Overcapaciteit
in stroomproduktie
Van Gelder Papier zwaar ziek
Vijftal Opec-leden
verhoogt olieprijs
Bescherming tegen
misleidende reclame
Falen management
is falen ondernemer
Volker Stevin verwacht
sterk dalende winsten
Door vertraging in verbruik
Prof. J. G. Knol, commissaris Van Oord:
Lange lijdensweg lijkt op compleet drama uit te lopen
DINSDAG 1 JULI 1980
FINANCIEN EN ECONOMIE
TROUW/KWARTET
Van onze redactie economie
ROTTERDAM De afgelopen zes jaar is een belangrijke overcapaciteit ontstaan in de
elektriciteitsproduktie in ons land. Dat komt, omdat er zich snel veranderende omstandighe
den hebben voorgedaan, waaraan de elektriciteitsbedrijven zich onvoldoende hebben weten
aan te passen.
heer Van der Hoeven, kwam voor de verliespost van ongeveer ƒ225 mil-
elektriciteitsbedrijven vrijwel onver- J°®n-
wacht. In het in maart 1973 gepubli-
ceerde elektriciteitsplan werd er nog Verll6Sl>OSt
van uitgegaan, dat de groei uit het r
verleden zich onverminderd zou
voortzetten. Tegen de achtergrond
van de ontwikkeling in de twintig
daaraan voorafgaande jaren, lag dat
uitgangspunt ook voor de hand.
Dit schrijft drs. E. van der Hoeven in
het Weekblad Economisch Statisti
sche Berichten (ESB), waarbij hij op
merkt dat er bepaald geen sprake is
geweest van wanbeleid van de elek
triciteitsbedrijven, maar dat de oor
zaak moet worden gezocht in een
aanmerkelijke vertraging van de
groei van het stroomverbruik.
In de jaren 1950 t/m 1972 de jaren
die kunnen worden omschreven als
een tijdvak met een constante groei
was de stijging van het elektrici
teitsverbruik gemiddeld 9 procent
per jaar. In 1972 was de groei zelfs nog
10 procent. Daarna zakte deze ont
wikkeling plotseling in. In het tijdvak
1973 t/m 1979 schommelde het groei
percentage sterk, waarbij het gemid
deld op een veel lager niveau van
rond 4'h procent per jaar kwam te
liggen. Zelfs de absolute jaarlijkse
stijging van het verbruik daalde ge
leidelijk.
Onverwacht
Deze teruggang, zo concludeert de
Deze verliespost van ƒ225 miljoen
betekent, omgerekend per kilowatt
uur, bijna 0,45 cent bij een gemiddel
de kWh-prijs (in 1979) van 9,7 cent
voor de industrie en 16,1 cent voor de
gezinnen.
Uitgaande van de veronderstelling,
dat de kosten van de overcapaciteit
geheel aan de gezinshuishoudens
worden toegerekend om de concur
rentiepositie van de industrie niet te
schaden, zou dit neerkomen op een
last van ongeveer anderhalve cent
per kWh.
Wanneer het verbruik groeit zoals in
het elektriciteitsplan 1984-1985 wordt
DEN HAAG (ANP) Misleidende reclame is onrechtmatig. Als iemand
door zo'n reclameboodschap schade lijdt, is degene aan wiens schuld
dat te wijten is, tot schadevergoeding verplicht
Dit staat in de wettelijke regeling voor de bescherming tegen misleiden
de reclame, die op 14 juli ingaat. Het gaat om commerciële reclame.
Mededelingen van wereldbeschouwelijke, ideële of politieke aard vallen
er niet onder, zo blijkt uit een mededeling in de Nederlandse Staatscou
rant.
Mocht het tot een rechtzaak komen, dan vindt op een aantal punten
omkering van de bewijslast plaats. Dat wil zoveel zeggen dat de
opsteller van de reclameboodschap de juistheid van zijn mededeling
moet kunnen aantonen. De eiser moet zijn schade kunnen aantonen.
Twee andere bepalingen in de nieuwe regeling zijn. dat de rechter een
misleidende reclame kan verbieden of rectificatie kan opleggen en dat
zo'n verbod of rechtzetting ook geëist kan worden door organisaties die
bepaalde belangen of ideële doeleinden nastreven.
