PvdA-top kiest, achterban nog niet 'rouw nana en chopin in de trouwzaal Commentaar u-opa naar het Midden-Oosten Ontwerp-program offert koopkracht voor werk en sociale zekerheid ijskoud onderweg stuur 'n brief lekker weg Mx/inwnie ÉRDAG 14 JUNI 1980 BINNENLAND TROUW/KWARTET .verklaring van de negen EG- ingslciders van gisteren is luchtig en gematigd; heel wat itigder althans dan in allerlei (beschouwingen en verwach- n was voorspeld. Alle in der- lar zorgvuldig bij elkaar geza- e diplomatieke frases zijn ook i K*r aanwezig („het recht op en erkende grenzen", het op zelfbeschikking van de jijnen", ..een alle partijen Etende regeling"), zei de PLO in de verklaring net name wordt genoemd, is jld nog geen sprake van de ining van deze organisatie als i wettige vertegenwoordiger jet Palestijnse volk en van de pak deze organisatie als zo- bij de vredesonderhandelin- le betrekken, zoals de Israëli- premier Begin vorige week suggereerde. moet. gelijk met de erken- van de gematigheid van de laring. worden vastgesteld dat lei degelijk sprake is van een ,pese stap vooruit. Europa t zichzelf op pad om na te <x of er mogelijkheden zijn om "5 rol te spelen bij een regeling in Ji Midden-Oosten. En omdat te il ik naar de belangen en de con- cn van West-Europa in dit ge verwezen wordt om deze stap te legitimeren, hoeft niemand bijzondere voorspellende ga- te beschikken om nu al vast te len dat Europa straks inder ad zal concluderen dat hem een is toebedeeld. ook al mag dan heel nadrukke- i m Venetië worden uitgespro- dat dat alles natuurlijk hele- aai met bedoeld is om de Camp David-overeenkomsten te frustre ren of om het Amerikaans-Egyp- tisch-lsraëlisch overleg in de wie len te rijden het ziet er toch naar uit dat er op korte termijn sprake zal zijn van twee min of door Johan van Workum DEN HAAG De PvdA re kent zich weer eens rijk, vol- meer parallel lopende diplomatie- gens de critici. Het ontwerp Ij'COt besluit van minister Pais om wetenschappelijke contacten de Sowjet-Unie te bevriezen aardig te passen in de politiek de Nederlandse regering sinds iussische inval in Afghanistan e verbanning van de dissident arow heeft gevoerd. De rege- heeft met kracht gepleit voor boycot van de Olympische n in Moskou en ook de cultu- betrekkingen zijn op een laag gezet. Is het dan niet logisch Je minister van onderwijs en nu ook een stokje voor de uitwisseling van stu- Jietv en wetenschappers tussen Jtóe tangen? Jkde regering naar aanleiding van tceme gebeurtenissen ten aanzien andefowjet-Unie toch daden wil elk. is dat begrijpelijk. Maar of dan zes studenten en enkele uni- rsiiaire docenten moet verbieden I: Rusland colleges te volgen, res- t dievelijk te geven, is een andere k l gaat hier niet om een groot- i cepse manifestatie die tot meer- 1 glorie van de Sowjet-Unie Ml georganiseerd. Het gaat niet een „sportieve" ontmoeting die karakter van een verbroede- sfeest moet hebben. Nee, die r studenten en wetenschappers i{ den gaan om contact te houden 4i een taalgebied, dat wat er er in de wereld ook gebeurt verwaarloosd mag worden. kc ontwikkelingen. Van Amerika (en ook van Egypte) zullen we daar de eerste tijd geen kwaad woord over horen. Want al wofdt het dan nooit zo expliciet uitgesproken: het in Camp David begonnen gesprek ligt stil en zal waarschijnlijk stil liggen tot na de Amerikaanse presidentsverkiezin gen. In dat dode tij is er zeker ruimte voor een Europees initia tief, dat bovendien nog het voor deel heeft van alle nieuwe dingen, namelijk dat de kring van de ge sprekspartners kan worden uitge breid en zich dus niet tot Israël en Egypte hoeft te beperken. Een positief punt, mits Europa er niet te beroerd voor is om straks, na de Amerikaanse verkiezingen of in het begin van 1981 de op eigen initiatief bereikte resultaten