Twee manieren
om op vakantie
te gaan
Als onderwijzer
moet je een bank
in de buurt hebben.
Rabobank
De onvergetelijke stem van Ernst Busch
Muiderslot geknipt E
voor historisch spel
f
4
Onzekerheid over werk
in cementsector Limburg
Werktester met 'Bosch en Lucht'
Buurtblokkade om
vijftig mille
Bij afgraven plateau van Margraten
Samenvoeging
Campina-bedrijven
Hij stapt tussen de middag de bank binnen en
neemt, zoals iedere week z'n f 200,— op. Ziezo,
zegt hij - en nou nog wat. Volgende week
gaan we met vakantie. Ten eerste wil ik
afspreken, dat u in het vervolg m'n
huur en m'n krant automatisch
betaalt. En m'n gas-, licht-, water
en telefoonrekening laat ik voor
taan ook automatisch afschrijven.
Ten tweede, wil ik ons drietjes
voor die vakantie verzekeren.
Eén reis- en bagage
verzekering voor meneer,
zeiden wijZullen we die ook
maar van uw Privé-rekening
afboeken? Kan dat? vraagt hij
Uw Privé-rekening is overal
goed voor, zeiden wij weer.
Een bank in de buurt is
het mooiste wat er is, peinsde hij
hardopDank u wel, zeiden wij
Buurtbankiervoor
halen betalen.
DINSDAG 10 JUNI 1980
TROUW/KWARTET PHS 10 -
door Franz Straatman
door André Rutten
AMSTERDAM Sinds zaterdag speelt nu ook het Werktea-
ter in zijn eigen tent op het festival of Fools, tot en met
komende zaterdag iedere avond om negen uur een nieuwe
zomerproduktie „Bosch en lucht".
MUIDEN Wat een geweldig idee van het Holland Fes i
om juist, in het decor van het prachtige Muiderslot,
aan de monding van de Vecht, een muziekspel uit te vq
dat uit dezelfde tijd dateert als het bouwwerk, ca 1280, Et e]
er dóór inhoud en sfeer ook voortreffelijk in past. Het
Robin en Marion vertelt namelijk over een ridder die
herderinnetje probeert in te palmen, maar lik op stuk .k 0
van dit frisse type en bovendien te maken krijgt met
minnaar en diens kornuiten. Na de goede afloop vanw
avontuur vieren zij een vrolijk feest met ondeugendeg
schapsspelletjes.
dat zo goed en zo kwaad mét éi p
in het tekstboek zat te loeren i f
begrijpen waarom de acteurs
Een voorstelling op twee sporen. Een
deel van de spelers vormen een groep
je vakantiegangers, op weg naar en in
Spanje, een ander deel speelt een
groepje gehandicapte kinderen en en
kele begeleiders in hun dagelijkse
doen en laten, eindigend met een
feestavondje, waarop zij samen zin
gen en muziek maken. De twee groep
jes vertegenwoordigen twee werel
den, die elkaar op geen enkele manier
raken, maar op de ronde speelvloer
wisselen hun scènes elkaar af.
De gehandicapte kinderen worden
met grote zorg en liefde gespeeld, op
basis van aandachtige en veelvuldige
waarnemingen van de spelers, maar
ook met een uitstekend soort humor,
die de soms ontstaande beklemming
verlicht. Hun slotscène is een bijzon
der geslaagde climax.
Het groepje vakantiegangers en hun
begeleidster wordt ook op basis van
eigen waarnemingen gespeeld. Het
zijn geen karikaturen, wel humoris
tisch aangezette typeringen, die door
de eigen aard van de spelers ook geen
cliché's worden, maar wel voor iedere
kijker uitstekend herkenbaar.
Als toeschouwer zie je die twee we
relden. die elkaar niet raken, wel door
elkaar heen gespeeld. Je ondergaat ze
niet als schrijnende contrasten, zó
gespeeld, eigenlijk in dezelfde toon
aard. houden ze je ervaringen in even
wicht.
Om middernacht spelen onder auspi
ciën van het Werkteater twee stagiai
res van de theaterschool in de bus
van de groep „Dutchman", een kort
stuk van de Amerikaan Leroy Jones.
Op de schoolvrije middagen speelt
het Werkteater zijn kinderprogram
ma „Welterusten".
