Hengeltje
toch zelier ook niet!
'Aanpak van problemen faalt'
Toch gevaar
bij Westraven
CAO-akkoord
met Heineken
Opsporing illegale
buitenlanders
wordt intensiever
Korte staking bij
expeditiebedrijf
WEG IN
EIGEN
LAND
Adviesraad tegen eigen derde wetenschappelijke kunstmaan
r DINSDAG 1 JULI 1980
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
3
Vanvonze sociaal-
economische redactie
DEN HAAG Het kabi
net is geïrriteerd over een
..brandbrief" van minister
Pais (onderwijs), waarin
deze vaststelt dat het ka
binet heeft gefaald bij het
aanpakken van de sociaal-
economische problemen.
De brief van Pais stond
afgelopen vrijdag op de
agenda van de minister
raad. Maar ter vergade
ring bleek, dat geen van de
aanwezigen behoefte had
aan een discussie over het
schrijven van de minister
van onderwijs.
Volgens Pais is het kabi
net in een impasse terecht
gekomen die het alleen
maar kan doorbreken met
ingrijpende maatregelen.
Zo stelt hij onder meer
voor de vakantiebijslag te
halveren, een halt toe te
roepen aan de groei van de
sociale uitkeringen, de
werklozen krachtiger aan
te sporen om onvervulba
re vacatures te aanvaar
den en de aardgasprijzen
drastisch te verhogen.
Het kabinet is geïrriteerd
over deze brief omdat Pais
met geen woord rept over
mogelijke bezuinigingen
op de departementen en
met name niet op het de
partement dat hijzelf be
heert. Men beschouwt dit
als een doorkruising van
het kabinetsbeleid, dat er
vooralsnog op is gericht
ook in de departementale
sfeer voor ongeveer één
miljard gulden om te
buigen.
Overigens ziet het er niet
naar uit dat het kabinet
dit Jaar haast zet achter de
samenstelling van de be
groting 1981. Er zijn voor
de eerste weken van juli
slechts enkele minister
raadsvergaderingen uitge
schreven. De verwachting
is daarom dat het kabinet
ook dit keer pas op het
allerlaatste moment de
knopen zal doorhakken,
namelijk in de tweede
helft van augustus of wel
licht zelfs begin sep
tember.
Minister Pais
brandbrief
Van onze correspondent
PARAMARIBO De Surinaamse premier Chin A Sen heeft verklaard dat zijn regering een
radicale breuk met het verleden wil wat betreft de ontwikkelingsstrategie van het land. De
gebeurtenissen van 25 februari waren onafwendbaar, aldus de premier, omdat de periode
daarvoor gekenmerkt werd door .corruptie, nepotisme (vriendjespolitiek), sociale ongelijk
heid, moreel verval, bureaucratie en een uit zijn voegen gegroeide improduktieve overheids
sector".
vering van Kasantaroeno, omdat zij
deze ex-miniser beschouwen als het
brein achter de mislukte tegencoup
tegen het regime.
De Surinaamse premier zei dit gister-
ochtemd bij het begin van de bespre
kingen met de Nederlandse minister
voor ontwikkelingssamenwerking De
Koning. De premier verklaarde na-
Ambtenarenapparaat
verwerpt. „In de achter ons liggende
jaren zijn tientallen miljoenen uitge
geven aan doeleinden die nu daar
liggen als stille getuigen van een ver
werpelijk ontwikkelingsbeleid," al
dus Chin A Sen.
