Klederdrachten horen
bij Zeeuwse historie
Problemen Unilever-Emei
Arjos-voorzitter tegen kabinet
Provinciale steun failliet bedrijf
Zilveren anjer voor speurtocht van Jacob de Bree
Monument voor Hannie Schaft
MAANDAG 23 JUNI 1980
TROUW/KWARTET
door Fred Lammere
MIDDELBEURO In het
palels op de Dam zal prins
Bernhard vrijdag weer een
aantal zilveren Anjers uitrei
ken. Een van degenen die
worden onderschelden ls de
64-Jarlge Jacob de Bree, oud-
directeur van de Rabo-bank
ln Middelburg. HIJ krijgt de
anjer voor de studie die hij
heeft gemaakt van het
Zeeuwse zilver en de kleder
drachten ln zijn provincie, on
derzoekingen die ln boek
vorm zijn vastgelegd.
„De bijbel van de Zeeuwse kleder
drachten," noemen kenners het stan
daardwerk „Kostuum en sieraad ln
Zeeland", dat ln 1967 van Jacob de
Bree verscheen. De 2500 exemplaren
die ervan werden gedrukt lijn al lang
uitverkocht en dat draagt er niet wei
nig toe bij dat het boek inmiddels een
legendarische faam heeft gekregen.
Twee Jaar geleden ls daar een min
stens even dik boekwerk bij gekomen
over het Zeeuwse zilver, toegespitst
op de zilversmeden, die in de loop der
eeuwen ln Middelburg hebben
gewerkt.
Jacob de Bree begint te lachen als lk
hem vraag of dat boek Inmiddels ook
een bijnaam heeft. „Misschien wordt
dat de koran van het Zeeuwse zilver,"
grapt hij. Een bestseller, ln de zin van
een boek met een Indrukwekkende
oplage, zal het evenmin als het kle-
derdrachtenboek worden. Het doet
de auteur echter weinig dat ze niet als
warme broodjes de deur uitvliegen.
„Voor mij ls de wetenschap dat nu ls
vastgelegd wat lk na veel speuren heb
ontdekt, voldoende. Dat ls trouwens
de enige reden dat lk er al die moeite
voor heb gedaan. Ik weet best dat lk
'geen Jan Wolkers ben. Eigenlijk kan
lk helemaal niet schrijven. Als u wist
hoe lk heb zitten zwoegen op elke zin.
Dat ls ook de reden dat lk er zo lang
over heb gedaan. Alleen al met dat
schrijven ben lk Jaren bezig geweest."
Jacob de Bree iedereen had het gekund
Volledig
Wat Jacob de Bree met enige trots
vervult ls dat hij van beide boeken
kan zeggen, dat ze zo volledig zijn als
maar mogelijk was. „Ik heb achteraf
niets gehoord, waarvan lk moest zeg
gen: Jammer dat lk dat niet eerder
heb geweten, dan had lk er over kun
nen schrijven. Aan de ene kant ls dat
natuurlijk mooi, maar toch denk lk
wel eens: kwam er maar Iemand op
dagen, die een aanvulling gaf. Dat
zou betekenen dat er weer een tipje
zou zijn opgelicht van de sluier die
over veel zaken ligt, vooral wat be
treft de Zeeuwse zilversmeden."
In Nederland was tot voor kort nau
welijks bekend dat Zeeland ln vroe
ger tijd een niet te verwaarlozen rol
heeft gespeeld als het op het maken
van zilveren voorwerpen aankwam.
In de dertiende eeuw waren er al
zilversmeden ln Middelburg werk-
„Ult de periode 1550 tot 1800, wat er
daarna gebeurde op dit terrein Inte
resseert me nauwelijks omdat het
toen allemaal Industrieel werd, zijn
alleen al uit Middelburg zeshonderd
zilversmeden bekend. In 1780, een
willekeurig Jaar, werkten er in de
Zeeuwse hoofdstad vijftig zilversme
den. Van hun werkstukken ls vrijwel
niets meer te achterhalen."