Max Wagener
Zondagmiddag luisterde de groep
een afscheidsfeest van Max Wagener
op met een aangepaste scène uit
„Hallo Medemens", waarin een actie-
groepje onder leiding van drie dames
Shireen Strooker, Joop Admiraal
en Cas Enkelaar optreedt.
Max Wagener is twintig jaar lang
directeur geweest van het Nederlands'
Centrum van het Internationaal The
ater Instituut een Nederlands cen
trum, dat een paar jaar geleden afde
ling is geworden van het Nederlands
Theater Instituut, waarin ook het To
neelmuseum en de stichting Theater
Klank en Beeld zijn samengebun
deld. Max Wagener wordt nu direc
teur van het Werkcentrum Dans.
waar hij aanzienlijk dichter bij de
directe theaterpraktijk komt te zit
ten In de internationale theaterwe
reld heeft hij een grote naam.
Internationaal was ook het gezel
schap, dat afscheid van hem kwam
nemen. Onder hen minister Garde
niers, die Max Wagener een echte
„fooi" noemde, te vertalen met de
eretitel theatergek. Shireen Strooker
had, gekleed en pratend als Wendela
van Asperen uit „Hallo Medemens",
de leiding van de middag. Die werd
besloten met een humoristisch scène
tje, waarin leden van de actie Hallo
Medemens in Kameroen gevangen
worden genomen door achterdochti
ge Inheemsen, maar onmiddellijk
vrijgelaten als zij horen dat zij ge
stuurd zijn door Max Wagener.
Het groepje vakantiegangers uit „Bosch en Lucht" van het Werkteater
Vanavond geeft de televisie een
rechtstreeks verslag van deze leven
dige schets van de samenleving zo'n
zevenhonderd jaar geleden. Regis
seur Eddy Habbema heeft er alles
aan gedaan om er een show, een spek
takel van te maken met een ridder te
paard, schapen en geiten op podium
en tussen hét publiek, en schitteren
de kostuums ontworpen naar prenten
uit die tiid.
Alle teksten worden gezongen en ge
zegd in middeleeuws Frans, maar
dankzij ondertiteling van de verta
ling zal de tv-kijker de inhoud mak
kelijk opnemen, veel makkelijker
dan het publiek op de binnenplaats
door H. Wielek
De uit het proletariaat voortgeko
men Emst Busch, die het afgelopen
weekeinde is overleden, was een on
vergetelijke zanger. Met zijn onver
getelijke stem zong hij sociale en
politieke liederen, vooral van Ber-
tolt Brecht. Daarnaast was hij een
groot acteur, die vooral na de oorlog
schitterde bij het legendarische
„Berliner Ensemble". In zijn leven,
dat wat de eerste vijfenveertig jaar
betreft een aaneenschakeling was
van door de politiek bepaalde cala
miteiten, heeft Ernst Busch ock Ne
derland aangedaan.
Vluchtelingen uit het bruine Duits
land. In 1933. Sommigen in Neder
land. Wij ontmoeten elkaar in Hil
versum. In de stad van de VARA.
De zeer revolutionaire Martin Be
versluis, voor wie de VARA niet
links genoeg is, woont ook in het
Gooi. Evenals de boekenman Hein
Kohn, die meteen nieuwe, anti-na
zistische lectuur gaat uitgeven. Een
van zijn beste vrienden: Ernst
Busch.
Wij zien elkaar vaak. Eén onder
werp beheerst ons: het Derde Rijk
en de gevolgen. Wij zijn optimis
tisch: 't Zal zo'n vaart niet lopen.
Wij zijn pessimistisch: de nazi's zul
len voor de tweede wereldoorlog
zorgen. Pessimistisch is en blijft
Ernst Busch. Zijn vijanden hebben
hem niet te pakken gekregen. Hij
was een van de onzen in Duitsland,
voor 1933. Hij bleef een van de on
zen, mede-vluchteling, communist.
Wij, sociaal-demokraten, en deze
communist, wij stonden nu naast
elkaar. Beversluis vertaalde revolu
tionaire Duitse gedichten. Ernst
Busch probeerde de nieuwe taal
enigszins meester te worden.
