Met doven waakvlam ben je er niet
Commentaar
wie wint de tour?
Windmolens bij energie-voorlichtingscentrum in 'De Hoek'
It koninklijk huis (1)
koninklijk huis (2)
u ïoodyear staakt
'Te weinig gedaan
aan onderzoek
energiebronnen'
vonnis moet af
blij met dode gans
nooit meer
duim omhoog
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
nacht
itarist
toets
^eede Kamer heeft gistermid-
iet een kleine meerderheid (70
B68) besloten dat de kring van
jen van het koninklijk huis
moet worden getrokken
|e regering aan de Kamer had
feesteld.
jven een korte toelichting om
ring te voorkomen. Het be-
[oninklijk huis" hoort thuis
staatsrecht. Het gaat daarbij
leden van de koninklijke
voor wier doen en laten de
:rs verantwoordelijk kunnen
;n gesteld en die zich dus ook
voren steeds dienen te verge-
of de betrokken minister
is verantwoordelijkheid te
irden voor hun woorden en
begrip ..koninklijke familie" is
lijder Prinses Irene en prinses
una bij voorbeeld horen tot
minklijke familie, maar omdat
idertijd getrouwd zijn zonder
de grondwet voorgeschreven
emming van het parlement
len zij en hun kinderen het
op de troon verloren en beho-
daardoor niet meer tot het
nklijk huis.
I laatste schrijven we overigens
i hen Pmakke,|jk °P en de stelling is
met allerlei goede argumenten
trdedigen (premier Marijnen zei
ut ji 1965. onmiddelijk na de huwe-
^vestiging van prinses Irene,
of If Tweede Kamer dat de minis
teriële verantwoordelijkheid voort
aan niet meer zou gelden voor haar
woorden of daden), maar er is wel
een probleem. ..wie is nu precies lid
van het koninklijk huis0"
Sedert 1972 staat er in de Grondwet
een zinsnede: „De wet regelt wie lid
is van het koninklijk huis", een
aanwijzing dat er iets te regelen viel
wat niet meer helemaal voor zich
zelf sprak Noch het kabinet Bies
heuvel. noch het kabinet Den Uyl
heeft kans gezien zo n in de Grond
wet voorgeschreven wet tot stand te
brengen, naar verluidt omdat de
toenmalige koningin Juliana er
prijs op stelde dat alle kinderen uit
het huwelijk van haar dochters Be
atrix en Margriet dezelfde rechten
zouden krijgen en behouden.
Het kabinet-Van Agt heeft tenslotte
in deze geest een wetsontwerp inge
diend. maar gistermiddag bleek dat
de meerderheid van de Tweede Ka
mer niet veel voelt voor zo'n wijde
en veel personen omvattende rege
ling. Het is waarschijnlijk, dat als
het hier niet om een politiek zo
delicate aangelegenheid ging (deli
caat. omdat op de achtergrond de
opvattingen van de leden van het
koninklijk huis zelf meespelen en
die persoonlijke opvattingen na
tuurlijk nooit tot onderwerp van
discussie mogen worden gemaakt)
de meerderheid veel groter zou zijn
geweest.
:ijds twee aantekeningen bij
intwikkeling. Ruim een jaar
in (op 24 maart 1979) is in
;olom al eens gepleit voor een
kring van leden van het ko-
ijk huis Dat was niet omdat
inderscheid willen maken tus-
de leden van de koninklijke
lie.
waren twee argumenten. Ten
die is de koninklijke familie op
ogenblik zeer groot en moeten
iet feit onder ogen zien dat we
een jaar of tien kennis zullen
n met zeven opgroeiende vol-
omdken prinsen. Het zou daarom
een minister praktisch gezien
ns ondoenlijk kunnen worden
jte reilen en zeilen van al die
in het oog te houden Er
'el een sterke wissel getrok-
zijn bereidheid en mogelijk-
daarvoor achteraf verant-
ling af te leggen.
I tweede argument ging van de
*ingskinderen zelf uit. Wij moe
hun straks bij het opgroeien
tl mogelijk de gelegenheid ge
in vrijheid hun eigen persoon-
eid te ontwikkelen, om datgene
astdjdoen wat zij met hun eigen
antwoordelijkheid en geweten in
..(U reenstemming achten, zonder
"uchtheid over de noodzaak van
ministeriële rugdekking, die ge-
«g ne stervelingen ook niet kennen.
mogelijk dat betekent in
geval: zoveel mogelijk personen.
voor de eerstgeroepenen tot
roon kunnen wij natuurlijk bin-
onze grondwettelijke orde zo'n
n D
k( veel
pleidooi voor grote vrijheid niet
houden.
