kleine
krant
:;x
Predikant stond 51 jaar in Renswoude
OPA. WAT HEBT U HIER UIT
DE KRANT GEKNIPT? DAT ZIE JE WEL ALS JE
JARIG BENT. JONGEN.
Trouw de
L
V akantie-speelstraat
feestelijk geopend
Rapport
Het weer
-X
1 O
O
Geschiedenis van 'koepelkerk' beschreven
Kamerlid D'66
naar VN-raad
jDINSDAG 1 JULI 1980
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
10
I JULI 1980
De kleine krant
Medewerkenden:
Piet Hagen
Hanneke Wijgh
Johanneke Leestemaker
Gilles Stoop
Brieven aan Trouw
De Kleine Krant.
1000 AW. Postbus 859.
Amsterdam
De Tukker
„De Takker" is eea oud
Duits sei (schip dat vroeger
op de Oost-Zee voer. Het
schip, een klipper-aak om
precies te zlju, ligt al
anderhalf jaar ia Enschede,
waar Jongeren hard ge
werkt hehhen on het te
ontroesten, te verven en
weer vaarklaar te naken.
Het duurt nog wel meer
dan een jaar voordat het
schip weer helemaal in ou
de glorie hersteld aal rijn.
„De Tukker" is vooral be
doeld voor jongeren van
zestien tot twintig jaar die
in de puree sitten, bijvoor
beeld ondat ze geen werk
kannen vinden of met de
politie in aanraking zijn ge
weest. Door aan het schip
te werken krijgen ze weer
het idee, dat het best leuk is
met een groep ergens mee
bezig te zijn.
En als het schip straks op
het IJsselmeer vaart, zijn
er natuurlijk genog jonge
ren die wel eens een week
mee willen. Waarschijnlijk
ook al die jongens die veel
jonger zijn dan vijftien,
maar die toch heel wat
middagenroest gebikt
hebben.
Na acht jaar
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De Dulaystraat in Amsterdam
is aan beide kanten afgesloten door een rood-wlt
hek en de bedoeling van die afsluiting staat te
lezen op een groot geel bord: „Vakantie-speel
straat van 30 Juni tot 10 augustus." Gistermorgen
werd er al druk gerolschaatst. En zaterdag is er
zelfs een balonnenfeest om te vieren dat de eerste
autoloze vakantiespeelstraat een feit ls.
-xfr
Toch lijkt het allemaal mooi
er dan het is. Het buurtcen
trum had al in 1972 bedacht
dat dit straatje best dicht
kon voor het autoverkeer. Er
ging een brief naar het ge
meentebestuur en toen ge
beurde er een hele poos niets.
Tot 1975. In dat jaar vierde
Amsterdam zijn zevenhon
derdjarig bestaan. En het
buurtcentrum in deze wijk
kreeg een cadeautje: geld
voor een speelstraat. Nu zou
het dus wel gauw voor elkaar
zijn.
Inmiddels is het 1980. Het
plan om de Dufaystraat defi
nitief als speelstraat in te
richten ligt er nog steeds. Alle
omwonenden zijn geraad
pleegd en volgens het buurt
centrum is het bijna zover.
De kinderen krijgen er in de
vakantie alvast een voor
proefje van.
Een prma idee, zo'n vakan
tiespeelstraat. Alleen jammer
voor alle kinderen uit 1972.
Die zijn inmiddels achttien
en wonen al in Purmerend.
Mijn cavia
's Morgens als ik naar bene
den ga. piept mijn cavia. Ze
hoort mij de trap al afkomen.
Ik moet even naar de keuken
wat lekkers voor d'r halen. En
dan begint ze weer te piepen
en te fluiten. Maar zeg ik
..Stil Grijsje" (Zo heet mijn
cavia), dan is ze ook stil.