Verontwaardigd
Hij zong zijn liederen ook voor de
VARA. En voor een groep emigran
ten, die in Amsterdam bijeenkwa
men, illegaal, want de Nederlandse
politie zorgde ervoor, dat de Führer
niet beledigd werd. En diverse
Brecht-teksten, gezongen door
Ernst Busch, waagden het de Füh
rer te beledigen. Die liederen, die
teksten hebben ons vele jaren bege
leid. Zij begeleiden ons nog. Ook
Ernst Busch had het moeilijk, uiter
aard. Moeilijk ook in financieel op
zicht. De VARA deed zuinig. Emst
Busch was op die honoraria aange
wezen. Ik herinner mij zijn verontr
waardiging: „Anderen worden beter
betaald. Maar ja, ik ben maar een
emigrant".
De radicale Beversluis stond hele
maal achter hem. Ik hoor Busch
nog zeggen: „Is hij zo radicaal of
doet hij maar zo?" 1934: Joris Ivens
maakt zijn film over de Zuiderzee.
„Nieuwe Gronden".
Zakkensmijters
Ernst Busch zingt „De Ballade van
de Zakkensmijters". over de door
gedraaide economie die miljoenen
tonnen levensmiddelen vernietigt,
terwijl miljoenen hongeren.
Ja, en dan schiet mij „het zomer
feest" van de VARA in juli 1939, in
Den Haag, op het terrein „Meer en
Bosch" te binnen. Tot de belang
rijkste medewerkers behoorden Pe
ter Pech, Alex Wins met zijn pop
penkast en Ernst Busch: met
het solidariteitslied „Vorwarts und
nicht vergessen
Hoe vaak werd dit lied na 1939, na
1940, in de kamers van socialisten
en communisten gezongen, heel stil.
de buren mochten het niet horen.
En toen ik na de oorlog voor het
Vormingscentrum van Vrij Neder
land de eerste bijeenkomst organi
seerde, werd die met grammofoon
platen begonnen, met Brecht en
Busch. Hein Kohn is in september
1979 overleden. Martin Beversluis,
die een radicale nazi werd met als
loon het burgemeesterschap van
Veere tijdens de oorlog, stierf een
paar jaar geleden. Ernst Busch is
eergisteren overleden. Hein Kohn
leeft bij zijn vrienden voort als de
beminnelijke doorzetter die hij was.
Martin Beversluis is „versunken
und vergessen".
En Ernst Busch zal bij miljoenen
blijven voortleven dank zij de gram
mofoonplaten, waarop zijn unieke
stem hartstochtelijk klinkt en ver
kondigt. v
pret hadden. Verbazingwekkeni 15
rigens hoe rap en levendig dea
rendeels uit Frankrijk afkon
spelers zich door hun dial v
werkten.
De schrijver van tekst en muzie]
Adam de La Halle, in zijn ti](
gevierd artiest, in dienst van de
van Artois, standplaats An; j
Noord-Frankrijk. Maar uit dit
viel niet af te horen hoe inventi
als componist nou wel was, wj
muziek neemt een wel zeer one
schikte plaats in. Daarom, bij
voor het initiatief, de kritische
waarom juist dit spel uit de arci
werd getrokken. Als dat grijs
den soms geen echt muziekti
oplevert, dan zou het publiek
bediend worden met een originei
derlandstalig stuk, bij voorbeeli
van de buitengewoon mooie
spelen. Met muziek uit die tijde
heen zou dat een briljante avon:
leveren.
De bezoekers aan het Muiderslo
tv-kijkers missen dat) krijgen
een serie optredens van groepa
zich bezig houden met muzid
middeleeuwen en renaissance;
geloofsstrijd, politiek, van allesi
bezongen in de door kaarsen
te zalen van het slot of op heth
plein onder de vallende avoa
denkt te genieten in een zoele j
avond zij gewaarschuwd: g
koude valwinden zijn verrac j
spelbrekers waar alleen een di»
tegen helpt. Wie toch luchH
naar het slot trekt, kan overige#
rekenen op een geweldige servi
de slotheer: er liggen warme p
dekens klaar. Vanavond tot en n
juni.
ASSEN (ANP) Bewoners van de
Asser wijk Dichtershof houden sinds
het weekeinde de Jacob Catslaan af
gesloten uit het protest tegen het niet
beschikbaar stellen van vijftigdui
zend gulden door de gemeente voor
een buurthuis in de wijk.
