lit brieven van
-/Trouw
tegen
fvoer kern-
al mislukt
Massale
vissterfte
InAtlan.
vis oorzaak
p
Trouw
Trouw
Eten van
huidaan
doeningen?
tïsche Oceaan
Vragen in Kamer over uitlatingen militair
foute kennis op vu over sex
Eenheid
10 JUNI 1980
7 MEI 2000
16 APRIL 2013
Dik hout (1)
Dik hout (2)
Agenda
mannenlijn
- edelstenen
0
R H S TROUW/KWARTET
e-boycot tegen
nnd Ml natuurlijk do illusie koesteren, dat een
L0t tegen Zuid-Afrika het aparthcidsrcgime
land meteen zal doen bezwijken; zeker niet. nu
lijk is geworden, dat Nederland voor zo een
Vooralsnog geen steun heeft te verwachten van
[iropcsc landen en ons land, zo het daartoe al"
I js op zijn centje het voortouw zal moeten
n Maar is dit een reden om daarom maar van
jycot af te zten?
ter Van der Klaauw van buitenlandse zaken
r zelf zo zijn twijfels over te hebben, waar hij
ilikclijk nalaat zich van deze uitvlucht te bcdie-
„i van de boycot af te zien. Er zijn volgens hem
argumenten, waarom een boycot nu* niet
j Het onafhankelijke Zimbabwe zou eronder
jen hebben, de onderhandelingen over Namibië
tn erdoor worden verstoord en wie weet, welke
leringen er zich ook wellicht zonder boycot
n kunnen voordoen.
eer het de minister ook siert, zich van dit soort
genten te bedienen en niet die van de gemakke-
tiitwcg zij zijn helaas te licht. Zimbabwe is
of slechts gedeeltelijk voor zijn olie afhankelijk
'Zuid-Afrika. En met het Namibic-argument
ide westerse mogendheden zich nu al drie jaar
aan het lijntje houden. Rest dus in feite alleen
aop op veranderingen zonder een boycot Wel-
ici zou inderdaad mooi zijn, wanneer die hoop
htvaardigd was.
alsnog zijn de verbeteringen van het onmenselij-
cgimc echter slechts van marginale betekenis
lumping
AMie tegenafvóer kernafval mis-
rnfent Trouw (10 juni). Dit is
Kr niet juist. De aktie van BAN
tfdoel transport te vertra-
zoals ook in de persverklaring
dj en als uiting van protest te
iea en is in geen van deze beide
Éten mislukt. Toen duidelijk
dat de aktievoerders zich voor
reede blokkade gereed maakten
niet op ECN-terrein), weiger
de chauffeurs om bij het tweede
Iport dezelfde route te rijden,
ezien er maar voor één route een
uiing was gaf dit al meer dan
ur oponthoud. Op de weg Scha
lkmaar wisten de BAN-leden
et tweede, derde en vijfde trans-
net menselijke barrikades te
verrassen. Als de transporten moeten
worden tegengehouden zijn daar
middelen voor, maar waarschijnlijk
niet zonder beschadigingen aan ma
teriaal, zodat BAN ook niet naar deze
middelen zal grijpen. Andere groepen
zullen dat volgend jaar misschien wel
doen. De zee is geen vuilnisvat.
Amsterdam Bas Voorhoeve
De oproep van Hans Feddema en
Wlm Herstel, zoals ik er over las in
Trouw 7 juni, juich ik zeer toe. Ik ben
zelf een tijd AR-iid geweest en heb
mijn toevlucht in de EPV gezocht. En
hoewel de EPV zich goed ontwikkelt
en mijns inziens goede kansen
maakt, mis ik de andere evangelisch-
Tekeningen, bij voorkeur in liggend for
maat. sturen aan Trouw, jury politieke
prent, postbus 059. 1000 AW Amster
dam. Naam en adres aar de achterzijde
vermelden. Voor geplaatste prenten is er
een boekenbon.
g.