In zijn toespraak tot de Nederlandse
delegatie zei premier Chin A Sen dat
zijn regering nu wérkt aan de opstel
ling van een nationaal spaarplan, zo
dat er inderdaad een. echte Surinaam
se bijdrage aan de ontwikkeling van
het land zal worden gegeven, zoals in
Beto^in? 1974 bii de vaststelling van het be-
6 6 drag van de Nederlandse hulp ook
Buiten het hotel waar de besprekin- door de toenmalige premier Arron
gen tussen de Nederlandse en de Su- was beloofd. Dé Surinaamse regering
rinaamse delegaties plaats vinden, denkt geld te kunnen sparen door het
vond gisteren een grote betoging besnoeien op lopende uitgaven, door
plaats. Scholieren boden minister De een programma van soberheid, door
Koning een petitite aan. Zij droegen verkleining van het ambtenarenap-
spandoeken met zich mee waarop paraat en door opvoering van de pro
leuzen stonden als „Wij dulden geen duktiviteit,
Nederlandse bevoogding" en „Ont
wikkelingshulp is schijn, stop deze Minister De Koning legde in zijn ope-
roof". Pamfletten met de foto van de ningstoespraak de nadruk op het her
uitgeweken vroegere minister Kasan- stel van de rechtsstaat en het opbou-
taroeno en de in een petitie vervatte wen van een werkelijk democratische
eis aan het adres van de minister om samenleving in Suriname. „Volledig
hem onmiddellijk aan Suriname uit herstel van de parlementaire demo-
te leveren,werden door de politie in cratie vindt de Nederlandse regering
beslag genomenm. Wel verliet minis- van essentieel belang voor Suriname
ter De Koning samen met president en de Surinaams-Nederlandse be-
Chin A Sen de vergadereaal om een trekkingen," aldus de minister. De
ken. Ook bestaat geen behoefte aan
een hereiening van de toetsingscrite
ria voor de hulp. Dat zou alleen kun
nen als de overeenkomst veranderd
werd. Zowel aan Surinaamse als aan
Nederlandse zijde werd meegedeeld
dat de besprekingen in het hotel To-
rarica in een goede atmosfeer plaats
vinden.
Paternalisme
De voorzitters van de vier vakcentra
les in Suriname zijn niet ingegaan op
de uitnodiging van minister De Ko
ning om met hem een werklunch te
hebben. Zij vinden dergelijke contac
ten tussen een Nederlandse bewinds
man en groepen uit de Surinaamse
samenleving getuigen van paternalis
me Bovendien, zeggen de vakbonds
leiders. hebben zij bij eerdere ont
moetingen met de minister geen gele
genheid gekregen voor een zakelijk
gesprek. Minister De Koning zei de
weigering van de vakcentrales te be
treuren. Eerdere contacten waren
door hem wel als zinvol ervaren.
Hoewel het niet op de officiële agen
da stond, heeft minister De Koning
inmiddels wel gesproken met parle
mentsvoorzitter Wijntuin en VDP-lei-
der Lachmon. De bewindsman liet
doorschemeren geen behoefte te heb
ben aan contacten met de Nationale
Militaire Raad. „De Nederlandse re
gering heeft vertrouwen in de rege-
ring-Chin A Sen en wil haar daarom
steunen. Ik begin niet aan contacten
die daaraan afbreuk doen," aldus mi
nister De Koning.
5*
petitie in ontvangst te nemen, waarin
scholierenorganisaties vragen dat de
Nederlandse regering zich niet langer
inlaat met de binnenlandse aangele
genheden van Suriname.
Bij de overhandiging riepen de onge
veer tweeduizend scholieren „We
want Kasan", „We want NMR" en
„Leve de revolutie". De scholieren
drongen bij de minister aan op uitle-
„Als u me twee kwartjes geeft, vertel
ik u waar pap zijn beste fles port
verborgen houdt."
Nederlandse regering is echter niet
van plan het herstel van de parlemen
taire democratie te koppelen aan het
geven van ontwikkelingshulp. Zij wil
de in 1975 gesloten overeenkomst
voor ontwikkelingssamenwerking
volledig uitvoeren, zo verzekerde mi
nister De Koning. Dit standpunt im
pliceert dat Nederland er niet voor
voelt de 2.7 miljard gulden aan ont
wikkelingshulp waardevast te ma-
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG Gevaarlijke situaties
in en rond het rijkskantorengebouw
Westraven in Utrecht zijn niet geheel
uit te sluiten. Dit is een conclusie uit
een aanvullend en meer verfijnd on
derzoek van TNO. Het gebouw is in
gesloten door het Amsterdam-Rijn
kanaal, een spoorweg en een grote
verkeersweg en op korte afstand er
van staan tanks met brandbare vloei
stoffen.
