ER voelt niet voor gerichte
eslagen op arbeidsplaatsen
lit brieven van lezers
Hoogovens wil meer
vrouwen aannemen
DE VUURBAAK BV
Nederland geeft één gulden
per dag uit bij groenteman
Regering: Politie
handelde juist
bij bankoverval
Fout in examen
vwo-kandidaten
Dordts bedrijf
investeert
in hovertaxi
ERDAG 21 JUNI 1980
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
ADVERTENTIE
De regering stelde dit voor ln haar
nota over de economische structuur.
S HAAG (ANP) Een
rderheid in de Sociaal
nomische Raad (SER) Tegen stemden de werkgevers en vijf
(t Zich gisteren Uitgespro- onafhankelijke deskundigen (kroon-
tegen de invoering van leden). Voor de arbeldsplaatsentoe-
nn Droiecten eerichte ar- slag stemden de werknemersverte-
fe°pPlaPaUentoeslfg eenwoorciiger,. met mindering van
de Raad MHP (hoger personeel) en
zeven kroonleden.
De arbeidsplaatsentoeslag op pro
jectbasis maakt volgens het rege
ringsvoorstel deel uit van de wet in
vesteringsrekening (WIR). De toeslag
kan worden verleend wanneer ten
Pous, voorzitter van de Sociaal-Economische Raad tijdens de SER-vergadering in Den Haag
tprek met (kroonlid) prof. Zijlstra en de voorzitter van het Nederlandse Christelijk Werkgever-
ind, van Eykelenburg. Links op de achtergrond voorzitter Van der Meulen van het Christelijk
taal Vakverbond.
Vredeskranten
'ze rubriek is uitsluitend bestemd voor korte reacties op in deze krant gelezen
nchten. artikelen en commentaren, en niet voor open brieven, gedichten,
roepen of reacties op advertenties (deze laatste dienen tot de directie gericht te
rden). De redactie behoudt zich het recht van bekorting voor. Hierover of over
Imet plaatsen (meestal door ruimtegebrek) kunnen wij helaas niet corresponde-
Brieven adresseren aan Secretaris hoofdredactie Trouw, Postbus 859,1000
Amsterdam. Bij publikatie worden naam en woonplaats van de schrijver
ameld.
■/Sowt.
tl' «n i
:o en CDA
Trïi!#n gevoelig verhaaltje van 13
w JÊdoor dr Jan Schipper. Zo'n emo-
verhaal doet het goed in de
De blanke boeren wor-
wart gemaakt en de zwarte Zoe-
maar één van de negen
unen te noemen) zijn wit gewor-
Maar van een wetenschapper
men toch meer verwachten dan
•wit verhaal. Het zou inte-
itzijn om eens uit de geschiede-
te horen, hoe dit alles ontstaan
De heer Schipper zou dan bij-
rbeeld kunnen beginnen bij de
«ntratlekampen nu 80 jaar gele-
Een analyse over de Grote Boe-
lorlog de beide wereldoorlogen
öjn lezers een betere kijk op
rAfrika geven dan nu gebeurt in
oweto-verhaal. Het moet toch de
leling zijn van een goede histori-
de lezers iets te zeggen, dat zoveel
elijk overeenkomt met de waar-
Daarom zou het belangrijk zijn
de lezers om eens te horen, hoe
eto kon ontstaan. Bijvoorbeeld
het komt dat Duitsland en
ikrijk en zelfs Engeland niet den-
aan een boycot, zoals die eenzij-
vafdoor een aantal Nederlandse Ka-
eden wordt voorgesteld.
