•it jaar bij Van Gelder
log grotere verliezen
Noren optimistisch over olie-opbrengsten
Rodamco beantwoordt volledig aan
de verwachtingen
't Bewijs ligt voor u klaar
I
I
ll
m
Rodamco: Het internationale vastgoedfonds van de Robeco Groep
en verbetering in papierdivisie
PHILIPS
Hypotheekrente per 10 juni
Ondanks tegenslagen en grote onzekerheid:
inderdelen van
Teekens-groep
f failliet verklaard
jaarverslag
IE
IDERDAG 12 JUNI 1980
FINANCIEN EN ECONOMIE
TROUW/KWARTET P 13 - RHS15
ADVERTENTIE
i onze redactie economie
„STERDAM Het is waarschijnlijk dat het resultaat van het papierconcern Van Gelder
men dit jaar nog ongunstiger zal zijn dan in 1979 toen bijna 55 miljoen gulden werd verloren,
aij de algemene conjunctuur zich ongunstig ontwikkelt, zal in 1981 echter weer van een
aande lijn sprake zijn, schrijft het bestuur in het jaarverslag.
problemen bij Van Gelder zitten
het overgrote deel in de papier-
je. De positieve bijdragen van de
>re concernonderdelen zullen de
en in de papierdivisie in de
verte niet kunnen goedmaken,
problemen daar zijn ongemeen
iot. Zelfs als de thans vooreiene
anderingen binnen de papierdivi-
volkomen volgens schema verlo-
i zal daarvan in het resultaat over
0 niets te merken zijn. Een ver-
agd effect van genomen maatrege
ls namelijk kenmerkend voor een
litaalintensieve industrie als Van
der, aldus het bestuur
ciale consequenties
t dat „veranderen volgens sche-
betreft, uit het verslag blijkt dat
bestuur niet afwijkt van de plan-
om de vestiging Wormer deze
6. mer grotendeels te sluiten. „Wij
n. [ten het niet verantwoord af te
jken van de doelstellingen die in
'8 t kader van de herstructurering
n geformuleerd voor ondermeer de
rkgelegenheid", zo meldt het'
fioeming: Dr. W. van Drimmelen
Pet 15 juni benoemd tot adjunct-
&«taris van de wetenschappelijke
v°°r het regeringsbeleid. Hij
Kt drs. M. C. E. van Gendt op, die
unct-griffier van de provinciale
«en van Limburg is geworden. Dr.
Drimmelen was wetenschappe-
hoofdmedewerker bij de econo-
scne faculteit van de Vrije Univer-
Ook het verlies in 1979 van 55 mil- met uitzondering van courantenpa-
joen (1978: 27,6 miljoen winst) is toe pier, te maken met een overal in
te schrijven aan de papierdivisie. In
die verliescijfers zijn nog niet eens
begrepen de negatieve resultaten bij
Van Gelder Courantenpapier in Ren-
kum waar een verlies ontstond van
ƒ21,2 miljoen tegen een winst van
2,4 miljoen in 1978. Omdat Van Gel
der voor 80 procent in deze fabriek
deelneemt en de staat voor 20 pro
cent is het verliesaandeel voor Van
Gelder daar 17 miljoen. Ook dit jaar
lijdt de krantepapierfabriek weer een
aanmerkelijk verlies. De aanloopver
liezen lopen veel hoger op dan ver- vanuit Nederland kan noch aan het
wacht. Er is aanvullende financiering een noch aan het ander tegenwicht
nodig waarvoor besprekingen aan de worden geboden. Diepte-investerin-
Europa bestaande overcapaciteit die
tot marktbederf leidt. Daarnaast
wordt Van Gelder geconfronteerd
met het verschijnsel van de geïnte
greerde pulp- en papierbedrijven in
Scandinavië die met lagere kosten
produceren en dank zij de relatief
hoge celluloseprijzen dikwijls met la
gere marges op het eindprodukt pa
pier genoegen kunnen nemen.
Concurrentievervalsing
gang zijn.
Papiermarkt
ast de interne situatie is er ook nog
somber perspectief in de papier-
rkt, merkt het bestuur op.
)e eerste maanden van dit jaar ga-
en een verdere stijging van grond-
11 totten- en energieprijzen te zien. Een
erhoging van de papierprijzen zal
laarom noodzakelijk zijn, maar een
dergelijke verhoging heeft altijd een
i: naijlend effect. Ook de aanloopmoei-
lijktteden van de omgebouwde ma
chines te Velsen hebben langer ge-
Over de toestand op de papiermarkt
schrijft het bestuur dat het onjuist de
ongunstige verhoudingen tussen kos
ten en opbrengsten voornamelijk toe
te schrijven aan de conjunctuur. Af
gezien van een aantal technische pro
blemen is er in feite echter vooral
sprake van een structureel probleem.