In het gisteren verschenen rapport
wordt met nadruk gesteld dat de or
ganisatorische en technische veilig
heidsmaatregelen nauwlettend moe
ten worden nageleefd. Opnieuw
wordt vastgesteld dat in geval van
een brand geen ernstige schade aan
Westhaven is te verwachten.
Een koelkast of diepvriezer
koopt u niet zomaar even op
goed geluk. U wilt een puur
funktioneel stuk techniek in de
keuken. Een veilige bergplaats
voor uw dagelijkse levensmid
delen en uw diepvriesvoorraad.
Bekijk 'n Ignis koelkast of
diepvriezer eens. Tot in de
finesses berekend op een lang
en intensief gebruik. Typisch
Ignis. De Keuken Kluizen.
Koelkasten diepvriezers
Safe als een kluis.
UTRECHT (ANP) - Bij het brouwe
rijconcern Heineken (5000 werkne
mers) is gisteren overeenstemming
bereikt over een CAO met een loop
tijd van twee jaar. Bij een andere
grote brouwerij, Skol (2200 werkne
mers), zijn bonden en werkgevers het
zo goed als eens geworden over een
tweejarige CAO.
Beide CAO's, die lopen van 1 januari
1980 tot 1 Januari 1982, gelden als
maatgevend voor de hele „vloeibare"
bedrijfstak van brouwerijen, fris-
drankenfabrieken en dergelijke.
Bij Heineken is volgens bondsbe-
stuurder J. Dijkman van de Indu
striebond FNV een principe-akkoord
overeengekomen met als belangrijk
ste punten een kleine initiële loons
verhoging van ongeveer een half pro
cent, uitbreiding van het aantal roos-
tervrije dagen van drie naar acht voor
de 300 werknemers in volcontinu-
dienst en herstel van de prijscompen
satie na afloop van de loonmaatregel.
Daarnaast komt er een regeling voor
vuil en onaangenaam werk die één
procent van de CAO-loonsom zal be
dragen en ook moet er dit jaar een
studie komen over overschakeling
van vier- op vijfploegendienst.
DEN HAAG (ANP) De chefs van de
politiekorpsen in ons land hebben
aanwijzingen ontvangen voor een in
tensivering van de opsporing van
overtredingen van de wet arbeid bui
tenlandse werknemers. Ook alle
hoofdofficieren van justitie hebben
dergelijke aanwijzingen gekregen,
die vergezeld gaan van praktische
wenken ter bevordering van het toe
zicht en de opsporing
Minister De Ruiter (van justitie) zegt
dit in antwoord op schriftelijke vra
gen van het PvdA-Kamerlid Hein
Roethof. De nu aangekondigde inten
sivering van de opsporing zal worden
uitgeoefend in goede samenwerking
met de loontechnische dienst van het
departement van sociale zaken. Vol
gens de bewindsman blijft het nood
zakelijk dat het verblijf van illegale
vreemdelingen zoveel mogelijk wordt
tegengegaan.
Overigens wijst hij erop, dat bij ge-
rrichte onderzoeken bij bedrijven, an
ders dan kon worden verondersteld,
geen of minder illegale buitenlandse
werknemers werden aangetroffen.
Volgens de minister zou dit kunnen
wijzen op een redelijke naleving van
de wet.
UTRECHT (ANP) De vijftien
chauffeurs van het Hengelose expedi
tiebedrijf Bettman hebben gisteren
voor korte tijd het werk neergelegd.
De chauffeurs reden niet uit om te
protesteren tegen de naar hun me
ning onjuiste toepassing van de CAO
voor het beroepsgoederenvervoer
door de directie.
Zo worden op zaterdagen gewerkte
uren volgens de chauffeurs veel te
laag betaald. Bovendien zouden al
leen de uren dat de chauffeurs rijden
worden betaald en niet de dienstenu
ren (het wachten op lading en garage-
werk).
