zaak van zelfbehoud
tulp
rak experimenteert één dag met democratie
§an zuivert leger
universiteit
Moskou zet Borisow
met geweld land uit
5jjke top praat over derde wereld
Kaboel alleen
overdag een
Sowjet-stad
Botha: betogers
schaden economie
Nederland weigert rol in conflict-Timor
Mexicanen: VS sturen regen weg
mee aan
verkiezing Bonn
to
^EdAG 23
IAG 23 JUNI 1980
BUITENLAND
TROUW/KWARTET
sBert van Panhuis
TIË De olieproducerende landen moeten meewerken aan de verbetering van de
van de landen van de derde wereld. Maar ook de rijke westerse landen moeten daaraan
ïfgen. wat bij voorbeeld zou kunnen via een topconferentie van een beperkt aantal landen
(nrolg op het rapport van de commissie-Brandt. Dat was gisteren de opvatting van de
i deelnemers aan de economische topconferentie In Venetië.
De Amerikaanse president Jimmy
Carter en de Britse premier Marga-
reth Thatcher willen de bestrijding
van de geldontwaarding primair stel
len. terwijl landen als Canada en Ita
lië ln de werkloosheid een groter ge
vaar zien.
Vluchtelingen
'hi! wat worden gedaan aan de
:1^fcvan de arme landen, al was
met de Westduitse bondskan-
jjelmut Schmidt en Roy Jen-
lie dagelijkse leider van de Eu-
Gemeenschap. te spreken, al-
omdat de grote economische
ien in de derde wereld hun
o hebben op de rijke landen
it stelde wat dat betreft de
als voorbeeld die hun hele
je inkomen moeten besteden
>t betalen van de „olierekenin-
en zo geen geld meer overhou-
foor investeringen. En Jenkins
erop dat een derde van de ex-
ran de westerse industrielanden
de derde-wereldlanden gaat en
bankroet dus vergaande eco-
ie en politieke problemen zou
fven de Verenigde Staten,
Japan. West-Duitsland,
Frankrijk, Oroot-Brittannië en Italië
legden in een eerste praatronde
verscheidene mogelijkheden voor het
verlichten van de energielasten van
de arme landen op tafel. Zoals de
mogelijkheid om de landen van de
derde wereld niet met leningen maar
met schenkingen te helpen. Jenkins
wees op het gevaar als de olielanden
hun winsten niet in de mondiale geld
circulatie kwijt kunnen. Een wijzi
ging in het investeringspatroon, bij
voorbeeld waardepapieren, of een
rem op de olie-exploratie, zou er dan
in zitten.
De voorzitter van de Europese Com
missie heeft voorgesteld dat de We
reldbank gelden besteedt om landen
die wel energiebronnen hebben maar
geen fondsen om die te ontwikkelen,
bij te springen. Schmidt, die vaststel
de dat er nog nooit zo intensief is
ERAN (AFP, Reuter, AP) Bij zuiveringen ln het
leger zijn het afgelopen weekeinde 27 militairen ln
ran gearresteerd. Op de universiteit van de Iraanse
istad moesten 380 docenten en studenten het ontgelden.
gepraat over de noord-zuidproblema-
tiek, was geen voorstander van het in
hercirculatie brengen van de oliedol
lars als dat gebeurt via het IMF, het
Internationale monetaire fonds. Hij
deed de olielanden de suggestie de
arme landen speciale voordelige olie
prijzen te rekenen.
Terzake van de energievoorziening in
de rijke westerse landen deed de
Franse president Discard d'Estaing
het voorstel er per 1990 voor te zorgen
dat voor een equivalent van 20 mil
joen barrels (vaten met een inhoud
van 159 liter) olie per dag een vorm
van energie moet zijn gevonden waar
aan geen olie te pas komt. De uitvoer
vanuit de olieproducerende landen
naar de westerse industrielanden om
vat momenteel dertig miljoen vaten
per dag. Over de oplossing van de
algemene economische problemen
waren de meningen niet eensluidend.
De zeven hebben in aparte verklarin
gen gewezen op de benarde positie
van de vluchtelingen, met name die
uit Indo-China, Afghanistan en Cuba,
en gesteld dat de landen van her
komst de oorzaken van de vlucht
moeten aanpakken.
