Verdonk: Geen klassenstrijd, wel
burgerlijke ongehoorzaamheid
Discussie over uitbreiding
speciaal fonds van PCR
Respect voor andere cultuur
Trouw
Raad van kerken:
1 november-wet
onrechtvaardig
Evangelische zendingsconferentie:
VANPAAI
VOORBUGAN(
VRUDAG 20 JUNI 1980
TROUW/KWARTET
Van een onzer verslaggevers
LEIDEN De hervormde kerk krijgt met de vorige week benoemde dr W. E. Verdonk een
kerkelijk hoogleraar in Amsterdam, wiens interesse vooral uitgaat naar de politieke ethiek en
dan speciaal gericht op de burgerlijke ongehoorzaamheid.
Een man die het christen-zijn graag
typeert mfet het beeld van de verzets
strijder („dus niet te veel pretenties.
Want de verzetsstrijder brengt de be
vrijding niet. Zijn betekenis is vooral
die van verspreider van hoop"). En
die ook zegt. dat hij met het schema
van de klassenstrijd in de Nederland
se situatie niet uit de voeten kan.
De hervormde synode benoemde Ver
donk in de langdurigste en rumoerig
ste hoogleraarsvacature, die de kerk
in jaren heeft gekend. Op een plaats
die de faculteit en een fanatieke sup-
portersschare aanvankelijk toege
dacht hadden aan dr. G. H. ter Scheg-
get. Op de vraag hoe dat voelt, in zo'n
vacature benoemd te worden, zegt hij
dat zijn gevoelens natuurlijk ge
mengd zijn. Het werk trekt hem erg
aan. vooral het vak christelijke-
ethiek. Aan de andere kant spreekt
hij ook van „een betrekkelijk moeilij
ke situatie", ai gelooft hij wel. dat de
moeilijkheden nu voor een groot deel
tot een oplossing zijn gekomen. Hij
verwacht dat de benoeming 1 januari
1981 zal ingaan. Dat hangt er nu nog
vanaf, hoe snel de overheidsinstan
ties knnen werken.
Wat interesseert Verdonk (52 jaar.
van 1952 tot 1975 predikant in Okken-
broek. Workum en Oegstgeest. sinds
dien kerkelijke docent in Leiden) in
de ethiek?
De Sade
Dat blijken allereerst de grondvragen
te zijn: hoe kom je tot werkelijk chris
telijk ethisch denken? Hij wijst op de
markies De Sade, op wie hij in 1977
promoveerde. Bij De Sade (exponent
van de Verlichting) werd hem duide
lijk, hoe groot de veranderingen zijn
geweest die in de 18e eeuw in het
denken zijn opgetreden. Het is dan
niet meer vanzelfsprekend, dat men
zijn ethische stellingen een bijbelse
basis probeert te geven. Voor De
Sade hebben ethiek en moraal geen
enkele basis. Ze kunnen niet rusten in
God. ook niet in een natuurwet. Dus
zijn ze pure willekeur, menselijk ver
zinsel. eigenbelang.
In de politieke ethiek betekent die
verschuiving: tot de Franse revolutie
sprak de orde vanzelf en moest revo
lutie worden gerechtvaardigd. Vanaf
die tijd zie je de ommekeer: nu zijn
opstand en verzet haast vanzelfspre
kend en moet de orde zichzelf legiti
meren. Dat heeft voor heel het chris
telijke denken geweldig grote beteke
nis. het betekent voor Verdonk. dat
hgij de politieke ethiek vooral toe
spitst op de kwestie van de burgerlij
ke ongehoorzaamheid.
Maar wat is nu het christelijke in die
ethiek? Hij erkent dat dat moeilijk te
zeggen is. vooral om twee digen.
Vooreerst wordt veel van wat christe
nen aandragen ook door andere men
sen als ethische vooronderstellingen
gezien. Er is niet zoiets als een chris
telijk octrooi op, wat overigens na
tuurlijk een gunstige situatie is. Ver
donk kan daarom bijvoorbeeld zijn
verzet tegen kernwapens niet speci
aal christelijk noemen. Wel zegt hij:
het is voor een christen een specifiek
gegeven, zich tegen kernwapens te
verzetten.