ADVERTENTIE
Niemand de alm op zonder vakantieslof.
Speciaal voor dagjesmensen biedt
Amsterdam tot en met 12 augustus
een toeristisch dagpakket met 19
reductiebonnen. Deze bonnen ge
ven korting op o.a. een rondvaart
door de grachten, bezoek aan mu
sea, de Artis en bij een aantal Am
sterdamse horecabedrijven kan
zelfs een gratis kopje koffie of thee
en een maaltijd tegen gereduceerd
tarief worden genoten Het dagpak
ket kost een tientje en is bij de
kassa van de RAI-garage tot 14.00
uur 's middags verkrijgbaar Het
geeft tevens recht op een dag vrij
parkeren in de ondergrondse RAI-
garage en onbeperkt gebruik van
tram, bus en metro voor vier vol
wassenen of een gezin van twee
volwassenen en maximaal vier kin
deren. Het pakket bevat voorts en
kele folders, een plattegrond en een
weekagenda met alle concerten,
voorstellingen en bioscooppro
gramma's.
Vooral op woensdagen is het Noord
hollandse stadje Hoorn deze zomer
een bezoek waard. Onder het motto
„Hoorn, van alle markten thuis" is
er dan een galerij van marktkra
men, aangevuld met demonstraties
van oude ambachten, optreden van
een Westfriese dansgroep en een
havenrondvaart. Voor kinderen is
er poppenkast, een kinderboerderij
en ponyrijden. Morgen is er boven
dien nog een nationale openlucht
ruilbeurs. Tot 18 augustus rijdt ook
weer de ouderwetse stoomtram van
Hoorn naar Medemblik.
In het Zuidhollandse boomkwe
kersdorp Boskoop vindt tot 17 au
gustus de manifestatie „Mini Hol-
land-Maxi Show" plaats. In het spe
ciaal daartoe versierde hotel-res
taurant Florida zijn bomen, bloe
men, siervogels en rotspartijen te
bewonderen. Voortdurend optre
dens van artiesten en ponyrijden
voor kinderen.
In het Nederlands Openluchtmu
seum in Arnhem zijn de hele maand
juli demonstraties te zien van oude
ambachten. Ook zijn er o.a. ten-
toonstellingen van streekdrachten,
boerenwagens en versierd textiel.
Feest is het morgen ook in Steen-
wijk. Tussen 9.30 en 18.00 uur zijn
er in de binnenstad rondritten in
een postkoets, een braderie, een bij
en- en vogeltjesmarkt, poppenkast
voorstellingen, optreden van een
ski-showteam. Avonds is er pols-
stokverspringen in de wijk Ooster
meent.
Het komend weekeinde wordt in.
het Brabantse Helena veen voor de
zevende maal een zomermuziek-
feest georganiseerd. In de hal van
kwekerij Bloemlust aan de Kool-
weg is er vrijdag 3 juli een country-
en westernavond (Ruud Hermans
Bans), zaterdag 4 juli een dans
avond en zondag 5 juli blaasmuziek
in alle toonaarden.
In het historische raadhuis in Bols-
ward wordt tot en met 14 augustus
een tentoonstelling gehouden van
het grafisch werk van Maurits
Escher (1898-1972).
Het Noordbrabants Museum in Den
Bosch toont tot 20 juli 80 etsen en
enige schilderijen, aquarellen en te
keningen van de Italiaanse kunste
naar Giorgia Marandi (1890-1964).
Geopend op werkdagen van 10.00
tot 17.00 uur en gedurende weekein
den van 13.00 tot 17.00 uur.
Een groot aantal kunstenaars ver
tonen tot en met 3 augustus in de
Grote Kerk in Westzaan hun visie
op het onderwerp „huisje, boompje,
beestje". Woensdag tot en met zon
dag van 14.00 tot 17.00 uur
Van een onzer verslaggevers
KRIMPEN AAN DEN IJSSEL Het gemeentebestuur van
Krimpen aan den IJssel wil getuigen gaan verhoren om
erachter te komen welke stoffen zijn gestort in de bodem van
het voormalige EMK-terrein op het industriecomplex in de
Stormpolder.