PARLE MENTPARLE MENT AIRPARLE MENT ARIËRSPARLEMENTARISMEP AR LEMENTE
Redactie: Hans Goslinga
geweest cn het ziet cr niet naar uit J dat daaraan veel
zal verbeteren. Men behoeft alleen niady te denken aan
de recente maatregelen, die de Zuüdafrikaanse rege
ring nog dezer dagen heeft gctroffemi om een herden
king van de gebeurtenissen in Sowfeto van vier jaar
geleden te voorkomen. Het is duidelijk, na een tever-
geefse dialoog van tientallen jaren zlijn hardere maat
regelen nodig Het is de bittere les va<n de geschiedenis,
dat verbeteringen slechts zelden uit de lucht plegen te
vallen. En daarmee is de keus eigenlijk; kiezen voor
vergroting van de druk van buiten aJ. of wachten tot
de zaak in Zuid-Afrika zelf ontploft.
I
Een Nederlandse eenzijdige boycot moge dan op het
eerste gezicht weinig effectief lijken, de signaalwerking
ervan moet niet worden onderschat. De Zuidafrikaan-
se regering is juist vanwege onze specifieke banden
met dat land niet ongevoelig voor Nederlandse druk.
Bovendien is het zeker niet uitgesloten, dat de Neder
landse stap een kettingreactie teweeg zal brengen. Het
effect daarvan kon nog wel eens worden vergroot door
de boycot ook om te keren, namelijk door niet alleen
de export van olie naar dat land tc verbieden, maar
ook door geen goederen uit dat land| te importeren.
Maar zelfs als een kettingreactie uitblijft, betekent een
boycot altijd nog een belangrijke steurt aan de zwarte
bevolking in het land, die daar ook nadrukkelijk om
heeft gevraagd. Het zou jammer zijn,Iwanneer straks
zou blijken, dat ons land tot een dergelijk gebaar niet
in staat is, onder meer vanwege partijs-politiek gekra
keel. I
radikalen, die nog ai eens ingepakt
werden in het CDA en zich nu mani
festeren in de werkgToep niet bij
brood alleen. Versplintering van de
progressieve evangelische mensen in
kleine groepjes lijkt me funest voor
een duidelijke politiek en kon de nek
slag wel eens zijn vaio de hele evange
lische politiek. Late* alle progressie
ve christenen in elkaar de mogelijk
heid zien om te komen tot een recht
vaardige wereld. Het mag van mij
onder elke ladingdekkende naam.
Amsterdam Peter Wattel.
DEN HAAG (ANP) Er wordt steeds
vaker doorgereden na een aanrijding.
Uit cijfers van het Centraal Bureau
voor de Statistiek (CBS) blijkt, dat in
1979 in 23.024 gevallen werd doorgere
den na een aanrijding. In 1978 werd
het misdrijf 18.935 maal geregis
treerd. Vooral door de stijging van
het aantal gevallen van doorrijden na
een aanrijding steeg bet totaal aantal
verkeersmisdrijven in 1979 met 7,4
procent vergeleken met 1978.
De mededeling dat men parlemen
tair journalist is, levert doorgaans
twee typen vaste reacties op. De
meewarige: „Ach, dan moet je al die
saaie debatten in de Kamer vol
gen", of de geïnteresseerde: „Zo,
dus je ziet Den Uyl en Van Agt wel
eens van dichtbij".
Uit beide reacties valt op te maken,
dat het beeld van de mediamakers
bij de afnemers nogal oppervlakkig
is. In het ergste geval is de journa
list nog het spiegelbeeld van zijn
karikatuur, de morsige nieuwsjager
die zich uitsluitend met wapperen
de jaspanden door de samenleving
beweegt.
Maar ook bij degenen die al iets
beter menen te weten, reikt het
beeld meestal niet veel verder en zal
het gebaseerd zijn op wat men met
het oog heeft waargenomen.
Zo berust de veronderstelling dat
parlementaire journalistiek louter
bestaat uit het volgen van kamerde
batten, vanaf een hoge tribune
plaats, waarschijnlijk op waarne
mingen tijdens tv-reportages.
In werkelijkheid is deze activiteit
slechts het spreekwoordelijke topje
van de ijsberg. Voor een compleet
beeld moet men onder water.
Ton Planken, van 1970 tot 1980 pre
sentator en eindredacteur van de
parlementaire tv-rubriek „Den
Haag Vandaag", heeft over de par
lementaire journalistiek een boek
geschreven, dat een uitvoerige blik
biedt achter de schermen van het
Binnenhof. De titel: „Den Haag
Vandaag, televisie en de zekerheid
van een scheef beeld".
