'Ook geen steun voor
Jen Cate Fashions'
J
Esso investeert
miljarden guldens
Noorse gasleiding kan naar Nederland komen
Grondstoffenfonds
in beslissende fase
m
Eurocard bedreigt
mogelijk reiswereld
Kredietrem onvoldoende
voor herstel evenwicht
fan Aardenne houdt been stijf
amerleden vragen
pheldering over
w xportkredietrente
Amsterdam mogelijk vestigingsplaats
reen oplossing
oor 120 man
ij Enka-Breda
Verlies Dikkers
2,7 miljoen
Toenemende invloed banken
In energie-projecten Rijnmondgebied
'Fiscaal klimaat
stemt tevreden'
Lardinois: lichte rentedaling mogelijk
Nederlanders
investeren steeds
meer in Amerika
Minister wil
al het gas
onder Ameland
Dndanks talrijke kapers op de kust:
CRIJDAG 6 JUNI 1980
FINANCIEN EN ECONOMIE
TROUW/KWARTET P 15 RHS 17
yan onze Haagse redactie
)EN HAAG Minister Van Aardenne (economische zaken) is niet van plan het textielbedrijf
Ten Cate Fashion financieel te hulp te komen. Nijverdal-Ten Cate, waartoe het bedrijf
,ra4ehoort, is van plan de vestiging in Oldenzaal te sluiten. De vestiging in Almelo blijft bestaan,
U ei minister Van Aardenne gisteren in de Tweede Kamer,
en
sa |ij Ten Cate Fashion werken in to-
39 aal 550 mensen Om drie redenen
eigert de bewindsman steun. In de
erste plaats is het werkloosheidscij-
in de regio Oldenzaal „zeer laag"
nog geen drie procent). Bovendien
ou de steun per arbeidsplaats veel
oger uitvallen dan de regels, die
wl sder di jaar van kracht werden,
«laten. Er zou een totaal steunbe-
Irag van „ettelijke tientallen miljoe-
ien guldens" nodig zijn, aldus de
ewindsman Bovendien, zo hield hij
e kamer voor, is er geen uitzicht op
unstige bedrijfsresultaten. Het moe-
heeft al grote bedragen in
"V HAAG De CDA-tweede-ka-
lerleden Van Dijk en Van Iersel wil-
n van minister Van der Stee van
Ten Cate Fashion gestoken, echter
zonder succes.
Fibrotex
Van Aardenne deelt niet de angst van
de industriebond FNV, dat sluiting
van de vestiging in Oldenzaal de
werkgelegenheid bij de Spinnerij Ne
derland in Twente bedreigt. Hij gaf
wel toe, dat de spinnerij te maken
krijgt met een omzetderving door de
op handen zijnde bedrijfssluiting.
Ook de sluiting van het Enschedese
textielbedrijf Fibrotex is nadelig
voor de Spinnerij Nederland.
De Tweede Kamer zal eerst volgende
week een debat houden over de gang
van zaken rond Fibrotex, dat vorige
week failliet werd verklaard. De
PvdA-fractie had aanvankelijk deze
week opheldering willen krijgen van
minister Van Aardenne. De bewinds
man was echter, door verblijf in het
buitenland, niet in staat een notitie
eten over de huidige afspraken
de OESO omtrent de minimale
xportkredietrenten.
)e Verenigde Staten zijn over die
afspraken zeer ontevreden en willen
iop het komend topoverleg deze
id in Venetië aandringen op wij-
ervan. Als dat niet lukt overwe-
de VS een „kredietoorlog".
ïaast het standpunt van de Neder-
mdse regering zijn de CDA'ers ook
enieuwd naar de positie van de Eu-
opese Gemeenschap, van de EG-lid-
taten afzonderlijk en van Japan.
TRECHT Enka en het moeder-
incern Akzo zijn er nog niet in ge-
lagd vervangend werk te vinden
or de 120 werknemers die hun baan
?r\iezen door inkrimping van de tex-
lireer-afdeling van de Enkafabriek in
reda. Dat is gebleken bij een ge-
prek tussen de raad van bestuur van
Enka, de Industriebonden FNV en
CNV en de vereniging van hoger
lAkzopersoneel.
Op/8 maart is er tussen de vakorga
nisaties en Enka overeenstemming
toeikt over een sanering in Breda.