Gezien de aard van de activiteiten die
de Exploitatie Maatschappij Krim
pen BV in het verleden heeft verricht,
is er volgens het gemeentebestuur
ADVERTENTIE
DEN HAAG (ANP) Nederland moet het idee van een derde eigen
wetenschappelijke kunstmaan maar vergeten. Dat vindt de Raad van
advies voor het wetenschapsbeleid in een advies aan de regering over het
ruimtevaartbeleid voor de jaren tachtig. De raad vindt dat we onze verdere
activiteiten vooral in Europees verband moeten ontwikkelen. Het over
heidsbeleid moet sterk gericht zijn op ontwikkeling van de ruimtevaart tot
een economisch rendabele bedrijfstak.
Niemand naar de fjorden zonder vakantieslof.
Na de Astronomische Neder
landse satelliet (ANS) en de
Infrarood astronomische sa
telliet (IRAS) had het Neder
lands instituut voor vlieg
tuigontwikkeling en ruimte
vaart plannen gemaakt voor
een derde kunstmaan TIX-
TE, die weer waarnemingen
van röntgenbronnen zou
gaan doen Deze zou in de
loop van 1986 door de Ameri
kaanse ruimteveerboot wor
den gelanceerd.
Maar in tegenstelling tot het
ruimtevaart-instituut en de
betrokken industrie (Hol
landse Signaal en Fokker)
acht de adviesraad geen vol
doende sterke motieven aan
wezig om tot een derde satel
liet te besluiten. Minister
Van Trier van wetenschaps
beleid heeft nog geen besluit
genomen. De besprekingen
over de ruimtevaartnota die
over enkele maanden naar
het parlement gaat, zijn nog
niet afgerond. Een beslissing
is op korte termijn nodig om
dat het IRAS-project afloopt
en er duidelijkheid moet ko
men over de toekomst voor
de industriële ontwerp- en
bouwteams.
Telecommunicatie
De adviesraad vindt dat Ne
derland een flink aandeel
moet nemen in de bouw van
de L-SAT, de telecommuni
catie- en televisiekunstmaan
van het Europese ruimte
vaartbureau. De kosten van
de Nederlandse deelneming
zouden in die gedachten-
gang zestig miljoen gulden
bedragen. Het project past
volgens de adviesraad in het
streven, de ruimtevaart com
mercieel te maken.
Daarnaast zou Nederland
moeten deelnemen in het
Europese programma voor
aardobservatie. Het aantal
toekomstige toepassingen is
groot, onder andere oogst-
voorspelling, kartografie,
rampendetectie. Maar de
raad acht de wetenschappe
lijke onderbouwing van deze
technieken nog onvoldoen
de. De raad voelt daarom op
dit moment nog niets voor
een Nederlandse satelliet
voor aardobservatie, waar
voor het ruimtevaartinsti
tuut ook al plannen had op
gesteld. Volgens de raad
moet eerst het wetenschap
pelijk onderzoek worden ver
sterkt, waarvoor vijf miljoen
gulden per jaar extra nodig
is. Er zou een stuurgroep van
overheid, industrie en ge
bruikers van de te verzame
len gegevens moeten worden
ingesteld.
Spacelab
Het door het Europese ruim
tevaartbureau ontwikkelde
ruimtelaboratorium Space
lab biedt volgens de advies
raad interessante mogelijk
heden voor nieuwe vormen
van technisch-wetenschap-
pelijk onderzoek. De hoge
kosten daarvan zouden een
extra budget van 2,5 miljoen
gulden per jaar vergen
De raad zou gaarne zien dat
het Nederlandse astronomi
sche ruimteonderzoek, dat
internationaal hoog staat
aangeschreven, die voorna
me plaats blijft behouden.