Daarbij wordt zowel gedoeld op de
structuur van de Europese papierin
dustrie als op de vraagstukken die
zich rondom de eigen structuur van
de onderneming voordoen.
Bij de internationale concurrentiepo
sitie heeft men in de papierindustrie.
gen zijn zodoende noodzakelijk.
Daarnaast zal Van Gelder er met de
meeste klem bij de regering op aan
dringen dat een eind wordt gemaakt
aan de concurrentievervalsing die
een gevolg is van het berekenen van
verschillende prijzen voor dezelfde
energie. De dreiging van sterk geste
gen energieprijzen met als gevolg een
belangrijke druk op het eindresultaat
hangt Van Gelder ook voor 1980 bo
ven het hoofd.
De concernomzet over 1979 bedroeg
ƒ815 miljoen tegenover ƒ812,7 mil
joen in 1978. De gecombineerde om
zet van Van Gelder en Van Gelder
Courantenpapier bedroeg 858,8 mil
joen tegen 849 miljoen in 1978. Het
personeelsbestand daalde vorig jaar
van 4948 tot 4703 man.
Rentepercentages
met 1 zonder
gemeentegarantie
Naam
bank
Rente vast
gedurende
(in jaren)
Sc
3 O
li
<3
Opg
bank
werke
lijk
Opg.
bank
werke
lijk
Annuïteitenhypotl
ABN
eken
1 jaar
5 jaar
1.5
1.5
11.5
11.5
12.22
12.22
11.5
11.75
12.22
12.5
Amrobank
variabel
5 jaar
1.5
1.5
11.25
11.5
11.77
12.04
11.5
11.75
12.04
12.31
Bouwfonds
2 jaar
5 jaar
30 jaar
1.5
1.5
1.5
11.2
12.1
11.2
12.1
Centrumbank
5 jaar
1
11.25
11.7
11.25
11.7
NMB
3 jaar
5 jaar
1
11.4
12.39
11.5
11.75
125
12.79
Postgiro/RPS
5 jaar
1
11.0
11.71
11.0
11.71
Rabobank
(adviesrente)
variabel
1.25
11.0
11.75
11.0
11.75
Rabo Hyp.bank
5 jaar
1.5
11.3
12.12
11.3
12.12
Spaarbank R'dam
1 jaar
3/5 jaar
2
1
11.5
11.97
11.5
11.97
Westland/Utrecht
standaard
5/10 jaar
2
11.3
12.43
11.5
12.66
Levenhypotheken
Centraal Beheer
10 jaar
10.8
11.25
10.8
11.25
Ennia
10 jaar
-
10.6
11.03
10.6
11.03
NVL
5/10 jaar
10.6
11.03
10.6
11.03
De stabiliteit op de rentemarkt houdt aan. Deze week hebben enkele
regionale banken een kleine verlaging doorgevoerd, waardoor de rente
incidenteel beneden de 11 procent komt. (Publikatie samengesteld door
de Vereniging Eigen Huis Amersfoort)
door J. den Boef
Vaderdag BRUT-dag
Imp.C'Csfcus b.v. - Putten
j AMSTERDAM De Amsterdamse
[.rechtbank heeft Teekens beheer
appij, Teekens Bouwpromo-
s en Consuplan te Amsterdam als-
Warmolts te Bussum failliet
Sinds 27 mei verkeerden
maatschappijen in voorlopige
van betaling.
andere maatschappijen die tot
Teekens-groep behoren Dikker
Thijs en Vleeswarenfabriek H.
te Amsterdam zijn buiten het
isement gebleven. De aan deze
aatschappijen verleende voorlopi-
surseance van betaling blijft be-
aan. Op 2 september zullen schuld-
ars beslissen over een definitief
stel van betaling.
Igens de bewindvoerders vloeien
de faillissementsverklaringen
iwelijks ontslagen voort omdat
t om beheersmaatschappijen gaat.
ar Warmolts, een wijn-, delicates-
i- en horecabedrijf, wordt een ko-
gezocht. Onderhandelingen hier-
ir verkeren in een vergevorderd
idium.
andere tak van Teekens-groep,
Vleeschmeesters, met honderden
gerijen, valt geheel buiten faillisse-
nten en surseances, aldus bewind-
rders
STAVANGER Voor Noorwegen gaat niet alleen op dat de
vis er duur wordt betaald, want ook de olie- en gaswinning ver
uit de kust op de Noordzee eist haar tol. Tot dusver lieten al
enkele honderden mensen het leven in de ijskoude golven
door ongelukken op en met platforms, met heen en weer
vliegende helikopters en met schepen die het contact met de
wal moeten onderhouden.