Verder geiooft Verdonck, dat het mo
gelijk is wel specifiek christelij
ke gegevens, zoals vrede en gerechtig
heid. in de politiek zo bruikbaar te
maken, dat ook anderen zich erin
kunnen vinden. De eigenheid van het
christelijk ethisch denken dat wat
in gehoorzaamheid moet worden ver
wezenlijkt hoeft geen christelijke
hobbie te blijven, maar kan zo inzich
telijk gemaakt worden voor anderen,
dat zij het redelijk vinden en mee
doen. Hoe gelukkig zo'n ontwikkeling
ook is. het gevolg is natuurlijk wel,
dat het specifiek-christelijke van zo'n
ethiek dan soms onduidelijk wordt.
oog krijgen voor hun kritiek daarop.
Wij horen bij elkaar. Zij horen bij ons.
dat moeten wij accepteren en wij
horen bij hen, dat lijkt nog moeilijker
te accepteren. Ik bedoel dus beslist
geen goedpraten, wel een vasthouden
van elkaar.
In ieder geval kan het christelijke in Stellino
de ethiek niet daarin bestaan, dat
men allerlei gegevens kwalificeert als
direct van God afkomstig. Daar zit
allerlei menselijk (en dus feilbaar)
denken tussen. Maar als deze voor
zichtigheidsclausule is ingebouwd,
komen er toch eigenaardigheden van
het christelijk denken aan het licht,
die niet vanzelfsprekend zijn in de
huidige wereldbeschouwing.
Zo is de vooruitgangsideologie, die
kenmerkend is voor het liberalisme
en tot op zekere hoogte ook voor het
marxisme, onaanvaardbaar. Zie de
expansiedrift waarmee de westerse
wereld alles naar zich toeschuift en
voor zich bruikbaar maakt. Denk aan
kernenergie en milieuvraagstukken.
Falen
Specifiek christelijk is ook een funda
menteel verzet tegen alle moralisme.
Een christen weet immers, dat het
niet om zelfrechtvaardiging gaat,
maar om rechtvaardiging door God,
dat het gaat om vergeving en genade.
Dat heeft grote consequenties voor Je
visie op de maatschappij. Buiten het
christendom zie Je altijd, dat de ge
rechtigheid het niet verdraagt, dat
mensen falen. Maar het christendom
heeft een antwoord op menselijk fa
len. Wie fout handelt, is niet zonder
meer buiten de gerechtigheid ge
sloten.
Betekent dat, dat je de ander, al is hij
je grootste tegenpool in de politiek,
niet kunt loslaten?
Verdonk wijst als antwoord op de
gebeurtenissen van de 30e april. „Ik
denk. dat de rellenmakers ons als
„zij" beschouwen en wij hen. Waar
het op aankomt, is dat zij oog krijgen
voor wat wij aan waarden zien. en wij
Wie dat hoort, denkt aan de stelling
bij Verdonks promotie, waarop prof.
dr K. Strijd vorige week zulke scher
pe kritiek oefende. Die stelling luid
de: „De kerk dient zich niet te laten
verleiden tot de gedachte dat de klas
senstrijd als middel tot interpretatie
van de werkelijkheid haar een beter
begrip zal bijbrengen van de situatie
en de strijd van de Nederlandse arbei
der in de huidige omstandigheden".
Verdonk staat daar nog helemaal
achter. Die stelling, zegt hij, is geba
seerd op een brede culturele achter
grond vanaf de Verlichting tot nu toe.
Ook is ze nuchter. „Ik denk, dat als Je
in Nederland denkt over burgerlijke
ongehoorzaamheid vanuit het thema
van de klassenstrijd, de polarisatie zo
hevig zal worden, dat er geen rechts
orde meer mogelijk is. Dan wordt het
uiterst moeilijk tot oplossingen te
komen. Ook doe Je de positie van de
arbeider dan niet recht. Eigenlijk
geldt het schema van de klassenstrijd
niet in de Westerse samenleving. Wel
in de wereldsamenleving." Overigens
vindt Verdonk zijn stelling niet zo
opzienbarend. „De Frankforter
School heeft dergelijke dingen naar
voren gebracht. Dan denk ik, dat ik
het dus zo gek nog niet gezien heb."
Het bij elkaar horen is beslissend.
