Overcapaciteit in stroomproduktie Van Gelder Papier zwaar ziek Vijftal Opec-leden verhoogt olieprijs Bescherming tegen misleidende reclame Falen management is falen ondernemer Volker Stevin verwacht sterk dalende winsten Door vertraging in verbruik Prof. J. G. Knol, commissaris Van Oord: Lange lijdensweg lijkt op compleet drama uit te lopen DINSDAG 1 JULI 1980 FINANCIEN EN ECONOMIE TROUW/KWARTET Van onze redactie economie ROTTERDAM De afgelopen zes jaar is een belangrijke overcapaciteit ontstaan in de elektriciteitsproduktie in ons land. Dat komt, omdat er zich snel veranderende omstandighe den hebben voorgedaan, waaraan de elektriciteitsbedrijven zich onvoldoende hebben weten aan te passen. heer Van der Hoeven, kwam voor de verliespost van ongeveer ƒ225 mil- elektriciteitsbedrijven vrijwel onver- J°®n- wacht. In het in maart 1973 gepubli- ceerde elektriciteitsplan werd er nog Verll6Sl>OSt van uitgegaan, dat de groei uit het r verleden zich onverminderd zou voortzetten. Tegen de achtergrond van de ontwikkeling in de twintig daaraan voorafgaande jaren, lag dat uitgangspunt ook voor de hand. Dit schrijft drs. E. van der Hoeven in het Weekblad Economisch Statisti sche Berichten (ESB), waarbij hij op merkt dat er bepaald geen sprake is geweest van wanbeleid van de elek triciteitsbedrijven, maar dat de oor zaak moet worden gezocht in een aanmerkelijke vertraging van de groei van het stroomverbruik. In de jaren 1950 t/m 1972 de jaren die kunnen worden omschreven als een tijdvak met een constante groei was de stijging van het elektrici teitsverbruik gemiddeld 9 procent per jaar. In 1972 was de groei zelfs nog 10 procent. Daarna zakte deze ont wikkeling plotseling in. In het tijdvak 1973 t/m 1979 schommelde het groei percentage sterk, waarbij het gemid deld op een veel lager niveau van rond 4'h procent per jaar kwam te liggen. Zelfs de absolute jaarlijkse stijging van het verbruik daalde ge leidelijk. Onverwacht Deze teruggang, zo concludeert de Deze verliespost van ƒ225 miljoen betekent, omgerekend per kilowatt uur, bijna 0,45 cent bij een gemiddel de kWh-prijs (in 1979) van 9,7 cent voor de industrie en 16,1 cent voor de gezinnen. Uitgaande van de veronderstelling, dat de kosten van de overcapaciteit geheel aan de gezinshuishoudens worden toegerekend om de concur rentiepositie van de industrie niet te schaden, zou dit neerkomen op een last van ongeveer anderhalve cent per kWh. Wanneer het verbruik groeit zoals in het elektriciteitsplan 1984-1985 wordt DEN HAAG (ANP) Misleidende reclame is onrechtmatig. Als iemand door zo'n reclameboodschap schade lijdt, is degene aan wiens schuld dat te wijten is, tot schadevergoeding verplicht Dit staat in de wettelijke regeling voor de bescherming tegen misleiden de reclame, die op 14 juli ingaat. Het gaat om commerciële reclame. Mededelingen van wereldbeschouwelijke, ideële of politieke aard vallen er niet onder, zo blijkt uit een mededeling in de Nederlandse Staatscou rant. Mocht het tot een rechtzaak komen, dan vindt op een aantal punten omkering van de bewijslast plaats. Dat wil zoveel zeggen dat de opsteller van de reclameboodschap de juistheid van zijn mededeling moet kunnen aantonen. De eiser moet zijn schade kunnen aantonen. Twee andere bepalingen in de nieuwe regeling zijn. dat de rechter een misleidende reclame kan verbieden of rectificatie kan opleggen en dat zo'n verbod of rechtzetting ook geëist kan worden door organisaties die bepaalde belangen of ideële doeleinden nastreven. Misleidende mededelingen in advertenties kunnen onder meer zijn andere samenstelling dan vermeld, andere herkomst dan vermeld