Het is te betreuren, dat het kabi
net-Van Agt deze keuze met ge
maakt heeft, maar zoveel mensen
heeft willen insluiten in „de gou
den kooi" (om het sarcastische
karakteristiek van wijlen koningin
Wilhelmina te gebruiken).
Dat is om deze menselijke redenen
te betreuren. Maar het is ook on
gelukkig. dat het kabinet kennelijk
niet de politieke bui heeft zien
hangen (of niet wil zien). Een zaak
als deze vraagt om de breedst mo
gelijke politieke basis om op te
rusten en verdraagt zich gezien
het delicate karakter van de positie
van het koninklijk huis in ons
staatsbestel slecht met een dis
cussie. waarin eigenlijk niemand
om dezelfde redenen het achterste
van zijn tong kan of wil laten zien.
Het zou bovendien erg ongelukkig
geweest zijn als het kabinet genoe
gen had genomen met een meer
derheid van slechts enkele stem
men vóór de regeringsvoorstellen.
Minister Wiegel heeft gisterenmid
dag om schorsing van de beraads
lagingen gevraagd. Dat zal wel
betekenen, dat het wetsontwerp
wordt ingetrokken. Dat is op zich
zelf geen ramp, als daarmee de
weg wordt vrijgemaakt om bij de
vorming van een nieuw kabinet
afspraken te maken over een zo
groot mogelijke consensus in het
parlement over de invulling van
deze in 1972 door de grondwet
gegeven opdracht.
RECHT (ANP) - Het laatste ge-
lek tussen de Industriebond FNV
de directie van Goodyear in Til-
lunftg heeft geen enkel resultaat opge-
(31 frd Volgens bestuurder A. Ver-
seldonk betekent dit dat de veer
man produktiepersoneel vanmor
in staking gaat.
De staking zal drie dagen duren. Ver-
dijsseldonk: „Maandag beginnen ze
weer. Het opstarten zal dan anderhal
ve tot twee dagen duren. Er kan dan
een dag worden geproduceerd en
daarna moeten de werknemers weer
gaan afbouwen, want de maandag
daarop begint de vakantie."
De commissaris van de Koningin in
Zuid-Holland, mr. M. Vrolijk, opent
vandaag het voorlichtingscentrum
van de Stichting Energie Anders in
Hoek van Holland. In het centrum,
uniek voor ons land, wordt
informatie gegeven over alle
aspecten van het energievraagstuk.
De Stichting heeft ruim een jaar met
een varend voorlichtingscentrum
gedraaid. Gezien het succes er
werden 35.000 bezoekers genoteerd
werd besloten uit te kijken naar
een permanent informatiecentrum.
Het energievoorlichtingscentrum
ligt op een steenworp afstand van
het Hoekse strand, dat jaarlijks zo'n
drie miljoen dagjesmensen trekt. De
Stichting verwacht dat heel wat
mensen hun bezoek aan het strand
zullen combineren met een kijkje in
haar voorlichtingscentrum. Ook is
gekozen voor een plek dichtbij de
kust om volop te kunnen profiteren
van de wind. De elektriciteit voor
het centrum wordt namelijk
opgewekt met een grote windmolen.
door Henny de Lange
HOEK VAN HOLLAND
Buiten staan windmolens van
allerlei afmetingen. Ook is er
een huisje in aanbouw dat
straks via zonne-collectoren
van verwarming en warm wa
ter zal worden voorzien. Bin
nen wordt nog hard gewerkt
om bezoekers die met in
gang van morgen welkom zijn
een goed beeld te kunnen
geven van alle mogelijkheden
en problemen op het gebied
van de energievoorziening.
Voor coördinator Jip Lenstra van de
Stichting Energie Anders staat vast
dat veel mensen straks binnen zullen
stappen met het idee een stelletje
goedwillende amateurs aan te treffen
die zweren bij wind-, zonne- en getij
de-energie en voor wie de woorden
kernenergie, kolenvergassing of
kweekreactor taboe zijn.
Uit de expositie is overigens inder
daad op te maken dat Energie Anders
weinig voelt voor kernenergie of
steenkolenvergassing, al wordt dit
niet uitdrukkelijk uitgesproken
„Maar", zo ligt Jip Lenstra toe. „het
feit dat we een flinke subsidie krijgen
van elektriciteitsbedrijven bewijst
natuurlijk wel dat we serieus geno
men worden."
Serieus
Dat de Stichting wel degelijk serieus
wordt genomen is volgens Lenstra
vooral te danken aan het feit dat
Energie Anders niet zozeer een cam
pagne voert tegen zaken als kern
energie of kolenvergassing. maar in
de eerste plaats aandacht wil vragen
voor alternatieve energiebronnen.