De reden dat er zo weinig meer van
dat Zeeuwse zilver ls te vinden ls vrij
duidelijk. Bij diverse gelegenheden
heeft de Zeeuwse overheid zilver ge
vorderd en de bevolking heeft daar
braaf op gereageerd. In 1536 werd er
heel wat zilver Ingeleverd omdat het
stadsbestuur van Middelburg ln gel
dnood zat. In 1572 was er geld nodig
toen de Spanjaarden Middelburg be
legerden. In 1672 werd opnieuw
met succes een beroep op de bevol
king gedaan, evenals ln 1795.
Brand
Veel van wat er daarna nog over was.
vooral gildezilver ln de vorm van vor
ken, lepels, kandelaars, bekers en
olie- en azijnstellen ging in de meida-.
gen van 1940 verloren bij de brand die
het Middelburgse stadhuis teisterde.
De gildeboeken met gegevens over de
Zeeuwse zilversmeden verbrandden
eveneens en dat was minstens zo erg.
Vooral dat ontbreken van papleren
aanknopingspunten stelde Jacob de
Bree voor bijna onoverkomelijke pro
blemen.
Met veel geduld beet hij zich echter
vast ln de zaak die hem was gaan
boelen, evenals hij dat eerder met de
klederdrachten had gedaan. Want
daar begon het allemaal mee.
„Het was ln 1947 ln Oostkapelle, waar
lk destijds woonde, dat lk er mee
werd geconfronteerd dat steeds meer
vrouwen de klederdracht voorgoed
aflegden. Het was de buurvrouw en
het meisje tegenover ons en ga zo
maar door. Ik besefte dat wanneer dit
zo doorging de Zeeuwse klederdracht
binnen heel korte tijd voorgoed tot
het verleden zou gaan behoren. Niet
dat lk het de vrouwen die aan gewone
burgerkleding de voorkeur gaven
kwalijk nam, o nee, klederdrachten
zijn volkomen uit de tijd. Het ls Im
mers veel te omslachtig."
„De Jonge meisjes en vrouwen ln onze
tijd willen bij voorbeeld zwemmen en
als Je dan een uur nodig hebt om Je
uit en weer aan te kleden. Dat ls toch
niet te doen. In 1949 heb ik zelfs
somber voorspeld dat er over 25 Jaar
ln Zeeland geen klederdracht meer te
zien zou zijn. Dat ls iets te pessimis
tisch geweest, maar het ls nu, 31 Jaar
later, toch wel zo dat klederdrachten
ln deze provincie heel zeldzaam zijn
geworden. Alleen wat oude vrouwtjes
dragen ze nog."
zoekingen ln het Zeeuwse land. „Het
was praten met bejaarde vrouwen en
mannen, want ook die waren vroeger
ln kostuum. Maar dan hebben we het
wel over de periode voor de eerste
wereldoorlog. Na 1914 zette de grote
kentering ln, met de mannen
voorop."
„Ik ben nog net op tijd met mijn
onderzoek begonnen. Achteraf moet
lk zeggen, dat het één minuut voor
twaalf was. Nu zou lk er niet meer
over hoeven te denken zoiets te gaan
ondernemen. De tijd dat Je aan de
kostuums van de mensen kon zien uit
welk dorp ze kwamen, de mannen
zelfs speciale beroepskleding droe
gen, was al lang voorbij."
Jacob de Bree zocht het ln oude pren
ten, foto's en beschrijvingen en no
teerde de verhalen die hij te horen
kreeg van de mensen die zelf nog ln
kostuum hadden gelopen. Intussen
verzamelde hij ook alles wat hij maar
op het gebied van Zeeuwse kleder
drachten te pakken kon krijgen.