Op z'n minst in één opzicht is de
verschijning van dit boek waarde
vol. Journalisten hebben zich lange
tijd op het standpunt gesteld, en
velen doen dat nog dat lezers en
kijkers niets te maken hebben met
de wijze waarop nieuws tot stand
komt. Geen pottekijkers, a.u.b.
Behalve beroepseer zal ook de
angst voor ontmaskering hierbij
een rol spelen. Het is geen zeld
zaamheid, dat een bericht op z'n
janboerenfluitjes in elkaar wordt
gezet bij voorbeeld wordt overge
schreven van de concurrent.
De laatste jaren is, sterk onder in
vloed van ontwikkelingen in de
Amerikaanse journalistiek, een
kentering gekomen in deze stelling-
name. Meer en meer wint de opvat
ting veld, dat inzicht in het ont
staan van nieuws een nuttige aan
vulling biedt in de meningsvorming
van de mediagebruiker.
De moeilijkheden die een journalist
ondervindt bij de uitoefening van
zijn vak, zijn uiteraard van invloed
op de berichtgeving zoals die uitein
delijk aan lezers en kijkers wordt
gepresenteerd.
Het zal duidelijk zijn, dat de pro-
duktielijnen van een nieuwsbericht
grilliger lopen dan die van een wek
kerradiootje.
Informatie laat zich niet simpel uit
een laatje trekken. Veel informatie
blijft verborgen en veel van wat er
dagelijks op het Binnenhof wordt
uitgestort is onnutte ballast.
Reken daar nog bij de druk waar
aan een journalist blootstaat, van
buitenaf en van binnenuit, alsmede
de allesoverheersende tijdsklem en
men bevindt zich in het middelpunt
van een pandemonium.
Voor wat betreft de mogelijkheden
en vooral onmogelijkheden van een
parlementaire verslaggever komt
men bij Planken behoorlijk aan zijn
trekken. Naast een klinische analy
se van het politiek-journalistieke
complex Is zijn boek vooral een
verslag van frustraties en woede.
Je zou kunnen zeggen, dat hij de
rekening presenteert voor wat hij
klaarblijkelijk heeft ervaren als tien
jaar geduldig lijden. Bladzijden
lang trapt hij wild om zich heen,
vooral naar de bureaucratische
NOS en het starre omroepbestel.
De onwrikbaarheid van deze om
standigheden zijn er volgens hem
oorzaak van, dat een volwaardig
informatie/TV-programma over de
politiek aan de kijkers wordt ont
houden. Door het ontbreken van
een voortdurende begeleiding van
de politiek., krijgen zij een „scheef
beeld" gepresenteerd.
Wat op het scherm gebracht wordt
zijn incidenten, nieuwsflarden zon
der samenhang, per omroepvereni
ging anders geselecteerd en inge
kleurd. Een balans die bij Planken
nog aan somberheid wint bij het
gegeven dat de televisie voor de
meeste mensen de belangrijkste in
formatiebron is.
Het beeld wordt volgens de schrij
ver nog schever getrokken door de
fout van de parlementaire journa
listiek om het parlement als centra
le vindplaats van informatie te kie
zen. Er zijn vele andere machtscen
tra die onderbelicht blijven.
De misère compleet makend,
schetst Planken van de parlemen
taire pers een weinig vleiend beleid.
In zijn mildste bewoordingen
„goedwillend maar ontoereikend",
maar overigens een club die, cy
nisch geworden door het politieke
bedrijf, ten prooi is geraakt aan
verloedering.
Het is maar hoe je het bekijkt. Plan
ken meet de kwaliteit van de parle
mentaire journalistiek aan zijn ide
aal van perfectie. Hij weet vrij
scherp hoe het allemaal zou moeten
en wat is er tegen ambitieuze
doelstellingen. Maar wie zich op een
hoge stoel zet, moet zich realiseren
dat hij alleen maar naar beneden
kan kijken.
Dit geldt des te sterker, waar hij zelf
uitvoerig de moeilijke, dikwijls bi
zarre omstandigheden beschrijft
waaronder moet worden gewerkt.