"sum J. Holleman
»eto en CDA (2)
iver schrijft Jan Schipper in de
van 13 Juni. Maar ik vraag me
e arom we steeds met twee maten
i. aan de ene kant Zuid-Afrika
we weigeren de gehandicapten
'blank als zwart hier toe te laten
^dankzij het CDA. aan de andere
wel naar Rusland gaan, waar
ni mij slavernij heerst, met
fdlenstonderdrukking waar weet
'hoeveel miljoenen in Siberië zijn
ekomen. Waar zijn de bewoners
Estland, Letland en Litouwen
even. Waar de inwoners van de
n enz. Maar met dat land doen we
j> zaken, ook voor het CDA geen
lo aan de lucht.
oorden
Joh. Daalder
'V
■vrr- Jansen te Bennekom maakt
®t aanmerkingen op de uitlatin-
van de vrijgemaakte geref. predi
al- Kok. Van baptisten en pink-
aiensen zegt deze, dat zij weige-
het Lam te volgen, waar Hij ook
'gaat. Hij claimt deze tekst die
uitend geldt voor de 144.000 ver-
Wen uit Israël, zie Openbaring 14
4 zonder blikken of blozen
n_„ voor zijn eigen kerk en voor
«pV. ik wou dat dit waar was!
hoefde ik niet verder na te den-
over de beste waarborg voor een
'usche politiek, die is uit het ge
baar Gods wet en tot zijn eer".
®et deze zin laat ds. Kok „zich in
J^t kijken" en zegt hij zonder
raat het GPV en het stemmen op
Partij tot de goede werken be-
»r!Vg Zwoord 91 van de Hei-
®gse Catechismus). Wat gemak-
Wat en8hartig! Gelukkig dat
ken Vriteemaalcten er zo over
ferdain
Bijbels Museum (2)
De tentoonstelling „De moed om te
zien" in het Bijbels Museum heeft ln
Trouw van 13 Juni een uitstekende
recensie gekregen. Ik ben daar om
verschillende redenen blij om. Aller
eerst voor de mensen die deze voor
treffelijke expositie hebben gemaakt.
Temeer daar er in de eerste dagen
van verschillende kanten veel onheu
se smaad op hen geworpen is. In de
recensie wordt helder verteld dat
vooral de kerkvaders en de mannelij
ke bijbelvertalers de vrouwen op een
schandalige wijze tekort hebben
gedaan.
Het zou alle smaders sieren als zij de
moed konden opbrengen met de
maaksters van de tentoonstelling een
gesprek aan te gaan na het zién van
de tentoonstelling.
Amsterdam M. Cappon
Bijbels Museum (3)
Als ik in Trouw van 13 Juni over de
expositie „De moed om te zien" lees,
denk ik: is het moed om alles negatief
te verklaren wat er was? Doch het
allerergste vind ik wat mevrouw A.
Groeneveld zegt: er zal met vrouw en
macht gewerkt moeten worden, om
de bijbel te ontmaskeren. Alles
ademt de geest, dat de vrouw in de
bijbel niet de plaats heeft gehad, die
de feministen willen. Als je de rooie
vrouwen hoort en soms bepaalde uit
zendingen voor de radio, schrik je.
Gaan wij nu als christenen die kant
uit? Lees de bijbel, Gods Woord: de
vrouw, moeder aller levenden, Eva de
moeder van alle mensen, Saraï, Elisa
beth en dan Maria, gezegende onder
de vrouwen, zegt Gabriël. En Ra&b,
een publieke vrouw, gered uit de in
woners van Jericho, Ruth een Moabi-
tische, stammoeder van de Here Je
zus. Ik zal u troosten, zegt de Here,
gelijk een Moeder troost. Ja, een Moe
der, leest u goed. De tijden gaan door,
wij zijn blij met onze dames als dia
ken en ouderling in onze kerken, doch
kraak niet alles af, schop alles niet
omver. Voor mannen en vrouwen is
het volbracht door de Here Jezus, de
bevrijding van schuld en straf, en uit
die genade mogen wij allen bouwen
aan het komende hemelse Konink
rijk.
De redactie van „Kontakt", het me
dedelingen-blad van de hervormden
in Groningen, is van mening dat het
„grote verwarring sticht in de ge
meenten wanneer tijdens de vredes-
week naast de IKV-vredeskrant ook
de Sjaloomkrant wordt uitgedeeld."