Het gijzelen van diplomaten en het
bezetten van diplomatieke missies
wordt ln een andere verklaring cate
gorisch afgewezen en de regeringen
verplichten zich ervoor te zorgen dat
geen inbreuk wordt gemaakt op in
ternationale rechtsregels en ge
bruiken.
Het Mldden-Oosten-confllct is
slechts ter sprake geweest tijdens de
audiëntie van Carter bij paus Johan
nes Paulus. De paus riep Carter op
door de gaan met zijn pogingen tot
vrede in het Midden-Oosten te
komen.
KABOEL (AFP) Russische
troepen zijn nu zes maanden
in Kaboel, de hoofdstad van
Afghanistan. Maar alleen
overdag is de stad Russisch,
en 's nachts is de hoofdstad
net als vrijwel het gehele land
Afghaans.
Deze opvatting van een hoogleraar
aan de Afghaanse universiteit weer
spiegelt de militaire verhoudingen in
zijn land zeer goed. Volgens betrouw
bare inlichtingen maken de Russen
alleen in de zes provincies langs de
Afghaans-Russische grens de dienst
uit. terwijl de andere 22 stevig in
handen van de Afghaanse opstande
lingen zijn.
De tijd werkt duidelijk tegen de Rus
sen. De bevolking wordt met de dag
vijandiger, was er aanvankelijk spra
ke van afwijzing van buitenlandse
overheersing, zoals de Afghan en al
tijd hebben gedaan, nu is er sprake
van een onverzoenlijke haat. De ver
halen die de ronde doen over onschul
dige slachtoffers van de Russische
troepen onder scholieren hebben
hiertoe veel bijgedragen.
nog geen
Kaboel.
dertig kilometer van
Militaire deskundigen in Kaboel me
nen dat Moskou deze situatie slechts
kan veranderen door aanzienlijk
méér soldaten naar Afghanistan te
sturen, in totaal ongeveer een kwart
miljoen. Ook het gebruik van strijd
gassen en gifwapens zou dan onver
mijdelijk zijn. Na het aanvankelijke W3D6nS
succes van hun operatie stuiten de r
Sowjets nu op steeds sterker verzet.
Iedere buitenlander die in Kaboel een
Afghaan duidelijk weet te maken dat
hij geen Rus is, krijgt van hem op
merkingen te horen als „op een dag
zullen we winnen, we vermoorden ze
allemaal".
De Russische strategie loopt niet al
leen stuk op het gewapende verzet,
maar ook op de vijandigheid onder de
Afghaanse bevolking en de massale
desertie in het leger van Afghanistan.
De Russische aanwezigheid schijnt
nu zelfs een scheuring binnen de rege
rende Democratische Volkspartij te
kunnen veroorzaken.
Op het puur militaire vlak hebben de
Sowjet-troepen het nog niet al te
"waar. Over het algemeen is het ver
zet slecht bewapend. Maar steeds va
ker duiken er berichten op dat de
opstandelingen hun wapenarsenaal
aan het verbeteren zijn. Zo zouden ze
inmiddels beschikken over Sam-ra-
ketten en anti-tankgranaten. Woens
dag nog werden twee Russische heli
kopters neergehaald, waarvan één op
In de Zwitserse plaats Vevey. waar
eind vorige week een conferentie van
veertig islamitische landen is gehou
den, werd zaterdag bekend dat de
totdusver sterk verdeelde verzetsbe
wegingen zich hebben gebundeld in
de Islamitische Verzetsbeweging Af
ghanistan. Deze beweging heeft de
islamitische landen gevraagd meer
materiële steun te geven en alle diplo
matieke en handelscontacten met
Moskou te verbreken totdat èlle Rus
sische troepen uit Afghanistan zijn
verdwenen.
De veertig landen reageerden zeer
terughoudend. Hoewel Irans minister
van buitenlandse zaken Ghotbzadeh
na afloop sprak van „een geweldig
succes", hebben de veertig landen
slechts „humanitaire" steun toege
zegd. Op de aangekondigde terug
trekking van een deel van de Russi
sche troepen waren de reacties ook
zeer verdeeld De Afghaanse rebellen
zelf vonden het een misleidende stunt
van Moskou. De Tunesische secreta
ris-generaal van de islamitische con
ferentie. Habib Chatty, noemde het
„een welkome maatregel".