onduidelijkheid over de prijs. Het is. aldus de schrijver, dan ook zeer de vraag, of wie dan ook in begin 1973 de verdere gang van zaken, zoals die zich heeft voorgedaan, had kun nen voorzien. De tegenvallende (verbruikslontwik keling leidde dus tot een snel toene mende overcapaciteit. Van de ongeveer 15.500 megaWatt (1 mW is 1.000 kW) aan opwekkingsver- r mogen, waarover de elektriciteitsbe- voorspeld en de*kapitaaJslasten niet drijven thans beschikken, was het verder stijgen, zal de overcapaciteit afgelopen winterseizoen maar circa in 1985 zijn verdwenen. De cumulatie- 12.050 mW nodig. Dit betekent een ve kosten zullen dan (berekend in overcapaciteit van 3.450 mW hetgeen, guldens van 1980) zijn opgelopen tot bij een kapitaalslast van 65 per kW ongeveer 1.6 miljard. Indien het per jaar, neerkomt op een jaarlijkse elektriciteitsverbruik constant blijft en de jaarlijkse kapitaalskosten toe nemen, dan zal de overcapaciteit pas in 1994 zijn verdwenen en zal het verlies sinds 1973 oplopen tot om en nabij de 4,5 miljard. Voordelen De medaille heeft overigens ook een keerzijde. Tegenover de kosten van overcapaciteit, staan ook voordelen. Doordat in de huidige opbouw van de centrales meer nieuwe en efficiënte technieken zijn ingebouwd dan het geval zou zijn geweest zonder overca paciteit, is de efficiëntie van de brandstof hoger. Omdat het grootste deel van de kos ten van de stroomproduktie uit brandstofkosten bestaat, is dat een niet te verwaarlozen voordeeL Voor lopige berekeningen wijzen echter uit, dat daarmee niet het nadeel vol ledig wordt goedgemaakt. De kosten van de overcapaciteit komen per sal do uit op ongeveer 165 miljoen, na melijk 225 miljoen kapitaalskosten minus 60 miljoen brandstofvoor deel. Uit het artikel valt af te leiden, dat capaciteitsproblemen ook in de toe komst niet te voorkomen zullen zijn. Het bouwen van centrales neemt een groot aantal jaren in beslag en het is daarom noodzakelijk, al jaren tevo ren de benodigde capaciteit te ramen. Libië verhoogt di prijs van 36,72 naar 37 dollar per vat (van 159 liter); Nige- rië van 36,74 naar 37 dollar en Koe weit van 29,5 naar 31 dollar. Hoeveel meer de Algerijnen willen berekenen is nog niet bekend, Venezuela vraagt op het ogenblik 31 dollar per vat en zou een prijsstijging overwegen van tussen de een en de anderhalve dollar. Buiten de voornoemde landen zou ook Qatar aan een prijsstijging van twee dollar denken. Qatar berekent nu 31 dollar per vat. Saoedi-Arabië, de grootste olie-producent van de OPEC. laat de wereld nog even in het onzekere over een prijsverhoging. Het land vraagt nu nog 28 dollar, de laagste prijs per vat dat bij de OPEC- leden vandaan komt. Tijdens de laatste bijeenkomst van de olie-exporterende landen op 9 juni in Algiers, kwamen de olieministers overeen een prijsplafond in te stellen van 32 dollar voor gewone ruwe olie. Van onze redactie economie UTRECHT Het verschijnsel „falend management" staat de laatste tijd sterk in de belangstelling. Een bijdrage tot de tegenwoordig tamelijk populaire discussie over de oorzaken van de malaise in de Westerse economie, kan echter alleen worden geleverd, als we naast een falend management, uit- gaan van een falend ondernemerschap. De machinehal in aanbouw van een centrale van de Provinciale Gelderse Elektriciteits-Maatschappij. BAHREIN (Reuter, AFP) Libië, Algerije, Nigerië, Venezuela en Koeweit hebben gisteren besloten tot een olieprijsstijging, die vandaag ingaat. Dit zegt professor J. G. Knol, voorzit- .ter van de raad van commissarissen van Van Oord aannemingsbedrijf in Utrecht. In een beschouwing bij het jaarverslag over 