Onder het plaveisel is het strand luurt wil woningen Neherkade/Laakkade Muziek, gehoord en ongehoord iwonersgroepen ontwerpen zelf plan Verhuur van koopwoningen ontraden Pluimvee lijdt aan besmettelijke ziekte DAF en RSV samen op defensie-vlak Van Leeuwen wil over zwartboek verpleeghuis praten jjjgoËRDAG 12 JUNI 1980 TROUW/KWARTET H 19 Van vlak na de oorlog dateert de spreuk „Killroy was here". Een Canadese soldaat zou hiermee zijn aanwezigheid in bevrijde gebieden willen benadrukken. In de provotijd verschijnt „Klaas komt!" op de muren. „Sofietst" stamt uit de jaren zeventig en het hardnekkig opduikende „Kein Haus Kein Klaus" is van dit jaar. Daar doorheen loopt nog steeds de tekst „Liesbeth ik hou van je". Wat moeten we aan met opschriften als „Onder het plaveisel is het strand"? Is het op de muur geschilderd „Mene Tekel" echt een teken aan de wand of hebben we met inhoudsloos gezeur van doen? Het staat er dan toch maar: „Krokodillen hebben geen billen". Amsterdam mers en het beschilderen van muren, trams en haringstalletjes: kick, kunst of vandalisme. door Arend Evenhuis foto's Marcel Antonisse Het is wat erg gemakkelijk om graffiti af te doen met de bena ming „stadsterreur" of „verniel zucht". Tussen de talrijke teksten zit een groot verschil. In inhoud en in vorm. Zo kan een volledig ondergespoten viaduct nauwe lijks waardering opbrengen. En een tekening van Hitler met daar naast een fascistische tekst in de tram getuigt niet van veel inzicht. De tekst „Braak maar raak" daarentegen tun dan niet zo'n diepgaande betekenis hebben, speels is-ie in ieder geval wel. Doordat de letters steeds in tegengestelde richting zijn geschreven, krijgt de tekst een originele vormgeving. Het ligt er ook aan waar de tekst of tekening wordt aan gebracht. Een nietszeggend poppetje kan opeens meer sympathie opwekken wan neer het op een betonnen gebouw is ge verfd Oproepen doen je wat. Of ze nou agressie oproepen, meesmuilend gemom- 1 pel of Instemming. Teksten als „Het Is jwte maar beton bloeit niet" zetten je aan M denken. Uitdaging Twee jonge Amsterdammers: Mike en Mark, die de stad met tekeningen en tek sten zeggen te versieren. Hun kunste naarsnamen zijn „Zane" en „Crime". Zij dragen broeken met smalle, lange zakken «raar de viltstift snel in kan worden opge borgen. Elke onbeschreven witte muur is een uitdaging voor het tweetal. In korte tijd brengen zij figuurtjes aan en onderte- m met de aangenomen naam. Een roordeel van deze vorm van kunst is vol gens de Amsterdammers dat mensen die er niet van houden, de schrijfsels kunnen Kgvegen. Mike: „Dat bewijst dat graffiti iemocratisch zijn. In een museum kan je een schilderij dat je niet bevalt niet met een liter amonia bekladden. Het geeft niet alide teksten de volgende dag zijn wegge veegd, want de mensen hebben het ge zien." Het Engelse woord „graffiti" komt van het Maanse „sgraffito", dat in de muur ge kraste schildering betekent. Sgraffito be staat al eeuwen. In Pompeji zijn nog sgraf fito (van schuttingwoorden tot verkie zingsleuzen) uit de oudheid te zien. Entertainment Volgens het spreekwoord schrijven alleen gekken en dwazen hun namen op deuren en glazen. Beschouwen „Zane" en „Cri me" zichzelf als dwaze gekken, wanneer zij gewapend met viltstift de stad afstropen om bijvoorbeeld op een brieven bus te schrijven „Laat lopen die bode, weg met de code"? Mark: „Integendeel. Graffi ti is voor een groot deel entertainment. Voor forensen bijvoorbeeld, die jarenlang volkomen ingedut dezelfde route moeten volgen, is het heel ontspannend en ver kwikkend om in de trein op op bruggen teksten te lezen." Mike vult aan: „Graffiti is een middel om iets te zeggen. Je ge bruikt de stad als een krant. Dat zag je bij de kraakacties in de Vondelstraat. De