Maar zal dat niet versluierend wer
ken? De tegenstellingen toedekken?
Verdonk erkent dat dat gevaar erin
kan zitten, maar hij zet toch een
duidelijk rood licht: zodra dit denken
je ertoe brengt, onrecht te sanctione
ren. weet je dat je fout zit. (Hij noemt
als voorbeeld het „beschamend en
vreselijk" onrecht jegens krakers.)
Dat betekent dus. dat de ombouw
van de bestaande orde essentieel is.
Dr. W. E. Verdonk
En daarom vindt hij de burgerlijke
ongehoorzaamheid zo belangrijk.
Hij wijst in de burgerlijke ongehoor
zaamheid op twee aspecten: ten eer
ste dat de bestaande orde een groot
goed is. met name voor mensen die
zwak zijn. Daarom wordt in de bur
gerlijke ongehoorzaamheid Juist op
de orde een beroep gedaan en de
laatste mogelijkheid uitgebuit. En
ten tweede: de burgerlijke ongehoor
zaamheid wil onrecht binnen de be
staande orde tot een oplossing bren
gen, legt zich bij onrecht niet neer.
Het gaat dus, zegt Verdonk, om een
specifiek chirstelljke houding, want
er wordt de hoop op een betere orde
in tot uitdrukking gebracht De fun
damentele notie „wij horen bij el
kaar" betekent dus niet een verdoeze
len van de tegenstellingen, maar wel
dat Je met polariseren vreselijk voor
zichtig moet zijn. Het wapen van de
burgerlijke ongehoorzaamheid in de
strijd tegen onrecht kan alleen, als
men zich daarbij aan hoge ethische
principes houdt (en nu valt Verdonk
zichzelf in de rede, zegt dat dit zo
ouderwets gereformeerd klinkt en
dat hij het zo niet bedoelt, en hij
verbetert het zo:) dat kan alleen als
men werkelijk bereid is. zich te onder
werpen aan wat men in de ontmoe
ting met Jezus Christus tegenkomt.
Dat betkent, om iets te noemen, dat
geweld misschien niet te vermijden
is, maar wel het laatste is wat je zal
doen.
Hij waarschuwt tegen het wit-zwart
denken van „wij wit, zij zwart". Hij
stelt vast dat verkregen vrijheid soms
omslaat in nieuwe verdrukking. Het
kolonialisme werd overwonnen, maar
wat ervoor in de plaats kwam, was
lang niet altijd wat gehoopt werd.
Dat ontslaat ons niet van de plicht
om te veranderen, maar doet wel wat
bescheidener praten over degene die
de bevrijding brengt. Hij is ook maar
een mens.
Vrede
Vrede, zegt Verdonk, betekent ver
mindering van onrecht, vermindering
van armoede en vermindering van
geweld, deze drie. Je kunt niet op een
van deze drie de nadruk leggen met
verwaarlozing van de anderen. „Vrij
heid kan nooit echte vrijheid zijn,
wanneer die gebaseerd is op de sla
vernij van anderen. Daarom heb ik
het dilemma „rood of dood" nooit
begrepen."
door AJdert Schipper
NOORDWIJKERHOUT
Het programma tot bestrij
ding van het racisme van de
Wereldraad van Kerken
(PCR) beschikt als bekend
over een flink fonds, waar
uit financiële steun wordt ge
geven aan allerlei groepen die
iets doen tegen racisme.
Daaronder zijn groepen die processen
voeren voor landrechten van India-
waarin opgenomen: De Rotter
dammer, met Dordts Dagblad,
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leldae Courant
Uitgave: Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur Jerue Tammtnga
Directeur mg. O. Postma
HOOFDKANTOOR
Postbus 859
1000 AW Amsterdam
Wibautstraal 131 Amsterdam
lel 020-913456
Postgiro 66 00 00
Bank Ned Credietbartk
Rekeningnr 23 00 12 574
Gemeentegiro Amsterdam
XI1000
REGIO ROTTERDAM/DORDRECHT
Postbus 948
3000 AX Rotterdam
tel. 010-115588 (abonnementen
en bezorging)
lel. 010-115588 (redactie)
tel. 115700 (uitsluitend voor
advertenties)
Westblaak 4
Rotterdam
REGIO DEN HAAG/LEIDEN
Postbus 101
2501 CC Den Haag
tel 070-469445
(abonnementen en bezorging)
tel 070-469445 (redactie)
tel 070-468864 (uitsluitend voor
advertenties)
Parkstraat 22 Den Haag
REGIO NOORD/OOST-NEDERLAND
(abonnementen en bezorging
Postbus 3
6000 AA Zwolle
tel 05200-17030
Melkmarkt 56 Zwolle
Abonnementsprijzen
Per maand 16.98
Per kwartaal 50.95
Per half jaar 101.90
Per jaar 201.60
Advertentietarieven op
aanvraag
Telefonische abonnementenop
drachten (zie adressen boven)
Opgave familieberichten 9-19 30
van maandag t/m vrijdag Op
zondag van 18-20 uur teW 020-
913456
Opgave min
020-936868
Mtm-Adv. afdeling, postbus 433.