De gemeente had totaal 260.000 gul
den voor het nieuw te bouwen cen
trum beschikbaar gesteld. De bouw
som komt volgens berekeningen van
de buurtvereniging echter vijftig mil
le hoger uit. Dat bedrag zou de ge--
meente erbij moeten leggen, maar
Assen heeft dat geld niet. aldus een
gemeentevoorlichter.
De bewoners hebben hun kinderen
gisteren van school thuis gehouden
om mee te doen aan het protest. Ze
deden dat 's ochtends met spandoe
ken op het stadhuis.
In de wijk wonen ongeveer zeshon
derd mensen. De politie heeft de
blokkade van onder meer afgedankte
huishoudelijke apparatuur onge
moeid gelaten.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG Het is zeer de vraag of met het afgraven van
het plateau van Margraten 750 arbeidsplaatsen in het zuiden
van Limburg kunnen worden behouden. Het is momenteel
onduidelijk hoe de vraag naar cement zich zal ontwikkelen,
evenals de mate waarin afvalstoffen als vervanger voor ce
ment zullen worden gebruikt. Een beslissing over het afgraven
van het mergelplateau behoeft dan ook nu nog niet te worden
genomen.
Dit staat in het rapport „Cement en
werkgelegenheid in Nederland", dat
in opdracht van ondermeer Natuur
monumenten is samengesteld door
het instituut voor milieuvraagstuk
ken van de Vrije Universiteit in Am
sterdam. Het rapport werd gistermid
dag in Den Haag aangeboden aan
minister Tuijnman (verkeer en water
staat), die moet beslissen over de
plannen van het cementbedrijf ENCI.
De ENCI heeft een vergunning aange
vraagd om in 1991 te kunnen begin
nen met de afgraving van het plateau
van Margraten. In dat jaar loopt de
huidige concessie voor de Pietersberg
af. Bij de aanvraag heeft ENCI de
nadruk gelegd op de werkgelegen
heid en het provinciaal bestuur van
Limburg heeft op grond daarvan mi
nister Tuijnman geadviseerd toe
stemming te geven voor de afgraving
van 351 hectare van het plateau.
Handhaving
Gedeputeerden gaan uit van handha
ving van 750 arbeidsplaatsen en wil
len dat er tussen overheid en ENCI
bindende afspraken worden ge
maakt. Ondermeer door natuurbe
schermingsorganisaties is ernstig be
zwaar gemaakt tegen de afgraving
van dit deel van het landschappelijk
waardevolle Limburgse heuvelland.
Het instituut voor milieuvraagstuk
ken heeft zestig verschillende model
len opgezet met veronderstellingen
over het al of niet verlenen van de
vergunning, de vraag naar cement, de
invoer en uitvoer, het gebruik van
cement met veel of weinig mergel
(Portlandcement of Hoogovence-
ment) en het hergebruik van afval
stoffen. Het is zeer de vraag, zo wijst
het onderzoek uit, of de 750 arbeids
plaatsen bij afgraving van Margraten
kunnen worden gehandhaafd.
Bij stimulering van het hergebruik
van afvalstoffen en bij een lagere
vraag naar cement dan de producen
ten veronderstellen, vallen de werk
gelegenheidscijfers bij ENCI lager
uit. Bij hergebruik van afvalstoffen
worden wel elders nieuwe arbeids-"
plaatsen gecreëerd. Wanneer na 1991
de mergelwinning binnen de huidige
grenzen van de Pietersberg-concessie
wordt voortgezet, zijn de gevolgen
voor de werkgelegenheid ongeveer
het zelfde als wanneer Margraten
wordt afgegraven.
SITTARD (ANP) Door de samen
voeging van de drie bestaande vesti
gingen in Zuid-Limburg is het zuivel
bedrijf DMV-Campina in Eindhoven
van plan om in dit gebied één groot
nieuw bedrijf te stichten met werk
voor 240 personeelsleden. Momenteel
werken bij de drie Zuidlimburgse be
drijven 346 werknemers.
Daar de verwezenlijking van het
nieuwe bedrijf zeker drie jaar gaat
vergen, verwacht Campina via na
tuurlijk verloop ruim honderd Zuid
limburgse arbeidsplaatsen te kunnen
laten verdwijnen. Waar het nieuwe
bedrijf gevestigd wordt is nog niet
bekend. Evenmin of het een combina
tie van een consumptiemelkfabriek
met een kaas- dan wel boterfabriek
wordt.