Misleidende mededelingen in advertenties kunnen onder meer zijn
andere samenstelling dan vermeld, andere herkomst dan vermeld
onduidelijkheid over de prijs.
Het is. aldus de schrijver, dan ook
zeer de vraag, of wie dan ook in begin
1973 de verdere gang van zaken, zoals
die zich heeft voorgedaan, had kun
nen voorzien.
De tegenvallende (verbruikslontwik
keling leidde dus tot een snel toene
mende overcapaciteit.
Van de ongeveer 15.500 megaWatt (1
mW is 1.000 kW) aan opwekkingsver- r
mogen, waarover de elektriciteitsbe- voorspeld en de*kapitaaJslasten niet
drijven thans beschikken, was het verder stijgen, zal de overcapaciteit
afgelopen winterseizoen maar circa in 1985 zijn verdwenen. De cumulatie-
12.050 mW nodig. Dit betekent een ve kosten zullen dan (berekend in
overcapaciteit van 3.450 mW hetgeen, guldens van 1980) zijn opgelopen tot
bij een kapitaalslast van 65 per kW ongeveer 1.6 miljard. Indien het
per jaar, neerkomt op een jaarlijkse elektriciteitsverbruik constant blijft
en de jaarlijkse kapitaalskosten toe
nemen, dan zal de overcapaciteit pas
in 1994 zijn verdwenen en zal het
verlies sinds 1973 oplopen tot om en
nabij de 4,5 miljard.
Voordelen
De medaille heeft overigens ook een
keerzijde. Tegenover de kosten van
overcapaciteit, staan ook voordelen.
Doordat in de huidige opbouw van de
centrales meer nieuwe en efficiënte
technieken zijn ingebouwd dan het
geval zou zijn geweest zonder overca
paciteit, is de efficiëntie van de
brandstof hoger.
Omdat het grootste deel van de kos
ten van de stroomproduktie uit
brandstofkosten bestaat, is dat een
niet te verwaarlozen voordeeL Voor
lopige berekeningen wijzen echter
uit, dat daarmee niet het nadeel vol
ledig wordt goedgemaakt. De kosten
van de overcapaciteit komen per sal
do uit op ongeveer 165 miljoen, na
melijk 225 miljoen kapitaalskosten
minus 60 miljoen brandstofvoor
deel.
Uit het artikel valt af te leiden, dat
capaciteitsproblemen ook in de toe
komst niet te voorkomen zullen zijn.
Het bouwen van centrales neemt een
groot aantal jaren in beslag en het is
daarom noodzakelijk, al jaren tevo
ren de benodigde capaciteit te ramen.
Libië verhoogt di prijs van 36,72 naar
37 dollar per vat (van 159 liter); Nige-
rië van 36,74 naar 37 dollar en Koe
weit van 29,5 naar 31 dollar. Hoeveel
meer de Algerijnen willen berekenen
is nog niet bekend, Venezuela vraagt
op het ogenblik 31 dollar per vat en
zou een prijsstijging overwegen van
tussen de een en de anderhalve
dollar.
Buiten de voornoemde landen zou
ook Qatar aan een prijsstijging van
twee dollar denken. Qatar berekent
nu 31 dollar per vat. Saoedi-Arabië,
de grootste olie-producent van de
OPEC. laat de wereld nog even in het
onzekere over een prijsverhoging.
Het land vraagt nu nog 28 dollar, de
laagste prijs per vat dat bij de OPEC-
leden vandaan komt.
Tijdens de laatste bijeenkomst van
de olie-exporterende landen op 9 juni
in Algiers, kwamen de olieministers
overeen een prijsplafond in te stellen
van 32 dollar voor gewone ruwe olie.
Van onze redactie economie
UTRECHT Het verschijnsel „falend management" staat de
laatste tijd sterk in de belangstelling. Een bijdrage tot de
tegenwoordig tamelijk populaire discussie over de oorzaken
van de malaise in de Westerse economie, kan echter alleen
worden geleverd, als we naast een falend management, uit-
gaan van een falend ondernemerschap.
De machinehal in aanbouw van een centrale van de Provinciale
Gelderse Elektriciteits-Maatschappij.
BAHREIN (Reuter, AFP) Libië, Algerije, Nigerië, Venezuela
en Koeweit hebben gisteren besloten tot een olieprijsstijging,
die vandaag ingaat.