Het voorlichtingscentrum van de Stichting Energie Anders, compleet met windmolen voor het opwekken van eigen energie.
Lenstra is ervan overtuigd dat in de
nabije toekomst acht tot tien procent
van alle energie die in ons land nodig
is, uit alternatieve bronnen verkregen
kan worden op een economisch ver
antwoorde manier. In officiële cijfers
wordt een percentage genoemd van
vier. maar Lenstra vreest dat zelfs dat
niet wordt gehaald „als het ministerie
van Economische Zaken, zich niet
wat actiever opstelt". (Dit ministerie
is belast met het energievraagstuk. -
red.).
Volgens Lenstra wordt er veel te wei
nig geld en energie gestoken in het
onderzoek en de ontwikkeling van
alternatieve energiebronnen. „Met al
leen de waakvlam uit te draaien en de
gordijnen dicht te doen, zoals het
ministerie steeds roept, ben je er na
tuurlijk niet", meent Jip Lenstra
Niet goedkoop
Overigens heeft de Stichting er wel
begrip voor dat de overheidsinstan-
r Ufa a rj...
ties huiverig staan tegenover experi
menten met bij voorbeeld windmo
lens, die toch bepaald niet goedkoop
zijn. Een gemiddeld exemplaar kost
al gauw veertigduizend gulden. „Je
steekt ergens geld in en je moet na
tuurlijk maar afwachten wat het uit
eindelijk oplevert." zegt Lenstra.
Hét uitgangspunt voor de Stichting
Energie Anders is echter, vertelt Len
stra. dat het alleen zin heeft een alter
natieve energiebron te ontwikkelen
als de noodzakelijke investeringen
uiteindelijk terugverdiend worden.
„Zonne-energie wordt door ons bij
voorbeeld veel lager aangeslagen dan
windenergie
Een kleine zonne boiler kost al zesen
dertighonderd gulden. Voor iemand
die daar belangstelling voor heeft, is
dat natuurlijk best aardig, maar voor
de gemiddelde man is dat gewoon
niet haalbaar. Ik wil hiermee maar
zeggen dat onze Stichting wel dege
lijk kijkt naar de economische haal
baarheid. Alternatieve energiebron
nen en energiebesparende maatrege
len zijn voor Energie Anders alleen
aanvaardbaar als ze economisch
haalbaar zijn."
Voorbeeld
Technisch adviseur van de Stichting
Jaap 't Hooft vindt dat de regering
een voorbeeld kan nemen aan het
bedrijfsleven als het gaat om energie
besparing en de ontwikkeling van al
ternatieve energiebronnen „Het be
drijfsleven is er uiteraard op uit de
winsten te vergroten en het heeft
ontdekt dat dat heel goed kan door
bij voorbeeld de gebouwen goed te
isoleren en de stookkosten te vermin
deren. Zoiets werkt enorm door, maar
dan moet je natuurlijk wel eerst fors
investeren." licht hij toe
Dat een oliemaatschappij als Esso
miljarden steekt in de bouw van een
proeffabriek voor kolenvergassing.
spreekt eveneens boekdelen, meent
Jaap 't Hooft „Esso wil zijn positie
op de wereldmarkt handhaven en het
liefst verbeteren, maar dan moet er
wel een aantal jaren vooruit gekeken
worden. De regering zou wat dit be
treft wat minder kortzichtig moeten
zijn en meer oog moeten hebben voor
alternatieven." meent hij.
Tekenend voor deze situatie is, ver
telt hij, dat het ministerie van econo
mische zaken het voorlichtingscen
trum van Energie Anders niet subsi
dieert „De elektriciteitsbedrijven, de
gemeente Rotterdam en de provincie
Zuid-Holland zijn onze belangrijkste
subsidiegevers, terwijl we bovendien
alle medewerking krijgen van het be
drijfsleven. dat allerlei materiaal gra
tis beschikbaar stelt, zonder zich te
bemoeien met de inhoud van ons
werk
De bezoekers van het voorlichtings
centrum van Energie Anders kunnen
zich niet alleen uitgebreid laten voor
lichten over de verschillende energie
bronnen er staat onder meer een
demonstratiemodel van een ultra
centrifuge maar ook kunnen ze er
terecht met vragen als: hoe isoleer ik
mijn huis. „Voorlopig gaan we ervan
uit dat de gemiddelde bezoeker hier
niet komt met de bedoeling een wind
molen aan te schaffen," zegt Jaap t
Hooft „We zijn allang blij dat de
mensen eindelijk eens duidelijk op
een rijtje krijgen wat er allemaal aan
mogelijkheden en problemen be
staan op het gebied van de energie
voorziening."
