lussen waarschuwen aan tegen inmenging Israël onderschept actie Palestijnen (ans op guerrilla in Israël wordt groter .Portugal zoekt bij Jiscard opheldering Liberia zoekt erkenning Ghotbzadeh: verhouding met VS iets verbeterd leer gevechten in Afghanistan nechten Arme landen slachtoffer van groei wereldbevolking Spaanse oppositie tegen Navo h Nederlands schip pikt Vietnamese vluchtelingen op Schrijven in het lagerhuis waagstuk )AG 17 JUNI 1980 BUITENLAND TROUW/KWARTET R H S 7 0SKOU. (AFP. UPI, Reuter) Het Russische persbureau TASS heeft gisteren Iran iarschuwd zich te onthouden van steun aan de opstandelingen in Afghanistan. Het nentaar van TASS verwees in het bijzonder naar het recente aanbod van de Iraanse er van buitenlandse zaken Sadegh Ghotbzadeh om de opstandelingen te steunen het artikel is er de laatste bewust vanuit het Westen gepro- Iran te betrekken in de strijd in itan. „Naar verluidt is het de een tweede front tegen re- Afghanistan te beginnen. het Iraanse grondgebied, dat dienen als basis voor bandieten van plan zijn sabotage te plegen [ghanistan", aldus TASS. het begin van de gijzeling in de ;aanse ambassade in Teheran imber vorig jaar heeft de Sow- openlijk geprobeerd een wit bij Iran te halen. Teheran leek vankelijk op deze toenadering in pan. maar conservatieve islamie- in het land veroordeelden sterk Russische inval in Afghanistan, rjat de islamieten daarvan het chtoffer werden. Russische troepen en het Afghaan- leger waren gisteren opnieuw ver geld in felle gevechten met islami- che opstandelingen in Afghani- an. Ooggetuigen zeiden echter dat van een grootscheeps offensief van opstandelingen in de buurt van de J Kaboel geen sprake is. woordvoerders van de op- n aan de grens met Paki- U er gisteren op drie fronten 2g geleverd, op een afstand van tee tot vijftien kilometer van Ka boel. Twee- tot driehonderd Russi sche pantservoertuigen zijn samen getrokken in de pas van Paghman, op zes kilometer van Kaboel. De rebel len gaven toe dat de Russen het ter rein beheersen zolang het dag is. maar in het donker zouden de opstan delingen er in slagen door te dringen tot in de Russische linies en daar „aanzienlijke verliezen" toe te brengen. Een Franse journalist, die Juist uit de bergen rond Kaboel is teruggekeerd, zei gisteren dat er van een groot of fensief van rebellen niets te merken was. Volgens de Fransman waren er geen aan wijzigingen dat Westerse be richten van de laatste tijd over een dergelijk offensief op waarheid berus ten. De journalist van het weekblad L'Express zei in de stad Paghman, waar de gevechten volgens de berich ten zouden hebben plaatsgevonden, geen spoor van oorlogshandelingen te hebben aangetroffen tijdens zijn verblijf daar, eind vorige week. Ook een andere Europese reiziger had al leen 's nachts in de bergen rond Ka boel machinegeweren en een keer het gedreun van zwaar geschut gehoord. Het zou hoofdzakelijk gaan om scher mutselingen tussen twee elkaar be strijdende fracties van de regerende Democratische Volkspartij. Paki staanse functionarissen bevestigden gisteren dat Russische vliegtuigen de laatste weken herhaaldelijk het Pa kistaanse luchtruim hebben geschon den. In één geval zouden deze vlieg tuigen zelfs een weg aan de grens met Pakistan hebben gebombardeerd, in een poging de Pakistanen te bewegen de steun aan de Afghaanse opstande lingen te stoppen. ROME (IPS, Reuter) Tach tig procent van alle mensen zal aan het eind van deze eeuw in de armste landen wo nen, aldus een in Rome gepu bliceerd rapport van de Vere nigde Naties. Ondanks alle in spanningen blijft het verschil tussen arm en rijk groeien. In 1900 had een bewoner van een rijk land vier maal zo veel als iemand in de arme wereld in 1970 was dat al veertig maal zo veel Elke