Énkele maanden geleden was de
ramp met het hoteleiland „Alexander
Kielland," die 123 mensenlevens
kostte, een gebeurtenis die de vraag
deed rijzen of het nog verantwoord
was om op de gebruikelijke wijze te
blijven werken, soms bij stormen met
de kracht van een orkaan. Maar het
werk op de andere platforms gaat
„gewoon" door en over enige tijd zal
als er geen nieuwe ongelukken
gebeuren iedereen in het oliewe
reldje alles weer normaal vinden.
Verre van normaal is echter alleen al
de ervaring om per helikopter een
bezoek te brengen aan een groep plat
forms op zo'n kleine 400 kilometer ten
zuidwesten van Stavanger, vlak bij
de plaats waar op 27 maart de Kiel
land is vergaan. Anderhalf uur op de
heenreis en ruim anderhalf uur op de
terugweg, hangend boven de Noord
zee. Men is op deze grote helikopters
aangewezen, daar de tocht per boot
veel te lang zou duren en bovendien
niet erg geliefd is, vanwege de meest
al onstuimige Noordzee.
Een vlucht naar het olieveld Ekofisk
van de Amerikaanse oliemaatschap
pij Phillips stond echter op ons pro
gramma en in het holst van de nacht
begon het avontuurlijke uitstapje.
Vertrokken werd van een helikopter-
haven, die in gelig licht een sinistere
aanblik bood en onwillekeurig deed
denken aan de stranding van de Ame
rikaanse helikopters in de Iraanse
woestijn. Het ongemakkelijke ruim
tevaartachtige „overlevingspak"
(survival-suit) en het even onvermij
delijke zwemvest droegen er toe bij
dat de tijd leek te kruipen.
Een 'hoteleiland'
De landing op één van de platforms
die met loopbruggen aan elkaar zijn
verbonden, verliep vlekkeloos. Ruim-
tepak en zwemvest waren overbodig
geworden en alleen al het idee, „vaste
grond" onder de voeten te hebben,
was een verademing. Het platform
bleek een zgn. „hoteleiland" te zijn,
waarop wordt geslapen, gegeten, ge
biljart, getafeltennist en dergelijke.
Het gebouw dat op het vasteland
werd gefabriceerd en midden op zee
met kranen op het platform was ge
plaatst, bevat ook kantoorruimten,
een flinke bioscoopzaal met balkon,
een ziekenhuis-afdeling, een machi
nekamer en alles wat nodig is om de
dingen te laten reilen en zeilen
Het leven aan boord wende snel. Ont-
bijt en lunch, overvloedig van samen
stelling, smaakten voortreffelijk en
het idee vlak boven het water te zijn,
vervaagde allengs. Wel dringt het be
sef door dat de verveling gaat toe
slaan als het verblijf onder meestal
slechte weersomstandigheden acht
dagen en nachten gaat duren, zelfs
bij een werkdag van 12 uur.
Hoe groot het produktie-platform Statf jord A is, kan men zien aan
de hoogte van het stadhuis in Oslo, het gebouw van de Verenigde
Naties in New York en de Big Ben in Londen, die er naast zijn
geprojecteerd.
Alcohol is taboe aan boord van de
platforms en er is een strenge contro
le op drugs. Vrouwen zijn er vrijwel
niet, met uitzondering van kantoor-
en verplegend personeel. De proble
men die zich voordoen, kan men zich
voorstellen.
Maar er wordt goed verdiend en de
vrije tijd aan de wal die er tegenover
staat, maakt ook veel goed. In de
praktijk blijkt dat men slechts een
derde deel van het jaar werkt. In de
toekomst gaat men waarschijnlijk
op aandringen van de vakbonden
12 dagen achtereen 12 uur lang wer
ken om versnippering van de vrije
tijd te voorkomen. De tijd dat ook
echtgenoten naar de platforms kun
nen komen, lijkt echter nog ver weg.
Daar is het oliewereldje van Noorwe
gen eenvoudig nog niet op berekend.
Enorme voorraden?
De platforms die de Noorse staatson
derneming Statoil in het op de grens
van de continentale plateaus van
Noorwegen en GrootrBrittannië gele
gen olieveld Statfjord gebruikt, zijn
nog groter dan die van de al jaren
eerder begonnen buitenlandse maat
schappijen. Op een grote scheepswerf
in Stavanger wordt nu Statfjord B
gebouwd, het grootste betonnen plat
form ter wereld, dat samen met het al
in bedrijf zijnde Statfjord A en het
nog te bouwen Statfjord C in de jaren
tachtig voor een belangrijke verho
ging van de olieproduktie moet
zorgen.