„Dat had tot gevolg dat ik op den
duur van bepaalde onderdelen wel
veertig stuks had en van andere za
ken niets. De kostbare onderdelen
werden ln de regel lang bewaard, de
rest werd op het land afgedragen.
Sieraden, die niet weg te denken zijn
bij die klederdrachten, waren ook
moeilijk te achterhalen. Velen had
den hun bloedkoralen, zilveren kno
pen en gespen verkocht om er hun
burger-garderobe van te betalen.
Ook mannen,
Omdat hij dat net na de oorlog zag
aankomen en hij tevens aanvoelde Tjlwpp
dat het cultuurhistorisch van belang
zou zijn alles wat over klederdrach
ten viel te achterhalen vast te leggen,
begon Jacob de Bree met zijn onder-
Ondanks deze problemen werd de
verzameling van Jacob de Bree zo
Indrukwekkend, dat hij na enige Ja
ren algemeen bekend stond als speci
alist van de Zeeuwse klederdracht op
wie een beroep kon worden gedaan
als er oude klederdrachten nodig wa
ren voor exposities en kostuumshows
Hot ln het buitenland toe.
Van onze redactie economie
ROTTERDAM Er zijn problemen om Unilever Emery ln
Gouda (650 man personeel) door een meningsverschil tussen
de belde aandeelhouders Unilever en Emery Industries. Het
probleem gaat over het functioneren van de samenwerkingso
vereenkomst
De pogingen om de kwestie op te
lossen zonder de huidige vorm van
samenwerking te wijzigen zijn, aldus
•en mededeling van Unilever, niet
geslaagd. Daarom zullen nu geza
menlijk de mogelijkheden worden be
keken, door een wijziging van het
bestaande samenwerkingsverband
tot een bevredigende oplossing te ko
men (Emery Industries ls eigendom
van het Amerikaanse concern Natio
nal Distillers St Chemical).
BIJ het afwegen van de alternatieven
zal, zo wordt verzekerd, zowel door
Unilever als door Emery „ten volle
rekening worden gehouden met de
belangen van het betrokken perso
neel."
Intussen zijn de ondernemingsraad
en de vakbonden ingelicht Unilever
Emery produceert oleïne, stearine,
glycerine en zo'n driehonderd ver
schillende oleochemiache prod uk ten
op basis van vetzuren. Van de» 5
fabrikaten wordt ongeveer dn* pf
uitgevoerd.
Voorts is door Unilever
dat met het Franse
Bany onderhandelingen over
koop van de cacao- en ehocoJtr
briek Bensdorp ln Bussum (een
ter bedrijf van Unilever met 250
personeel) worden gevoerd.
Cacao Barry ls een van de p e
cacaobonen-verwerkende
mingen ln de wereld, met vesti t
ln Frankrijk, Kameroen, Ivor
Brazilië, Amerika. België en I
In dit stadium ls nog niet te a lij
of overeenstemming zal worxV vi
reikt Niettemin zijn de on
mingsraad en de vakbonden
licht, dat besprekingen gaande
UTRECHT (ANP) „Het enige doel van het kabinet lijkt te
zijn: overleven. Hoe het overleeft ls minder belangrijk. Waar
uit blijkt de herkenbaarheid van de tien christen-democraten
ln het kabinet?"
Vla die klederdrachten en vooral de
sieraden belandde Jacob bij dat
Zeeuwse zilver. „Toen lk die kleder-
(fote Win SlMMMl
.drachten verzameling compleet had
en de zaak was beschreven was voor
mij de aardigheid er af. Het bezit van
de zaak ls het eind van het vermaak.
Ik heb daarom een groot deel van
mijn collectie aan het Openluchtmu
seum ln Arnhem verkocht, ook al
omdat al die kostuums nauwelijks
meer op te bergen waren. Een paar
keer per Jaar moest alles worden ge
lucht. Dat was een wanhoop."