Die houdt in dat een deel van de
textureer-afdeling (die in totaal 300
werknemers telt) zal worden overge-
ilaatst naar de Akzo-vestiging in het
Pestduitse Konz, dat het overblij-
rende deel wordt gemoderniseerd en
lat het behoud van de spinnerij in
wordt gegarandeerd.
(gesproken was dat Akzo en Enka
w le mogelijkheden voor vervangende
erkgelegenheid zouden onderzoe-
Dat onderzoek moest voor 1 juli
afgerond, zodat op 1 juli zou
unnen worden begonnen met de eer
fase van de herstructurering.
let onderzoek is gericht op Sikkens,
e verf-divisie van Akzo. De directie
an Sikkens blijkt evenwel nog geen
itspraak te kunnen doen over de
ogelijke vestiging van een verffa-
riek in Breda die aan de mensen van
textureer-afdeling van Enka ver-
angende werkgelegenheid zou kun-
en bieden. Deze zaak wordt vandaag
jnieuw in de raad van bestuur van
kzo besproken en maandag komen
e raad van bestuur van Enka en de
akbonden opnieuw bij elkaar.
GENÊVE (AP, Reuter) Het overleg over een grondstoffen-
fonds is in Genève in een beslissende fase gekomen. Onder
handelaars zijn een laatste onderhandelingsronde begonnen
om het fonds alsnog van de grond te krijgen. Het is bedoeld
om de ontwikkelingslanden evenwichtiger inkomsten te ge
ven voor de grondstoffen die die landen uitvoeren.
Het overleg over het fonds vindt
plaats binnen Unctad, de VN-confe-
rentie voor handel en ontwikkeling.
Tijdens Unctad 4, die in 1976 in Kenia
werd gehouden, konden de deelne
mende landen het niet eens worden
over een fonds, maar latere onder
handelingen leiden tot de principeaf
spraak dat er een dergelijke instelling
zou moeten komen. Nu wordt nog
steeds gepraat over de invulling van
het fonds en gevreesd wordt dat als
nu geen akkoord wordt bereikt, het
HENGELO Ondanks het feit dat
Dikkers Metaal in Hengelo (afsluiters
voor kerncentrales en raffinaderijen,
gieterij) in 1979 een verlies heeft gele
den van 2,7 miljoen gulden, is het
bedrijf niet erg pessimistisch ge
stemd over zijn toekomstmogelijkhe
den. In 1978 was het verlies aanzien
lijk hoger: 3,55 miljoen.
Bovendien beschikt Dikkers al jaren
over een goed gevulde orderporte
feuille (nu 40 miljoen gulden). Een
hardnekkig personeelsprobleem
maakt het echter moeilijk, de orders
op tijd af te leveren. Dit is een van de
voornaamste redenen waarom Dik
kers in financiële moeilijkheden
kwam. Het gevolg van financiële pro
blemen was weer, dat de noodzakelij
ke investeringen in het machinepark,
noodzakelijk voor de fabricage van
hoogwaardige kwaliteitsprodukten,
achterwege bleven.
Eind april stelde het ministerie van
economische zaken een overbrug
gingskrediet ter beschikking van 4
miljoen gulden Daaraan werd echter
de voorwaarde verbonden, dat een
onderzoekbureau de vooruitzichten
van net bedrijf zou onderzoeken.
hele fonds van de baan zal zijn.
Voorlopig zou het nieuwe fonds zelf
de beschikking moeten krijgen over
800 miljoen gulden. Met 700 miljoen
gulden daarnaast moeten de ontwik
kelingslanden worden geholpen bij
het afzetten en verwerken van hun
eigen grondstoffen. Verwerking ge
beurt nu veelal in de westerse indus
trielanden. Op basis van de vrijwilli
ge bijdragen van de diverse VN-leden
zou het fonds zo'n 12 miljard gulden
moeten lenen, voor het ondersteunen
van de grondstoffenprijzen. „Het
fonds zal daarvoor het nodige ver
trouwen nodig hebben van de kapi
taalverschaffers", zo zei de secretaris
generaal van Unctad, Corea, gisteren.
Corea gelooft niet dat het recente
mislukken van diverse grondstoffen-
bijeenkomsten (zoals voor cacao) de
vorming van een fonds in de weg kan
staan. Integendeel: een nieuw fonds
zou juist de oplossing van problemen
inzake omvang en financiering van
buffervoorraden vergemakkelijken.