Dwarsvleugels
Een deel van het complex is verhuurd
aan de Technische Hogeschool in
Delft. Onderzoekers van de TH gaan
bekijken hoe windenergiesystemen
verbeterd kunnen worden. De TH
denkt de energie-opbrengst van
windmolens aanzienlijk te kunnen
vergroten door middel van kleine
dwarsvleugels op de wiektippen Als
dit inderdaad lukt in de praktijk in
een laboratorium was dat inmiddels
het geval kan gesproken worden
van een doorbraak in de windenergie-
technologie, meent de Stichting.
De voorlichting in het centrum wordt
verzorgd door vijf mensen die dit
werk doen in het kader van de ver
vangende dienstplicht Het centrum
is elke dag behalve maandag
open van 10 tot 17 uur. Het complex
ligt naast het NS-station Hoek van
Holland-Strand.
We dachten dat Dries van Agt
gek was van wielrennen. Hij
steekt er tenminste nogal wat
van zijn kostbare tijd in. Maar
burgemeester B. Straatsma van
het Noordbrabantse Berghem is
helemé&l maf van het hardfiet-
sen. Zo erg zelfs dat hij een van
zijn ambtenaren heeft opgedra
gen een toto voor de komende
Tour de France op te zetten
niet alleen voor ambtenaren op
het gemeentehuis, maar voor alle
inwoners van Berghem. Iedereen
uit het 5200 zielen tellende dorp
mag meedoen aan deze Tour-to
to.
Voor deelname moet 25 gulden
neergeteld worden Elke morgen
dienen de goklustigen tussen ne
gen en elf uur aan de ambtenaar
op de afdeling bevolking. Jos Pe
ters. telefonisch op te geven wie
die dag de etappe zal gaan win
nen. Voordat de karavaan ver
trekt. moeten de deelnemers bo
vendien de Tourwinnaar voor
spellen. Zijn er meerdere goede
voorspellingen per dag, dan zal er
onder het toeziend oog van de
politie geloot worden.
Burgemeester Straatsma meent
dat zijn gemeente niet in strijd
met de wet op de kansspelen han
delt: „De toto is niet opgezet als
kansspel, maar als aardigheid.
Bovendien mag men voor 25 gul
den dne weken lang meedoen".
aldus de burgemeester. Volgens
hem is het toto-werk voor ambte
naar Peters een beloning voor het
vele overwerk van de afgelopen
tijd. Peters zelf lacht daar om:
„Er zit niet zoveel werk in. De
meeste tijd zat in de voorberei
ding: dat heb ik in de avonduren
gedaan." Dus dat was het over
werk.
Er zijn nog maar weinig aanmel
dingen voor de Tour-toto, die niet
opgezet is om geld voor een goed
doel bijeen te brengen. „Nee,
daar heb ik de burgemeester niet
over gehoord", zegt Peters. „Het
gaat gewoon om het plezier. Onze
burgemeester is erg „in" voor
sport. Vorige week is hij nog met
het college van B en W naar de
voetbalwedstrijd Nederland-
Tsjechoslowakije geweest Als
de burgemeester niets te doen
heeft, zou hij zo'n toto dan niet
zelf kunnen bijhouden?
Anders dan vroeger, toen ze het
vak maar zo'n beetje in de prak
tijk onder de knie moesten zien
te krijgen, worden rechters en
officieren van justitie tegenwoor
dig terdege op hun taak voorbe
reid Als rechterlijke ambtenaren
in opleiding (raio's) worden de
toekomstige magistraten allerlei
vaardigheden bijgebracht. Maar
„Puinhoop" vermeldt het ANP, dat deze plaat (Den Helder,
juni 1980) van fotograaf Hans Steinmeier (what's in a name?)
de wereld inzond.
fundamentele vragen die betrek
king hebben op het waarom van
de rechtspleging, komen daarbij
niet of nauwelijks aan de orde.