Met het zilver begon het zoeken weer
van voren af aan. Het was ook een
onontgonnen terrein. Het was een
moeizaam werk, dat Jacob de Bree
naar binnen- en buitenlandse musea
voerde en natuurlijk naar vele parti
culieren. Hoewel achter veel dingen
vraagtekens sijn blijven staan, boek
te de bankdirecteur ln ruste ook suc
cessen. Zo ontdekte hij drie zilveren
soepterrines in de achttiende eeuw
gemaakt door Philippus Prie.
„Ze waren eens ln het bezit geweest
van Onnes van Nijenrode, de tabaks
handelaar en kunstverzamelaar die
aan de Vecht woonde. Na zijn faillis
sement waren ze gaan zwerven.
Dankzij De Bree staan se nu ln
bruikleen ln het Rijksmuseum ln
Amsterdam. Een uniek toiletstel uit
1761 van Hendrik Boshart, eens een
gift van Jonkheer Jan van Borseie
aan zijn dochter, kwam onverwacht
ln het museum ln Zutphen te voor
schijn.
„Het ls een boelend stuk historie dat
lk onder de mensen heb kunnen bren
gen. Want dat laatste ls mijn enige
intentie geweest Ook met dat Zeeuw
se zilver heb lk van tevoren nooit de
bedoeling gehad er een boek over te
schrijven. Dat lz er uit voortgekomen.
Iedereen had het gekund, alleen ik
ben degene die het heeft gedaan. Dat
ls het verschil. Dat lk daar een zilve
ren anjer voor zou krijgen ls Iets dat
nooit bij me is opgekomen. Ik begrijp
nog niet waarom ze mij er hebben
uitgepikt, maar leuk ls het natuurlijk
wel, omdat het niet zo maar een on
derscheiding Ls. Maar nogmaals dat
ze die aan mij geven!"
Met deze kritiek heeft Klaas de Vries,
de voorzitter van de Antirevolutio
naire Jongerenorganisatie (Arjoa) za
terdag ln Utrecht de laatste vergade
ring van de Arjoe-raad toegesproken.
De Vries vroeg zich af „hoe vaak het
kabinet nog ongestraft moties van de
CDA-Tweede Kamerfractie naast
zich mag neerleggen. Het CDA ls de
verkiezingen Ingegaan met een Inspi
rerend en wervend verkiezingspro
gramma en heeft daarmee verwach
tingen gewekt," aldus De Vries.
Volgens hem leidt het kabinetsoptre
den, vooral van de christen-democra
tische leden daarvan, bij veel leden
van het CDA tot desillusie. Er is on
vrede over „de krachten die ln en
bulten het CDA werkzaam zijn en die
het CDA naar rechts doen op
schuiven."
Het kabinet zet de laagste Inkomens
op de tocht, doet niets aan de woning
nood en weigert een olieboycot van
Zuid-Afrika, terwijl politiekogels een
einde maken aan Jonge zwarte levens,
aldus De Vries.
Professor Goudzwaard, de man die
het verkiezingsprogramma „niet bij
brood alleen" heeft geschreven ls uit
het CDA gestapt omdat hij er niet
meer ln gelooft dat zijn geestes-
produkt door het CDA ln concreet
politiek beleid wordt omgezet. Vol
gens De Vries ls er nu een .stille
uittocht" gaande van CD A-leden die
het niet meer zien zitten.
De Arjosraad, het ledenparlement,
kwam voor de laatste maal bijeen,
omdat de organisatie opgaat ln de
CDA-Jongeren. De algemene leden
vergadering neemt hier 25 oktober de
laatste beslissing over.
Op het zaterdag ln Amsterdam ge
houden congres van de Evannei
Progressieve Volkspartij (EPV)
partij vooral ttsr Jan Renes de lo B
ten ln het CDA gevraagd geen i
op de CDA-lijst ln te nemen, all
lijst wordt aangevoerd door p« i
Van Agt. Daarmee, aldus Ren*
een grens worden overschrede
hun geloofwaardigheid geheel t
doet.