dag worden er 300.000 kinderen geboren. Van elke elf kinderen komt er maar één in een rijk land terecht. Toch gaat die ene een veel groter deel van de hulpbronnen opeisen dan die andere tien bij elkaar. Want hij zal twintig tot veertig maal zoveel ener gie en grondstoffen gebruiken als ie mand in Afrika, Azië of Latijns-Ame rika. Rafael Salas. directeur van het VN- fonds voor bevolkingsactiviteit (UNFPA) zegt in zijn rapport dat in de jaren 1980 twee miljard mensen (geboren zullen worden, bijna net zo veel als tussen 1950 en 1980. Eind deze eeuw zal de derde wereld onge veer evenveel mensen tellen als in 1950 de hele wereld. Er is dus geen reden tot voldaanheid, ai is de mense lijke vruchtbaarheid aan het vermin deren, aldus Salas. De landen en ge bieden met de grootste bevolkings groei zijn tevens de armste. Wanneer er geen dringende maatregelen wor den genomen, zullen ontbering en ar moe daar nog erger worden. De trek naar de steden gaat dan de „centra van geconcentreerde stedelijke ar moe" nog vergrote n. Oost-Azië zal daarop een uitzonde ring vormen door de daling in het Chinese geboortecijfer Het percenta ge van dit gebied ten opzichte van de wereldbevolking zal naar verwach ting daardoor terugvallen van 28 pro cent naar 23 procent in het jaar 2000 „Het percentage van de rest van Azië zal van 32 jaar naar 36 procent stij gen. dat van Afrika van 11 naar 13 procent en van Latijns-Amerika van acht naar tien procent in dezelfde periode, aldus het rapport De Aziati sche bevolking zal dan het miljard overtreffen, waarvan 780 miljoen in Zuid-Azië In 1950 lagen slechts vier van de vijftien grootste wereldsteden in ont wikkelingslanden. in het jaar 2000 Uggen twaalf van de vijftien In de derde wereld. Zestig steden zullen dan meer dan vijf miljoen inwoners tellen waarvan er 45 in de derde we reld zullen liggen. Terwijl de minder ontwikkelde landen een explosieve groei van de steden kennen, gaat het in de ontwikkelingslanden juist in omgekeerde richting. De stroom uit New York naar de „zonnegordel" (het warmere zuiden en zuidwesten van de VS) noemt Salas ais voorbeeld „De komende twintig jaren van deze eeuw zullen een moeilijke proeftijd voor de wereldgemeenschap worden wat betreft het voldoen aan de vraag naar voeding, onderwijs, gezond heidszorg en werkgelegenheid voor deze snelle bevolkingsaanwas." aldus Salas. „Terwijl de zogenaamde bevol kings bom nu wel is ontmanteld, is dat met de aspiratiebom nog niet het geval. Elk van de 125 miljoen babies die elk jaar geboren worden is een bundeltje verlangens, en het streven om daaraan te voldoen zal de meest onvoorspelbare en krachtige macht worden in de wereldaangelegenheden van de komende jaren." pRID/LISSABON (AFP, UPI) De Portugese premier Sa meiro zal op 1 juli naar Parijs reizen om bij de Franse mier opheldering te vragen over diens verklaring dat de - derhandelingen over Portugals toetreding tot de Europese meenschap voorlopig dienen te worden gestaakt. De (aanse regering heeft inmiddels definitief besloten lid te fcrien van d anGiscard. JERUZALEM (Reuter, AP, AFP) Een Israëlische patrouilleboot heeft gisteren een actie van een commandogroep van de PO onderschept. Het vaartuig van de Palestijnen werd tot zinken gebracht en drie guerrillastrijders kwamen om het leven bij het vuurgevecht. Aan Israëlische zijde viel één gewonde Het gevecht, vlak voor de kust in het grensgebied van Israël met Libanon duurde slechts drie minuten Een woordvoerder van de PLO in Damascus sprak in de loop van de dag van „een drie uren durend ge vecht, waarbij vele vijandelijke sol daten gedood of gewond zijn". De operatie was volgens hem onderdeel van een opgevoerde strijd „tegen de zionistische vijand" Het was de der de poging tot een gewelddadige