1000 AK AMSTERDAM.
Adreswijzingen uitslurtend schnf-
adressen
nen in Latijns-Amerika of Alaska,
groepen in de westerse landen, die
actie voeren tegen de apartheid, en
bevrijdingsbewegingen. De laatste
hebben het afgelopen jaar niets uit
het fonds gekregen, maar toch heeft
de gtft. die ooit gegeven is aan het
Patriottisch Front van Zimbabwe,
dat toen nog geleid werd door de man
die nu de premier van dat land is:
Robert Mugabe, geleld tot heftige
controversen in de westerse kerken.
Het is voor het PCR een gelukkige
omstandigheid dat Mugabe in de ver
kiezingen zo'n overtuigende meerder
heid heeft gehaald, anders was het
met het speciale fonds van het PCR
waarschijnlijk slecht afgelopen. Toch
betekent dit nog niet dat nu alle
kerken vrede hebben met het specia
le fonds. De Duitse Oberkirchenrat L.
Coenen deed gisteren in de conferen
tie over racisme, die de wereldraad in
Noordwijkerhout houdt, een beroep
op de gedelegeerden om begrip. Hij
wees er op dat de Europese kerken
bezig zijn van hun racistische voor
oordelen over te schakelen naar een
evenwichtiger benadering. Als je nu
het speciale fonds zou uitbreiden
leidt dat opnieuw tot meningsver
schillen.
Coenen vond het eigenlijk ook niet
nodig het speciale fonds uit te brei
den. Voorstellen, die hier in Noordwij
kerhout gedaan worden,^oals het or
ganiseren van bijeenkomsten van
kerkelijke leiders, Journalisten en
slachtoffers vair racisme, hoeven vol
gens de Duitser niet uit het fonds
betaald te worden. Die kunnen net zo
goed door het PCR zelf gefinancieerd
worden, meende Coenen. Hij deed
voorts een beroep op de aanwezigen
uit de derde wereld, het de goedwil
lende leden van westerse kerken niet
al te moeilijk te maken. Als Je steeds
wordt aangeklaagd stomp Je af, zei
Coenen, en we moeten oppassen dat
de tegenstander niet tot duivel ver
klaard wordt. Dat zou het de tegen
stander moeilijk maken om een ande
re mentaliteit aan te kweken in zich
zelf.
Coenen ging in zijn opmerkingen in
tegen wat de afgevaardigde uit Zim
babwe, mevrouw Olivia N. Muchena,
had gezegd. In het belang van Zim
babwe pleitte zij voor een rappe be
vrijding van Namibië en als het kan
ook, van Zuid-Afrika. Zij vertelde dat
het laatste land bezig is tegenstan
ders van Mugabe te trainen om als
guerrillastrijders naar Zimbabwe te
worden gezonden. Volgens mevrouw
Muchena is daarom uitbreiding van
het speciale fonds van belang, zodat
het zijn werk in Zuidelijk Afrika kan
voortzetten en uitbreiden.
Mevrouw Muchena legde nog eens uit
hoe belangrijk het voor het kerkelijk
leven in Zimbabwe ls geweest dat het
speciale fonds Mugabe heeft ge
steund. Een van de oud-bestuursle
den van het PCR, dr. Nathan Shamu-
jarira, ls nu minister in het kabinet
van Mugabe en deze heeft haar bij
vertrek gezegd, dat de kerken aan de
regering een verzoek om vergoeding
kunnen richten voor de oorlogsscha
de. „We vechten tegen politieke en
financiële machten en als we de etni
sche basis van de kerkelijke strijd
tegen racisme effect willen geven,
dan hebben we veel geld nodig."