hele illegaliteit stormde daar op af om ln twee dagen binnen het gebarricadeerde gebied de muren vol te schrijven met teksten als: „Polak, een dak!" en met tekeningen van zwaar bewapende leden van de „debiele eenheid". Mark meent dat graffiti realis tisch is. „Neem nou de betongraffiti in de buitenwijken. De spreuk „Wij eisen ge luk" (steeds met groene verf aangebracht) is een oproep aan de mensen tegen som berheid, tegen lelijke gebouwen." Zonder inhoud Afkeurenswaardig vinden de beide scri benten de graffiti in tram en bus. Mark heeft er een hekel aan als hij in de tram wordt opgezadeld met de leus ,4 love Johnny". „Dit soort discograffiti is niet fraai, je hebt er niets aan want het is 'nhoudsloos. Bovendien barsten deze tek sten vaak van de spelfouten, zijn ze half- Nederlands, half-Engels en ontbreekt de vormgeving. Ook geen goed woord hebben Mike en Mark over voor de „dokter-graffiti". Mike zegt te schrijven omdat er dan een stukje van hemzelf op de muur staat: „Wie schrijft, die blijft." Van de dokterbewe ging wordt hij echter doodziek. „Iedereen wordt opeens dokter. Wat heb je nou aan „dr. Rat" en „dr. Pathetic"? Het mist alle spontaniteit," meent hij. Een van de graf fitidoktoren heeft het bij „Crime" en „Zane" volledig verbruid. Door zich in bepaalde weekbladen als de koning van de graffiti te laten afschilderen zit „dr. Rat" volgens de twee Amsterdammers helemaal fout. „Of iedereen of niemand is koning. Bovendien werkt „dr. Rat" met van te voren gezaagde modellen om zijn naam in gothische letters aan te brengen. En dat Is nauwelijks creatief te noemen," vinden Mike en Mark. Punkgalerieën Helemaal mis is het volgens de Amster dammers met de punkgalerieën die graffi ti exposeren. „Ik zie een mannetje met hoed en sigaar niet zou gauw zo'n galerie binnenstappen om zich op de hoogte te stellen van een nieuwe kunstvorm. Graffi ti laat zich niet opsluiten in een museum waar alleen bezadigde trutten komen. Het is stedelijke kunst die in de stad hoort," zegt Mark. Waarom moeten de schrijfsels bij voor keur worden aangebracht op muren, trams en haringstalletjes? Tegenstanders van graffiti hebben het over „de verloede ring van de stad" wanneer zij een met stift of spuitbus besmeurde tram voorbij zien rijden. De oppering om slechts bepaalde muren voor graffiti aan te wenden nemen Mike en Mark niet serieus. Mike: „Als ik op straat loop en ik krijg opeens zin, dan moet ik kunnen schrijven. Wanneer spe ciale graffitimuren worden aangewezen zou ik er juist naast gaan schrijven. Door dat graffiti illegaal is. wordt het zo spon taan en aantrekkelijk. Als het legaal was, zou ik er mee stoppen." Schoonmakers Dat mensen wel eens woedend kunnen worden wanneer zij hun keurige huismu ren beklad zien, baart „Zane" en „Crime" weinig zorg. „Een witte muur is misschien wel leuk, maar ik hou er nou eenmaal niet van." Enig begrip kunnen de twee Amster dammers opbrengen voor de schoonma kers, die de leuzen en tekeningen moeten verwijderen. Mike: „Ik kan me wel voor stellen dat die mensen hun werk verve lend vinden. Op school heb ik de muren van alle toiletten zelf moeten schoonma ken nadat ik met een viltstift was betrapt. Dan krijg ik van de rector te horen waar om lk het niet thuis doe. Onzin natuurlijk, want daar kan niet iedereen mijn teksten lezea" In de toiletten is het volgens Mike en y,t: .