actie in een maand tijds. Vier weken gele den doodde een grenspatrouille drie guerrillastrijders, die over land van uit Libanon Israël waren binnengeko men en tien dagen geleden stuitten drie strijders in het grensgebied met Jordanië op een groep soldaten De Egyptische regering gaat de nood toestand langs de grens met Libië weer invoeren. Minister van informa tie Mansoer Hassan zei dat Cairo hiermee antwoordt op „bedreigende verklaringen" van de Libische leider Khadaffi. Deze beschouwt de Egypti sche president Anwar Sadat als een verrader vanwege de ondertekening van het vredesverdrag met Israël. Af gelopen woensdag gaf Khadaffi weer zijn steun aan een eventuele machts greep in Egypte. Eerder gisteren had de Egyptische regering het parlement al gevraagd de noodtoestand af te kondigen De Saoedische koning Khaled is gis teren aan zijn bezoek aan de Duitse bondsrepubliek begonnen. De koning zal vandaag overleggen met bonds kanselier Helmut Schmidt. Gisteren al hadden de Westduitse minister van buitenlandse zaken Genscher en zijn Saoedische ambtgenoot Saoed al Faisal al een onderhoud van twee uur Beide partijen zijn het er over eens dat de betrekkingen tussen Eu ropa en de Arabische wereld moeten worden verstevigd. Saoedi-Arabië en West-Duitsland praten vooral over de olietoestand, de Afghaanse crisis en de ontwikkelingen na de verklaring van de EG-landen over het Midden Oosten, vorige week in Venetië gedaan De Britse oppositieleider James Cal laghan heeft gisteren felle kritiek ge uit op de EG-verklaring. Hij stelt dal de leiders van de negen landen van de gemeenschap een knieval hebben ge daan voor de PLO en de Verenigde Staten voor het hoofd hebben gesto ten. Met hun verklaring hebben de negen een kruitvat in het Midden Oosten gecreëerd, aldus de leider van de Britse Labourpartij van de EG èn van de NAVO. ondanks de verklaring landen reageerden vorige ïweltzeer boos op de verklaring van 1 president Giscard d'Estaing. Sa Car- "Kiro noemde de Portugese toelating tol de EG „zeer dringend." De pre mier zal op zijn reis naar Parijs wor- vergezeld van zijn minister van j^ftuiienlandse zaken Freitas do Ama ril en de belangrijkste Portugese on- tóiandelaar met de EG, Rui en Ale- ida Mendes. iCameiro zal morgen en overmor- n een bezoek aan Nederland en rigiè brengen. Hoewel dit bezoek al ig geleden is gepland, wordt aange- dat het hoofdonderwerp van <£sprek Giscards negatieve uitlatin- w ii over de toetreding van Spanje en rtugal zullen zijn. - anje de Spaanse minister van buiten- £e zaken verklaarde het afgelo- weekeinde dat de andere EG- het Franse stand punt niet de en Spanje zullen steunen bij toe- ding. De invloedrijke linkse oppo- ie in Spanje deed gisteren een felle ival op de regering, omdat die ook plan is in 1981 het lidmaatschap i de NAVO aan te vragen, i leider van de Socialistische Par- de grootste oppositiepartij in Spanje, noemde de verrassende ver klaring die minister van buitenlandse zaken Marcelino Ore ja in het week einde aflegde „ontoelaatbaar" en een „vergissing". Het centraal comité van de Communistische Partij, op twee na grootste, noemde het besluit lid te worden van de NAVO zonder raadple ging van het volk „onverantwoord" Minister Oreja zei in het weekeinde tegen journalisten dat het kabinet van premier Adolfo Suarez hoopte dat het lidmaatschap van de NAVO in 1981 een feit wordt door een een voudige stemmenmeerderheid in het parlement. Linkse partijen in Spanje willen een landelijk referendum over het NAVO-lidmaatschap. Oreja verbond aan het lidmaatschap in 1981 echter de voorwaarde dat Eu ropa Spanjes toetreding tot de EG zou steunen. De toetreding was voor zien voor 1983 Oreja verwierf giste ren de steunv an de partij van de Volksalliantie van oud-minister (on der generaal Franco) Manuel Fraga. die verklaarde: ..Wij steunen Oreja's verklaringen, maar ik hoop dat zij waarachtig zijn en wij niet meer naar Havanna gaan" een verwijzing naar het bijwonen door Spanje van de laatste gehouden bijeenkomst van de niet-gebonden landen op Cuba als waarnemer Ramsey Clark bij zijn terugkeer in de Verenigde Staten van zijn verboden reis naar Teheran. TEHERAN (Reuter, AFP) De Iraanse minister van buiten landse zaken Ghotbzadeh is van mening dat de spanning tussen zijn land en de Verenigde Staten de afgelopen weken is afgenomen. Dat zou een oplossing van de wederzijdse proble men naderbij brengen. SINGAPORE (Reuter) Een Neder lands schip met 185 Vietnamese boot vluchtelingen is gisteren in Singapo re aangekomen. Ze waren in de Zuid- Chinese zee opgepikt, verklaarde een vertegenwoordiger van de Verenigde Naties Autoriteiten in Singapore verklaar den dat de vluchtelingen pas aan land zouden mogen als de Nederland se regering zich garant had gesteld voor hervestiging van de Vietname- zen binnen de komende drie maan den. LONDEN (AP) Op de bezoekerstribune van het Britse lager huis een pen en een stukje papier tevoor schijn halen is een zeer gewaagde bezigheid. Wie daarop door een van de spiedende op zichters wordt betrapt loopt kans van de tri bune te worden ver wijderd. Het maken van aantekeningen is alleen toegestaan aan de journalisten op de perstribune en de ste nografen in de kamer zelf. „Het is een tradi tie dat de journalisten de enige bevoorrech ten zijn", zei gisteren een van de opzichters. Deze kwestie is voor het conservatieve la gerhuislid John Hunt aanleiding geweest zijn „Leider van het la gerhuis" minister Nor man St John Stevas te vragen een einde te maken aan deze „ar- chaische regel". Waar om zouden we in 1980 de radiomicrifoon wel toelaten en het publiek verbieden aantekenin gen te maken. Dit is onredelijk en uit de tijd, aldus Hunt die zegt dikwijls totaal on schuldige mensen in de handen van de op zichters te hebben zien vallen. „De sfeer is beter. De afgelopen an derhalve maand was er sprake van een vermindering van de spanning", aldus de minister gisteren na zijn terugkeer in Teheran van een reis naar Scandinavië. Hij bevestigde dat de gijzeling van 53 Amerikanen een van de voornaamste punten van be spreking vormde in zijn contacten op de bijeenkomst van de socialistische internationale in Oslo. „Men was het met mij eens dat dit probleem niet los is te zien van de 25 jaar lange bemoei enis van de Verenigde Staten met Iran" aldus Ghotbzadeh De speciale afgezant van de Verenig de Naties. Adib Daoedy uit Syrië heeft gisteren na een verblijf van drie weken Teheran verlaten. Hij zal in New York verslag uitbrengen van zijn bevindingen aan secretaris generaal Kurt Waldheim. Hij deed bij zijn ver trek geen mededelingen over de re sultaten van zijn gesprekken met Iraanse functionarissen. Hij zei slechts dat zijn bezoek een „goede stap" was geweest. De voormalige Amerikaanse minister van justitie Ramsey Clark verklaarde gisteren dat hij in het Congres zal aandringen op een onderzoek naar de Amerikaanse inmengingen in Iran- Clark keerde zondagavond terug van een reis naar Iran. waar hij tegen de zin van president Carter naartoe was gegaan Clark meent dat de Vere nigde Staten een oplossing van de gijzeling belangrijk dichterbij kun nen brengen door openlijk de fouten in het verleden te erkennen Presi dent Carter liet gisteren weten nog steeds van plan te zijn Clark te ver volgen wegens zijn reis naar Teheran MONROVIA (Reuter, AP, AFP) De militaire leider van Liberia sergeant Samuel Doe heeft gisteren met vier Westafri- kaanse presidenten gesproken over hun betrekkingen met zijn regime Sinds Doe in april het bewind van president