Zo somt hij moeiteloos zestien
nieuwsbronnen op die een verslag
gever aan het Binnenhof vrijwel da
gelijks moet afrazen.
Het Kamerdebat is er slechts één
van. Maar rondom zo'n debat alleen
al, zijnde een gevecht tussen mate
riële. geestelijke en/of politieke be
langen, circuleren weer tal van in
formatiestromen, die voor een juis
te oordeelsvorming moeten worden
afgetapt.
Soms heeft een belangengroep er
voordeel bij de media voor haar
karretje te spannen. Soms juist
niet Niet zelden wordt een verslag
gever op het verkeerde been gezet
met halve waarheden of volkomen
verkeerde Informatie. In de politiek
is alles geoorloofd.
Scherpe botsingen in een debat le
veren weer nieuwe informatiestro
men. Een Verslaggever moet de wir
war van gegevens, vaak tegenstrij
dig met elkaar, ontrafelen, wegen,
beoordelen, opschrijven, doorbellen
en dan nog maar hopen dat het
correct in de krant komt.
Geregeld worden deze activiteiten
dan nog verstoord door andere in
formatie-explosies: een persbericht,
een plotselinge rel, een nieuw bin
nengekomen wetsontwerp, een on
verwachte persconferentie, een con
currerende krant die een primeur
heeft, een politicus die via de radio
iets roept.
Planken beschrijft dit circus uitvoe
rig en indringend. Zijn overdrijving
en emotionele scheldpartijen kun
nen worden beschouwd als zwakke
plekken in zijn boek, ze zijn vooral
de zweterige achterkant van het
koele nieuwsbericht.
Gezien vanuit de werkelijkheid, die
Planken als tv-journalist ook dik
wijls met kunst- en vliegwerk te lijf
moest, had zijn oordeel realistischer
kunnen zijn. Daarbij hoef je nog
niet je idealen te begraven.
Vanmiddag meteen al spanning in
de Tweede Kamer met stemmingen
over een PvdA-motie om de koppe
ling tussen minimumloon en sociale
minima ook voor de toekomst vast
te leggen, en een CDA-motie om per
1 juli alvast een voorschotje te ne
men op het snijden in de ambtelijke
topsalarissen.
De spanning blijft voortduren bij
een debat over de vraag of Neder
land op eigen houtje een olie-boycot
moet beginnen tegen Zuid-Afrika.
De regering is ertegen, maar lijkt
een Kamermeerderheid tegenover
zich te krijgen. Moeilijke zaak in het
CDA, linkervleugel wil wel, rechter
vleugel niet
Morgen wordt het debat over het
lidmaatschap van het koninklijk
huis voortgezet en praat de Kamer
over de energievoorziening op de
langere termijn.
Waarschijnlijk pas overmorgen be
gint het debat over de geruchtma
kende Hofstra-voorstellen. Hierbij
de vraag of de belastingaftrek van
hypotheekrente boven een bepaal
de grens moet worden afgeschaft.
CDA is daarvoor, WD tegen.
De Eerste Kamer praat vandaag en
morgen over ontwikkelingssamen
werking, Nederlandse Antillen en
economische zaken.
De PvdA komt terug op de geheim
zinnige opslag van wapens onder de
Limburgse grond. De socialisten
vinden, dat minister Scholten van
defensie, die wegens het staatsbe
lang niks kwijt wil daarover, op z'n
minst de commissie voor veilig
heids- en inlichtingendiensten op
heldering moet verschaffen.
PARLE MENTPARLEMENT AIRPARLE ME NT ARIËRSPARLEMENTARISMEPARLEMENTE
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG Het Tweede Kamerlid
C. N. van Dis (SGP) heeft minister
Scholten van defensie vragen gesteld
naar aanleiding van uitlatingen die
kapitein Meindert Stelling, beleids
medewerker op het departement van
defensie, heeft gedaan in een inter
view met het Nieuwsblad voor het
Noorden op 17 mei. Kapitein Stelling
deed daarin de uitspraak: „Als de
Navo kernwapens inzet lever ik mijn
pet in". De heer Stelling zei verder
dat je als je de vijand niet meer met
conventionele wapens kunt weer
staan je niet naar kernwapens moet
grijpen.Deze uitspraak stoelt hij
op het oorlogsrecht en de christelijke
ethiek. In een drietal artikelen in
Trouw deed kapitein Stelling eerder
dit jaar soortgelijke uitspraken.