Toen ze nog klein was zat ze
steeds in het etensbakje,
want anders kon ze er niet bij
Ik geef haar ook weieens een
paardebloemsteel. die eet ze
Dit ls de eerste afleve
ring van de dierenkarak-
ters Iedereen kan de
tekst over en tekening
van z'n geliefde huisdier
nog op sturen naar de
Kleine Krant
dan lekker op. Ze gaat haar
eigen gangetje. Ook toen ze
klein was. Ze kan heel hard
rennen. Zo hard als een muis
je in de derde versnelling. Ik
ben haar nu kunstjes aan het
leren, maar ik denk dat ze het
niet zo leuk vindt.
Ze is heel erg lief. Alleen met
eten denkt ze alleen aan haar
zelf en pakt ze alles van haar
zusje af. Dan is het vechten
geblazen.
Carla de Ruiter
- Nljkerk <Gld>
Het afdruiprek
van Tornado
In de fabriek Tornado in Et-
ten-Leur worden nu nog af
druiprekken. blikopeners,
droogrekken, trappen, strijk
planken, snelkookpannen en
plantebakjes gemaakt. Maar
een afdruiprek uit Hongkong
of één van de Oostbloklanden
is goedkoper dan een afdruip
rek van Tornado. Daarom zul
len er binnenkort geen afdrui
prekken meer gemaakt wor
den in Etten-Leur. Alleen het
gedeelte van de fabriek dat
artikelen maakt voor andere
bedrijven blijft bestaan. Iede
reen vindt het jammer dat de
fabriek Tornado wordt gehal
veerd, de directie van Torna
do. de vakbonden en de arbei
ders. Ongeveer de helft van
de mensen die nu bij Tornado
werken zullen naar ander
werk moeten om kijken, zij
worden ontslagen.
Kleurtje
Tornado is een leuke fabriek.
E» staan niet alleen maar lo
pende banden De mensen
maken echt een eigen artikel,
of werken met een ploegje
aan een serie strijkplanken.
Omdat er in de fabriek zoveel
verschillende artikelen ge
maakt worden, is het werk
niet zo eentonig. Tornado
maakt huishoudelijke artike
len die een leven lang mee
gaan. oerdegelijk en Hol
lands. Maar de mensen willen
na vijf Jaar wel eens een an
der afdruiprek, in een nieuw
kleurtje. Dat past beter in de
nieuwe keuken. Dus kopen ze
liever een goedkoper afdruip
rek uit het buitenland.
De prijzen voor de grondstof
fen zijn de laatste jaren zo
gestegen dat de huishoudelij
ke artikelen van Tornado te
duur worden voor de koper.
Het is Jammer maar er valt
weinig aan te doen. Dat vin
den ook de vakbonden en nu
wordt er geprobeerd de ont
slagen arbeiders zo goed mo
gelijk op te vangen. Sommi
gen kunnen in Etten-Leur bij
andere fabrieken aan de slag
De arbeiders die werkloos
worden, zullen zoveel moge
lijk worden geholpen.
In de Kleine Krant zul je de
komende weken minder over
de Haagse politiek lezen. Het
parlement is met vakantie en
de ministers kunnen onder
tussen ongestoord met elkaar
ruzie maken over de begro
ting (de verdeling van de cen
ten) voor volgend jaar. Want
geen enkele minister vindt
natuurlijk dat er op zijn of
haar gebied bezuinigd kan
worden. Niet op scholen, niet
op ziekenhuizen, niet op nieu
we raketten, niet op huizen
bouw. eigenlijk dus op niks.
Over die ruzies (pardon, dis
cussies) hoor. je nog wel eens.
maar nu nog even iets op de
manier waarop het parlement
vorige week vrijdagochtend
met vakantie ging. De hele
donderdag hadden ze met z'n
honderdvijftigen zitten ver
gaderen. Er moest nog zoveel
geregeld worden, dat het
steeds later werd. Pas na vijf
uur 's nachts was de vergade
ring afgelopen. Toen was het
al lang en breed vrijdag.