Corea riep de deelnemers aan het
gesprek aan Genève op, zich toe te
leggen op de zaken die nog steeds zijn
blijven liggen. Met name de stempro-
cedure binnen de beheersraad van
het fonds levert problemen. De ont
wikkelingslanden willen daarin een
grote zeggenschap. En dergelijke in
vloed missen de derde wereld-landen
in oudere instellingen als bijvoor
beeld GATT, die door het westen
worden beheerst. Daar komt bij dat
de Sowjet-Unie vindt dat haar aantal
stemmen binnen het fonds in geen
verhouding staat tot de bijdragen die
zij bereid is aan de nieuwe instelling
te doen. Volgens de jongste plannen
zou de derde wereld 47 procent van de
stemmen krijgen, het westen 42, het
Oostblok 7 procent en China 3. Ook
zal moeten worden beslist over de
vestigingplaats van het fonds. Mani
la, Genéve, Londen maar ook Am
sterdam zijn daarvoor nog steeds in
de markt.
over de kwestie-Fibrotex aan de ka
mer te sturen. Naar verwachting zal
hij dat begin volgende week doen.
Het textielconcem Blydenstein-Wil-
link heeft vorig jaar bevredigende tot
goede resultaten geboekt, zo maakt
het concern in zijn jaarverslag be
kend, maar de mislukking van TSB-
Fi nis hing in Goor heeft het bedrijf de
das omgedaan. Blydenstein heeft zijn
deelneming in het aandelenkapitaal
van TSB (2*6 miljoen) afgeschreven
en ten laste van zijn winst- en verlies
rekening gebracht.
Het bruto-exploitatieresultaat van
Blydenstein bedraagt 8,4 miljoen gul
den. Uiteindelijk leed het bedrijf een
verlies van 0,7 miljoen gulden, terwijl
in 1978 nog één miljoen werd ver
diend. Voor de tachtiger jaren ver
wacht Blydenstein een verdere terug
gang van de textielindustrie.
Van onze redactie economie
AMSTERDAM Wanneer de creditcard in Nederland meer
geaccepteerd wordt, zouden de banken hun positie in de
reiswereld wel eens kunnen gaan versterken ten koste van
reisorganisatoren en reisagenten. Dit valt met name te ver
wachten als de Westeuropese banken de komende jaren in
navolging van hun Amerikaanse en Engelse collega's hun
eigen credit-card, de Eurocard gaan pousseren.
President-directeur Van Duivenboode tijdens de presentatie van
Esso's miljarden-investeringen.
Van onze Haagse redactie
ROTTERDAM Naast het vorige week aangekondigde plan
van Esso om een steenkolenvergassingsfabriek te bouwen in
het Rotterdamse Europoortgebied, gaat het bedrijf een
„Flexicoker" toevoegen aan de Rotterdamse raffinaderijen.
De totale investering van Esso voor de komende jaren, komt
daarmee op 3,4 miljard gulden.
In totaal hoopt het bedrijf met deze
nieuwbouwplannen werk te scheppen
voor vijfhonderd mensen. Bovendien
zal de werkgelegenheid bij een aantal
toeleveringsbedrijven dat bij de con
structie wordt ingeschakeld, naar
schatting 2500 arbeidsplaatsen ople
veren.
De „Flexicoker" die Esso in het Bot-
lekgebied gaat vestigen, wordt ge
bruikt om zeer zware restprodukten
om te zetten in benzine, gas-olie en
gasvormige petroleumprodukten. De
Flexicoker krijgt een capaciteit van
59.000 vaten per dag, wat neerkomt
op 2,5 miljoen ton residu-olie per jaar.
De kosten ervan bedragen 1,5 miljard
gulden. Er gaan 250 mensen werken.
Een gedeelt van het gas dat beide
projecten opleveren, zal worden ver
kocht. Het Gemeentelijke Energiebe
drijf Rotterdam en de Afvalverwer
king Rijnmond hebben hiervoor al
belangstelling getoond. Het aantal
personeelsleden van de gezamenlijke
Het is niet uitgesloten dat Esso in de
toekomst nog meer projecten in Ne
derland gaat uitvoeren. Directeur
Van Duivenbooden van Esso zei gis
teren tijdens de presentatie van de
miljarden-investeringen, het Rijn
mondgebied een uitstekende locatie
te vinden voor nieuwe projecten. Hij
wees daarbij op een hoge arbeidspro-
duktiviteit in Nederland, en een ge
ringe arbeidsonrust. Bovendien zei
hij het fiscaal klimaat in Nederland
gunstig te vinden afsteken bij ande
re West-Europese landen en ten slot
te roemde hij de samenwerking met
zowel de hogere als de lagere overhe
den en de flexibele opstelling van
het bankwezen.