Dit zegt professor J. G. Knol, voorzit-
.ter van de raad van commissarissen
van Van Oord aannemingsbedrijf in
Utrecht. In een beschouwing bij het
jaarverslag over 1979. De concentra
tietendens in het economische leven
en het voortdurend streven naar
schaalvergroting, hebben binnen de
.ondernemingen geleid tot een toene
mende invloed van de zogenaamde
„technostructurele elite", aldus Knol.
In toenemende mate wordt de oor
zaak van het achterblijven van een
bepaalde onderneming bij concurren
ten ln dezelfde bedrijfstak, afgescho
ven op fouten op deze groep van
technische managers.
Knol: „Het zogenaamde manage-
ment-falen, is slechts een bijkomende
oorzaak voor het achterblijven van
een onderneming. Om het falen van
een onderneming in zijn volle beteke
nis te vatten, is het nodig te beseffen,
dat de toekomst van een onderne
ming. afgezien nog van Invloeden van
buitenaf, toch primair afhankelijk is
van de vakbekwaamheid van de on
dernemer zelf. Faalt het management
namelijk, dan kan dat zonder meer
worden gezien als een falen van de
ondernemer zelf. BIJ de leiding van de
onderneming ligt namelijk de taak
die lacunes in het management op te
sporen, die de onderneming een ach
terstand bezorgen. De vraag of het
management of de ondernemer in de
jaren tachtig heeft gefaald. Is een
vraag die ondernemers zich nu al
zouden moeten stellen, aldus Knol.
Baggerbedrijf Van Oord relateert de
beschouwing van professor Knol aan
een harde werkelijkheid. „Over het
prijs- en kostenpeil van onze onder
neming met betrekking tot onze con
currentiepositie maken wij ons wei
nig zorgen." zo schrijft de onderne
ming in haar Jaarverslag. „Het enige
waarover wij ons wel grote zorgen
maken zijn de kosten van wat profes
sor Knol noemt de „technostruc-
tuur". Van Oord behaalde afgelopen
jaar een winstje van 0,6 miljoen bij
een omzet van 120 miljoen gulden.
Overigens wijt de onderneming de
lage winst niet alleen aan de kosten
van een technisch management: „De
natte aannemerij heeft momenteel
bepaald de wind niet mee," zo. meldt
het Jaarverslag. „De situatie op de
baggermarkt ln binnen- en buiten
land is slecht. Dit heeft bij onze on
derneming geleid tot een lage winst,
onderbezetting van materiaal, perso
neel en organisatie, alsmede tot een
zeer laag prijsniveau."
en van 37 dollar voor ruwe olie van
hoge kwaliteit zoals bij voorbeeld uit
de Noordafrikaanse landen komt.
Van mogelijk nog groter belang voor
de oliemarkt is de vraag of Saoedi-
Arabië, dat éénderde van de totale
olieproduktie van de OPEC voor zijn
rekening neemt, de produktie op het
huidige peil houdt, of dat het land het
niveau zal laten zakken van 9.5 mil
joen naar 8.5 miljoen vaten per dag.
Als de Saoedi's de produktie vermin
deren zal dat zeker zijn uitwerking
hebben op de balans tussen vraag en
aanbod op de wereldmarkt, zo menen
deskundigen. Elke produktiebeper-
king. door Saoedi-Arabië zal door de
agressievere oliebroeders worden ver
welkomd als een mogelijkheid om de
prijs verder te verhogen.
De Verenigde Emiraten en Iran heb
ben meegedeeld, geen verandering te
brengen in de olieprijzen die zij bere
kenen.
ROTTERDAM Koninklijke Volker Stevin houdt rekening
met een ernstig teruglopende winst over dit jaar. In het
verslag over 1979 kondigde Volker Stevin reeds aan, dat het
resultaat over 1980 waarschijnlijk lager zou zijn dan over het
voorgaande jaar. Daarbij werd gedacht aan een maximale
teruggang van de nettowinst van 80 tot 60 miljoen gulden.
Volker 8tevin maakt nu echter be
kend, dat een leidingwerk in Oman
haar zoveel tegenslag heeft bezorgd,
dat met een „aanzienlijk grotere te
ruggang" rekening wordt gehouden.
Het bedrijf meldt dat de orderpositie
verder is toegenomen, (thans ruim 3,5
miljard gulden). Volgens Volker Ste
vin is de kwaliteit van de orders zoda
nig. dat een winstherstel op iets lan
gere termijn verwacht kan worden.