Die arme hervormde gemeenten toch,
ze mochten uit de Sjaloomkrant eens
het óndere geluld horen, dat van de
tweezijdige ontwapening. Nee, dan
de gereformeerden. Hun synode be
sloot tot het aanbevelen van beide
kranten, de kerkleden zouden mon
dig genoeg zijn om te onderscheiden,
en zo is dat!
Even verder in het bericht zegt „Kon-
takt": „wie de Sjaloomkrant betaalt
weten we niet." Ik kan „Kontakt"
hierover informeren. Het zijn de ge
wone kerkmensen die schoon genoeg
hebben van het linkse gedram van
het IKV met zijn levensgevaarlijke
stappen in de richting van ontwape
ning en dus weerloosheid en dus (op
nieuw) bezetting. Die kerkmensen
leggen met het grootste gemak dit
jaar weer een ton op tafel om die
300.000 kranten te laten drukken.
Paterswolde
G. A. Offringa
Emraeloord
IJ. de Jong
Bijbels Museum (4)
Fijn dat er een Bijbels Museum is in
Amsterdam. Jaarlijks zo'n 25.000 be
zoekers, onder hen zijn 15.000 scholie
ren. Dit lustrum jaar moest zonodig
de expositie over „feminisme en theo
logie" hier worden opgezet. Volgens
Trouw van 14 juni zal menige vrouw
na een bezoek aan het museum ge
schokt en vol emoties zijn. Zelfs in
het Bijbels Museum worden ons geen
rustige uren meer gegund. Mijn jaar
lijkse bijdrage geef ik dit jaar liever
aan moeder Teresa, die als christen
vrouw haar naasten dient, waardoor
zij geen tijd heeft stokpaardjes te
berijden als mevrouw Strikwerda en
haar medestanders.
Utrecht
Hendrik Venema
minste 750.000 gulden aan nieuwe in
stallaties of gebouwen wordt ge
bouwd. Daardoor moeten dan meer
dan vijftien arbeidsplaatsen ont
staan. Voor elke arbeidsplaats waar
mee dat aantal van vijftien wordt
overschreden wordt een premie van
tienduizend gulden verleend.
Kroonlid dr. J. Zijlstra, president van
de Nederlandsche Bank, stemde
voor, maar nauwelijks van harte. De
praktische bezwaren tegen het rege
ringsvoorstel zijn overweldigend, al
dus Zijlstra, die overigens een uitge
sproken voorstander is van arbeids
plaatsentoeslagen. Hij steunde uit
eindelijk de opvatting dat er een be
perkt experiment met de toeslag
moet komen.
Snuf -serie door Piet Prins
Herdruk op herdruk
voor de boeken uit de
veelgelezen Snuf-serie
Snuf de hond
14e druk, 13,50
Snuf en het spookslot
9e druk, 13,50
Snuf en de jacht op de
Vliegende Volckert
8e druk, 13,50
Snuf en de Ijsvogel
8e druk, 13,50
Snuf en de verborgen schat
8e druk, 13,50
Snuf en de geheime schuilplaats
4e druk, 13,50
Snuf en de verre voetreis
3edruk, 13,50 UITGEVERIJ
Postbus 189.9700AI)Groningen, telefoon050-183450
Ook verkrijgbaar
bij de boekhandel
Twijfel
Dr. Zijlstra constateerde dat er een
groeiende twijfel bestaat of we met
de WIR op de goede weg zijn. Twee
opvattingen staan fundamenteel te
genover elkaar. Volgens de eerste
moet de WIR werken met algemene
toeslagen, als vervanging van belas
tingvoordelen als de investeringsaf
trek en de vervroegde afschrijving.
Volgens de tweede opvatting zou het
grootste gedeelte van de wiR-geiden DEN HAAG De gemiddelde Nederlander at vorig jaar
moeten worden besteed aan richting- voor ongeveer 380 gulden op aan aardappelen, groente en
fruit. conserven tabegrepen. Gemiddeld ls dit een uitgave
Van 0112e redactie economie
de algemene toeslag. De moeilijkheid
met het regeringsvoorstel ls dat het
tussen deze twee opvattingen valt,
aldus Zijlstra.