Nederlandse Essovestigingen zal de
komende jaren met 25 procent stij
gen tot 2500.
Dat schrijft de directie van de Grens
wisselkantoren in het jaarverslag. De
creditcard verschaft de accepterende
partij zowel betalingsgarantie door
de banken als omzetvergroting. De
gebruiker profiteert van het gemak
en van het feit dat zijn betaling pas
enkele weken later van zijn bankre
kening wordt afgeschreven.
Volgens de Grenswisselkantoren
geeft de Eurocard de banken in eerste
instantie de mogelijkheid een groter
aandeel te krijgen in de organisatie
van zakelijke reizen. Dat de reisbran
che daar in het algemeen niet zo
gelukkig mee zal zijn is duidelijk,
aldus de GWK en het is de vraag of zij
in staat zijn de nieuwe ontwikkelin
gen op te vangen dan wel of het
aantal reisorganisaties verder zal af
nemen. Alleen al door het gebruik
van de Eurocard wordt de betrokken
heid van de banken bij de reisindus
trie vergroot. Daar komt nog bij dat
elke omzetvergroting in niet contant
geldverkeer bijdraagt tot verdere au
tomatiseringsmogelijkheden. Het be
nodigde krediet wordt daarenboven
voornamelijk door het buitenland
verstrekt.
Vakantiereizen
Na een voorspelbare penetratie van
de banken in de markt voor zakelijke
reizen zal mogelijk binnen een ter
mijn van vier tot vijf jaar de accepta
tiegraad in de landen waarheen veel
Nederlandse toeristen trekken en
waar de banken eveneens zijn aange
sloten bij het Eurocardproject. vol
doende hoog zijn om door middel van
de card tevens verder door te dringen
in de organisatie van vakantiereizen.
Terzijde past hier volgens GWK de
opmerking, dat als onder concurren
tiedruk het gebruik van de Eurocard
te snel zal worden bevorderd, zich na
verloop van tijd in West-Europa een
ontwikkeling kan voltrekken zoals
thans in de VS vrij snel plaatsvindt.
Door misbruik en overkreditering
doet zich daar het verschijnsel voor,
dat de acceptatiegraad daalt en de
afgifte sterk wordt geremd.
Overigens geldt voor de bankpapier-
handel van GWK, dat een toeneming
van het gebruik van credit-cards en
een koppeling daarvan door de ban
ken aan hun groeiende activiteit in de
sfeer van recreatie en toerisme als
een minder prettig perspectief kan
worden beschouwd.
De Grenswisselkantoren hebben zich
in 1979 volgens verwachting ontwik
keld. De nettowinst ging van 3,3
naar bijna 3.5 miljoen. Hiervan wordt
1.8 (v.j. 1.7) miljoen betaald aan de
aandeelhouders (NS, het verzeke
ringsconcern AMEV en Amro-doch-
ter Pierson, Heldring en Pierson).
Gelet op de ontwikkeling van de re
sultaten in het eerste kwartaal ver
wacht GWK voor 1980 een beschei
den toeneming van de vreemd-geld-
omzet. Of dit resulteert in een toene
mende nettowinst is sterk afhanke
lijk van de kostenontwikkeling.
Van onze redactie economie
UTRECHT Voor herstel van het financiële en economische
evenwicht in Nederland is afremming van de geldhoeveelheid
niet voldoende, meent ir. P. J. Lardinois, hoofddirecteur van
de Centrale Rabobank.
DEN HAAG (ANP) Nederlandse
bedrijven hebben in 1978 ongeveer
vier miljard gulden in de Verenigde
Staten geïnvesteerd, waarmee de in
vesteringen met ongeveer 25 procent
stegen tot circa 20 miljard gulden,
aldus de Amerikaanse Kamer van
Koophandel.
Volgens deze organisatie van Ameri
kaanse ondernemers in Nederland
heeft de omvangrijke stroom van Ne
derlandse bedrijfsinvesteringen in de
VS in 1979 aangehouden en duurt hij
ook in 1980 voort. De Amerikaanse
Kamer acht het zeer waarschijnlijk,
dat de procentuele stijgigingen in
1979 en 1980 groter zullen blijken te
zijn dan de stijging van 25 procent,
die in 1978 werd geregistreerd.