1979. De concentra tietendens in het economische leven en het voortdurend streven naar schaalvergroting, hebben binnen de .ondernemingen geleid tot een toene mende invloed van de zogenaamde „technostructurele elite", aldus Knol. In toenemende mate wordt de oor zaak van het achterblijven van een bepaalde onderneming bij concurren ten ln dezelfde bedrijfstak, afgescho ven op fouten op deze groep van technische managers. Knol: „Het zogenaamde manage- ment-falen, is slechts een bijkomende oorzaak voor het achterblijven van een onderneming. Om het falen van een onderneming in zijn volle beteke nis te vatten, is het nodig te beseffen, dat de toekomst van een onderne ming. afgezien nog van Invloeden van buitenaf, toch primair afhankelijk is van de vakbekwaamheid van de on dernemer zelf. Faalt het management namelijk, dan kan dat zonder meer worden gezien als een falen van de ondernemer zelf. BIJ de leiding van de onderneming ligt namelijk de taak die lacunes in het management op te sporen, die de onderneming een ach terstand bezorgen. De vraag of het management of de ondernemer in de jaren tachtig heeft gefaald. Is een vraag die ondernemers zich nu al zouden moeten stellen, aldus Knol. Baggerbedrijf Van Oord relateert de beschouwing van professor Knol aan een harde werkelijkheid. „Over het prijs- en kostenpeil van onze onder neming met betrekking tot onze con currentiepositie maken wij ons wei nig zorgen." zo schrijft de onderne ming in haar Jaarverslag. „Het enige waarover wij ons wel grote zorgen maken zijn de kosten van wat profes sor Knol noemt de „technostruc- tuur". Van Oord behaalde afgelopen jaar een winstje van 0,6 miljoen bij een omzet van 120 miljoen gulden. Overigens wijt de onderneming de lage winst niet alleen aan de kosten van een technisch management: „De natte aannemerij heeft momenteel bepaald de wind niet mee," zo. meldt het Jaarverslag. „De situatie op de baggermarkt ln binnen- en buiten land is slecht. Dit heeft bij onze on derneming geleid tot een lage winst, onderbezetting van materiaal, perso neel en organisatie, alsmede tot een zeer laag prijsniveau." en van 37 dollar voor ruwe olie van hoge kwaliteit zoals bij voorbeeld uit de Noordafrikaanse landen komt. Van mogelijk nog groter belang voor de oliemarkt is de vraag of Saoedi- Arabië, dat éénderde van de totale olieproduktie van de OPEC voor zijn rekening neemt, de produktie op het huidige peil houdt, of dat het land het niveau zal laten zakken van 9.5 mil joen naar 8.5 miljoen vaten per dag. Als de Saoedi's de produktie vermin deren zal dat zeker zijn uitwerking hebben op de balans tussen vraag en aanbod op de wereldmarkt, zo menen deskundigen. Elke produktiebeper- king. door Saoedi-Arabië zal door de agressievere oliebroeders worden ver welkomd als een mogelijkheid om de prijs verder te verhogen. De Verenigde Emiraten en Iran heb ben meegedeeld, geen verandering te brengen in de olieprijzen die zij bere kenen. ROTTERDAM Koninklijke Volker Stevin houdt rekening met een ernstig teruglopende winst over dit jaar. In het verslag over 1979 kondigde Volker Stevin reeds aan, dat het resultaat over 1980 waarschijnlijk lager zou zijn dan over het voorgaande jaar. Daarbij werd gedacht aan een maximale teruggang van de nettowinst van 80 tot 60 miljoen gulden. Volker 8tevin maakt nu echter be kend, dat een leidingwerk in Oman haar zoveel tegenslag heeft bezorgd, dat met een „aanzienlijk grotere te ruggang" rekening wordt gehouden. Het bedrijf meldt dat de orderpositie verder is toegenomen, (thans ruim 3,5 miljard gulden). Volgens Volker Ste vin is de kwaliteit van de orders zoda nig. dat