Mevrouw Muchena was een van de rij
van sprekers, die verslag deden van
de stand van zaken in hun land. Hoe
wel ieder uiteraard voldaan was over
de uitslag van de verkiezingen in
Zimbabwe, is het racisme er nog lang
niet uitgeroeid. Het institutionele ra
cisme is weg, maar het onofficiële is
blijven bestaan in de ambtenarij en
in de kerken. Nog steeds zijn er raci
aal gescheiden kerken ln het land.
Bovendien, zo vertelde mevrouw Mu
chena, is de economie nog steeds in
handen van de blanken. Vooral de
grote mljnbouwmaatschappijen, bij
na allemaal multinationals.
Speerpunt
Nog slechts 13.000
van de 200.000 schoolkinderen
in de straatarme staat Do Espirito Santo in
Brazilië hebben geen Nieuwe Testament.
Moeten we hen bedremmeld aan de kant laten
staan? Een NT kost slechts 2,63. Giro
901.000 van In de Rechte Straat te Velp, met
verm. NTBr.
Tussen de bijeenkomsten in plenaire
zitting worden vergaderingen van
werkgroepen gehouden, waarvan er
een achttal bestaan. Het gaat ln deze
groepen over deelproblemen, zoals
racisme in het onderwijs, de buiten
landse werknemers in West-Europa,
racisme in het onderwijs, de buiten
landse werknemers in West-Europa,
racisme in de kerk, Zuid-Afrika en
Namibië, en racisme en de economie.
In deze laatste groep heeft men vast
gesteld dat het racisme naar ver
wachting ln de jaren tachtig bij een
aanhoudende economische achter
uitgang alleen nog maar erger zal
worden. Het programma tot bestrij
ding van het racisme zal dan ook
meer dan ooit nodig zijn.
Zuid-Affika en Namibië blijven vol
gens de economen onder de afgevaar
digden het meest ln het oog lopende
geval van raciale onderdrukking en
dat zal dus een speerpunt van het
beleid moeten blijven. Wel vinden
leden van deze werkgroep dat het
contact met groepen die helpen bij de
strijd tegen racisme, zoals vakbon
den, politieke partijen, studenten-
groepen en kerken versterkt moeten
worden.
Doorgaan
De werkgroep over economie wil de
kerken voorstellen hard door te wer
ken aan de isolering van Zuid-Afrika
als een middel om de daar noodzake
lijke verandering met zo weinig mo-
Wending, het maandblad vooi
evangelie, cultuur en samenleving
ECONOMISCHE
CRISIS
en de theorie van
DE LANGEGOLVEN
Kunnen we. door vergelijking
met eerdere perioden van econo
mische crises (lie jaren '.KI!),
nicer greep krijgen op de maat
schappelijke gevolgen van de
economische achteruitgang?
Op deze vraag gaan o.a. in:
Herman Bianchi
Herman de Lange
Ger van Roon
Jan Tinbergen
vorder in deze aflevering:
Hanneke van Buuren over
poëzie van Klly de Waard
J. de Graaf over Kolakovski
te bestellen bij:
Boekencentrum. Postbus 84176.
Den Haag: telefoon070-5121II.
Stuur mij een proefabonnement
van 4 maanden voor 10.—
I a"™ I
Plaats
gelijk geweld te doen plaatshebben.
De kerken moeten volgens leden van
deze werkgroep doorgaan met hun
acties tegen investeringen ln Zuid-
Afrika en tegen bankleningen aan
dat land. Kerken zouden hun Invloed
moeten aanwenden om ln alle landen
openbaarheid tot stand te brengen
van leningen aan Zuid-Afrika. Een
volledige openbaarheid acht men
niet uitvoerbaar. Daar zullen de ban
ken zich om overwegingen van con
currentie tegen blijven veraetten.
Maar in de Verenigde Staten is een
beperkte openbaarheid gerealiseerd,
doordat een groep congresleden inza
ge heeft in een voor de banken ver
plichte verslaggeving ten aanzien van
leningen.