Bijzonder groot is de aandrang tot
investeren in de Verenigde Staten bij
middelgrote ondernemingen in de
sectoren levensmiddelen en dranken,
detailhandel, financiering in verzeke
ring, farmaceutica en bouw.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Minister Van Aarden
ne (economische zaken) geeft toe dat
hij al het aardgas onder Ameland wil
laten aanboren. De Waddenvereni
ging sloeg vorige week alarm, omdat
volledige aard gaswinning een bedrei
ging zou vormen voor landschap en
milieu.
Van Aardenne en zijn collega Bee-
laerts van Blokland (ruimtelijke or
dening) lieten er gisteren tegenover
de kamercommissie voor de Wadden
zee geen twijfel over bestaan, dat het
niet hun bedoeling is om gas onder
Ameland „te laten zitten"
Volgens de Waddenvereniging kan
dat maar één ding betekenen: er
wordt op het eiland zelf geboord, en
niet vanuit zee. Niettemin heeft de
planologische werkcommissie, een
ambtelijke werkgroep, de opdracht
gekregen drie boormogelijkheden te
onderzoeken: Oost-Ameland; aan het
strand, of in zee (een zogeheten bran-
dingslokatie).
Alleen met geldpolitiek komt men er
niet, zo zei hij op de jaarvergadering.
Want zonder een inkomens- en begro-
tingspolitiek kan een kredietbeper
king slechts drukken ten koste van
een hoge rente, met alle schadelijke
gevolgen van dien voor de woning
bouw en de bedrijfsinvesteringen.
„Tegen de geschetste achtergrond zie
ik voor de zeer nabije toekomst wel
enige ruimte voor een lichte renteda
ling, maar verder zou ik niet willen
gaan", aldus de heer Lardinois.
De Rabo-organisatie rekent erop, dat
de totale groei van de uitstaande kre
dietverlening aan de private sector
dit jaar aanmerkelijk zal achterblij
ven bij de 18 procent van 1979 en zeer
aanzienlijk bij de 24 procent van 1977
en 1978. Overigens is de Rabo-top-
man van mening, dat de verwachte
groei voor 1980 (althans bij het huidi
ge inflatiepeil) een normaler beeld
vertoont dan de bijzonder sterke
groei van de drie voorgaande jaren
Ondanks de weer aanwakkerende
geldontwaarding zal de groei van de
toevertrouwde middelen bij de Rabo
achterblijven bij de al matige groei
van 1979. In deze omstandigheden
moet worden gerekend met een ver
dere daling van de balansgroei. Ten
aanzien van de winst wordt opge
merkt. dat er in 1980 een winststij
ging zal zijn die niet hoeft achter te
blijven bij de groei van het balansto
taal. De procentuele stijging van 1979
zit er echter niet in.
Carter mag geen
extra belasting
op olie heffen
WASHINGTON (Reuter)
Het Amerikaanse congres
heeft met een overweldigende
meerderheid van stemmen het
wetsvoorstel van president
Carter voor de heffing van een
bijzonder invoerheffing van
4,26 dollar op een vat olie van
159 liter, verworpen.
De heffing maakte onderdeel
uit van Carters streven de in
flatie te beperken en de begro
ting weer in evenwicht te bren
gen. Bovendien hoopte hij het
benzineverbruik ermee terug te
dringen. Dat de maatregel ech
ter ook een vermindering van
de olie-import met 100.000 va
ten per dag tot gevolg zou heb
ben, werd door de congresleden
sterk betwijfeld.
Besloten is nu. dat het maxi
mum van de nationale schuld
van 879 miljoen dollar wordt
verlengd tot 1 juli aanstaande.