Op een vorig jaar gehouden con
gres van de raio's legde de Am
sterdamse hoogleraar Alfred
Heijder de vinger op die zwakke
plek Napratend over dat con
gres. in een interview met Trema,
tijdschrijft voor de rechterlijke
macht, zegt de rector van de
Raio-opleiding, mevrouw mr C
J G H van Lom-van Marle. dat
zulke vragen ook tijdens de oplei
ding aan de orde zouden moeten
komen. Mevrouw Van Lom, vroe
ger rechter in en vice-president
van de Amsterdamse rechtbank
„Binnen de rechterlijke macht
wordt heel weinig gedacht en ge
sproken over het waarom van de
rechtspleging. Zelf heb ik me
meermalen afgevraagd wat ben
ik aan het doen en wie geeft mij
het recht te doen wat ik doe
Maar je hebt geen tijd daarover
te lezen, je erin te verdiepen,
want dan krijg je het vonnis niet
klaar"
De gemeenteraad van Eijsden,
onder welke gemeente ook het
Limburgse dorp Oost-Maarland
ressorteert, zal zich maandag het
hoofd breken over de vraag of de
traditie om jaarlijks (op „Bronk-
dinsdag een dode gans met een
sabel te lijf te gaan, in ere moet
worden gehouden. Tegen dat tra
ditionele „gansslaan" (in het
plaatselijke dialect: „gaflshou-
we") in Oost-Maarland zijn vorig
jaar nogal wat protesten gerezen.
Het gemeentebestuur van Eijs
den kreeg van de Nederlandse
vereniging tot bescherming van
vogels het verzoek het volksver
maak (vroeger uitsluitend voor
behouden aan jonge ongetrouw
de mannen) te verbieden.
Op initiatief van de burgemees
ter van Eijsden, H.J.G. Wijnands.
werd een enquête gehouden on
der de inwoners van het kerk
dorp Een ruime meerderheid van
de ondervraagden bleek de be
zwaren van de vogelbeschermers
niet te delen. Slechts zestien in
woners spraken zich uit voor het
gebruik van een alternatieve
gans van kunststof. De uitslag
van de enquête vormt de inzet
van de raadsdiscussie.
Vorig jaar al zei de plaatselijke
pastoor niets van de protesten
van dierenbeschermingsorgani
saties te begrijpen. „Het betreft
hier toch slechts een dood dier",
liet hij het ANP verbijsterd we
ten. In Trouw van 7 juli 1979
sprak het hoofd van de algemene
inspectiedienst van de Dierenbe
scherming van „een kwestie van
smaak Het hoofd, toen: „Als je
dat soort evenementen bezoekt,
blijkt telkens dat een deel van
het publiek toch liever een leven
de gans aan het touw had zien
hangen. De mensen schudden
ook aan de palen, zodat de gans
nog lijkt te leven."
Het aantrekkelijke van een fiets
is niet alleen dat hij zuinig rijdt
(één op nul), maar ook dat je
moet trappen om vooruit te ko
men. Er zijn zelfs lieden die van
dat 'trappen' een broodwinning
maken, zo leuk vinden ze het.
Maar al vanaf het moment dat de
fiets een gangbaar vervoermiddel
werd. zijn er aanslagen op het
principe van het 'trapvoertuig'
gepleegd De 'fiets met hulpmo
tor' herinnert ons daar zeer luid
ruchtig aan In de jaren dertig
verscheen zelfs een door Philips
ontwikkelde elektrische fiets in
ons land, maar erg geslaagd was
dit experiment niet. In Amerika
wint de elektrische fiets inmid
dels wel terrein. Met behulp van
wat hulpstukken zoals batterijen
kan een fiets tot elektrische fiets
omgebouwd worden. Vólgens
handelaars is er al sprake van
astronomische verkopen Vol
gens ons is er geen sprake meer
van fietsen.
Tussen de Gelderse dorpen Val
burg en Eist is geen openbaar
vervoer. Uit een enquête in Val
burg is een paar jaar geleden
weliswaar gebleken dat er grote
behoefte bestaat aan een busver
binding met Eist en vooral de
oudere dorpbewoners zouden er
erg mee geholpen kunnen wor
den. De busmaatschappij Zuid
ooster zag er echter geen 'brood'
in en voor een expenment met
een buurtbus komt Valburg hiet
in aanmerking. De Dorpskrant
Valburg heeft nu het initiatief
genomen met het plaatsen van
een bord in beide plaatsen met
het opschrift 'liftstop Valburg-
Eist'.
De Dorpskrant begreep ook wel
dat niet iedereen zo gemakkelijk
de duim omhoog durft te steken,
ook al zijn er vaste liftplaatsen.
Daarom zijn er stickers gedrukt,
die autobezitters uit Valburg op
hun voorruit kunnen plakken.
Valburgers met een beetje lift-
schroom zien zo al op een afstand
of er een dorpsgenoot aan komt
Een groot aantal Valburgers rijdt
al met zo'n sticker op de voorruit.
Bij het ministerie van verkeer en
waterstaat had men nog nooit
eerder van experiment als in Val
burg gehoord. Voor de Valbur
gers is dat des te meer een aanlei
ding om hun openbare liftverbin-
ding met Eist op 3 juli een beetje
feestelijk in te wijden