een winstherstel op iets lan gere termijn verwacht kan worden. Rodamco heeft zich in het eersts halfjaar van dit jaar goed ontwik keld. De beurskoers steeg van 107,60 tot 109.80 gulden. Het aantal uit staande aandelen daalde met 146.000 tot 4.238.500. Hoogovens IJmuideo wijzigt met ingang van vandaag de naam in Estel Hoogovens. De Duitse tak Hoesch Werke in Dortmund zal per dezelfde datum Estel Hoesch Werke gaan heten. Eurometaal heeft vorig jaar een nagenoeg onveranderde winst be haald van 10,7 miljoen gulden, op een omzet van 180,7 (165,5) miljoen gulden. Eutron in het Belgische Gijzegem. waarin tapijtfabriek Dessaux een be langrijk derde bezit, gaat haar activi teiten geleidelijk verminderen waar na vrijwillige liquidatie zal volgen. Van onze redactie economie AMSTERDAM Van Gelder Papier, in het verleden niet zonder trots betiteld als Nederlands grootste papierconcern, Is ziek. Zwaar ziek. De ziekte dateert niet van vandaag of gisteren. Al heel lang eigenlijk is Van Gelder aan het ziekbed gekluisterd. En zelfs de komst van een „dokter" uit het verre Amerika, in de vorm van een deelname in het bedrijf van Van Gelder "door Crown Zellerbach, heeft hieraan niets kunnen veranderen. Van Gelder is een van oorsprong Zaans bedrijf. In de Zaanstreek be gon hoe kan het anders daar de feitelijke geschiedenis in een papier molen. In Wormer werd in de molen De Eendracht in 1784 de grondslag gelegd voor het concern. Het was namelijk in dat jaar, dat een zekere Pieter Schmidt van Gelder door zijn schoonvader werd opgeno men in het papierbedrijfje „Maarten Schouten en Comp", dat eigenares was van De Eendracht. De papiermo len „De Eendracht" kreeg nadien ge zelschap van de molen „De Bok" en nog later van de molen „De Kruis kerk". de molen „De Soldaat" en de molen „Het Fortuin" in Zaandijk. Met de verwerving van de laatste nam in feite de machinale vervaardi ging van papier een aanvang. De periode van de door water en wind aangedreven papiermolens behoorde got het verleden. Turf en later steen kool deden hun intrede bij de papier fabricage. Niet slecht We zullen de ups en downs, die Van Gelder sindsdien heeft doorgemaakt, niet op de voet volgen. Koninklijke Papierfabrieken Van Gelder Zonen, oorspronkelijk genaamd Vereenigde Koninklijke Papierfabrieken der Fir ma Van Gelder Zonen en tot 1955 simpelweg Van Gelder Zonen gehe ten, doet het over het algemeen niet slecht. Ten bewijze hiervan wordt over de periode 1913-1930 vrijwel ie der jaar dividend aan de aandeelhou ders uitgekeerd. Slechts in de jaren 1930-1936 en 1941-1946 krijgen de aan deelhouders geen cent dividend op hun aandelen. Na 1947 is dat wel weer het geval. In 1964 is het echter uit met de pret. De vennootschap, die dan inmiddels banden heeft aangehaald met Crown Zellerbach AG. de Zwitserse dochter van de Amerikaanse papiergigant Crown Zellerbach één van de grootste concerns op papiergebied ter wereld moet dat jaar afsluiten met een verlies van bijna één kwart miljoen gulden, nadat in het daaraan voorafgaande jaar nog een winst van ruim 9 miljoen gulden was getoond. Oorzaken van het verlies: gestegen lonen en salarissen en hogere grond- stofkosten, waarvoor geen compensa tie kan worden gevonden in prijsver hogingen. De kritiek van aandeelhou ders, die over 1963 nog zes procent en over 1962 zelfs nog twaalf procent dividend hebben ontvangen, barst los. Kritiek vooral op de directie, die „al jaren zou zijn tekortgeschoten". Rationalisatie In 1965 valt het woord rationalisatie. De directie: „We zitten niet bij de pakken neer Rationalisatie zal en moet het bedrijf uit het slop halen." Een Canadees