In Kaboel was het zaterdag zeer on
rustig. Alle winkels bleven dicht uit
protest tegen de Russische aanwezig
heid en studenten trokken demon
strerend de straat op. Russische
tanks en Afghaanse patrouilles reden
door de stad, maar van botsingen met
de demonstranten is geen melding
gemaakt.
ities in het leger waren het
de ontdekking van een
komplot tegen de regering.
!t hoofd van de revolutionaire
loven, Mohammadi Reys-
Het komplot zou vanuit het
Irak zijn geleid en er zou-
itens 250 Iraanse militairen
ikken zijn. Volgens Reyshar-
in de gearresteerden van plan
a ih terug te halen naar Iran en ex-
twr Bakhtiar aan het hoofd te
van een tijdelijke regering,
itiar zou dan twee jaar de tijd
m om een referendum voor te
n over de toekomstige re ge
rm
itlar, die ln Parijs in ballings-
rel
laadslid in VS
meekt Russen
3m tien miljard
«•WW
YORK (AP) Een ge-
[teateraadsüd van New York
te# de Sowjet-Unie tien mil-
M gulden gevraagd voor de
Wleuwing van een deel van
i Bronx, een verpauperde
tat ln deze Amerikaanse
jnd. Twee Jaar nadat presi-
|dot Carter overheidssteun be-
voor de renovatie, is de
nog steeds een puinhoop.
>nteraadslid Oilberto
i-Valentin, zelf uit de
lïBronx afkomstig, voerde een
l B delegatie van het Russische
Ut Vredescomité naar de plek,
ijl »aar Carter twee jaar geleden
rtl lijn toezegging deed. „Het lijkt
wel of deze buurt gebombar
deerd is," fluisterde een van de
delegatieleden in het Russisch
tegen een ander, terwijl Gere-
3f na-Valentin wees op de half in
gestorte huurkazernes. „Ik
vraag de regering van de Sow
jet-Unie tien miljard gulden
aan buitenlandse hulp om deze
wijk te herstellen," zei het ge-
neenteraadslid. Het Russische
P comité is geen overheidsorga-
1 nisatie en houdt zich beeig met
el opvattingen over oorlog en
P vrede onder het Russische
chap leeft, verklaarde daar het afge
lopen weekeinde dat het bewind van
Khomeini niet lag meer zou duren. Hij
noemde de ayatollah een „dictator",
tegen wie hij de wapens zou opnemen
„als de tijd rip is". Hij zei dat dit niet
lang meerzou duren en athij over
voldoended wapens beschikte.
Bijna vierhonderd medewerkers en
studenten van de universiteit van Te
heran kregen zaterdag plotseling te
horen dat ze waren ontslagen of ver
bannen van het universiteitsterrein.
Volgens een officiële verklaring zou
den ze allemaal collaborateurs zijn
geweest van de Savak, de geheime
dienst ten tijde van de sjah. De uni
versiteit werd in april gesloten na
botsingen tussen linkse studenten en
conservatieve islamieten.
Waarnemers in Teheran zien de zui
veringen als een nieuwe poging van
conservatieve geestelijken om zich te
ontdoen van minder godsdienstige
elementen op de universiteit. Het
hoofd van de revolutionaire gerechts
hoven staat bekend als een tegen
stander an alles wat naar progressivi
teit zweemt. Hij zei dat de heropening
van de universiteit afhangt van „de
kwaliteit van de culturele revolutie".
Volgens waarnemers worden de zui
veringen uitgevoerd onder dekman
tel van de door Khomeini bepleite
culturele revolutie.
JOHANNESBURG (AP. Reuter)
De premier van Zuid-Afrika Pieter
Botha heeft beloofd dat de overheid
alle middelen zal gebruiken om een
einde te maken aan de betogingen die
de afgelopen weken in Zuid-Afrika
gehouden zijn.
Botha zei de gewelddadige betogin
gen, waarbij vorige week zeker 32
doden zijn gevallen, te betreuren.
„Het schaadt onze economie, waar
door het voor ons moeilijker wordt
iets aan de leefomstandigheden van
de mensen te doen", aldus de
premier.