De EPV-partljvooraltter riep
op tot bundeling van de Evang*
progressieven ln ons land. Hiji
zich uit voor aansluiting bij ha
gressleve blok, met behoud vani
identiteit. Samenwerking met P
PPR, PSP en D'66 .staat nui
een^i^iKe^^tegleV^ldua ft
ARNHEM (ANP) De meerder
heid van de Provinciale Staten van
Gelderland ls bereid, de vorige
maand failliet verklaarde confectie
fabriek Nöbel NV in Zutphen te steu-
inen. Dit zal gebeuren ln de vorm van
een lening van vijftigduizend gulden.
Dit blijkt uit een initiatiefvoorstel
van PvdA, WD en D'66 in de Provin
ciale Staten, welk Idee aanstaande
woensdag wordt behandeld.
Het bedrijf zal dan als coöperatie
worden voortgezet. De leden van deze
coöperatie zijn achttien van de een
entwintig voormalige personeelsle
den; meest vrouwen.
Nöbel ln Zutphen ls volgens del
ners van het voorstel het laati
drijf in Nederland, dat hoogwaï
en goed gemodelleerde babyl
maakt De marktvoorultzichti
redelijk. De Nederlandse Hers
reringsmaatschappij ls van n
dat de provinciale subsidie ge<
currentievervalsende Invloed a
ben ten opzichte van andei
drijven.
De voorgestelde provinciale
heeft een looptijd van vijftien
Het provinciebestuur zal worde
vraagd zo snel mogelijk met dei
overheid contact op te nemen, i
het besluit van provinciale statt
korte termijn van kracht kan wa
In de tuin van het kantoor van de Kamer van Koophandel in Zaanstad ls zaterdag een monument!
nagedachtenis van de verzetsstrijdster Hannie Schaft „het meisje met de rode haren" onthuld,
gedenksteen is geplaatst naast bet monument dat al eerder was opgericht voor haar vriend J
Bonekamp. Het tweetal pleegde in 1944 een aanslag op een Zaanse politiecommandant, die coltal
reerde met de Duitsers. Ook in Haarlem, de woonplaats van Hannie Schaft, moet een monumi
komen voor de verzetsstrijdster, die op 17 april 1945 op 24-Jarige leeftijd werd gefusilleerd.
Onder redactie van
Heieen van Batenburg
Vragen uitsluitend in do envelop en dus niet per briefkaart stww
aan postbus 93313, 2509 AH Oen Haag. Per vraag een gulden In
postzegels bi|voegen, het liefst In waarden van 60 en 40 oent. Beslist niet
aart de buitenkant opplakken. Geheimhouding Is verzekerd
de oxydatle. Ze zijn niet van beteke
nis en onschuldig aan de blaartjes ln
uw mond. Ze verdwijnen beslist wan
neer u de pan uitkookt met water en
azijn. Gerechten waarin zuren ver
werkt zijn, kunt u beter direct na het
koken ln een andere pan of schaal
overdoen. Spoelen met een goede ka
mille (Egyptische ls vaak een probaat
middel wanneer men last heeft van
blaartjes ln de mond. Maar als dat
niet helpt, gaat u dan even naar de
huiaarts. Er kunnen zoveel oorzaken
voor zijn, bijvoorbeeld w
aan bepaalde vitamines.
Vraag: Bestaan er nog vioolbouwers
ln Nederland, of ls dat mooie am
bacht ln ons land helemaal ver
dwenen?