Een soort rapportvergade
ring leek het, waarbij de ka
merleden moesten oordelen
over de resultaten van de mi
nisters. De regering had al
een paar vijven en zesminnen
op haar lijst. De behandeling
van mensen met hele hoge
salarissen en van mensen met
dure huizen, was volgens veel
Kamerleden veel te slap. En
nu wilde de regering geen
olieboycot tegen Zuid-Afrika.
Voor veel Kamerleden werd
dat een dikke onvoldoende
~l
En had Van Agt voor z'n ker
strapport ook niet zo gestun
teld met die nieuwe kernwa
pens? Weet je wat, zei Den
Uyl van de PvdA: we laten ze
zitten als een baksteen.
Dankzij de steun van het
grootste deel van het CDA is
Van Agt toch over gegaan,
met de hakken over de sloot.
Maar een leuke stemming om
op vakantie te gaan was het
niet.
t-cA-
Het weer is de laatste tijd niet veel
zaaks. In plaats van met een warm zon
netje is de vakantie ingeluid met regen
en wind. Misschien heb Je je al eens
afgevraagd waar dat slechte weer toch
vandaan komt. Wel, de boosdoener staat
op het weerkaartje bij dit artikel af ge-'
drukt. Het is een lagedrukgebied ook wel
depressie genoemd
In zo'n depressie is de luchtdruk lager
dan erom heen. Anders gezegd: in het
binnenste van de depressie is te weinig
lucht, om de depressie heen „te veel". En
wat gebeurt er dan? Van alle kanten
stroomt die lucht naar het centrum van
de depressie toe. Hoe lager de luchtdruk,
hoe dieper de depressies, hoe sterker de
lucht stroomt, hoe harder de wind waait.
Allemaal op dat ene punt aan. Je kunt
wel nagaan dat dat nooit goed gaat. Er is
immers geen plaats voor al die lucht
deeltjes. Het enige wat overblijft is dan.
uitwijken naar boven. In zo'n depressie
stijgt de lucht dus op en koelt af. En
dan gebeurt er dit: koudere lucht kan
minder waterdamp bevatten dan war
mere en laat die los als regen.
De belangrijkste depressie kijk maar
op het kaartje ligt op dit ogenblik
boven zuid Scandinavië en de Oostzee.
Een andere, bij Schotland, stuurt van
daag eerst fronten met regen over ons
heen. Op het kaartje zijn die als dikkere
lijnen getekend. Zitten er driehoekjes
aan' vast dan is het een koufront. Zijn
het halve bolltjes dan is het een warm-
tefront. Voor ons met z'n allen in ver
kleumd Nederland geldt: hoe meer halve
bolletjes, hoe meer vreugd. Maar helaas,
het zijn voornamelijk driehoekjes, die
uit het noord-westen op ons afkomen.
Het weer blijft dus koel. Daar kan ook de
weerman niets aan doen.
Weet je dat je zelf kunt zien of er beter of
slechter weer op komst is? Als de baro
meter in de gang daalt, nadert er een
depressie. Loopt de barometer vooruit
(wijzer naar rechts), dan volgt er verbete
ring. Als de wijzer enige tijd naar rechts
gaat maar dan niet doorzet, is er slechts
een verbetering van een of anderhalve
dag te verwachten.
door Jac. Lelsz
Met het gebruiken van ad
jectieven ln de overtreffen
de trap (oudst, hoogst,
dikst, langst enz.) moet
men altijd erg voorzichtig
zijn. Zelfs de vermelding
dat iemand de hoogste cac
tus ln een bepaalde varië
teit van Nederland heeft, is
niet van risico ontbloot,
want een dag later meldt
zich zonder dralen iemand
met een cactus van dezelf
de soort, die er nog weer
een centimeter boven uit
komt
Het verhaal neemt nu een enigs-
zinds merkwaardige wending. Met
aan zekerheid grenzende waar
schijnlijkheid kan gezegd worden
dat ds Henricus van Cuijlenborch,
die 51 Jaar lang, van 1669 tot 1721,
aan de hervormde gemeente van
Renswoude verbonden was, de
predikant is geweest, die in Neder
land het langst in één gemeente
heeft gestaan.