Hij noemde sommige klachten van
de demonstranten terecht, maar oor
deelde dat „criminele elementen"
daarvan gebruik maken. Daartegen
is het politieoptreden gericht, aldus
Botha.
MOSKOU, WENEN (AFP, AP) Vladimir Borisow, een van
de oprichters van de Russische onafhankelijke vakbond
SMOT, is de SowjetrUnie uitgezet en in Wenen aangekomen.
Vóór zij doorreisden naar Venetië waar de spanningen tussen de westerse bondgenoten een
belangrijk thema zijn brachten de Amerikaanse president en zijn vrouw en dochter Amy een
rimpelloos verlopen bezoek aan Rome. Eendrachtig constateerden de paus en president Carter dat zij
tegen oorlogen, geweld in alle vormen en honger zijn.
Borisow heeft in totaal negen Jaar ln
psychiatrische inrichtingen en gevan
genissen doorgebracht. Op 3 juni nog
werd hij gekidnapt en naar „onbe
kende bestemming" afgevoerd. De
geheime politie KGB zei er niets mee
te maken te hebben en Borisows
vrouw Irlna Kaploen moest van een
medegevangene van haar man verne
men dat hij in Leningrad werd vast
gehouden.
Aangekomen ln Wenen zei Borisow
dat hij tegen zijn wil gedwongen was
de Sowjet-Unie te verlaten. Hij werd
met zijn handen op zijn rug gebonden
op het vliegtuig gezet, dat hij in We
nen weigerde te verlaten. De politie
mannen die hem begeleidden hebben
hem toen het vliegtuig uit getrokken.
Zij toonden hun Oostenrijkse colle
ga's Borisows paspoort met een vi- 9 j
sum voor Israël, hoewel Borisow zegt ^0611611 00611
nooit een aanvraag daartoe inge
diend te hebben.
Met de uitwijzing van Borisow ver
liest de SMOT een van de drijvende
krachten van de organisatie. De vak
bond werd ln de herfst van 1978 opge
richt. De belangrijkste doelstelling
van de SMOT was het verlenen van
juridische steun aan arbeiders, vooral
bij ontslag.
door vijf jaar interne verbanning we
gens anti-Russische propaganda.
Een andere Russische dissident, de
orthodoxe geestelijke Dimitri Doed-
ko. is vrijgelaten nadat hij vrijdag
avond voor de tv zijn lasterlijke boe
ken en artikelen had veroordeeld en
gehoorzaamheid aan de Russische
staat had beloofd.
In de uitzending zei Doedko dat hij
nu inzag dat hij „niet gearresteerd
was wegens zijn geloof in God. maar
wegens een misdaad". Tot zijn arres
tatie was Doedko een van de bekend
ste kerk-activisten. Zijn preken in
Moskou trokken zo veel toehoorders
dat hij overgeplaatst werd naar een
voorstad.
LISSABON/DJAKARTA (AFP. Reu
ter) De Nederlandse regering heeft
geweigerd te bemiddelen tussen tus
sen Indonesië en Portugal in de kwes-
tie-Oost-Timor. De Portugese pre
mier Sa Carneiro zou hierom vorige
week gevraagd hebben tijdens zijn
bezoek aan Den Haag
Dit meldt het Idonesische persbu
reau Antara in een bericht vanuit
Den Haag. Het persbureau citeert een
woordvoerder van het ministerie van
buitenlandse zaken in Den Haag, die
zei dat premier Van Agt het verzoek
heeft afgewezen. Volgens de woord
voerder hebben de twee premiers wel
uitgebreid gesproken over het behar
tigen van de Portugese belangen in
Indonesië door Nederland.