Tot de vakbeweging zei hij dat voor
standers van de tweede opvatting ei
genlijk het regeringsvoorstel niet
zouden kunnen steunen omdat het
niet ver genoeg gaat. De FNV-gedele-
geerde zei ook weinig gelukkig te zijn
met de manier waarop de WIR thans
functioneert. Het leidt zelfs uiteinde
lijk tot het verlies van arbeidsplaat
sen. Om dat te compenseren heeft de
FNV steeds gepleit voor een arbeids
plaatsentoeslag.
Ook de CNV'er Grasman zette een
groot aantal vraagtekens bij het
functioneren van de WIR. Hij vroeg
zich af wat nu de feitelijke effecten
van de arbeidsplaatsentoeslag op de
werkgelegenheid zijn. Volgens het
vakbewegingsstandpunt in het ad
vies bestaan er onvoldoende garan
ties dat de arbeidsplaatsen waarvoor
een toeslag wordt gegeven, ook wer
kelijk bezet worden.
van één gulden per Nederlander per dag. De doorsnee-
landgenoot eet 50 kilo verse groente en 70 kilo vers fruit
per jaar.
DEN HAAG (ANP) De politie heeft
niet onjuist of onmenselijk gehan
deld bij een bankoverval op 10 de
cember vorig Jaar ln de Amsterdamse
Van Baerlestraat. waarbij twee man
nen zijn doodgeschoten. Dat hebben
de ministers Wiegel van binnenland
se zaken en De Ruiter van justitie
geantwoord op schriftelijke vragen
van PPR, CDA en D'66. Wel hebben
de politiebeambten zich een onjuist
beeld gevormd van de aard van de
verwondingen, een van de overval
lers.
De politie kreeg op 10 december een
„stil alarm" binnen van een bank in
de Van Baerlestraat en ging er heen.
Toen één van de overvallers naar
buiten kwam. hield een agent hem
met zijn dienstpistool in de aanslag
aan. Toen de man probeerde zijn re
volver te pakken schoot de agent
twee maal gericht op zijn rechter
hand, tot hij vooroverviel en zijn re
volver liet vallen.
Een tweede overvaller probeerde
toen te ontkomen met een vrouwelij
ke bankbedlende als schild. De poli
tie heeft daarom gericht op hem ge
schoten, tot ook hij viel.
Aan de eerste overvaller was volgens
de bewindslieden niet meer te zien
dan wat bloed in de mondhoeken.
Later bleek hij door zijn longen te
zijn geschoten. Omdat de man trapte
en sloeg heeft hij handboelen aange
kregen en is naar een patrouillewa
gen getrokken. Daarna is ook hij per
ambulance naar een ziekenhuis ver
voerd. Van beide overvallers is daar
de dood vastgesteld, aldus de lezing
van de bewindslieden.
Dit blijkt uit een publikatie van het
Economisch Instituut voor het Mid
den- en Kleinbedrijf, dat een onder
zoek instelde naar de verkoop van
aardappelen, groenten en fruit. Bij
een onderverdeling ln de categorie
fruit, blijkt dat vooral de verkoop van
citrusfruit de laatste Jaren sterk is
gestegen. Aardappelen worden weer
iets vaker gegeten dan de laatste Ja
ren het geval was: 60 65 kilo per
Nederlander per Jaar.
Het aantal groentewinkels is de laat
ste jaren niet onaanzienlijk gedaald,
zo blijkt uit het -onderzoek. Van de
8.548 vestigingen die er in 1974 nog
waren, zijn er op dit moment nog
6.780 over. Het levensmlddelenbedrijf
heeft zich ontpopt als de grootste
concurrent van de groenteman en is
goed voor circa 40 procent van de
totale verkoop van aardappelen,
groente en fruit.