te enten op het dan weer openlig gende gesprek van de Amerikanen met de Israëliërs en de Egyptena- ren. Want laten we natuurlijk el kaar niets wijs maken: Europa mag nog zoveel belangen, banden en contacten met het Midden-Oos ten hebben: zwaarwegende garan ties voor veilige en gegarandeerde grenzen bij voorbeeld kan het niet afgeven, als daar al de bereidheid toe zou bestaan. Hoe dan ook: Amerika moet op den duur partner blijven in het Midden-Oostengesprek hoe ver Europa's belangen en ambities ook strekken. Misschien werkt het verhelderend dat wij even herinneren aan de reis naar China die minister Pais vorig jaar heeft gemaakt. Hij heeft toen met veel tamtam bekend gemaakt dat de uitwisseling op het gebied van onderwijs, wetenschap en tech nologie tussen Nederland en China zou worden geïntensiveerd. Dat was op zichzelf een goede zaak, niet alleen voor China, maar ook voor ons land. Want enige kennis van de Chinese taal en cultuur kunnen wij best gebruiken. Al was het alleen maar om onze diplomatieke en eco nomische contacten vlotter te laten verlopen. Maar het zal de in China rondrei zende minister toch niet ontgaan zijn, dat de Chinese leiders allesbe halve vriendelijk zijn voor de dissi denten in hun land? En uitgerekend op het moment dat Pais in China was woedde er een oorlog in Viet nam, waar Chinese troepen waren binnengevallen om de buren een lesje te lezen. Dat lijkt als twee druppels op de Russische inval in Afghanistan. Een scherpere opstelling tegenover de Sowjet-Unie is gezien de gebeur tenissen in het recente verleden ze ker te billijken. Maar bevriezing van zo essentiële contacten als die van Nederlandse studenten en do centen die de Sowjet-Unie bezoe ken, lijkt op dit moment zijn doel voorbij te schieten. verkiezingsprogram gaat er van uit dat het nationaal in komen gemiddeld twee pro cent per jaar zal groeien. On realistisch hoog, uiterst spe culatief. Of in de woorden van premier Van Agt die zoiets toch altijd weer het mooist weet te zeggen: „ontsproten aan een droom". Het is de hoofdlijn in de kritieken op het PvdA-prograxn. En toch is het een beetje onzin. Had de PvdA dan één procent groei per jaar als uitgangs punt moeten nemen, of nul procent? Het zou even onrealistisch zijn ge weest of even realistisch, net wat je wil. Gewoon omdat er niets zinnigs is te voorspellen over de economische groei in de komende jaren. Alles wat daarover met stelligheid wordt be weerd, moet bij voorbaat als onzinnig terzijde worden geschoven. Elk half jaar publiceert het Centraal Planbureau ramingen voor de econo mische ontwikkeling met minstens een cijfer achter de komma. Elke keer waarschuwt het Planbureau dat de cijfers een nauwkeurigheid suggere ren die er allerminst is, en dat ze met een grote armslag van onzekerheid moeten worden gebruikt. Het liefst zouden de deskundigen van het Plan bureau helemaal geen cijfers meer geven, en alleen nog de richting aan geven waarin de ontwikkeling naar hun verwachting zal gaan. Maar elke keer weer gaan de politici ook journalisten trouwens elkaar te lijf met cijferredeneringen tot diep ach ter de komma. De PvdA-top bij de presentatie van het program. Neem bij voorbeeld het prijscijfer. In april viel de stijging ruim een half procent tegen. De PvdA meteen als een bok op de haverkist. De regering moest haar prijsraming voor 1980 ver hogen van zes naar 6,75 procent, waardoor zou blijken dat de laagste inkomens in weerwil van de belofte niet in koopkracht gelijk zouden blij ven. De regering weigerde. Het Plan bureau had laten weten dat je nu best mocht uitgaan van 6,75 procent prijs stijging in 1980, maar dat cijfer zou dan even onbetrouwbaar zijn als de oude raming van zes procent. Zodat het zinloos is een nieuwe raming in te voeren. Vorig jaar september voorzag