De betrekkingen tussen Portugal en
Indonesië bekoelden sterk na de In
donesische inval in 1976 in Oost-Ti-
mor, een voormalige Portugese kolo
nie. Nederland treedt sinds die tijd in
Djakarta op als vertegenwoordiger
van de regering in Lissabon. Er doen
geruchten de ronde dat de twee lan
den onlangs op Nederlands initiatief
oriënterende besprekingen hebben
gehouden over herstel van de betrek
kingen. De Nederlandse woordvoer
der heeft hieraan toegevoegd dat de
kwestie-Oost-Timor tijdens het be
zoek van Sa Carneiro aan Den Haag
langdurig is besproken met Van Agt.
aldus Antara
In Lissabon demonstreerden gisteren
meer dan 100.000 mensen tegen het
beleid/van Sa Carneiro. Zij eisten een
onmiddellijk vertrek van de premier,
die deze week ook in het parlement
een motie van wantrouwen krijgt te
verwerken. In 32 andere Portugese
steden hadden demonstranten ge
hoor gegeven aan de oproep van de
linkse vakbond Intersindical de
straat op te gaan uit protest tegen de
politiek van de zes maanden oude
centrum-rechtse regering.
Vanuit zijn verbanningsoord Gorki
heeft dissidentenleider Andrei Sa-
charow staatshoofden uit de gehele
wereld opgeroepen op te komen voor
het lot van de dissidente schrijver
Victor Nekipelow. Nekipelow, die lid
is van een groep in Moskou die toeziet
op naleving van de akkoorden van
Helsinki, is vorige week veroordeeld
tot zeven jaar werkkamp gevolgd
MEXICO (AFP) De Verenigde Staten zouden door hun
herhaalde pogingen om wervelstormen en orkanen te
laten afbuigen, direct verantwoordelijk zijn voor de ern
stigste droogte die Mexico ln tientallen jaren heeft ge
troffen. Deze opvatting wint veld ln wetenschappelijke
en politieke kringen in Amerika's zuidelijke buurstaat.
Volgens coördinator Leopoldo Gonzalez van het Cen
trum voor internationale betrekkingen van de universi
teit van Mexico, is de regering in staat deze beschuldi
ging met ontelbare bewijsstukken te staven. Sinds meer
dan 25 Jaar stuurt Amerika regelmatig „meteorologi
sche" vliegtuigen uit om te voorkomen dat wervelstor
men en orkanen het vasteland bereiken. Maar dat zijn,
aldus Gonzalez, „de enige natuurlijke krachten die water
van de Stille Oceaan en de Golf van Mexico naar Mexi
caans grondgebied transporteren".
De directeur van de nationale meteorologische dienst
beschikt over rapporten van Amerikaanse vliegtuigen
die vorig Jaar augustus de orkaan Ignacio te lijf gingen,
die oorspronkelijk op de Mexicaanse staat Colima afste
vende, maar plotseling afboog en na zeven dagen verdwe
nen was.
Aangezien het gedrag van deze weersverschijnselen be
rucht grillig is, valt het moeilijk te bewijzen of pogingen
tot beïnvloeding al dan niet succes hebben gehad. Dit
geldt zowel voor de Amerikaanse initiatiefnemers als
voor de mogelijke Mexicaanse gedupeerden. Maar ver
scheidene politieke partijen hebben het Mexicaanse mi
nisterie van buitenlandse zaken gevraagd, een diepgaand
onderzoek in te stellen.
DORTMUND (Reuter, AFP) West-
Duitslands jongste parti, de „Groe
nen" heeft gisteren besloten deel te
nemen aan de algemene verkiezingen
van 5 oktober. De kans op zetels in de
Bondsdag wordt zeer laag aangesla
gen; vermoedelijk blijven de groenen
ruim onder de vijf-procents-drempeL
Bij regionale verkiezingen vorig Jaar
was deze partij, die zich met name op
een beter leefmilieu richt, opmerke
lijk succesrijk, maar tegenstellingen
tussen linkse en niet-politiek geïnte
resseerde stromingen binnen de par
tij lijken daar een eind aan te hebben
gemaakt.
De belangrijkste tegenstander van
kanselier Helmut Schmidt bij de ver
kiezingen, lijsttrekker Franz Josef
Strauss van de christen-democraten,
heeft zaterdag fel uitgehaald naar
Schmidt en zijn partij, de SPD. Voor
komen moet worden dat de sociaal
democraten na 5 oktober zonder de
kleine liberale FDP kan regeren,
want dat zou een SPD-staat opleve
ren waarin „het partijlidmaatschap
en het onbenul in overheidsfuncties"
hand in hand gaan, waarin „de school
wordt gebruikt voor marxistische in
doctrinatie" en waarin pressie op de
media zal worden uitgeoefend „ge
richt op de anarcho-socialistische
vernietiging van onze vrije orde".