Dit kon gebeuren, doordat handela
ren de bakens niet tijdig hebben ver
zet. Vernieuwingen van assortimen
ten op vers gebied bleven veelal ach
terwege. Het Instituut heeft echter de
indruk dat de groenteman „met suc
ces begint terug te vechten". Het aan
tal vestigingen neemt weer iets toe.
Op 1300 mensen ls er gemiddeld één
groente-speciaalzaak. Dat zijn onge
veer zeshonderd mensen per groente
winkel méér dan tien jaar geleden.
Hoewel ook het gebruik van verse
groente en fruit behoorlijk is geste
gen, houdt de groenteman bepaald
geen riant inkomen over aan zijn acti
viteiten: De gemiddelde omzet per
verkooppunt komt uit op een bedrag
van 301.000 gulden. De bruto-winst,
die de ondernemer daarop maakt, ligt
rond de 130.000 gulden. Daar moeten
dan nog wel alle kosten vanaf.
Afghaanse strijders
Het is me opgevallen dat in de berich
ten over Afghanistan steeds gespro
ken wordt over rebellen of opstande
lingen. Deze woorden hebben een ne
gatieve klank. Ze suggereren, dat
deze mensen fout zijn. In de oorlog
waren wij in dezelfde situatie in onze
strijd tegen een wrede, brutale bezet
ter. Laat Trouw deze mensen, die de
vijand bestrijden voortaan vrijheids
strijders of verzetsstrijders noemen.
We kunnen repect hebben voor hen
moed. Weg met die Sowjets daar.
Leve Afghanistan.
Zwolle J. M. Eilander
NS rijtuigen
De NS wil nog eens ruim 200 nieuwe
rijtuigen in het buitenland aankopen.
De minister aarzelt nog. Deze keer
misschien terecht. Waarvoor wil men
namelijk die dure rijtuigen aanschaf
fen? NS zegt, dat dit is vanwege de
toename van het aantal passagiers.
Men schrijft direct in paniek te raken
bij een kleine toename van nog geen
vijf procent. Toch is men tegelijker
tijd bezig door modernisering (vlieg-
tuigstoelen) het aantal zitplaatsen te
verkleinen. Ook wil men 160 fraaie
blauwe rijtuigen afschaffen. Deze
blauwe wagens zijn vooral te vinden
op de route Zandvoort-Maastricht.
De wagens zijn nog goed en vooral
het interieur. (Nieuwere interieur
worden niet altijd gewaardeerd). De
wagens schudden wel wat te veel.
Daar zijn echte geen complete nieu
we rijtuigen voor nodig. Om dat te
verbeteren is alleen maar een nieuwe
vering nodig en hoogstens nieuwe
draaistelien. Zo'n verbetering is heel
wat goedkoper dan complete nieuwe
en dure rijtuigen. Het geld dat men zo
overhoudt kan men o.a. besteden aan
omroep in de bestaande wagens en
telefooncellen in de trein.
Van onze sociaal-
economische redactie
AMSTERDAM
Hoogovens wil meer
vrouwen aantrekken
voor de produktieafde-
lingen. Het bedrijf heeft
aan het ministerie van
sociale zaken toestem
ming gevraagd om 150
vrouwen te mogen aan
nemen.
Hoogovens (en andere
metaalbewerkende be
drijven) kampt met een
groot tekort aan pro-
duktiepersoneel als ge
volg van een krappe ar
beidsmarkt. Pogingen
om vijfhonderd Joego-
slaven voor dit werk
aan te trekken strand
den op verzet van mi
nister Albeda en het
parlement. Een wer
vingsactie op de Neder
landse arbeidsmarkt ln
samenwerking met de
gewestelijke arbeidsbu
reaus leverde ook wei
nig resultaat op. Als
laatste redmiddel pro
beert Hoogovens het nu
met vrouwen.
Hoogovens heeft nu een
verzoek ingediend bij
de arbeidsinspectie om
vrouwen in de (vier)-
ploegendiensten toe te
laten. Het ministerie
van sociale zaken moet
hier toestemming voor
geven, omdat er in prin
cipe nog steeds een ver
bod op nachtarbeid
(ploegendiensten) voor
vrouwen bestaat. Op
dit moment werken er
reeds 140 vrouwen in de
fabriekshallen van
Hoogovens, onder wie
kraandrijfsters en vork-
heftruck-chauffeuses.