Naar aanleiding daarvan werden toen
reeds vragen gesteld door de CDA
Kamerleden De Kwaadsteniet en
Couprie. Minister Scholten beloofde
hun over deze kwestie een notitie te
zullen doen toekomen, iets dat tot op
heden niet is gebeurd.
De heer Van Dis wil nu van de minis
ter weten hoe de uitlatingen van
Meindert Stelling, met name op het
punt van een eventuele desertie zich
verhouden aan de door de krijgs
macht op zich genomen taken, waar
onder de kernwapentaak.
„Is de minister van mening, dat het
door de betrokkene ingenomen
standpunt onverenigbaar is met een
optimale taakuitoefening van de
krijgsmacht, voortvloeiend uit het
lidmaatschap van de Navo en dat de
betrokkene dan ook niets anders zou
behoren te resten dan de voltallige
consequenties daarvan te aanvaar
den? Is hem door of namens de minis
ter daarop gewezen," vraagt de heer
Van Dis zich af. Hij wil ook de mening
van de heer Scholten horen of hier
sprake is van ernstige krijgstucht on
dermijnende activiteiten, die, „om
verdere besmetting te voorkomen, ef
ficiënt bestreden dienen te worden."
Van Dis vraagt welke disciplinaire
maatregelen de minister ten dienste
|!!TT
li
staan en of de heer Scholten bereid is
van zijn bevoegdheden terzake ge
bruik te maken en zo ja op welke
wijze dat zal geschieden. Is dat niet
het geval dan wil hij ook horen wat
daarvan de redenen zijn. Is de minis
ter bereid de Kamer in te lichten
omtrent de omvang van eventueel
meer aanzetten tot dienstweigering
binnen de krijgsmachtsdelen.
Kapitein Stelling zei gisteravond in
een reactie het te betreuren dat de
heer Van Dis deze weg, de toetsing
aan de krijgsmacht heeft gekozen.
„Daarmee ontwijkt hij de kem van de
problematiek. Immers de visie dat de
officier medewerking aan de inzet
van kernwapens dient te weigeren is
gebaseerd op het oorlogsrecht.
EP!
VU-studenten weten maar weinig
over sex: veertig procent van de
eerstejaars geeft foute antwoor
den op vragen, die hen over sek
sualiteit gesteld worden. Vergele
ken met een onderzoek uit 1973
zijn er nu zelfs meer studenten,
die dergelijke foute antwoorden
geven. Geen wonder dus dat de
studenten zelf vragen om meer
voorlichting: die blijken ze prima
te kunnen gebruiken.
Tot deze conclusie komt Arie
Luiten, oud bestuurslid van het
Vormingscentrum VU, die een
onderzoek heeft ingesteld naar
seksualiteit bij VU-studenten.
Weliswaar zijn er nu meer stu
denten dan bij vroegere onder
zoeken op de hoogte van anti
conceptiemiddelen, maar de ken
nis over de betrouwbaarheid van
de verschillende methodes is be
slist niet groter geworden. Zo
blijkt 15 tot 20 procent van de
eerstejaars periodieke onthou
ding en coïtus interruptus voor
veilig te houden.
Misschien dat dit gebrek aan
kennis iets te maken heeft met
het feit, dat ruim zeven procent
van alle vrouwelijke VU-studen
ten ongewenst zwanger raakt en
een abortus laat verrichten. Dat
rug hebben. Deze manier om een
betekent dat ongeveer 300 VU-
studentes een abortus achter de
eind te maken aan een zwanger
schap stuit bij de VU-studenten
nauwelijks meer cp principiële
bezwaren: 90 procent van de stu
denten vindt abortus gerecht
vaardigd, ook wanneer er geen
medische, maar een sociale reden
voor wordt aangevoerd. (In 1969
bleek een-derde van de VU-stu
denten abortus nog af te wijzen).
Een ander punt, waarover de stu
denten zeer achterhaalde kennis
bezitten, is de schadelijkheid, die
een actief seksueel leven met zich
zou brengen. Ruim de helft van
de jongelui meent dat het scha
delijk is voor hun studiepresta
ties. wanneer ze vaak met een
meisje naar bed gaan.