raadgevend Inge nieursbureau adviseert een ingrijpen de herstructurering van het produk- tie-apparaat. Weliswaar gaat het in 1966 wat minder slecht dan in het jaar daarvoor, maar de resultaten blijven onbevredigend. Ook nadat (in 1967) vier directeuren het bedrijf vaarwel hebben gezegd blijft het sukkelen, niettegenstaande het feit dat een nieuwbenoemde di recteur van het concern zegt groot vertrouwen in het bedrijf te hebben. Aandeelhouders denken er anders over En de feiten stellen hen niet in het ongelijk. Althans niet op de wat langere termijn. Na een kortstondige verbetering van de resultaten is het in 1971 al weer volkomen mis. De vakbonden noe men een reorganisatie bij het bedrijf onvermijdelijk. De banen van der tienhonderd man staan op de tocht. Inmiddels heeft de steeds fellere bui tenlandse concurrentie de drie Neder- landse papierconcerns, Van Gelder, Koninklijke Nederlandsche Papier en Proost en Brandt om de onderhan delingstafel gebracht. Samen zullen ze wellicht de handschoen kunnen opnemen tegen het buitenlandse ge weld dat hen bedreigt. De sterk gestegen kosten en het op tredende prijsbederf hebben met na me Van Gelder in de kreukels ge bracht. Papiermachines worden stil gezet om te grote voorraden te voor komen. Er is zelfs sprake van dat, als de overheid niet bijspringt, driedui zend man bij Van Gelder hun baan zullen verliezen. Bod op aandelen In deze situatie brengt de Koninklij ke Nederlandsche Papierfabriek een bod uit op de aandelen Van Gelder. Het springt echter op het laatste mo ment af. Reden: een verschil van me ning tussen de besturen van beide bedrijven over de omvang van de sanering die bij Van Gelder zou moe ten plaats vinden. Optimistisch verklaart de raad van bestuur, na het niet doorgaan van de fusie dat voor Van Gelder zeker nog wel een toekomst is weggelegd. Van Gelder zal nu echter wel op haar eentje een onafwendbare herstructu rering moeten doorvoeren. Er breekt omstreeks de tweede helft van 1971 een periode van onzekerheid aan. Vakbonden willen hét (nog niet bestaande) reorganisatieplan zien. Het personeel verkeert in grote onze kerheid en bezorgdheid. Hoeveel mensen zullen er moeten afvloeien. Uiteindelijk blijkt het bij eerder ge noemde dertienhonderd man te zul len blijven. De sanering gaat Van Gelder wel het lieve bedrag kosten van 120 miljoen gulden. Met deze maatregel hoopt de leiding het bedrijf op den duur weer op een winstgevende basis te krijgen. Als de nood het hoogst is is de red ding dikwijls nabij. Eind 1971 lijkt het er voor Van Gelder wat beter te gaan uitzien als het Amerikaanse pa pierconcern Crown Zellerbach. waar mede al banden bestaan, voor de helft eigenaar wordt van Van Gelder. Oplossing Het lijkt een oplossing. Niet alleen voor de personeelsproblemen (massa ontslagen kunnen nu misschien wor den vermeden), maar ook voor de andere problemen die het concern bedreigen. De papierindustrie (en dus ook Van Gelder) zit ln Europa in een veel te ruime produktiejas. Er is ja renlang maar geïnvesteerd, terwijl de vraag achterbleef. Prijsafbraak was het gevolg. Dit holde de bedrijven uit, en ook Van Gelder is daaraan niet ontkomen. De Amerikanen (Crown Zellerbach) stellen echter wel hun eisen. Zo ko men er drastische wijzigingen in het bestuur. En omdat de helft van de aandelen van Van Gelder in handen is van een Amerikaans bedrijf, mag Van Gelder zich niet langer „Konink lijk" noemen. Krantepapier is altijd een bijzonder conjunctuurgevoelig produkt ge weest. Een dalende conjunctuur met als gevolg o.a. minder vraag naar personeel in het bedrijfsleven en dus minder personeelsadvertenties) doet de