-rs Mark zaak om een klein lettertype Jt gebruiken. „Het voordeel van een plee la dat je de vrijheid hebt om rustig te schrij ven. Klein schrijven doe je daar om ruim te voor anderen over te laten," zegt Mike De „kleine graffiti" verschilt nogal var andere schrijfvormen. Vaak geven „kleine graffiti-schrijvers" hun voorgangers lik op stuk. De tekst „I hate students" ontlokt een andere: „Read a good book". Marmer Het aanbrengen van tekeningen en spreu ken dient volgens het tweetal nauwkeurig te gebeuren. Mike: „Je moet wel een beet je je best doen. Net als een kunstenaar let je goed op wat voor doek je gebruikt Huizen met marmerachtige muren vor men een uitstekende ondergrond." In de meeste gevallen besteedt Amster dam het schoonmaken van gebouwen en trams uit aan particuliere bedrijven. In de remise Havenstraat, het onderkomen van 150 trams, krijgen gemiddeld acht trams dagelijks een extra schoonmaakbeurt Een doeltreffende bestrijding van klad- derwerk is volgens het schoonmaakbe drijf niet mogelijk. Zo nu en dan kunnen tramcontroleurs in burger een schrijver op heterdaad betrappen. Een schoonma ker oppert: „Er moet gewoon weer een permanente controleur op de tram ko men. Dat werkt afschrikwekkend, vooral achterin de trams waar de meeste vanda len zitten." Geen vandalen Vandalen voelen Mark en Mike zich aller minst. „Wanneer voetbalsupporters met messen en kettingen een trein vernielen, dót is vandalisme. Graffiti is net zoiets als het meenemen van een toeter bij een voetbalwedstrijd: je wilt laten zien dat je aanwezig bent." door Adr. Hager art een onzer verslaggevers IEN HAAG De Haagse bewoners groepen de Lage Huisjes het Vergeten Dorp hebben een plan laten ontwerpen om op ft terrein tussen Neherkade en Laakweg, grenzend aan de ijswijkseweg, plus minus 130 woningwetwoningen neer te tten, gecombineerd met ongeveer 2000 m2 bedrijfsruimte, et zg. „Hagemeijer-terrein", werd in 1978 door de gemeente ingekocht met de bedoeling er bedrijven uit stadsvernieu- ingsgebieden te plaatsen. let Haagse gemeentebestuur stond oor ogen het bestaande fabriekcom- ex op het terrein te verbouwen, toar een jaar later bleek het leeg- Itande gebouw zo verwaarloosd en schadigd dat besloten werd tot loop. Daar is men nu nog mee bezig. mi ambtelijke werkgroep heeft de pdracht gekregen een toekomst oor het terrein te ontwerpen. Vol- fis de bewonersorganisaties zijn zij t nog toe, ondanks toezeggingen ffbij nooit betrokken. Omdat zij nden dat woningbouw ln Den Haag lomenteel harder noodzakelijk is, lebben de bewoners, door de archi ed H. Hupperts zelf een plan laten otwerpen. De plannen waar de gemeente van uitgaat, nl. inplaatsing van hinderlij ke bedrijven of de bouw van een kantorencomplex, worden door de bewoners groepen van de hand gewe zen om redenen van milieu-hinder en parkeer-overlast. In de door de bewoners ontworpen plannen moet de bedrijfsruimte ge bouwd worden aan de Neherkade, met woonlagen erboven op. Aan de van meer groen voorziene Laakweg wil men de huizen bouwen. De bewoners zijn verontwaardigd dat Het terrein Re*ien vanaf de Laakkade. de gemeente nooit op eerdere sugges ties van hun zijde heeft gereageerd, korte termijn de nodige stappen bij voor woningbouw financieel rond te Zij eisen dat het gemeentebestuur op het rijk onderneemt om de plannen krijgen. dvies aan Brokx »n onze parlementsredactie 'EN HAAG Aan het tijdelijk ver uren van koopwoningen kleven tal bezwaren. De Raad voor de Wkshuisvesting verklaart zich in to advies aan staatssecretaris rokx dan ook tegen het invoeren an dergelijke zogeheten optiewo- mgen. e staatssecretaris van volkshuisves- Bg had aan de raad een advies over «e zaak gevraagd, nadat in de *cede Kamer was gebleken dat de hfcringspartijen en D'66 een rege- van de regering willen, waarbij •Puewoningen worden ingevoerd. wens is geuit tijdens de behan- «uog van de voorstellen van Brokx [to de verkoop van woningen te sti- touleren. De Kamerfracties wensten 10611 voor moeilijk te verkopen wo ningen een regeling die tijdelijke ver huur mogelijk maakt, waarna de wo ning door de huurder kan worden gekocht op een tijdstip dat financie ring van