Antwoord: Er zijn ln ons land nog
altijd een stuk of zes mensen die
violen bouwen, en trouwens ook nog
wel andere strijkinstrumenten. An
ders dan sommigen wel denken, ls ln
de muziekinstrumentenindustrie bet
ambachtelijke werk nog allerminst
verdwenen. Zo maakt de enige Neder
landse fabriek van gitaren zijn pro-
dukten grotendeels met de hand. In
ome eerbiedwaardige orgelbouw
wordt trouwens ook vrijwel alles weer
met de hand vervaardigd. Zo gieten
bijvoorbeeld de belangrijke orgelbou
wers zetf platen uit tin en lood, waar
uit se pijpen vormen, omdat giet-
•truetuur en toevoegsioffen Invloed
op de klankkleur hebben. Vooral de
vele restaura tleob jee ten hebben een
terugkeer neer oude methoden be
vorderd, en er worden in ons land dan
ook vrijwel uitsluitend nog mecha
nisch bediende orgels verkocht. 8terk
ambachtelijk ls ook de produktie van
blaasinstrumenten (door twee Neder
landse bedrijven), slaginstrumenten
(ook door twee fabrieken) en onze
vermaarde klokkenspellen of bet-
aards. In dit rijtje past ook de enige
Nederlandse pianofabrikant, die 4500
lijk ln serie
dat er bijzondere
maat gemaakt worden,
reeseert: de Utrechtse
houdt van 12-16 i
Muziek t0.
Het regende sterren om mij heen.
Toch voelde lk niets op mijn uitgesto
ken handen. Komt zoiets wel vaker
voor. of ls het een grote zeldzaam
heid?
Antwoord: Ik kan me indenken dat
de stenenregen een onvergetelijke In
druk op u gemaakt heeft. Toco ls zo'n
meteorenzwerm (want dat moet het
geweest zijn) niet zo heel zeldzaam
als u wel dacht. Ieder jaar, van 10
augustus tot 14 november, zijn er
meteoren ln onze dampkring waar te
nemen. De meest bekende meteoren
zwerm, de perselden, is jaarlijks om
streeks 11 of 12 augustus te zien. Het
zijn uiterst kleine stofdeeltjes die
zich ln de atmosfeer verplaatsen en
die we, daar ze licht geven, goed kun
nen waarnemen. Hoewel u als kind
het gevoel had dat het om u heen
regende, zijn de meteoren zeer ver
weg. We lopen Jammer genoeg geen
kans ze in onze hand te vangen.
'Vraag: Ik ga met vakantie naar Grie-
1 Nu zal ik d
c door omstandigbe-
kt zijn, enkele malen
per week naar huls te bellen. Is dat
meeilijk?
Antwoord: Internationaal telefoon
verkeer wordt de laatste Jaren steeds'
gemakkelijker, ook vanuit Grieken
land. In feite kunt u vanuit bijna heel
Europa automatisch naar Nederland
bellen. Het internationale toegang*
nummer is voor Griekenland 0031, en
buren uw sleutels en vraag ze rfl
matig.de brievenbus te legen. Het
de gemoedsrust van u en de u»
bevorderen, en dat ls toch een vani
voorwaarden voor een fijne vakasü
Vraag: Er wordt de laatste tijd
geklaagd over de duurte en de not
bezuinigingen en bevriezingen vin
lonen. Maar ls het waar dat er 8
altijd in Nederland het meeste wol
verdiend van alle landen ln Euroj
Antwoord: Nederland is zonder ti
fel een van de welvarendste laad
van de wereld, denk alleen maari
onze record-aantallen caravans, 1
ten, buitenlandse reizen en vrije
gen. Maar als u exact wilt weten 1
we vergeleken met andere landen»
dienen, kan lk misschien bet M
enkele cijfers citeren uit de Europ
Almanak 1980. Om een vergelijk
mogelijk te maken zijn de vend
lende valuta's omgerekend ln
(Europese rekeneenheid, een coctt
van Europese valuta's). In 1977
de Europese rekeneenheid ongri'
ƒ2,80. Nederlandera verdlendm
dat Jaar per hoofd van de bevolB
gemiddeld 6731 ERE. Daar bow»
komen West-Duitsland met 7371, f
gië met 6911, Luxemburg met M*1
koploper Denemarken met 791S W
De Denen komen ook als enig* IWJ
peanen boven het Amerikaan* j
veeu van 7593 ERE uit Met ml*
moesten de Fransen het stellen (W
en vooral de Britten (3832), de W"1
nen (3043) en de Ieren (2578 EBÏ'
Vraag: De ceder atlantiea in onze
voortuin verliest steeds kegels. .De
schildjes vallen op de grond, de pen
blijft als een kaarsje overeind staan.