Dat de kennis over sex bij de
eerstejaars tamelijk gering is.
schreven we al. Opvallend is, dat
deze. naarmate de studenten ou
der wordeen, wel iets toeneemt,
maar niet veel. De meisjes blij
ken bij het ouder worden wel
beter voorgelicht te worden,
vooral door hun moeder. De voor
lichting. die ze krijgen is meestal
waarschuwend van aard.
Uit het onderzoek onder de VU-
studenten blijkt dat naarmate
men zich sterker verbonden voelt
met een bepaalde godsdienst, des
te minder kennis men heeft over
seksualiteit en voorbehoedsmid
delen. De opvattingen zijn dan
behoudender.
Arie Luiten, die over zijn onder
zoek een artikel geschreven heeft
in Ad Valvas, voegt hieraan toe.
dat gebleken is, dat juist zeer
religieuze mannen, die bij voor
beeld pornografie principieel af
keuren, toch sterk door deze af
beeldingen worden aangetrok
ken. Dit heet „de verboden
vruchttheorie". Deze mannen
schaffen zich dan bij voorbeeld
pornografische boekjes aan om
ze dan zeer fel te bekritiseren.
„Op die manier proberen ze dui
delijk te maken hoe afschuwelijk
ze die boekjes vinden, maar ze
genieten er inmiddels ook van."
Volgens Arie Luiten kom je, uit
gaande van deze theorie, tot op
vallende conclusies over de ver
schillende EO-programma's. Uit
inhouds-analyses van de pro
gramma's van deze omroep in
vergelijking met die van andere
omroepen, is gebleken, dat er een
onevenredig grote aandacht
wordt besteed aan onderwerpen,
die te maken hebben met sex.
Waar zitten mannen, die de nu
drie maanden bestaande man
nenlijn bellen, over te tobben?
De meer dan honderd mannen,
die de telefonische hulpdienst
speciaal voor mannen hebben ge
beld, zaten vaak met echtschei-
dings-problemen en de daaraan
verbonden moeilijkheden wat be
treft het zien van de kinderen.
Verder belden er nogal wat man
nen, die wilden praten over hun
relaties en vrijen met andere
mannen, die contact of een rela
tie zochten met vrouwen of man
nen. Ook wilden veel mannen we
ten wat mannenemancipatie nu
eigenlijk inhoudt en waar ze in
hun omgeving een mannen-café,
een mannen-praatgroep of een
mannen-therapiegroep kunnen
vinden. Al met al zijn de vrijwilli
gers. die de mannenlijn verzor
gen best enthousiast over de hoe
veelheid en de aard van de tele
foontjes: er waren nauwelijks ne
gatieve reacties.
bekrachtigd door een koninklijk
zegel.
Anderhalve eeuw later wil het
nageslacht van Lazarus eindelijk
wel eens geld zien. Maar liefst
vier miljard gulden eisen ze nu
uit de schatkist van het Britse
koninkrijk. Het blad Maariv in
Israël, waar de meeste Levy's wo
nen, maakt er melding van. In
middels hebben zich al vele di
plomaten uit Israël en Engeland
met de kwestie bezig gehouden
en er zijn zelfs al advocaten inge
huurd.
„Ik maak me geen illusie dat wij
een kans hebben om het geld ook
werkelijk te incasseren, maar de
zaak fascineert me." zegt Dahlai-
ah Evrath, een nazaat van Laza
rus Levy. Haar voorvader over
leed kort na de levering van de
edelstenen. In 1939 begonnen de
erfgenamen belangstelling voor
de schuldbekentenis van Victoria
te krijgen. Sindsdien doen ze po
gingen om van het aanlokkelijke
bedrag een graantje binnen te
halen
Een spotprent van Abraham Kuyper, die ooit voor sensatie
zorgde door naakt rond te lopen op een Belgische hotelkamer,
zonder dat hij in de gaten had, dat hij van de openbare weg af
zichtbaar was.
In 1845 geleden leverde Lazarus
Levy edelstenen uit Irak aan ko
ningin Victoria van Engeland. De
steenrijke joodse koopman ver
langde niet direct betaling, maar
nam genoegen met een schuldbe
kentenis van de Britse vorstin.