de woning gunstiger is. dan op het moment van gereedkomen van de woning. Daarmee zou leegstand van onverkoopbare woningen kun nen worden voorkomen. De Raad van de volkshuisvesting .vreest nu, dat de invoering van de optiewoning ten koste kan gaan van andere goedkope huurwoningen. In ieder geval gelden tegen de verkoop van de tijdelijke huurwoningen de zelfde bezwaren als tegen de verkoop van woningwetwoningen. De raad vraagt zich af of daarmee niet op nieuw de druk op de verkoop van goedkope huurwoningen een onge wenst geachte ontwikkeling wordt vergroot. BARNEVELD Zo'n 25 pluimvee be drijven in Ede en Barneveld maar er komt iedere dag een bedrijf bij zijn besmet met de ziekte ilt of infec tueuze laryngotracheltis, hetgeen neerkomt op besmettelijke keel- en luchtpijpontsteking. Op basis van vrijwilligheid zijn dier geneeskundige instellingen momen teel bezig met het opzetten van een georganiseerde bestrijding. Volgens deze instellingen Is bestrijding door middel van medicijnen niet goed mo gelijk, maar kan men de dieren wel enten door oogdruppeling en door strenge hygiënische maatregelen. EINDHOVEN Daf Trucks en Rijn Schelde Verolme (RSV) gaan samen proberen om defensie-orders los te krijgen van de Nederlandse regering. Zij hebben daarom een samenwer kingsovereenkomst gesloten. Drs. P. J. G. van Doorne, president van Daf Trucks en ir. A. Stikker, president van RSV hebben die gisteren onder tekend. Daf Trucks en RSV mikken met name op de vervanging van de ge vechtswagen YP 408 en de pantser voertuigen van het type M 113. Met de vervangingsorder zijn naar ver wachting vele honderden miljoenen guldens gemoeid. Daf Trucks heeft de YP 408 in de jaren zestig ontwik keld. In de periode 1963-1967 heeft Daf 750 van deze wielvoertuigen aan de Koninklijke Landmacht geleverd. Het ministerie van defensie zal waar schijnlijk binnenkort over de vervan gingen een beslissing nemen. DEN HAAG Terecht zou de in druk gewekt kunnen worden, dat het Nederlandse muziekleven in deze weken wordt bepaald door het Holland Festival. Toch is het Hol land Festival niet meer een muziek festival. het heeft een veel breder kader gekregen. Aandacht wordt geschonken aan niet-westerse kunst, aan muziektheater, meng vormen van muziek, dans en beel dende kunst. Het is de vraag of de muziekliefhebber gelukkig is met deze spreiding, of hij toch niet met jaloerse blikken kijkt naar die festi vals met hoogtepunten uit het in ternationale muziekleven. Zo im mers is het Holland Festival 33 jaar geleden gestart. Voor een kring van familie en vrien den concerteerden de leden van HASO. het Haagse Symphonie Or kest ln de Nieuwe Kerk en terecht kreeg men voor de prestaties veel waardering. Dirigent Arend van der Knaap bleek in staat efficiënt te roeien met de riemen die hij heeft en in de werken van Mozart, Raff en Schubert wist hij aanvaardbare re sultaten met zijn amateurs te be reiken. Vrijdag de 13e Vanavond zijn er enkele concerten die de aandacht vragen. Ieder met een eigen karakter, dat vereenvou digt het kiezen. Het koor Haga Vo- calis, voortreffelijk getraind en ge leid door Rocus van Yperen, zingt een aan het karakter van het Festi val aangepast programma ln de kerk aan de Sportlaan (tegenover het Rode Kruis Ziekenhuis). In de Kloosterkerk speelt Gerard Akker huis werken van Bach en het orgel- publiek weet, dat deze organist de kwaliteiten en de muzikaliteit bezit om Johann Sebastian te. geven waarop hij recht heeft. In het nieu we gebouw van het Koninklijk Con servatorium wordt in het kader van het Holland Festival een aantal concerten gegeven. Ook op deze vrijdag de 13e (aan vang 21 uur) „Le Testament de Vil lon". Onder aanvoering van Rein- bert de Leeuw schenkt men aan dacht aan deze merkwaardige com positie