Tolbert omver wierp waarbij deze werd vermoord is zijn regime nergens in West-Afrika geac cepteerd De ontmoeting van Doe met de lei ders van Ivoorkust. Guinea. Togo en Sierra Leone vor.d plaats in Yamoes- soekro de woonplaats van de Ivori- aanse president Houphouet Boigny De gastheer is ook de schoonvader van Adolfus Tolbert, de zoon van de vermoorde president. Tolbert jr is hel afgelopen weekeinde door Liberiaan se militairen uit de Franse ambassa de in Monrovia gehaald De houding van de andere Westafri kaanse landen ten opzichte van het bewind in Liberia zal voornamelijk afhangen van de behandeling die de aangehouden Tolbert krijgt De mili tairen die vlak na de machtsgreep dertien naaste medewerkers van pre sident Tolbert terechtstelden op be schuldiging van corruptie hebben ge zegd dat de zoon een eerlijk proces zal krijgen Een westerse diplomaat in de Ivori aanse hoofdstad Abidjan zei gisteren dat de moord op Tolbert sr hard is aangekomen in West-Afrika. Nigeria heeft vertegenwoordigers van het be wind Doe niet toegelaten tot een bij eenkomst van de OAE. de Organisa tie van Afrikaanse Eenheid en ook op een vergadering van de Ecowas. de Westafrikaanse economische ge meenschap zijn de Liberianen ge weerd. Het zal van Does houding de komende weken afhangen of hij za! worden aanvaard op de OAE-topcon ferentie die eind deze maand onder leiding van Sierra Leone gehouden wordt tr James Dorsey RUZALEM Dertien jaar na de verovering van de westelijke irdaanoever en de Gazastrook lijkt Israël nu aan de tot nu toe ernstige isis het hoofd te moeten bieden. Het land is verzeild geraakt in een cleuze cirkel van geweld en tegengeweld. De vrees voor een nieuwe ilestijnse guerrilla en voor Joodse privé-legers tekenen de politieke *r. 1 zoekt naar voorbeelden in de geschiede- »an soortgelijke situaties, komt terecht dat van Frankrijk voor de Algerijnse fhankelijkheid en bij het huidige Noord- knd. En dat zijn voorbeelden die weinig voorspellen voor de nabije toekomst. Sprinzak, politicoloog en lector aan Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem, «ekt over de „veralgerijnisering" van de aêlische politiek. Hij waarschuwt voor de lortdurende politisering en radicalise- niet alleen onder de Palestijnen in de ette gebieden, maar ook onder de Israë- toe Arabieren en de Israëlische Joden". I *djt deze ontwikkeling aan de Israëli- e bezetting van de westelijke Jordaan ss en de Gazastrook als in Frankrijk in de penode tussen j8 en 1962 wordt de Israëlische politiek. 'W Sprinzak. die zich bezig houdt met de wdering van het politieke extremisme [enmerkt door een grote mate van anar- ongecontroleerd politiek straatge- d- een verruwing en brutalisering van de ll'eke discussie, politieke moordaansla gen een ideologische polarisatie onder de sellers oorbeelden voorbeelden genoeg om zijn theorie te ondersteunen, de aanslag begin mei op Joodse kerkgangers in Hebron, het mogelij ke begin van een vanuit de bezette gebieden opererende guerrilla, het bestaan van gewa pende Joodse kolonisten, de bomaanslagen die twee Palestijnse burgemeesters ver minkten en de voortdurende bedreigingen met de dood van politici en journalisten. Aanslagen op Israëlische kolonisten en sol daten zijn aan de orde van de dag. Nadat het kantpor van de links-zionistische SJelli- partij in Tel Aviv vernield was. kondigde deze partij vorige week aan een eigen veilig heidsdienst op poten te zetten. De door rechts Israël gehate medewerker van de Israëlische staatsomroep die zich speciaal met de westelijke Jordaanoever bezig houdt. Rafiu Halaby. mag om veiligheidsre denen niet meer thuis slapen en wordt vier entwintig uur per dag door een lijfwacht in het oog gehouden De toekomst tekent zich. volgens Sprin zak. in het klein