AMERSFOORT (ANP) De raad
van kerken ln ons land zal de regering
een brief schrijven over het probleem
van de Illegale buitenlandse werkne
mers. Dit betekent niet dat de raad
van kerken zijn, door velen als teleur
stellend ervaren, verklaring van mei
inslikt, maar wel dat de raad de rege
ring wil laten weten dat de 1 movem-
ber-wet. onrechtvaardig en ook onuit
voerbaar is", naar de secretaris van
de raad prof. dr. H. A. M. Fiolet ver
telde.
Op 16 mei gaf de raad van kerken te
kennen, zich neer te leggen bij het feit
dat een meerderheid in het parlement
instemde met het beleid van staatse
cretaris Haars, die oordeelt dat de
vreemdelingenpolitie zich toegang
tot asielkerken mag verschaffen. „De
rechtsstaat moet gerespecteerd wor
den", aldus het gevoelen van de raad
van kerken.
Zonder hier dus nu van af te stappen,
wijst de raad er thans op, dat in zijn
standpuntbepaling de uitvoering van
de 1 novemberwet werd afgewezen en
dat uiting is gegeven aan respect voor
plaatselijke kerken die onderdak aan
Illegalen verlenen. Verder verklaarde
de raad ontruiming van kerken door
de politie te betreuren, maar riep
daarbij op om bij een eventuele ont
ruiming niet over te gaan tot geweld
dadig verzet.
De raad van kerken wil in eigen sec
ties en werkgroepen komen tot een
beleidsplan over buitenlanders ln de
Nederlandse samenleving. Daartoe is
nu een werkgroep opgericht, „pluri
forme samenleving."
Deze nieuwe werkgroep krijgt een
functionaris voor etnische minderhe
den. Ook buitenlanders gaan deel uit
maken van de werkgroep die een
grondige analyse moet gaan maken
van de multiraciale en multi-culture-
le samenleving. De raad van kerken
hoopt op deze wijze tot een gezamen
lijk beleid te komen. Dit is nodig
omdat het grote aantal buitenlanders
een diepgaande verandering bete
kent zowel voor hen als voor onze
maatschappij, aldus de raad.
In dezelfde vergadering heeft de raad
van kerken besloten om de kerken-
conferentie niet af te sluiten met een
avondmaal/eucharistieviering zoals
was voorgesteld. Hiertegen waren
van roomskatholieke zijde bezwaren
ingebracht. In Amsterdam zal een
dienst van woord en gebed worden
gehouden als liturgische slotbijeen
komst.
Van een medewerker
PATTAYA (Thailand) Op de we-
reldzendingsconferentie van de
..evangelicals" in Pataya zei Tom
Houston, de directeur van het Brits
bijbelgenootschap, dat de zending
dikwijls te weinig gevoeligheid aan
de dag gelegd heeft voor de denkwe
reld, de gevoelens en de cultuur van
degenen aan wie we het evangelie
hebben gebracht.
Dat houdt nog niet in. zoals sommige
beweren, dat de situatie de evangelie
verkondiging bepaalt, sprak aanslui
tend dr John 8tott, een vooraan
staand leider van de „evangelicals"
en coördinator van de mini-beraden
in Pattaya. De bijbel blijft de gezag
hebbende bron voor alle zendings
werk. Zonder de bijbel is zending en
evangelisatie ondenkbaar Het is
steeds weer nodig om ook ln de zen
ding te benadrukken dat de bijbel
zonder dwaling is in al wat hij uit
spreekt en de enige onfeilbare maat
staf voor geloof en leven. Het is op
merkelijk. aldus John Stott, dat ver
lies aan vertrouwen in de bijbel als
Woord van God doorgaans samen
gaat met verlies aan drang tot zen
ding en evangelisatie.
Dr Stott constateerde met verwonde
ring dat God niettemin van mensen
gebruik wil maken om zijn Woord aan
alle volken bekend te maken. God
ging uit liefde voor de wereld nog
verder het Woord werd mens in
Christus, dat wil zeggen werd zwak.
arm en kwetsbaar Christus werd de
mensen gelijk, echter zonder verlies
van identiteit. Dit is ook de opdracht
in zending en evangelisatie om te
voorkomen dat we culturele imperia
listen worden. Zoals sommigen wei
geren in de huid van de mensen van
een andere cultuur te kruipen. De
bijbel vraagt respect voor de andere
cultuur. Paulus is „de joden een jood,
de niet-Joden een niet-jood ge
worden".