het Planbureau een economische groei voor 1980 van 2,5 procent. Precies vier maanden later werden de cijfers vol ledig omgegooid, en smolt-de groei tot een half procentje. Weer vier maanden later vinden we in het rijtje het cijfer één. En wie weet wat er, over drie maanden, in de volgende raming zal staan? Zou dan een groei doelstelling van een half procent in het PvdA-program realistischer zijn geweest dan eentje van twee procent? Hardleers Politiek Den Haag is echter hard leers. In plaats van zich bezig te hou den met de hoofdlijnen en het beleid af te stemmen op de tendenties, kie zen veel politici de makkelijkste weg in cijfergepriegel. Vinnige debatjes kregen we te zien tussen minister Albeda van sociale zaken en PvdA- schaduwminister Kamerlid Van der Doef, over eentiende procent meer of minder koopkracht voor de laagste ui soorten muziek: in de eerste plaats klassiek Strauss, Cho pin, Dvorak en natuurlijk Wag ner die de bekende bruidsmars (uit Lohengrin) componeerde maar ook iets modernere. Nana Mouskouri bijvoorbeeld, zegt de heer Diepstraten, „modem en toch beschaafd, en in elk geval stemmig en passend bij de gele genheid. Het mag best vrolijke muziek zijn, maar het wordt niet zo van: u vraagt en wij draaien. We draaien alleen wat op onze lijst staat". Wie bepaalt nou wat er wel en niet op de lijst mag? Daar heb- Zouden mensen die op het ge meentehuis bezig zijn te trouwen, eigenlijk wel merken wat er om hen heen gebeurt? Of gaan ze (nog) zo in eikaar op, dat ze echt niet kunnen navertellen of ze mu ziek gehoord hebben of niet, laat staan wèt dan wel? Als dat zo is, doen ze in Ridder kerk alle moeite voor niets. Zo gauw het geld en de vereiste toe stemming er zijn (over het eerste beslist de gemeenteraad maan dag, en Gedeputeerde Staten moeten het dan nog goedvinden) gaan ze een lijstje van een stuk of tien muziekstukken opstellen, waaruit alle bruidsparen hun keus kunnen doen. Die gekozen muziek zal dan in elk geval ge speeld worden bij het binnenko men en het verlaten van de trouwzaal. Omdat de bruidsparen zelf hun muziek uitgekozen hebben, heeft de heer Diepstraten van Ridder kerks burgerlijke stand er alle vertrouwen ln dat ze de muziek echt wel horen. „We hadden best veel eerder muziek bij trouwerij en gewild", zegt hij, „maar tot voor kort hadden we daar geen behoorlijke accommodatie voor. Toen we half februari een nieuw gemeentehuis betrokken met een mooie trouwzaal met veel meer ruimte, gingen er meteen stem men in de raad op om meer sfeer in de trouwerijen te brengen, bij voorbeeld met muziek. Dat bleek maar wat leeftijd betreft ontlo- ben ze in Ridderkerk een handig voorbeeld voor bij de hand: een lange lijst van de Gooise gemeen te Huizen die al aardig wat erva ring met dit soort trouw-vitami- nen heeft. „We pakken daar ge woon een stuk of tien uit, en die zullen we langzaamaan uitbou wen". Uit die lange Huizer lijst blijkt wel dat Ridderkerk niet de eerste is die muziek bij het bur gerlijke stand-werk wil. Je vindt het in nog een paar (kleinere) gemeenten, maar of die de bruidsparen allemaal gratis met muziek verrassen, zoals in Rid derkerk, is lang niet zeker. De veertiende juli is niet alleen in Frankrijk een bijzondere dag (elk jaar herdenken ze daar dan nog de bestorming van de Bastille), dit jaar zullen ze er ook in Enge land wel even bij stilstaan. Pre cies vijftig jaar geleden vertoon de de BBC op 14 juli voor het eerst een toneelstuk op de televi sie voor de enkeling die zo'n kijkspel toen al kon ontvangen. Het was „De man met een bloem in zijn mond" van Pirandello, dat rechtstreeks vanuit Londen werd overgenomen. De BBC was toen overigens al twee jaar met Lv.