Rodamco heeft zich in het eersts
halfjaar van dit jaar goed ontwik
keld. De beurskoers steeg van 107,60
tot 109.80 gulden. Het aantal uit
staande aandelen daalde met 146.000
tot 4.238.500.
Hoogovens IJmuideo wijzigt met
ingang van vandaag de naam in Estel
Hoogovens. De Duitse tak Hoesch
Werke in Dortmund zal per dezelfde
datum Estel Hoesch Werke gaan
heten.
Eurometaal heeft vorig jaar een
nagenoeg onveranderde winst be
haald van 10,7 miljoen gulden, op een
omzet van 180,7 (165,5) miljoen
gulden.
Eutron in het Belgische Gijzegem.
waarin tapijtfabriek Dessaux een be
langrijk derde bezit, gaat haar activi
teiten geleidelijk verminderen waar
na vrijwillige liquidatie zal volgen.
Van onze redactie economie
AMSTERDAM Van Gelder Papier, in het verleden niet zonder trots betiteld als Nederlands
grootste papierconcern, Is ziek. Zwaar ziek. De ziekte dateert niet van vandaag of gisteren. Al
heel lang eigenlijk is Van Gelder aan het ziekbed gekluisterd. En zelfs de komst van een
„dokter" uit het verre Amerika, in de vorm van een deelname in het bedrijf van Van Gelder
"door Crown Zellerbach, heeft hieraan niets kunnen veranderen.
Van Gelder is een van oorsprong
Zaans bedrijf. In de Zaanstreek be
gon hoe kan het anders daar de
feitelijke geschiedenis in een papier
molen. In Wormer werd in de molen
De Eendracht in 1784 de grondslag
gelegd voor het concern.
Het was namelijk in dat jaar, dat een
zekere Pieter Schmidt van Gelder
door zijn schoonvader werd opgeno
men in het papierbedrijfje „Maarten
Schouten en Comp", dat eigenares
was van De Eendracht. De papiermo
len „De Eendracht" kreeg nadien ge
zelschap van de molen „De Bok" en
nog later van de molen „De Kruis
kerk". de molen „De Soldaat" en de
molen „Het Fortuin" in Zaandijk.
Met de verwerving van de laatste
nam in feite de machinale vervaardi
ging van papier een aanvang. De
periode van de door water en wind
aangedreven papiermolens behoorde
got het verleden. Turf en later steen
kool deden hun intrede bij de papier
fabricage.
Niet slecht
We zullen de ups en downs, die Van
Gelder sindsdien heeft doorgemaakt,
niet op de voet volgen. Koninklijke
Papierfabrieken Van Gelder Zonen,
oorspronkelijk genaamd Vereenigde
Koninklijke Papierfabrieken der Fir
ma Van Gelder Zonen en tot 1955
simpelweg Van Gelder Zonen gehe
ten, doet het over het algemeen niet
slecht. Ten bewijze hiervan wordt
over de periode 1913-1930 vrijwel ie
der jaar dividend aan de aandeelhou
ders uitgekeerd. Slechts in de jaren
1930-1936 en 1941-1946 krijgen de aan
deelhouders geen cent dividend op
hun aandelen. Na 1947 is dat wel weer
het geval.
In 1964 is het echter uit met de pret.
De vennootschap, die dan inmiddels
banden heeft aangehaald met Crown
Zellerbach AG. de Zwitserse dochter
van de Amerikaanse papiergigant
Crown Zellerbach één van de
grootste concerns op papiergebied
ter wereld moet dat jaar afsluiten
met een verlies van bijna één kwart
miljoen gulden, nadat in het daaraan
voorafgaande jaar nog een winst van
ruim 9 miljoen gulden was getoond.
Oorzaken van het verlies: gestegen
lonen en salarissen en hogere grond-
stofkosten, waarvoor geen compensa
tie kan worden gevonden in prijsver
hogingen. De kritiek van aandeelhou
ders, die over 1963 nog zes procent en
over 1962 zelfs nog twaalf procent
dividend hebben ontvangen, barst
los. Kritiek vooral op de directie, die
„al jaren zou zijn tekortgeschoten".
Rationalisatie
In 1965 valt het woord rationalisatie.