Dr Renepadilla was Juist aldus
Stott toen hij verklaarde dat som
mige zendelingen een cultuur-chris
tendom hebben gebracht, een chris
telijke boodschap, maar verwrongen
door een (materialistische) cultuur
van het Westen.
Anderzijds stelt het evangelie iedere
cultuur, zowel de Westerse als de Oos
terse onder kritiek. Deze kritiek geldt
echter alleen de schadelijke en kwa
lijke elementen in een cultuur. Het is
nodig en mogelijk het evangelie op
een verantwoorde wijze in een Afri
kaans of Aziatisch gewaad te bren
gen. in de veelkleurige gaven en rijk
dom van muziek, kunst en andere
uitingen die de volken van hun
Schepper zijn toebedeeld. Een groep
Thaise jongeren gaf tijdens het be
raad hiervan een duidelijk voorbeeld.
Communicatie
Het thema: „Hoe zullen zij horen?"
heeft alles te maken met de commu
nicatie, het doorgeven van het evan
gelie in verschillende vormen. Viggo
Sogaard, docent in communicatie
aan de Tollose-school ln Denemar
ken, riep ook hierin op tot eerlijke
zelfkritiek: „Wij zijn doorgaans meer
bezig met onze programma's dan dat
wij rekening houden met de vragen
en noden van onze luisteraars, kijkers
en lezers. WIJ lijden soms aan een
ernstig gebrek aan geloofwaardig
heid en misschien nog meer aan de
onwil om de ooreaken van de onge
loofwaardigheid toe te geven".
Als een wezenlijke plaats van de com
municatie van het evangelie noemde
8ogaard de christelijke gemeente en
hij wees vooral op het feit dat het
evangelie niet 2 fi 3 uur op zondag
wordt doorgegeven, maar 168 uur per
week dient te functioneren en te com
municeren in het leven en werken van
iedere gelovige.
Christelijke communicatie van het
evangelie onder alle volken betekent
ook nu: zelfverloochening en kruisi
ging van onszelf, onze ideeën en ge
woonten, soms ook van onze Wester
se vooroordelen Deze communicatie
ln de wereldzending is nog een onvol
tooide taak. aldus Leighton Ford, die
uitvoerig stil stond bij het afscheids
college van prof. dr J. Verkuyl over
dit onderwerp.
HERKENBAAR EN 'GEI 11
ANDERS'
Nog één keer de verlamde van
Handelingen 3. Nu in de ogen vu 'v
mensen. Ze zagen het allemaal,) ld
volk, hoe daar die man liep die'j >n
een aalmoes gezeten had in de i
Schone Poort van de tempel".
konden hun ogen niet geloven es
moesten zich even in de arm Jtnij
Waken we of dromen we? Maar h i
gezicht was geen bedrog. Hij liep r,
werkelijk. Zonder enige moeite ei
de richting van de tempel. Ze 2aj lj<
hem ook God loven. Dat zou kun Pr
betekenen dat hij zong en daarbij 'ei
waarschijnlijk bewegingen mail
misschien danste hij wel, als Dav te
voor de ark. Ze herkenden hem. 1 I.
was wel veranderd, en niet zo wet d
ook, maar toch was hij ook dezen
gebleven,.de man die om een e
aalmoes gezeten had Alleenl
liep nu. En hij had niet meer dat 'E
treurige met die opgehouden hag (2
die vragende stem. Dat was weg n
liep en zong en danste. Dezelfden i
toch anders. Herkenning en g:
verbazing en ontzetting, want dat ",c
greep de omstanders aan. We le% rel
dat meer, dat de mensen in dewtl
raken van wat er gebeurt als Jetu e'.
de buurt is. Dezelfde en toch ande f
„Gij geheel anders", lezen we late e:
de brief aan de Efeziêrs. Daariitjt M
dan toch even mee. Het leven ult4
geest is een gewoon mensenlevtjj d
toch is er iets anders aan. Je bent td
herkepbaar en toch roep Je vraje P11
Hoe verhoudt zich dat tot elkaaijg
ons leven? Herkenbaar zijn we P
gewoonlijk wel. Maar als Je geen
vragen meer oproept? Dan zoujn D
eens al te herkenbaar kunnenijj j
helemaal niet anders in die gur^
betekenis van het woord. Paul
voegt er in Efeze aan toe, als e
uitlegging van dat „geheel a
„Jullie hebben Christus leren
kennen."