Onderzoekingen geven aanleiding tot
de conclusie dat de olie- en gasvelden
op het Noorse plat, dat drie keer zo
groot is als Noorwegen zelf en zich
uitstrekt van Ekofisk in het zuiden
tot de Barentszee in het hoge noor
den, enorme voorraden herbergen.
Boven de 62ste breedtegraad zijn de
werkomstandigheden echter moeilij
ker dan ten zuiden er van, hoewel de
wind er minder hard tekeer gaat.
Voorlopig zal niet alles te bereiken
zijn als gevolg van de grote diepte en
bovendien kan slechts tot aan de
72ste breedtegraad het gehele jaar
door worden gewerkt. Ten noorden
daarvan kan het alleen in de zomer
maanden. Onder gunstige omstan
digheden duurt het bovendien nog
een flink aantal jaren, voordat met
exploitatie kan worden begonnen.
Er bestaan thans nog geen plannen
om in de Barentszzee te gaan boren,
zolang de Sowjet-Unie dat ook niet
doet. Dat neemt niet weg dat Noorwe
gen moet overwegen of het niet de
moeite waard is om plannen te ma
ken voor het zelf bouwen of bestellen
van boorschepen. zoals de Sowjet-
Unie al in Finland heeft gedaan.
Voor de komende jaren rekent Noor
wegen op een totale produktie van 60
tot 70 milioen ton olie per jaar en aan
het begin van de jaren negentig
hoopt het dicht bij de 90 ton te zitten.
Omstreeks die tijd moeten de Noren
de balans opmaken om te zien of het
verantwoord is, om op de ingeslagen
weg voort te gaan.
Veel onzekerheid
Er is nog veel onzekerheid. De exploi
tatie kan betrekkelijk duur blijken te
worden, de wereldmarktprijs voor
olie kan in de komende 10 jaar mee
vallen. maar een garantie is er niet,
alternatieve energieën kunnen de af
hankelijkheid van olie en gas vermin
deren en het feit dat Noorwegen zo
veel mogelijk zelf wil doen, kan sterk
kostenverhogend werken.
De Noorse regering maakt thans
plannen om goede investeringen te
doen met het geld, dat in de komende
jaren moet binnenstromen. Westeu-
ropese landen hebben daarbij de
voorkeur. Voorlopig moet Noorwegen
echter nog schulden ter grootte van
ongeveer 40 miljard gulden aflossen
en tevens geld opzij leggen voor het
oplossen van Noorse problemen, die
zich niet beperken tot de achtergeble
ven gebieden in het noorden. De No
ren blijven echter optimistisch.
Dit is het vijfde en laatste artikel in
een serie over Noorwegen. De vorige
verschenen op 3, 6, 7 en 10 juni.
ADVERTENTIE
it jaar verdere
chteruitgang
j Macintosh
EIN Hoewel de resultaten van
meeste tot het Macintosh-concern
ïorende maatschappijen bevredi-
zijn, is de ontwikkeling bij de
dermaatschappij in Nederland
®nig, dat het concern-resultaat
1980 aar verwachting aanmer-
'jk ongunstiger zal zijn dan dat
w 1979 5.0 miljoen), zo heeft de
d van bestuur van Macintosh in de
rvergadering medegedeeld.
^geconsolideerde omzet over de
rate vier maanden van 1980 bleef
genoeg gelijk aan die over dezelfde
node van vorig jaar. Over het gehe-
jaar zal de omzet niet noemens-
tardig stijgen.
Rodamco heeft bereikt wat het wilde bereiken.
Een totaal beleggingsresultaat van ruim 39 miljoen
(f 8,90 per aandeel). Dat betekent bijna 9% inkomsten
en waardestijging, waarvan 6% belastingvrij in aandelen
wordt uitgekeerd.
Dat is het resultaat van 'n jaar lang actief beleggen
in commercieel onroerend goed. Niet alleen in Europa.
Maar ook in Amerika, voor de internationale belegger
een belangrijke vastgoedmarkt met aantrekkelijke
rendementea
Via een ervaren staf ter plaatse is ook in Amerika
een actief beleggingsbeleid mogelijk.
De toekomst voor belegging in commercieel
onroerend goed biedt interessante perspectieven.
Eersteklas ruimten op goede locaties blijven schaars.
Rodamco verwacht dan ook, dat de resultaten in
het boekjaar 1980/81 niet zullen achterblijven bij de nu
behaalde.
^^iur deze bon in een open ongefrankeerde envelop
Iaan Rodamco, Afd. 638, Antwoordnummer 1957,
3000 VB Rotterdam en u ontvangt kosteloos het
Rodamco jaarverslag.
Dit is mijn adres: de heer/mevr./mej.
I Voorleners
Adres
Woonplaats
Postcode
(au.b. in blokieners i I
I Bellen kan ook:
JOlO-650711, toestel 157. j
{Rodama^