IGDAD Blijkbaar zijn de resultaten van de verkiezingen voor de
Wtse variant op het parlement politiek gezien van geen enkel belang
(er De verkiezingen de eerste sinds de coup van 1958 waarbij generaal
doel Karim Kassem de Baathpartij aan de macht bracht, werden
tige week vrijdag gehouden. De uitslag was zaterdag bekend, maar tot
'eravond kon of wenste niemand antwoord te geven op de vraag
weel leden van de Baathpartij, hoeveel onafhankelijken, hoeveel
ieten of hoeveel Koerden gekozen waren. Wel werd gezegd dat de
itionale vergadering zestien vrouwen zou tellen.
6
br Johan ten Hove
"rig kwamen gisterochtend de Arabi-
bladen en de Engelstalige Bagdad Ob-
ver met alle 250 namen van de gekoze-
n, maar hun politieke achtergrond werd
oiet bijverteld. Op zaterdag al had de
f-voorzitter van de Revolutionaire Com-
Moraad. Izak Ibrahim, meegedeeld dat
taakse bevolking massaal ten stembus
'getrokken en dat „de verkiezingen ge-
moesten worden in het licht van het
eld, zoals dat was uitgestippeld door
~er-strijder president Saddam Hoessein
dat uitdrukking gaf aan de permanente
'eerlijke principes van de Arabische revo
catie beweging en haar pioniers, de
«bische socialistische Baathpartij". En
?eer van dat jargon.
Er werd nogal verbaasd op de vragen gerea
geerd. De verkiezingen waren immers voor
bij, de hele internationale pers had kunnen
zien hoe democratisch en eerlijk alles er was
toegegaan, en de uitslagen hadden in de
kranten gestaan. Wat wil je nog meer? De
opmerking dat de lezers van dit dagblad
meer geïnteresseerd zijn in de machtsverde
ling in de gekozen vergadering dan in 250
nietszeggende en bijkans onuitspreekbare
Arabische namen, mocht niet baten. Voor
de functionarissen in kwestie was zaterdag
het democratisch experiment, zoals de ver
kiezingen ook al heetten, afgelopen.
Een dagtochtje naar de overblijfselen van
Babyion kon voor het journalistendom nog
best georganiseerd worden, maar daarna
werd er al snel op gewezen dat er in het
hotel een man van Iraki Airways klaar zat
om de terugvlucht van de heren te regelen.
konden niet lezen of schrijven, en zij gingen
met het stembiljet naar iemand bij het
stemhokje, die de kaart overnam en de
namen begon op te lezen. De mensen kon
den dan „ja" of „nee" zeggen bij de verschil
lende namen.
Ik zag hoe een zestal in het zwart geklede
vrouwen vrolijk naar een man toestapten,
enige tijd met hem praaten, waarna hij alle
zes kaarten op dezelfde manier aankruiste.
Er hoeft natuurlijk niets aan de hand te
zijn. het is mogelijk dat er een hele familie
het volstrekt eens is over wie er uit hun
district naar de nationale vergadering
moet. Er zijn echter ook andere mogelijk
heden.
Terugblik
Het Iraakse volk mag van tijd tot tij[d laten zien dat het als één man achter zijn
president staat. Hier een aanhandelijkheidsdemonstratie vorig jaar in Bagdad.
naar Mosoel vloog, vijfhonderd kilometer
ten noorden van Bagdad, in het district
Ninevé, waar anderhalf miljoen mensen wo
nen. We landden op een militair vliegveld,
waar enkele Russische Migs met donderend
geraas opstegen.
Olijke vragen en telefoontjes aan het
fbezingscomité leverden geen onderver-
C naar politieke, religieuze of etnisch^ Liefst per Iraki Airways. Het feit dat het NationalP nlirht
enting op ook een halve dag rondhangen Iraakse volk naar de stembus mocht, was iwiii
bet ministerie van informatie, waar een MM I
bereidwillige ambtenaar een tiental
«■toontjes pleegde, leverde niet meer op
dat er „inderdaad 250 mensen gekozen
«en en veel onafhankelijken"
het belangrijkste en daar werd een groot
circus omheengebouwd.