Over de geschiedenis van her
vormd Renswoude is een aardig
boekje geschreven door 8. Laans-
ma, die al meer historische werk
jes op zijn naam heeft staan, voor
al ook met betrekking tot het
smartelijke wedervaren van
joodse gemeenten. Het kerkje van
Renswoude, charmant gelegen
aan een bomenlaan, die de toe
gang vormt naar een kas teel bos. is
een opvallend kerkje. Een vier
kant en in bepaald opzicht zelfs
een achtkant, met daarop een koe
pel waarboven dan weer een to
rentje als een kleine koepel. In de
wandeling spreekt men dan ook
van de koepelkerk. Het grondplan
heeft de vorm van een Grieks
kruis. Het kerkje wordt ook door
toeristen druk bezocht. is bin
nen dan ook veel te bekijken. Een
groot aantal wapenborden van
vorstelijke personen, een aantal
rouwborden, de preekstoel, het
koperen doopvont, het houten of
ferblok, het orgel enz. Dat orgel
werd pas in 1936 geplaatst, maar
het is veel ouder, oorspronkelijk
gebouwd waarschijnlijk door de
Deventer orgelbouwer C. F. A. Na-
ber, die in de jaren 1835-1848 als
zodanig bekendheid genoot.
Grote rol
Over de voorgeschiedenis bestaat
onvoldoende zekerheid, maar het
tegenwoordige kerkje moet in de
jaren 1639 tot 1641 gebouwd zijn.
Een man die daarbij een grote rol
speelde, was de kasteelheer Johan
van Reede. Hij stond op goede
voet met vele Oranjes en aanver
wanten, Frederik Hendrik, Am alia
8olms, Prins Willem n, Maria Stu-
art, Frederik V van de Paltz, Elisa
beth van Engeland en anderen. Zij
schonken geld voor de te bouwen
kerk. vandaar die wapenborden,
die uit dankbaarheid werden ge-
plaatst. Overigens zal het gods
huis mede gebouwd zijn van het
penningske der weduwe, want ar
men had Renswoude ook. In het
verleden werden de stoelen ver
huurd, maar voor wie dat niet kon
betalen, waren er staanplaatsen
op de koude zerken „buiten de
pilaren". Bij de wekelijkse uitde
ling van brood, turf, kleding en
klompen door de diaconie gold de
zondagse kerkgang min of meer
als een voorwaarde.
Predikanten
Vierenveertig predikanten heeft
de hervormde gemeente sedert
1638 gehad: Van de helft is een
foto opgenomen, deels afkomstig
van het Iconographisch Bureau in
Den Haag. Het boekje is trouwens
rijk verluchtigd, in totaal 65 plaat
jes. Van het kerkje zelf, .van de
wapenborden, van de vorstelijke
personen enz. Er hebben in Rens
woude zowel vrijzinnige als recht
zinnige predikanten gestaan.
De bevolking stelde in het alge
meen betrouwbare Woordverkon
diging op prijs, vandaar dat de
vrijzinnigen meestal zeer snel
weer weggingen. Onder hen de be
kende vrijzinnige ds P. H. Hugen-
holtz Jr, die het er na een Jaar al
niet meer uithield. Hij kwam in
november 1861 en vertrok in no
vember 1862.
In 1877 kwam hij met de ortho
doxie in botsing, verliet hervorm
de kerk en stichtte de Vrije Ge
meenten. In een artikel schreef
hij: al was het bekoorlijk
Renswoude bekend door de libe
rale traditiên van zijn predikan
tenreeks, toch stuitte ik ook daar
op een rechtzinnigheid en on-
machtsleer die, hoe welgemeend
ook, zoo taai en zoo verlammend
waren, dat een langer verblijf dan
er mij te beurt viel voor de ge
meente en mijzelven bedenkelijk
ware geweest". Verder gewaagde
hij van een Jaar van emotie waarin
zijn praktischchristendom bij een
kleine minderheid gerede ingang
vond.