af op de universiteiten Herhaaldelijk botsen daar extreem rechtse Israëlische studenten met door linkse Israë liërs gesteunde Arabische studenten Vaak wordt er gevochten met stenen, kettingen en latten met spijkers. De universitaire lei ding is niet in staat de gemoederen te sussen. Velen in Israël, met name binnen het mili taire bestuur van de bezette gebieden, aar zelen overigens de theorie van Sprinzak te onderschrijven. Ze zijn het met hem eens. dat het „nationaal bewustwordingsproces" onder de Palestijnen de kem van het pro bleem vormt. Ook geven zij toe dat alleen radicale politieke besluiten de situatie fun damenteel kunnen wijzigen Maar zij gelo ven dat de regering van premier Begin serieus van plan is een verdere verslechte ring van de situatie te voorkomen. „Het is juist dat Begin de uiteindelijke verantwoor delijkheid draagt", zegt een hoge Israëli sche officier. „Maar hij heeft de zaak over gedragen aan de Sjin Beit, de Israëlische geheime dienst. Dat is een organisatie van apolitieke professionelen. Zij zoeken niet alleen naar degenen die de bomaanslagen op de burgemeesters hebben gepleegd, maar zullen ook de rechtse Joodse organisa ties infiltreren" Over het algemeen is men het erover eens dat het voorkomen van een verdere escala tie het enige is waarop men momenteel kan hopen. „Een dialoog, een teken van goede wil is in deze situatie onmogelijk", meent Meron Benevisti. een voormalig loco-burge meester van Jeruzalem die zich nu bezig houdt met een onderzoek naar het bestuur in verdeelde steden. Hij vergelijkt Jeruza lem met het Noordierse Belfast en consta teert dat iedere daad momenteel eerder bedoeld lijkt om de spanning te vergroten dan om een oplossing te vinden. „In dit spel zijn de regisseurs <de regering) de controle over hun spelers kwijtgeraakt en de spelers zijn hun greep op de realiteit kwijt" Nederzettingen ning over de vraag volgens welk model de situatie in Israël zich ontwikkelt. „In Ier land wordt een godsdienstige strijd ge voerd. niet een strijd die draait om nationa lisme en land", stelt Sprinzak. Over de uiteindelijke oplossing zijn beiden het ech ter eens. „De enige hoop ligt in het vat krijgen op de huidige crisis. Om te voorko men dal de westelijke Jordaanoever ont ploft. moet de stichting van nieuwe neder zettingen verboden worden, dienen de mili ties ontwapend te worden en moeten de verbannen burgemeesters terugkeren" al dus Benevisti Volgens Sprinzak moet de Israëlische gehei me dienst snel en effectief optreden tegen de Joodse terreur van rechts om een tegen beweging van links Israël te voorkomen „Het probleem is dat de regering slechts incidenten ziet en niet de systematische ontwikkeling van een gewelddadige situa tie. Het moet de Palestijnen en de rechtse Israëliërs duidelijk gemaakt worden dat zij de wet niet ongestraft kunnen overtreden De situatie valt nog onder controle te bren gen. Maar het kan snel te laat zijn" Het ..Algenje-model" van Sprinzak is vrij simpel. het geweld onder Palestijnen en Israëliërs kan escaleren doordat beiden de voorwaarden voor een guerrilla-oorlog aan treffen De Palestijnen kunnen terugvallen op de bevolking in de bezette gebieden en de Israëliërs op de Joodse kolonisten Beide groeperngen zullen zich in toenemende mate. maar om uiteenlopende redenen, te- Benevisti en Sprinzak verschillen van me- n,'d,l?'!t.tinï'n d' b'""' Cf bieden vormen een van de voornaamste gen de centrale regering keren, die steeds struikelblokken op weg naar wat meer rust en vrede in het Midden-Oosten. Een zwakker wordt en geleidelijk naar rechts Ild van de orthodoxe Goesj Emoenim beweging graaft een gat om een boom te opschuift kunnen planten bij een nieuwe nederzetting.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 7