vraag naar papier inkrimpen en leidt tot druk op de papierprijzen. Een situatie, die zich in de jaren 1970 en 1971 voor. Daarna een aantrekken de conjunctuur. De vraag naar papier groeit. Zo zelfs, dat er op een gegeven moment een schaarste aan krantepa pier ontstaat De prijzen ervan stijgen tot verdriet van de dagbladdirecties, die moeten overgaan tot verhoging van de abon nementsprijzen, wat hun door de le zers weer niet in dank wordt afgeno men en wat tot uiting komt in terug lopende oplagecijfers. krantepapier Deze situatie speelt in 1973 en 1974. Jaren, waarin de welvaart bij Van Gelder, die in die tijd ongeveer 40 procent van alle in Nederland beno digde krantepapier levert, weer lijkt te zijn teruggekeerd. Ondanks de ver hoging van de prijzen voor krantepa pier (met 20 procent) is de leiding echter niet gerust. Dit onderdeel van het bedrijf draait nauwelijks winstge vend. met name omdat de grondstof hout van verre moet komen. Er hoeft maar iets te gebeuren, of het is weer mis. Daarom ziet Van Gelder eigen lijk weinig brood meer in het krante papier. Er wordt over een stoppen met de produktie gesproken. Eind 1974 dienen de eerste tekenen van een afnemende vraag naar kran tepapier zich duidelijk aan. De con junctuur is over haar hoogtepunt heen Na een goed 1974 zit Van Gelder medio 1975 weer volop in de zorgen. Het woord verlies valt wederom. Oor zaken: de scherpere en langer aan houdende recessie, de onveranderd hoge grondstoffenprijzen en de con currentie uit het buitenland o.m. voor pak-, druk- en schrijfpapier. De order positie van de papierfabrieken Van Gelder ziet er slecht uit. In oktober 1975 heet het, dat er zal moeten worden ingekrompen. Er moet wat gebeuren, aldus de raad van bestuur. Niet alleen op het perso- neelsvlak, maar ook met de te kleine en te oude papiermachines. Er moet een nieuwe produktiëenheid voor krantepapier komen, zegt de directie in het zwaar verliesgevende Jaar 1975. Van Gelder kan de uitgave van 300 miljoen gulden, die ermee is gemoeid, echter niet alleen dragen Er vindt overleg plaats met overheid, banken en de dagbladbedrijven. Met deze laatste over een gegarandeerde afna me van krantepapier. Doorlichten Omdat het concern zwaar in de rode cijfers zit, zal het bedrijf worden doorgelicht. Bureau McKinsey krijgt in het najaar van 1976 de opdracht het papierconcern onder de loep te nemen. Resultaat: het mes moet erin De stemming onder het personeel is slecht. Geruchten steken weer de kop op over ontslagen op grote schaal, met name in de sector van het witte papier, waar tweederde van de con- cernverliezen wordt geleden. Hard korist in het begin van het vol gende jaar het bericht aan. dat er duizend man weg moeten van de 5400 man, die Van Gelder nog telt. Sane ring is weer het woord, dat op ieders lip ligt. Vooral in de witpapiersector, waar de problemen groot zijn door de situatie op de wereldmarkt voor cel lulose. De prijs hiervan xs omhooggeschoten. De Skandinavische papierproducen ten, die ruim over het benodigde hout kunnen beschikken, zitten goed. Zo niet Van Gelder, die geheel en al van de invoer van cellulose afhankelijk is. De lijdensweg, die Van Gelder al vele jaren gaat. heeft nog altijd geen einde gevonden. De vette jaren, die Crown Zellerbach's vice-president ooit eens in het vooruitzicht stelde, zijn nog altijd niet aangebroken en het ziet er ook niet naar uit dat dat spoedig het geval zal zijn. Van Gelder met haar deels verouderde, deels te kleine pa piermachines en bovendien kampend met een sterk gespreide produktie, kan het niet bolwerken tegenover de buitenlandse concurrentie. De verliezen groeien. Van 25 miljoen in 1975 tot bijna 38 miljoen in 1976. 