- experimenten bezig. Radio is, zoals iedereen weet, nog ouder, praktisch heel goed uitvoerbaar en nu beslist maandag de ge pen die twee elkaar niet eens zo gek veel. Deze zondag is de radio meenteraad of de gevraagde zestig jaar oud, althans toen 1500 voor dit doel uitgetrokken kunnen worden' Is dat bedrag er definitief, dan kan de lijst samengesteld wor- werd in het Engelse graafschap Essex, vanuit de stad Chelms ford, een zangrecital uitgezon den, en dat was het officieuze begin van de radio in Engeland. den. De gedachten gaan in Rid- De zangeres die dat recital gaf, derkerk uit naar verschillende moet een ijskouwe geweest zijn. De NCRV-gids die melding maakt van deze omroep-verj aar- dagen, vertelt er tenminste bij dat die zangeres Nellie Melba heette en dat de ijscoupe, bekend onder de naam „Pêche Melba" naar haar genoemd is. Voor mensen die er een zondagje op uit trekken en toch onderweg wel naar de kerk willen, zijn er al jaren op diverse plaatsen in het land „onderwegkerken". Een daarvan is het oude hervormde kerkje (uit 1627) in het middel eeuwse Spaarndam, waar tot eind september elke zondagoch tend om 9 uur een „onderweg- dienst" van nog geen drie kwar tier gehouden wordt. Bij elke dienst hoort een solist(e) en een kopje koffie De 32-jarige docent Sion Assi don, veroordeeld tot vijftien jaar omdat hij meegewerkt zou heb ben aan het uitgeven van een marxistisch-leninistisch blad, is een van de vele politieke gevan genen in Marokko, van wie aan genomen wordt dat zij bij ziekte geen toereikende medische hulp krijgen. Sion Assidon was mede verantwoordelijk voor „De stem van de arbeiders", een blad waar in marxistisch-leninistische ideeën werden gepropageerd; in 1972 al werd hij gearresteerd. In een in juli 1973 in Casablanca gevoerd proces, waarbij nog circa tachtig anderen betrokken wa ren, werd hij schuldig bevonden aan het beramen van een coup tegen de regering. Tijdens het proces verklaarden de aange klaagden bij hun eenzame opslui ting gefolterd te zijn door politie mannen; de beklaagde Assidon herkende zelfs in de rechtszaal een politieman die daaraan mee gedaan had. Sion Assidon zit nu met nog ruim honderd politieke gevangenen opgesloten. Hij zou aan een infectie en aan ischias lijden. Men is zeer ongerust over de gezondheidstoestanden van deze gevangenen, omdat ze geen goede medische verzorging zou den krijgen. In oktober vorig jaar vluchtten Assidon en Najiib Bri- bri, een lotgenoot, maar na drie dagen werden ze weer gepakt. Een derde man, Rahal Jbiha (door Amnesty International gea dopteerd) stierf bij de ontvluch tingspoging: hij viel uit het touw dat gebruikt werd om van de vijfde verdieping beneden te ko men. Assidon en Bribri kregen er beiden drie jaar bij. Tijdens dit proces verklaarden ze te zijn ge slagen toen ze weer opgepakt wérden. Assidon zou daarbij let sel aan het trommelvlies en twee gebroken vingers opgelopen heb ben. Amnesty heeft Sion Assidon geadopteerd, omdat er voldoen de reden is aan te nemen dat hij gevangen gehouden wordt we gens het uiten van zijn politieke overtuiging en hij nooit geweld gebruikt of gepropageerd heeft. Beleefde brieven Engels of Frans met het verzoek om de onmiddellijke vrijlating van Sion Assidon kunnen gericht worden aan: His Majesty King Hassan U Rabat, Marocco. De VW heeft het zelf bedacht: VW betekent niet alleen Vereni ging voor Vreemdelingenverkeer, maar ook: vereniging voor va kantie, voor vrije tijd vraag baak voor vragen, vreemdelin gen, veiligheid vervoer, ver plaatsen, verrekenen, verpozen, vertrouwen in de kwaliteit. Al die v's die samen steeds op dé VW neerkomen, staan in de nieuwste brochure uit de serie „Lekker weg in eigen land," waarvan er nu zes zijn: over de kuststreek, bungalows, autotoch ten, fietsen, wandelen, en over de stad die het laatst is uitgekomen. Wie plannen in een van die rich tingen heeft, kan zo'n folder over al krijgen