Beroepingswerk
NED. HEKV. KERK
Beroepen te Buitenpost: D. Dili
gen te Enter; te Dinteloort:
Scheepmaker te Almelo. p
Bedankt voor Maartensdijk: L
Oosten te Wouterswoude.
Beroepbaar: J. Roëll, Van Ki n
beekstraat 12. Zwolle; F. V. Rooi
ker, Barbaralaan 96, Breda; B. J
Vreeswijk, Brielsestraat 75,
lendam.
Afscheid op 22 juni van Gorii
F. J. van Boven ber. te Bret*, j
Schoonhoven (deelgem.): P. r
wegens benoeming tot coört
staffunctionaris herv. stichti
maatschappelijk welzijn in 2
land; van Hekelingen: J. A. Ei
naar ber. door de streekgem. ftiri
slag; van Heino (krachtem «r
gangsbepaling 277 E): G. J. 8tm
te Diepenheim.
Intrede te Ransdorp e.o.; H.A
uit Tzummarum; te Bergen op!
F. A. den Harder uit Nieuw Ve
Abbenes; te Aalten: J. H. van H
uit Bergentheim; te Nijverdal O
de Roos uit Nijeveen (krachten»
gangsbepaling 277 E); te IJssdl
den: J. A. van der Velden uit R
wijk.
GER. KERKEN
Aangenomen naar Nijensleek (te»
benoeming tot evangelisatiefuw I
naris classis Bellen): J. Schonti
kand. te Kampen.
Afscheid van Landsmeer: H. B
ber. te Koudekerk aan de Rijn;
Rotterdam-Lombardijen: A. Bil
ber. te Hoogvliet; van Ter Air
Bezemer ber. te Amsterdam-Noi J
van Wolfheze: H. van Dijk, bet
Winsum-Obergum; van Oldebrod
Knol. ber. te Dedemsvaart; van i
terdam-Pendrecht: H. Lijesen, b«
Hattem; van Nieuwleusen: P
Steenhuis, ber. te Wageningen,
IJsselstein: W. Westerveld bef
Geleen.
Intrede te Oudega (Smallingerli
H. J. Noiles, uit Bakkeveen; te H
se; J. Radstaak uit Barneveld
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Beroepen te Doesburg-Doetind
F. v. d. Pol. kand. te Kampen.
Aangenomen naar Zeist: D. L«
Kaapstad (ZA).
NED. GEREF. KERKEN
Intrede te Kampen: J. Stuy uit Ui 1
CHR. GEftEF. KERKEN
Bedankt voor Middelharnis: A Bi
te Urk.
Afscheid van Broek op Langedljt
E. Slofstra wegens benoeming
geestelijk verzorger van de W. v.
Berghstichting te Noordwijk;
Den Haag-Rijswijk: W. J. Quistb
te Apeldoom-Zuid; van Sint-Ji
klooster: D. J. Klein Onstenk weg
benoeming tot school- en gevangtl
pastor (blijft als zodanig aan dekt
van Sint-Jansklooster verbondenl
Intrede op 24 juni te Hoogeveeft
Hol uit Nieuwe Pekela.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te St Catharines (CanJ
Vergunst te Veen, die bedankte
Sunnyside (VS); te Aalburg: A H
man te Scheveningen; te 0°°
waard, Aalst. Alblasserdam.
koop, Breda, Emmeloord, Spijker
se: J. J. Tanis, kand. te Sommelsdl)1
Afscheid van Gouda: M. J. vanO
der ber. te Nieuwerkerk waar hij <>P
juni intrede zal doen; van RoW
dam-Zuidwijk- H. Paul ber. te
singen.
GEREF. GEM. IN NED.
Bedankt voor H. L Ambacht: A
Straalen te Barneveld.
BAPT. GEMEENTEN
Intrede te Ter Apel: W. J de 2"
uit Coevorden