De directie: „We zitten niet bij de
pakken neer Rationalisatie zal en
moet het bedrijf uit het slop halen."
Een Canadees raadgevend Inge
nieursbureau adviseert een ingrijpen
de herstructurering van het produk-
tie-apparaat. Weliswaar gaat het in
1966 wat minder slecht dan in het
jaar daarvoor, maar de resultaten
blijven onbevredigend.
Ook nadat (in 1967) vier directeuren
het bedrijf vaarwel hebben gezegd
blijft het sukkelen, niettegenstaande
het feit dat een nieuwbenoemde di
recteur van het concern zegt groot
vertrouwen in het bedrijf te hebben.
Aandeelhouders denken er anders
over En de feiten stellen hen niet in
het ongelijk. Althans niet op de wat
langere termijn.
Na een kortstondige verbetering van
de resultaten is het in 1971 al weer
volkomen mis. De vakbonden noe
men een reorganisatie bij het bedrijf
onvermijdelijk. De banen van der
tienhonderd man staan op de tocht.
Inmiddels heeft de steeds fellere bui
tenlandse concurrentie de drie Neder-
landse papierconcerns, Van Gelder,
Koninklijke Nederlandsche Papier
en Proost en Brandt om de onderhan
delingstafel gebracht. Samen zullen
ze wellicht de handschoen kunnen
opnemen tegen het buitenlandse ge
weld dat hen bedreigt.
De sterk gestegen kosten en het op
tredende prijsbederf hebben met na
me Van Gelder in de kreukels ge
bracht. Papiermachines worden stil
gezet om te grote voorraden te voor
komen. Er is zelfs sprake van dat, als
de overheid niet bijspringt, driedui
zend man bij Van Gelder hun baan
zullen verliezen.
Bod op aandelen
In deze situatie brengt de Koninklij
ke Nederlandsche Papierfabriek een
bod uit op de aandelen Van Gelder.
Het springt echter op het laatste mo
ment af. Reden: een verschil van me
ning tussen de besturen van beide
bedrijven over de omvang van de
sanering die bij Van Gelder zou moe
ten plaats vinden.
Optimistisch verklaart de raad van
bestuur, na het niet doorgaan van de
fusie dat voor Van Gelder zeker nog
wel een toekomst is weggelegd. Van
Gelder zal nu echter wel op haar
eentje een onafwendbare herstructu
rering moeten doorvoeren.
Er breekt omstreeks de tweede helft
van 1971 een periode van onzekerheid
aan. Vakbonden willen hét (nog niet
bestaande) reorganisatieplan zien.
Het personeel verkeert in grote onze
kerheid en bezorgdheid. Hoeveel
mensen zullen er moeten afvloeien.
Uiteindelijk blijkt het bij eerder ge
noemde dertienhonderd man te zul
len blijven.
De sanering gaat Van Gelder wel het
lieve bedrag kosten van 120 miljoen
gulden. Met deze maatregel hoopt de
leiding het bedrijf op den duur weer
op een winstgevende basis te krijgen.
Als de nood het hoogst is is de red
ding dikwijls nabij. Eind 1971 lijkt
het er voor Van Gelder wat beter te
gaan uitzien als het Amerikaanse pa
pierconcern Crown Zellerbach. waar
mede al banden bestaan, voor de
helft eigenaar wordt van Van Gelder.
Oplossing
Het lijkt een oplossing. Niet alleen
voor de personeelsproblemen (massa
ontslagen kunnen nu misschien wor
den vermeden), maar ook voor de
andere problemen die het concern
bedreigen. De papierindustrie (en dus
ook Van Gelder) zit ln Europa in een
veel te ruime produktiejas. Er is ja
renlang maar geïnvesteerd, terwijl de
vraag achterbleef. Prijsafbraak was
het gevolg. Dit holde de bedrijven uit,
en ook Van Gelder is daaraan niet
ontkomen.
De Amerikanen (Crown Zellerbach)
stellen echter wel hun eisen. Zo ko
men er drastische wijzigingen in het
bestuur. En omdat de helft van de
aandelen van Van Gelder in handen
is van een Amerikaans bedrijf, mag
Van Gelder zich niet langer „Konink
lijk" noemen.