De pers kon kiezen uit vijf groepen die elk
naar verschillende plaatsen van het land
werden gebracht. Ik zat bij de groep die
Na een bezoek aan de vice-gouverneur be
zochten we drie stembuslokalen, waar lange
rijen mensen stonden te wachten om hun
stem uit te brengen. Er was geen formele
stemplicht, maar het uitbrengen van de
stem was wel „een nationale plicht". Nie
mand werd gedwongen. De kiezers hadden
een identiteitskaart, die ze aan een ambte
naar moesten laten zien, waarna ze een
stembiljet kregen. Daarna konden ze naar
een stemhokje gaan en één tot vijf van de
ongeveer twintig namen aanstrepen. Daar
na verdween de kaart in de stembus.
Het ging er allemaal gemoedelijk aan toe. er
waren veel oude mannen en vrouwen, die
zichtbaar verheugd met de stembiljetten
zwaaiden. Zo op het eerste gezicht was
iedereen vrij te kiezen wie hij wilde Het was
echter allesbehalve geheim. Veel mensen
Overigens zijn deze verkiezingen ook min
der bedoeld als controle op een toekomstig
beleid (de vergadering zal daarover toch
vrijwel niets te zeggen hebben) alswel als
een terugblik op het verleden. Zoals een
ambtenaar het uitdrukte: „De mensen wil
len de partij bedanken voor alles wat zij
voor hen gedaan heeft". De verhalen van
andere journalisten over andere plaatsen in
Irak waren gelijkluidend. Zo te zien ging het
er wel eerlijk aan toe maar zeker waren de
verkiezingen niet geheim, waarbij wel in
Ar bil, aan de rand van het Koerdengebied.
sprake was van enige militair vertoon. In
Najas, de sjiietische heilige plaats, ongeveer
honderd kilometer ten zuiden van Bagdad,
was alles volgens journalisten volkomen
rustig en heerste er zelfs een ontspannen
sfeer, terwijl er vorig jaar nog sprake is
geweest van stevige rellen van sjiieten, die
het niet eens waren met de soenitische
overheersing in het partijapparaat.
Maar de verkiezingsdag is in een democra
tisch concept maar één ding. Het stellen
van de kandidaten en het tellen der stem
men zijn andere zaken, maar minstens zo
belangrijk. Om aan te geven hoe eerlijk de
stemming ging, werden we vrijdagavond
uitgenodigd om dat in een district in Bag
dad bij te wonen. Alle kandidaten van dat
district werden op een schoolbord geschre
ven, waarna de stembus geopend werd en
de gekozen afgevaardigden werden opge
somd. De mannen bij de borden renden
heen- en weer om de namen te turven. Dat
ging uitermate langzaam en als ze het zo in
heel Irak gedaan hebben, zouden ze nu nog
bezig zijn. De uitslagen waren zaterdag
avond bekend.
De gidsen en begeleiders waren al aardig,
ingespeeld op de democratie. Tijdens onze
zit door Mogoel, had een aantal journalisten
al snel genoeg van de stemlokalen, en vond
dat we maar eens naar wat ruïnes van het
oude Ninevé moesten gaan. Volgens de gid
sen moet het democratisch toegaan en
moest er dus gestemd worden. De toeristen
onder de journalisten wonnen (democratie
is ook niet alles) en we reden naar een
buitenwijk van Mosoel, naar de resten van
grote aarden wallen, enkele opgegraven en
gerestaureerde muren en poorten. Ninevé,
de derde Assyrische hoofdstad. Ninevé. de
grote stad, met in het Oude Testament al
120.000 inwoners, die zo decadent leefden
dat de profeet Jona opdracht kreeg hen te
zeggen zich te bekeren omdat God anders
de stad zou verwoesten. Dat is toen, tegen
de zin van Jona die blijkbaar wel van een
spektakel hield, niet gebeurd. Nu is er ech
ter weinig meer van over en de Iraakse
autoriteiten hebben vage plannen om de
stad verder op te graven en in al zijn luister
te reconstrueren Maar dat gaat handenvol
geld kosten. De bewoners van het huidige
Mosoel. kunnen dat niet opbrengen Zo de
cadent leven die hier tegenwoordig niet
meer.