We vragen ons sf of de boom een
«lekte onder de leden beeft. Hij ziet er
ook vermoeid uit.
Antwoord: Het afvallen van de
schildjes bij de ceder atlantiea ls een
natuurlijk verschijnsel. De kegels
zijn het eerste Jaar nog groen. Het
tweede Jaar worden ze pas rijp. Ze
krijgen dan een bruine kleur en zijn
ook wat groter. De schildjes vallen in
bet tweede Jaar al, terwijl de as blijft
staan. Een beetje vreemd gezicht'
misschien, maar niet abnormaal. In
tussen vormeti zich weer niéuwe ke
gels, waarmee ln het tweede Jaar het
zelfde gebeurt. Geen zorgen dus over
uw ceder atlantiea. Misschien dat de
langdurige droogte de boom er wat
vermoeid uit doet zien.
Vraag: Er zijn drie Nederlandse ver
talingen van Do8tojewskl's De ge
broeders Karamaxow. Kunt u me ook
zeggen welke van deze het beste de
bedoeling van de schrijver weergeeft?
Antwoord: Een moeilijke vraag! Men
moet wel het Russisch machtig zijn
om te kunnen beoordelen welke ver
taler het beete de bedoelingen van de
schrijver weergeeft. Wel kan een criti
cus (ln het geval hij de oorspronkelij
ke taal niet kent) beoordelen of het
werk in goed Nederlands is vertaald,
wat lang niet altijd het geval ls. Mar-
het landennummer van Nederland la
31. U draait vanuit Griekenland ach
ter elkaar 003131. vervolgens het net
nummer maar wel zonder de 0 en
tenslotte het abonneenummer, alles
zonder pauzes. Het ls wel handig als u
dat van tevoren even helemaal op
schrijft. U zult niet de enige zijn die
zich tijdens zijn afwezigheid zorgen
maakt over aehterblijvenden. Het
omgekeerde komt trouwens ook voor.
Daarom een paar tips, voor u weg
gaat: als u uw vakantieadres van te-
veren weet. laat dat dan bij familie
achter, en schrijf er ook uw paspoort
nummer, merk, kenteken en kleur
van uw auto of het vluchtnummer
van de vliegreis bij. Is uw vakantiea
dres nog onbekend, bel dan spoedig
na aankomst even op, stuur ansicht
kaarten (en daarvoor hebt u dan weer
een lijstje nodig met adressen). Geef
het gebruik van deze pennen veroor
zaakt wordt.
Antwoord: De zwarte puntjes ln het
ontstaan door een bepnal-
co Fondae vertaalde behalve De ge
broeders Karamazow ook veel mo
derne Russische literatuur. In 1969
kreeg hij de Nijhoffprijs voor verta
lingen. Dit zegt wel iets over zijn
kundigheid. De vertaling van dr. Koe
lof! ls van veel oudere datum, en
waarschijnlijk is het Nederlandse
taalgebruik ln deze vertaling wat ver
ouderd daarom sou lk zeker de
voorkeur geven aan een nieuwe ver
sie. Tenslotte ls er nog de vertaling
ven J. van der Eng uit 1958, versche
nen bij Van Oorschot ln de Russische
Bibliotheek. De naam vansde uitge
ver wekt ln elk geval veel vertrouwen.
Vraag: Mijn aluminium pannen zit
ten vol met zwarte puntjes. Kan dit
schadelijk zijn voor de gezondheid?
Ik heb nogal veel last van blaartjes ln
de de mond en ben bang dat dit door