Krantepapier is altijd een bijzonder
conjunctuurgevoelig produkt ge
weest. Een dalende conjunctuur met
als gevolg o.a. minder vraag naar
personeel in het bedrijfsleven en dus
minder personeelsadvertenties) doet
de vraag naar papier inkrimpen en
leidt tot druk op de papierprijzen.
Een situatie, die zich in de jaren 1970
en 1971 voor. Daarna een aantrekken
de conjunctuur. De vraag naar papier
groeit. Zo zelfs, dat er op een gegeven
moment een schaarste aan krantepa
pier ontstaat
De prijzen ervan stijgen tot verdriet
van de dagbladdirecties, die moeten
overgaan tot verhoging van de abon
nementsprijzen, wat hun door de le
zers weer niet in dank wordt afgeno
men en wat tot uiting komt in terug
lopende oplagecijfers.
krantepapier
Deze situatie speelt in 1973 en 1974.
Jaren, waarin de welvaart bij Van
Gelder, die in die tijd ongeveer 40
procent van alle in Nederland beno
digde krantepapier levert, weer lijkt
te zijn teruggekeerd. Ondanks de ver
hoging van de prijzen voor krantepa
pier (met 20 procent) is de leiding
echter niet gerust. Dit onderdeel van
het bedrijf draait nauwelijks winstge
vend. met name omdat de grondstof
hout van verre moet komen. Er hoeft
maar iets te gebeuren, of het is weer
mis. Daarom ziet Van Gelder eigen
lijk weinig brood meer in het krante
papier. Er wordt over een stoppen
met de produktie gesproken.
Eind 1974 dienen de eerste tekenen
van een afnemende vraag naar kran
tepapier zich duidelijk aan. De con
junctuur is over haar hoogtepunt
heen Na een goed 1974 zit Van Gelder
medio 1975 weer volop in de zorgen.
Het woord verlies valt wederom. Oor
zaken: de scherpere en langer aan
houdende recessie, de onveranderd
hoge grondstoffenprijzen en de con
currentie uit het buitenland o.m. voor
pak-, druk- en schrijfpapier. De order
positie van de papierfabrieken Van
Gelder ziet er slecht uit.
In oktober 1975 heet het, dat er zal
moeten worden ingekrompen. Er
moet wat gebeuren, aldus de raad
van bestuur. Niet alleen op het perso-
neelsvlak, maar ook met de te kleine
en te oude papiermachines. Er moet
een nieuwe produktiëenheid voor
krantepapier komen, zegt de directie
in het zwaar verliesgevende Jaar 1975.
Van Gelder kan de uitgave van 300
miljoen gulden, die ermee is gemoeid,
echter niet alleen dragen Er vindt
overleg plaats met overheid, banken
en de dagbladbedrijven. Met deze
laatste over een gegarandeerde afna
me van krantepapier.
Doorlichten
Omdat het concern zwaar in de rode
cijfers zit, zal het bedrijf worden
doorgelicht. Bureau McKinsey krijgt
in het najaar van 1976 de opdracht
het papierconcern onder de loep te
nemen. Resultaat: het mes moet erin
De stemming onder het personeel is
slecht. Geruchten steken weer de kop
op over ontslagen op grote schaal,
met name in de sector van het witte
papier, waar tweederde van de con-
cernverliezen wordt geleden.
Hard korist in het begin van het vol
gende jaar het bericht aan. dat er
duizend man weg moeten van de 5400
man, die Van Gelder nog telt. Sane
ring is weer het woord, dat op ieders
lip ligt. Vooral in de witpapiersector,
waar de problemen groot zijn door de
situatie op de wereldmarkt voor cel
lulose.
De prijs hiervan xs omhooggeschoten.
De Skandinavische papierproducen
ten, die ruim over het benodigde hout
kunnen beschikken, zitten goed. Zo
niet Van Gelder, die geheel en al van
de invoer van cellulose afhankelijk is.
De lijdensweg, die Van Gelder al vele
jaren gaat. heeft nog altijd geen einde
gevonden. De vette jaren, die Crown
Zellerbach's vice-president ooit eens
in het vooruitzicht stelde, zijn nog
altijd niet aangebroken en het ziet er
ook niet naar uit dat dat spoedig het
geval zal zijn. Van Gelder met haar
deels verouderde, deels te kleine pa
piermachines en bovendien kampend
met een sterk gespreide produktie,
kan het niet bolwerken tegenover de
buitenlandse concurrentie.