van de dichter Ezra Pound, een soort opera op tekst van Fran cois Villon. Pound identificeert zich in dit stuk sterk met de doodsangst van Villon die in 1455 uit Parijs werd verbannen. Maandag 16 juni speelt het Ensemble Hoketus en donderdag de 19e brengt een en semble van Ton Koopman „A Hón- del Pasticcio", hoogtepunten uit tien werken van Hóndel. Men grijpt daarbij terug naar de 18e eeuw waarin de opera-pasticcio, met ko ren, aria's en instrumentale stuk ken, zeer populair was. Bernard Renooij is reeds jaren adjunct-di recteur van het Koninklijk Conser vatorium. Hij heeft nog juist de opening van het nieuwe gebouw kunnen meemaken, vrijdag 27 juni neemt hij afscheid wegens het be reiken van de pensioengerechtigde leeftijd. Na een afscheidsreceptie concerteert op verzoek van de heer Renooij de ensembles van Reinbert de Leeuw met werken uit de 20e eeuw, Hindemith, Schönberg en Webern, een origineel afscheidsca deau. Het eerste concert in Nederland van het opnieuw geformeerde Glinka Kwartet wordt zaterdag 14 juni in Diligentia gegeven. Op het pro gramma Schuberts kwartet uit 1826 „Der Tod und das Mödchen" en het strijkkwartet op. 22 van Tsjaikows- ky, een gracieus en expressief werk gedacht vanuit de volksmuziek. Tal van orgelliefhebbers zullen ver heugd zijn, dat Feike Asma zijn concertenreeks in de Grote Kerk van Maassluis weer hervat. Het eer ste concert, zaterdag 14 juni, ver meldt werk van Julius Schneider, de le sonate van Mendelssohn, Grande Pièce Symphonique van Franck en Passacaglia, koraal en fuga van Cornells de Wolf. Franse barok komt aan bod op het concert dat zondagmorgen 15 juni. aanvang 11 uur, wordt uitgevoerd door het Collegium Vocale en The Harlequin Baroque Orchestra. Een Rameau- concert, waarin de geestelijke mo tetten centraal staan. Op de avond van deze zondag een concert door het Viotta Ensemble o.l.v. Wim Bre- denhorst en met de harpiste Mapje Keereweer als soliste. Zij concerte ren in de Doopsgezinde Kerk in de Paleisstraat. Lucy van Dael, viool en barokviooi en Bob van Asperen, clavecymbel, zijn op donderdag 19 juni te gast in de concertenserie van kasteel Dui venvoorde te Voorschoten. Deze twee, inmiddels niet meer onbeken de musici, spelen werken van Corel- U, Biber. Duphy en Bach. Het wu een Japans talent dat op het Konin gin Elisabethpconcours te Brussel de eerste prijs won. De tweede prijs was voor de 26-jarige Amerikaan Peter Zozofsky en hij is de solist op het concert van 19 juni door het Rotterdams Philharmonisch Or kest in De Doelen. Hij speelt op dit concert, dat onder leidinjg staat van David Zinman, het.vioolconcert vsn Tsjaikosky. Het Russische pro gramma wordt aan vu ld met de ou verture Roeslan en Ljoedmila van Glinka, de symfonische suite Antar van Rimski-Korsakow en de Polo- wetser dansen van Borodjln door het Philharmonisch Koor Toon kunst van Jan Eelkema. ROTTERDAM De voorzitter van de sectie verpleeghuizen van de Na tionale Ziekenhuisraad, mevrouw Hannie van Leeuwen, heeft de schrijf ster van een op stapel staand zwart boek over verpleeghuizen aangebo den „eens een hele avond met elkaar te praten" over de problemen daar. Die schrijfster is mevrouw A. M. Paasse-Schmidt, die al enkele jaren actie voert voor het verbeteren van het klimaat in deze tehuizen en bezig is met het veraamelen van klachten over de behandeling van patiënten. De klachten zullen in het te verschij nen zwartboek aan de orde komen. Mevrouw Van Leeuwen deed h%ar aanbod gisteren op een bijeenkomst van de sectie verpleeghuizen van de ziekenhuisraad over „De rechten van de mens in het ziekenhuiswezen Me vrouw Paasse was daarbij ook aanwe zig en mengde zich uitvoerig in «te discussies over dit onderwerp.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 19