Daarvoor zou het investe
ringsniveau moeten worden
aangepast en zou een breed
beraad van de astronomi
sche instituten moeten lei
den tot een meer geïnte
greerde structuur
Het programma van het
ruimtevaartinstituut is vol
gens de raad een goed instru
ment om de Nederlandse in
dustrie te helpen hoogwaar
dige opdrachten te verkrij
gen op de Europese markt.
Het budget mag van de ad
viesraad met zeven miljoen
gulden stijgen, als ook mid
delgrote en kleine indus
trieën er een aandeel in
krijgen.
Door onvoldoende alert op
treden is Nederland maar be
scheiden betrokken bij acti
viteiten van het Europese
ruimtevaartbureau, die com
mercieel de beste perspectie
ven bieden. Daardoor kreeg
de industrie de afgelopen ja
ren voor elf miljoen minder
aan hoogwaardig technolo
gische opdrachten dan waar
wij op grond van ons finan
ciële aandeel recht op
hadden.
De raad noemt de ruimte
vaart als bedrijfstak interes
sant: hoogwaardig, schoon
en arbeidsintensief werk. Bij
overheid en industrie wer
ken nu ruim zeshonderd
mensen in de ruimtevaart:
de netto omzet aan goederen
en diensten bedroeg vorig
jaar 86 miljoen gulden, waar
van bijna 70 procent toe te
schrijven aan de grote twee.
Philips en Fokker
De raad adviseert de rege
ring dan ook, deze bedrijfs
tak verder uit te bouwen.
Niet alert
In zijn advies levert de raad
kritiek op het ruimtevaart
beleid in de jaren zeventig.
Met de uitvoering van 's
raads adviezen zou de ko
mende tien jaar een bedrag
van 770 miljoen gulden zijn
gemoeid.
alle aanleiding om een intensief on
derzoek in te stellen naar de vraag of
er sprake zou kunnen zijn van ernsti
ge bodemverontreniging.
De EMK. die per 1 mei 1980 hetj
industrieterrein in Krimpen heeft
verlaten en inmiddels juridisch opge- j
houden heeft te bestaan, haalde over-1
al uit het land industrieafval op om
dat te verwerken op het terrein in
Krimpen. Volgens ex-werknemers
van de EMK is er echter zelden afval
verwerkt en zouden grote hoeveelhe
den (chemisch) afval illegaal zijn ge-
loosd op de rivier of in de bodem van
het terrein.
Het gemeentebestuur van Krimpen
aan den IJssel heeft de arrondisse
mentsrechtbank in Rotterdam ge
vraagd onder ede getuigen (onder wie
ook (ex(-werknemers van de EMK) te
mogen horen. Aan de hand van deze
getuigenverklaringen zal worden be
keken of een gerechtelijke procedure
tegen de EMK zinvol is. Volgens een 1
zegsman voelt de gemeente er niets
voor zelf op te draaien voor de kosten
van het schoonmaken van het terrein
en zal men alles-op-alles zetten om
die te verhalen op de EMK. Het is de
bedoeling het voormalige EMK-ter
rein weer uit te geven als industriege-
bied.
Watermonsters
De gemeente heeft verder besloten
eenmaal per vier weken monsters te
laten nemen van het drinkwater en
het water in sloten e.d. in de omge
ving van het terrein. Van een direct
gevaar voor de volksgezondheid dat
tot onmiddellijk ingrijpen aanleiding
zou moeten geven, is volgens de ge
meente Krimpen echter geen sprake
De uitslag van de monsters die geno
men zijn van het oppervlaktewater
dat direct grenst aan het terrein en
van het drinkwater op verschillende
plaatsen in de Stormpolder. geeft vol
gens de gemeente geen reden tot on-
gerustheid.
In breda gaat de rechter vrijdag drie j
getuigen horen in verband met de
vraag of Wagemakers lakfabrieken in
de jaren 1974-'76 chemisch afval heeft
gestort op de intergemeentelijke
stortplaats Bavel bij Breda. Het be
drijf heeft een kort geding aange
spannen tegen zijn ex-werknemer P.
Masereeuw. om te voorkomen dat hij
opnieuw uitlatingen doet over het
storten van xyleen en tolueen