Hoogovens is zeer te
vreden over de vrouwen
die er werken. Volgens
een woordvoerder is het
verloop onder vrouwen
veel minder dan onder
mannen. Het bedrijf wil
op langer termijn nog
meer vrouwen aan gaan
trekken.
Het vrouwensecreta
riaat van het CNV is
niet erg gelukkig met
de plannen van Hoogo
vens. „De meeste be
drijven zijn niet zo hap
pig om vrouwen in
dienst te nemen. Maar
als plotseling een perso-
neelgebrek ontstaat,
dan halen ze de vrou
wen juichend binnen'
ster.
De regionale raad voor
de arbeidsmarkt in
Noord-Holland, gaat bij
regering en parlement,
naar aanleiding van de
problemen bij Hoogo
vens, aandringen op
maatregelen om de
knelpunten op de
Noordhollandse ar
beidsmarkt op te
lossen.
(Van een onzer verslaggevers
DORDRECHT De in Dordrecht
gevestigde rederij Zwaans en Van de
Heuvel denkt twee miljoen gulden te
investeren in een hovertaxi-plan. In
eerste instantie mikt de rederij op het
Rotterdamse havengebied, maar vol
gens directeur Hofman wordt ook ge
dacht aan het Waddengebied.
Volgens Hofman staat het nu al vast
dat met meer dan één hovercraft zal
worden begonnen. Oorspronkelijk
wilde Zwaans en van de Heuvel in juli
met één hovertaxi starten als experi
ment. Het bedrijf heeft een optie op
nog vijf van deze snelle zweefvaartui-
gen. De rederij heeft inmiddels al
zoveel reserveringen binnen, dat met
meer dan één watertaxi kan worden
gestart. De reserveringen betreffen
voornamelijk huur van de hover
crafts.
De start van de eerste hovertaxi-
dienst moest deze week overigens
worden uitgesteld door pech. Het
slechte weer windkracht zes
speelde het in Engeland gebouwde
zweefvaartuig parten en bovendien
raakte de motoren onklaar.
DEN HAAG (ANP) VWO-leerlin-
gen, die dit jaar eindexamen biologie
hebben gedaan en na een herkansing
zijn gezakt, hebben toch nog een
kansje op het diploma. In een van de
VTagen voor het examen is namelijk
een schoonheidsfoutje geslopen,
waardoor leerlingen die geen natuur
kunde in hun pakket hadden, bena
deeld zijn.
Dit blijkt uit de antwoorden van
staatssecretaris De Jong (onderwijs)
op schriftelijke vragen van het Twee
de-Kamerlid Braams (WD). De be
treffende meerkeuzevraag noemde
drie voordelen van de lichte vacht-
kleur van de ijsbeer: a) de beer valt
niet op als hij op jacht is, b) hij koelt
niet zo sterk af door uitstraling en c)
hij kan goed van de zonnewarmte
profiteren.
Volgens de toegepaste norm waren de
aldus een woordvoer- eerste twee mogelijkheden goed. Van (iTflVPn VPmiPin
ster- leerlingen, die alleen de eerste moge-
lijkheid als voordeel hadden aange
merkt, werd het antwoord fout gere
kend. Bij nadere beschouwing van de
vraag blijkt zo schrijft de staatsse
cretaris dat in het Poolgebied een
verschil in warmte afgifte tussen
een wit en een donker object niet of
nauwelijks meetbaar is.
De Jong is dan ook bereid bij leerlin
gen die een herexamen hebben gehad
het antwoord goed te rekenen van
diegenen, die alleen de eerste moge
lijkheid hebben aangekruist.
De hovercrafts kosten per stuk inclu
sief apparatuur zoals radar 350.000
gulden. De zweeftuigen kunnen bij
goed weer een maximum snelheid
halen van zestig kilometer per uur.