'Het personeelsbestand loopt terug. Natuurlijke afvloeiing, vervroegde pensionering en ook ontslagen zorgen daarvoor. Aanpakken Het gemis aan eigen grondstoffen (o.a. hout) markeert de rampzalige ontwik keling door de jaren heen. De Amerikanen in de raad van be stuur er is inmiddels een nieuwe president-directeur gekomen wil len niet lijdelijk wachten op een ople ving van de economie. Zij willen de zaken aanpakken. Het papierbelang zal moeten worden verminderd. De dreiging van meer ontslagen blijft bestaan Het Jaar 1978 brengt een lichtpuntje Voor het eerst sedert 1974 is Van Gelder weer uit de rode cijfers. Niet in de laatste plaats dank zij lagere grondstofkosten. Deze beginnen ech ter al weer te stijgen en de directie neemt begin 1979 dan ook alweer het woord verlies in de mond. En er wordt onmiddellijk aan toege voegd. dat ook na 1979 de problemen niet zullen zijn opgelost. De Europese papierindustrie kampt (nog steeds) met een overcapaciteit, gepaard gaande met prijsbederf. Van Gelder, zonder eigen grondstoffen, staat er slecht voor. Ook de Amerikanen (Crown Zeller bach) kunnen daar met al hun argu menten niets aan veranderen Zij we ten ook geen ander antwoord dan opnieuw reorganisaties en sluitingen van bepaalde bedrijfsonderdelen. Thuis met fabrieken in de Verenig de Staten en in Canada, dicht bij de ruim aanwezig zijnde grondstoffen- bron: hout heeft Crown Zellerbach minder zorgen aan het hoofd. In Ne derland echter staan vakbonden en directie tegenover elkaar. De vakbonden willen geen verdere ontslagen, de driectie ziet geen ande re uitweg. Terwijl 1979 voor Crown Zellerbach zelf fraaie financiële resul taten oplevert, zit Van Gelder diep in de rode cijfers. Amerikanen De Amerikanen blijven de grondstof- fensituatie de ooizaak van de ellende bij Van Gelder noemen. Dat doen ze echter al vele jaren, zonder dat er ooit iets aan de grondstoffenpositie van het bedrijf wordt gedaan Waarom is nooit helemaal duidelijk geworden. Dit in tegenstelling tot het Canadese papierconcern Mac Millan Bloedel. de concurrent van Van Gelder, de Kon. Ned. Papierfabrieken waarin het Canadese bedrijf een belang van iets minder dan 50 procent heeft, wél van grondstoffen tegen een redelijke- prijs voorziet. Zoals de zaken er nu voorsteaan de jongste aandeelhoudersvergadering heeft dat nog eens duidelijk aange toond hangt het voortbestaan van Van Gelder aan een zijden draadje Over het eerste halfjaar van 1980 is er al een verlies van om en bij de vijftig miljoen gulden. De financiers houden het voor gezien. Er hoeft niet veel meer te gebeuren of het kaartenhuis stort in elkaar Als onderdeel van (opnieuw) een om vangrijke reorganisatie het verhaal wordt eentonig is de dagbladuitge vers onlangs een verhoging van de papierprijs met tien procent aange zegd De laatsten hebben hiertegen met klem geprotesteerd Intussen lijkt het er veel op dat het Amerikaanse concern Crown Zeller bach. dat via Van Gelder zo mooi een greep heeft op de papiermarkt in Eu ropa. het zelf zo langzamerhand ook niet meer ziet zitten met Van Gelder Met één pennestreek is onlangs de waarde van Van Gelder in de boeken van Crown Zellerbach t terugge bracht van 67 miljoen tot één gulden. Een ander bewijs voor de kritieke positie van Van Gelder is. dat de Algemene Bank Nederland dan al het gehele concern met al zijn hebben en houden als onderpand heeft opgeëist tot zekerheid voor de verplichtingen van Van Gelder aan de bank Alle elementen voor een compleet drama ziin daarmee aanwezig

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 11