waar maar een VW- kantoor is. Grote, kleurige fol ders, met veel fotootjes, veel ideeën en mogelijkheden en alle prijzen. In die over de stad staan bij voorbeeld wel 29 arrangemen ten voor een weekendje (of lan ger) in Amsterdam, Groningen, Maastricht, Delft, Hilversum. Den Bosch en noem maar op. Mét informatie over wat er in die ste den te zien, te doen en te koop is, en soms met een foutje. Zo wordt over Amsterdam verteld, dat daar „zelfs eens in vele jaren het sprookje van een kroning" plaats vindt, wat natuurlijk niet waar is. Inhuldigingen van een nieuwe vorst(-in) zijn er wèl geweest en zullen er nog wel eens terugko men ook, maar Amsterdam moet de eerste kroning nog meema ken. U en wij wisten dat al lang, en de VW zal het ooit ook nog wel eens leren; tenslotte is die bepaald geen vreemdeling ln Je ruzalem. inkomens. Dat is dan precies een kwartje per week. Als het op straat ligt, zou je het nog net oprapen. Alsof er voor de mensen met lage inkomens geen grotere belangen te verdedigen zijn. Niet dat het niets zou uitmaken, een procent economische groei meer of minder. Het gaat dan om ruim drie miljard gulden per jaar. Maar we we ten gewoon niet zeker genoeg op hoe veel p-oei we mogen rekenen. En dan kun je alleen maar zowel met het een als met het ander rekening houden. Verschillende „scenario's" ontwerpen dus, en als dan het gunstigste scena rio niet uit dreigt te komen, zorgen dat je zonder grote problemen op een lager scenario kunt overschakelen. Agressief Deze benadering is enigszins terug te vinden in het PvdA-program. Er wordt een agressief economisch be leid voorgestaan, met de bedoeling de economische groei gericht wat op te zwepen tot gemiddeld twee procent. Maar er wordt ook aangegeven met rekensommen en tabelletjes hoe de kaarten er bij komen te liggen bij een of nul procent groei per jaar. En er wordt bijgezegd dat dan de werkgele genheid voorrang krijgt. De koop kracht van de particuliere inkomens zal het dan moeten ontgelden, en zonodig is dat ook het geval met bepaalde collectieve voorzieningen. enkele 'kéuze'doet erTz'owel"werkgele^ krachtdoelstelling mag worden opge offerd, daar mag het congres niet over meepraten. Dit doet vermoeden dat de partijlei ding niet eens meer uit is op vrijwilli ge instemming met deze centrale be leidskeuze. Er rest dan maar een con clusie: de PvdA-leiding aanvaardt een centraal geleide, meerjarige loon politiek dóór de regering. Bijna vijf jaar geleden is 2o'n beleid al voorge steld door drie vooraanstaande PvdA-economen, De Galan, Van den Doel en Tinbergen. De partijtop zag dat toen nog niet zitten. De vraag is echter of de PvdA nog aan deze consequentie van haar cen trale beleidskeuze kan ontsnappen. Zelfs bij twee procent economische groei per Jaar leidt het geprogram meerde beleid tot inleveren van koop kracht van gemiddeld minstens een procent per jaar. Nu al hoor je daar over kritische geluiden van vak bondsmensen als Drabbe, en die hoort dan nog tot de gematigden in de FNV-leiding. Als die twee procent groei niet wordt gehaald, leidt de PvdA-keuze alleen maar tot forsere Inlevering van koopkracht. Daarbij wil de partij dan ook nog de mensen beneden modaal ontzien door de mensen daarboven drastischer te la ten inleveren. Terwijl de animo bij de vakbeweging om te nivelleren halver wege de Jaren zeventig geheel is ver dwenen. Navraag bij partijsecretaris Wim van Velzen leert dat de keuze voor cen traal geleide loonpolitiek nog niet is gemaakt door de PvdA-top, in elk geval nog niet bewust. „Ik ontdekte ook pas maandag dat die keuze van een werkgelegenheid, twee collectie ve voorzieningen, en pas drie koop kracht, niet in het eigenlijke, amen- dabele program is opgenomen. Dat had, vind ik, beter wel kunnen gebeu ren. Maandag aanstaande praten