De passagierscapaciteit van het door
Zwaans bestelde type is twaalf per
sonen.
De (Rotterdamse) havenautoriteio-
ten hebben in principe geen bezwaar
tegen de komst van de snelle water
taxi's maar een definitieve vergun
ning is nog niet verstrekt.
LICHTENVOORDE (ANP) Een
achtjarige jongen uit het Gelderse
Lichtenvoorde heeft gisteren op de
rooms-katholieke begraafplaats in
zijn woonplaats ongeveer vijftig gra
ven vernield. In enkele gevallen kreeg
hij volgens de politie steun van
vriendjes. De jongen trok crucifixen
van de graven af. gooide grafstenen
om en gooide ze kapot. De politie in
Lichtenvoorde heeft de jongen een
flinke berisping gegeven.
door mr. G. C. van Dam
De binnen- en buitenparlementaire acties voor een olieboycot
Jegens Zuid-Afrika hebben deze week hun „bekroning" gevon
den in het aannemen van de motie-Scholten, waarin de
Nederlandse regering wordt verzocht tot een zodanige boycot
over te gaan. De opvattingen van de tegenstanders hebben via
uiteenlopende media het publiek kunnen bereiken. De opvat
tingen van de regering hebben, zij het veel minder, toch de
nodige aandacht gehad. De opvattingen van de tegenstanders
van de Nederlandse olieboycot hadden meer moeite om de
publiciteit te bereiken. Vandaar deze rechtstreekse bijdrage
van zo'n tegenstander.
S. de Jong Hilversum A. H.deJong-Karman
Vezelbrood
Met verwondering gelezen, dat TNO-
Wageningen een nieuw brood, „vezel
brood" heeft ontwikkeld (Trouw 11
juni). Wij deden dat al voor de oorlog
bij mijn oom in Appingedam. Voor
Groninger roggebrood hadden we ze
melen in voorraad. De allergrofste
werden daaruit gezeefd en we hadden
een mooi bruin brood (drie of vier per
week) en een tevreden klant. Ik neem
aan, dat vele bakkers hetzelfde
deden.
Siddeburen D. J. Westerkamp
Voorop zij gesteld, dat ik met het
apartheidsregime en al zijn gevolgen
voor de rechten van de blanken in
Zuid-Afrika evenveel moeite heb als
de voorstanders van een boycot. Het
wettelijke systeem van medogenloze
discriminatie tussen bewoners van
één land is een schande, die geen
enkel bewind, laat staan een bewind
van overwegend blanke orthodoxe
christenen op zich zou mogen laden.
Vooropgesteld zij tevens, dat ik met
een grote zorg vervuld ben over de
toenemende confrontatie tussen de
bevolkingsgroepen in Zuid-Afrika.
Vooropgesteld zij ten slotte, dat ik
niet onder alle omstandigheden te
gen een economische boycot-maatre
gel ben, maar dan gericht op een
concreet doel.
Signaal
Wel deze kanttekening: zo'n maatre
gel wordt vaak als een vreedzaam
middel voorgesteld, maar zo vreed
zaam is die niet. Het gaat om een
economisch geweldsmiddel, dat soms
ook in oorlogstijd in de vorm van
omsingeling en uithongering wordt
toegepast.
Waarom tegen een Nederlands olie-
embargo? Het is toch een signaal, dat
mensen in een geweldig moeilijke si
tuatie kan bemoedigen en daar heb
ben deze mensen behoefte aan. Dat is
één kant van de zaak. De andere kant
is deze, dat het er in de politiek,
indien enigszins mogelijk, om gaat
voor mensen te bereiken wat geen
vluchtige waarde heeft, maar op lan
gere termijn van wezenlijk belang is.
Het wezenlijke belang van de niet-
blanken in Zuid-Afrika is, dat zij
langs vreedzame weg de rechten ver
overen die hun toekomen.