Vrijgezel
Voor ds Henricus van Cuijlen
borch, die 51 jaar in Renswoude
bleef, was het zijn eerste en laatste
gemeente. Hij was vrijgezel. Meer
dan veertig jaar was Aeltje van
Wees zijn dienstbode. Toen de tes
tamenten opengingen, bleek dat
zij hun eigendommen aan elkaar
vermaakt hadden. Op 86-jarige
leeftijd hield ds Van Cuijlenborch
er mee op. De kerkeraad kreeg
De hervormde kerk van Renswoude omstreeks 1730
toestemming om het emeritaat te
verlenen „om sijne hooge jaeren
en swackheyt". In een geval als dit
zou men iets meer willen weten.
Waarom bleef ds Van Cuijlen
borch zo lang? Beviel het hem (èn
de gemeente) zo goed? Of kreeg
hij eenvoudig geen beroep?
S. Laansma: Geschiedenis van de
Nederlandse Hervormde Kerk
van Renswoude. Uitgave De Wal
burg Pers, Zutphen. 64 Pagina's,
waarvan 16 met illustraties. Prijs
ƒ15,-.
DEN HAAG (ANP) Het D'66-Twee
de-Kamerlid. Ineke Lambers-Hac-
quebard, is gevraagd om volgende
week te verschijnen voor de VN-raad
voor Namibië in New York. Tijdens
de hearing die dan wordt gehouden
zal het Kamerlid een toelichting ge
ven op de mogelijkheden die er in het
Nederlandse parlement bestaan om
de illegale uraniumwinning in Nami
bië tegen te gaan. Het Kamerlid is
door de VN-raad gevraagd doordat zij
vragen over deze zaak heeft gesteld
aan de Nederlandse regering. Lam-
bers-Hacquebard bevestigde gister
avond dat zij naar New York gaat.
Volgens het Kamerlid is door VN-
resoluties bepaald dat het winnen
van uranium in Namibië een illegale
zaak is. Het uranium wordt momen
teel gewonnen door Zuid-Afrika in
samenwerking met een Engelse
maatschappij. De VN-raad voor Na
mibië. de winning van uranium moet
dus eigenlijk gebeuren onder verant
woordelijkheid van de VN-raad. aldus
het Kamerlid.
Billiton investeert
miljoenen in Arnhem
ARNHEM (ANP) De directie van
de Hollandse Metallurgische Indus
trie Billiton in Arnhem heeft het per
soneel maandag verzekerd, dat na de
reorganisatie en modernisering vah
het bedrijf ten minste 190 arbeids
plaatsen overblijven. In de komendè
twee jaar zal Billiton zeker 43 miljoen
gulden investeren in haar Arnhemse
vestiging. Bij het bedrijf werken nu
nog 265 mensen.
In maart vorig jaar stemden de vak
bonden en de ondernemingsraad in
met een daling van het aantal ar
beidsplaatsen tot 190. De onderne
mingsraad schortte op 1 april dit jaar
echter het overleg met de directie op
toen bekend werd. dat het aantal
arbeidsplaatsen door voortdurende
moeilijkheden op de grondstoffen-
markt mogelijk tot onder de 190 zou
dalen. Het overleg tussen OR en di
rectie is thans weer hersteld.
De 43 miljoen gulden, die Shell-doch-
ter Billiton in de Armhemse fabriek
wil investeren, zullen onder andere
worden besteed aan de modernise
ring van de produktie van lood. wolf
ram en antimoon-tri-oxyde. Een deel
van het geld zal worden uitgetrokken
voor een nieuwe kantine en de ver
nieuwing van de waslokalen voor het
personeel.
HOEK VAN HOLLAND (ANP) - De
staking onder de bemanningen van
de Engelse schepen die mede de
dienst Hoek van Holland-Harwich
onderhouden, heeft ook gisteren
voortgeduurd. Geprobeerd wordt
passagiers die voor de Engelse sche
pen geboekt hebben met de ..Zee
land "schepen „Prinses Beatrix" en
Koningin Juliana" over te zetten