we daarover ln het dagelijks bestuur van de partij. Misschien komt er dan wel een aanvulling op het program." Koppeling uitkeringen We wachten nu maar af of de achter ban de keuze van de partijtop zal volgen, of er een andere keuze voor in de plaats zal stellen, bij voorbeeld loslaten van de koppeling tussen lo nen en sociale uitkeringen of Inkrim pen van het aantal ambtenaren en welzijnswerkers. De achterban kan natuurlijk ook zeggen dat zij geen zoveel woorden geen garantie voor behoud van koopkracht, ook niet voor de laagste inkomens. Deze zin, onderaan pagina acht van het programboekje, vormt daarom het hart van het economische deel van het PvdA-program: „Afhankelijk van de financiële mogelijkheden kiest de Partij van de arbeid voor de volgende rangorde: 1. Herstel van de werkgelegenheid; 2. Behoud van col lectieve voorzieningen en sociale ze kerheid; 3. Handhaving van koop kracht, bij voorrang voor de laagstbe taalden." Toch heeft Van Agt niet helemaal ongelijk, want Juist dit hart van het PvdA-program is voorlopig nog een wensdroom. Het staat er wel zo stoer „de PvdA kiest voor de volgende rangorde" maar de PvdA. heeft nog helemaal niet gekozen. De discussies in de afdelingen moeten nog beginnen en daarna beslist in februari het partijcongres. Het zotte is hierbij dat dit hart van het program niet door de partijlei ding ter discussie wordt gesteld. De passage over de rangorde is op drie plaatsen in het programboekje te vin den: in de begeleidende brief van de partijvoorzitter, in de inleiding, en aan het slot in de financiële beschou wing. Boven deze paragrafen prijken echter de letters „niet amendabel". De partijleden mogen wel bepalen of er een staatsverzekeringsmaatschap pij moet komen, of een budgetsys teem voor gezondheidsvoorzienin gen. Maar of de bijna heilige koop- genheld, collectieve voorzieningen als koopkracht wil handhaven. Maar dat is doen alsof. Feitelijk wordt dan wel degelijk een keuze gemaakt, na melijk 4e keuze voor de economische jungle, waarin de wal van de beperkte economische mogelijkheden het schip van te hoge claims op het natio nale inkomen zal gaan kerven. Zo ver weg ls dat al niet eens meer. Met rasse schreden nadert het mo ment dat de hele opbrengst van het aardgas niet meer genoeg is om al leen al de rente te betalen voor de vele staatsleningen, waarmee de af gelopen jaren het grote financierings tekort is gedekt. PvdA'ers die niet durven kiezen, zouden eens een kijkje moeten nemen in Denemarken, waar hun geestverwant premier Jdrgensen manmoedig probeert het puin te rui men dat is ontstaan na een eerste botsing van het schip met de wal. Erg socialistisch komt de samenle ving er dan niet uit te zien, want in elke Jungle heerst het recht van de sterkste. Handige carrièremakers in de kracht van him leven zoeven in te dure auto's naar hun overdadige vrij staande woning, en in ouwe flodderi ge jassen gehulde ouden van dagen snuffelen langs de straten in vuilni semmers en vuilcontainers. Het is een vertrouwd beeld in vele landen van de wereld. Zover zal het in Nederland niet gauw komen en dat hoeft ook niet. Het kan echter best. dooiFelze Pijlman Vaderdag Er lag een kano op twee houten schragen. Op weg naar school kwam ik er elke dag voorbij. Slechts twintig piek, dan was die boot van mij; maar twintig piek moest ik m'n vader vragen. Dat stuitte op een hele reeks bezwaren. Al was die kano wel verdacht goedkoop en bleef dat ding nog maanden lang te koop, ik droomde er nog ooit mee weg te varen. Met veel gezeur heb ik hem toch gekregen. Hij bleek al snel zo lek als een vergiet. Maar wie van schipbreuken geniet, die is tot hozen best genegen. En kreeg mijn vader het grootste gelijk, ik was die zomer de koning te rijk.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 5