Rhodesië is nu Zimbabwe geworden,
ten slotte toch door geduldig en intel
ligent optreden van de Britse (conser
vatieve) regering. Nu is Namibië
(Zuid-West Afrika) aan de beurt. Vijf
westelijke mogendheden en een aan
tal staten in zuidelijk Afrika zijn be
zig de regeling voor Namibië voor te
bereiden. Het zal duidelijk zijn dat de
invloed die van Zimbabwe uitgaat op
de interne situatie in Zuid-Afrika
aanzienlijk wordt versterkt door een
normalisering van de situatie in
Namibië.
Tot de vijf westelijke mogendheden
die met een regeling voor Namibië
bezig zijn, behoren drie EG-landen, te
weten Groot-Brittannië, Frankrijk en
West-Duitsland. Zij achten, gelet op
de medewerking die voor zo'n rege
ling voor Namibië van Zuid-Afrika
nodig is, een boycot niet oppertuun.
De Nederlandse regering oordeelt,
dat de boycot voorlopig niet in het
belang is van de stabilisatie van de
verhoudingen in Zuid-Afrika na de
totstandkoming van Zimbabwe. Die
beide visies zijn aannemelijk. Ik heb
er ook van de voorstanders van een
boycot geen goede argumenten tegen
vernomen.
EG
Uit de EG hebben genoemde drie
landen een bijzondere verantwoorde
lijkheid voor de ontwikkelingen in
zuidelijk Afrika. Via de EG heeft Ne
derland daardoor een bijzondere mo
gelijkheid invloed te oefenen. Door
een eenzijdig optreden met een boy
cot tegen de opvattingen van de an
dere EG-landen in geeft Nederland te
kennen dat het al tot een conclusie is
gekomen en daarmee verspeelt het
binnen de EG in feite zijn invloed.
Naar Zuid (delijk) Afrika heeft Neder
land daarmee zijn invloed tevens ver
loren. Het heeft het laatste gebaar
gemaakt en daarmee in feite de zaak
opgegeven, serieuze bijdragen voor
een oplossing hoeven van Nederland
niet meer te worden verwacht.
De serieuze denkbeelden, die de mo
tie bevat en waarmee ook de tegen
standers van een boycot het eens zijn.
maken om diezelfde reden geen enke
le indruk, nu een olieboycot als stok
voor, en niet eens meer achter de deur
staat. Het eerste denkbeeld is het
vaststellen van een definitieve datum
op afzienbare termijn voor alge
mene verkiezingen in Namibië waar
aan gekoppeld de toepassing van
sancties indien Zuid-Afrika medewer
king blijft weigeren. Het tweede is
vergroting, intensivering, en coördi
natie van de hulp van de landen van
de Europese Gemeenschap aan de
betrokken staten in zuidelijk Afrika.
Hoe serieus moeten deze voor de EG
bedoelde voorstellen door de andere
EG-landen genomen worden als Ne
derland wat de sancties betreft al zijn
eigen gang gaat?
Zakelijk gezien is het belang van de
niet-blanken in Zuid-Afrika met een
Nederlands olie-embargo niet ge
diend. Integendeel. Er zijn alleen be
zwaren aan te voeren. Moet dan soli
dariteit met de niet-blanken in een
situatie die steeds moeilijker wordt
en met enig geweld gepaard gaat. de
doorslag geven? De ene solidariteit is
de andere niet. Dat hangt af van de
omstandigheden. Ik geef. zo lang dat
mogelijk is, de voorkeur aan een soli
dariteit die inhoudelijk ook wat voor
stelt; die in het toekomstige belang
van betrokkenen is.
Gebaren en signalen van solidariteit
sluit ik niet uit. maar zij mogen de
wegen tot belangenbehartiging zo
lang daar plaats voor is, niet schaden.
En tevens dienen het gevaar en de
schijn te worden vermeden dat niet
het belang van onderdrukten elders
in de wereld, maar binnenlandse poli
tieke belangen een te sterke invloed
oefenen.
Mr Van Dam is Tweede Kamer-lid
voor het CDA.