De verliezen groeien. Van 25 miljoen
in 1975 tot bijna 38 miljoen in 1976.
'Het personeelsbestand loopt terug.
Natuurlijke afvloeiing, vervroegde
pensionering en ook ontslagen zorgen
daarvoor.
Aanpakken
Het gemis aan eigen grondstoffen (o.a. hout) markeert de rampzalige ontwik
keling door de jaren heen.
De Amerikanen in de raad van be
stuur er is inmiddels een nieuwe
president-directeur gekomen wil
len niet lijdelijk wachten op een ople
ving van de economie. Zij willen de
zaken aanpakken. Het papierbelang
zal moeten worden verminderd. De
dreiging van meer ontslagen blijft
bestaan
Het Jaar 1978 brengt een lichtpuntje
Voor het eerst sedert 1974 is Van
Gelder weer uit de rode cijfers. Niet in
de laatste plaats dank zij lagere
grondstofkosten. Deze beginnen ech
ter al weer te stijgen en de directie
neemt begin 1979 dan ook alweer het
woord verlies in de mond.
En er wordt onmiddellijk aan toege
voegd. dat ook na 1979 de problemen
niet zullen zijn opgelost. De Europese
papierindustrie kampt (nog steeds)
met een overcapaciteit, gepaard
gaande met prijsbederf. Van Gelder,
zonder eigen grondstoffen, staat er
slecht voor.
Ook de Amerikanen (Crown Zeller
bach) kunnen daar met al hun argu
menten niets aan veranderen Zij we
ten ook geen ander antwoord dan
opnieuw reorganisaties en sluitingen
van bepaalde bedrijfsonderdelen.
Thuis met fabrieken in de Verenig
de Staten en in Canada, dicht bij de
ruim aanwezig zijnde grondstoffen-
bron: hout heeft Crown Zellerbach
minder zorgen aan het hoofd. In Ne
derland echter staan vakbonden en
directie tegenover elkaar.
De vakbonden willen geen verdere
ontslagen, de driectie ziet geen ande
re uitweg. Terwijl 1979 voor Crown
Zellerbach zelf fraaie financiële resul
taten oplevert, zit Van Gelder diep in
de rode cijfers.
Amerikanen
De Amerikanen blijven de grondstof-
fensituatie de ooizaak van de ellende
bij Van Gelder noemen. Dat doen ze
echter al vele jaren, zonder dat er ooit
iets aan de grondstoffenpositie van
het bedrijf wordt gedaan Waarom is
nooit helemaal duidelijk geworden.
Dit in tegenstelling tot het Canadese
papierconcern Mac Millan Bloedel.
de concurrent van Van Gelder, de
Kon. Ned. Papierfabrieken waarin
het Canadese bedrijf een belang van
iets minder dan 50 procent heeft, wél
van grondstoffen tegen een redelijke-
prijs voorziet.
Zoals de zaken er nu voorsteaan de
jongste aandeelhoudersvergadering
heeft dat nog eens duidelijk aange
toond hangt het voortbestaan van
Van Gelder aan een zijden draadje
Over het eerste halfjaar van 1980 is er
al een verlies van om en bij de vijftig
miljoen gulden. De financiers houden
het voor gezien. Er hoeft niet veel
meer te gebeuren of het kaartenhuis
stort in elkaar
Als onderdeel van (opnieuw) een om
vangrijke reorganisatie het verhaal
wordt eentonig is de dagbladuitge
vers onlangs een verhoging van de
papierprijs met tien procent aange
zegd De laatsten hebben hiertegen
met klem geprotesteerd
Intussen lijkt het er veel op dat het
Amerikaanse concern Crown Zeller
bach. dat via Van Gelder zo mooi een
greep heeft op de papiermarkt in Eu
ropa. het zelf zo langzamerhand ook
niet meer ziet zitten met Van Gelder
Met één pennestreek is onlangs de
waarde van Van Gelder in de boeken
van Crown Zellerbach t terugge
bracht van 67 miljoen tot één
gulden.
Een ander bewijs voor de kritieke
positie van Van Gelder is. dat de
Algemene Bank Nederland dan al het
gehele concern met al zijn hebben en
houden als onderpand heeft opgeëist
tot zekerheid voor de verplichtingen
van Van Gelder aan de bank Alle
elementen voor een compleet drama
ziin daarmee aanwezig