Daardoor kan de regering tot
die datum geld lenen op de
kapitaalmarkt.
lor J. den Boef
ISLO Nederland behoort tot de Westeuropese landen die in aanmer
ing komen voor de gaspijpleiding, die in de komende jaren moet
orden aangelegd tussen het olieveld Statfjord op het Noorse continen-
le plat ter hoogte van Bergen en het vasteland. Bij Delfzijl zou de
iding ons land kunnen binnenkomen.
zijn echter heel wat kapers op de kust.
ant er bestaat ook belangstelling in Zwe-
en. West-Duitsland en Groot-Brittannië en
lfs in Frankrijk. Het probleem is echter
it Noorwegen als tegenprestatie industrië-
projecten verlangt, die de Noorse econo-
lische belangen en in het bijzonder de
erkgelegenheid in probleemgebieden die-
en De Britten proberen dit jaar nog met
Noren tot overeenstemming té komen,
aar het is vrijwel zeker dat een definitieve
eslissing pas volgend voorjaar zal vallen.
oorwegen kan zich veroorloven nog even
n afwachtende houding aan te nemen,
todat de gaswinning pas over enkele jaren
r hand kan worden genomen. Bij de olie-
inning op Statfjord. waar de exploitatie
tornamelijk in handen is van de staatson-
imeming Statoil. wordt het gas thans nog
m de olie gescheiden en in de zeebodem
ruggebracht (gereïnjecteerd) voor later
'bruik. Dit laatste kan echter niet onbe-
erkt worden gedaan: na ten hoogste vijf
tor moet het opgeslagen gas worden ge-
ansporteerd om te voorkomen dat het
Bervoir wordt vernield.
Als volgend voorjaar een beslissing wordt
genomen, is er nog voldoende tijd over om
de gaspijpleiding aan te leggen. Vandaar
dat Noorwegen nog de tijd neemt om alle
gegadigden min of meer tegen elkaar uit te
spelen. Staatssecretaris Harald Norvik van
het ministerie van olie en energie hield vele
slagen om de arm tijdens een gesprek over
de mogelijkheden die Noorwegen zelf ziet.
Wel maakte hij duidelijk, dat elke oplossing
rekening moet houden met de behoeften
van de Noordse landen (waarmee hij voor
namelijk op Zweden zal hebben gedoeld).
Voor- en nadelen
Gevraagd naar de mogelijkheid dat de gas
leiding naar Zweden zal worden aangelegd,
vooral omdat Volvo daar -groot belang bij
heeft, antwoordde de staatssecretaris dat er
inderdaad goede relaties met Volvo be
staan, maar dat er geen nieuwe concessies
worden verwacht. Emden in West-Duits
land, waar nu al via een pijpleiding het gas
arriveert van het door de Amerikaanse olie
maatschappij Phillips geëxploiteerde Noor
se Ekofiskveld op bijna 400 km ten zuidwes
ten van Stavanger, maakt zonder meer een
goede kans.
Nog voordeliger zou een pijpleiding zijn
naar Schotland, dat bij St. Fergus al met
een pijpleiding verbonden is met het grote
Friggveld, dat iets zuidelijker van Statfjord
is gelegen. Men kan zich echter niet aan de
indruk onttrekken, dat de Noren liever niet
met Westduitsers en Britten in zee gaan,
maar meer geïnteresseerd zijn in een pijp
leiding naar Nederland. Ook een leiding via
Noorwegen naar Zweden lijkt voor de Noren
weinig perspectief te bieden.
Nederland lijkt voor Noorwegen het meest
aantrekkelijk. Misschien heeft dit iets te
maken met het feit, dat Noorwegen liever
niet al te afhankelijk wil worden van de
grotere Europese landen. Ons land beschikt
al over een uitgebreid transportsysteem in
Europa en mogelijk biedt de ervaring die
Nederland heeft met petro-chemische indu
striële activiteiten aanknopingspunten
voor Noorwegen, dat op dit gebied het één
en ander van plan is. Ook op andere gebie
den zou kunnen worden samengewerkt.
Niets concreets
De belangstelling van Nederlandse zijde is
niet overweldigend. Minister Van Aardenne
(Economische Zaken) heeft zich in Noorwe
gen op de hoogte gesteld van de wensen die
daar leven, met betrekking tot de tegen
prestatie die Nederland zou moeten leveren
als de gaspijpleiding naar Delfzijl zou wor
den aangelegd. Ook de Gasunie onderhoudt
NORWAY'S NORTH SEA
CONTINENTAL SHELF
WITH THE OW. ANOGAS Ft LPS
contact met de Noren, maar iets concreets
is uit de Nederlands-Noorse besprekingen
nog niet tevoorschijn gekomen. Beide lan
den geven er blijkbaar de voorkeur aan een
gunstiger getij af te wachten.
Intussen hebben buitenlandse oliemaat
schappijen er al aan moeten wennen, dat zij
geen meerderheidsbelangen meer kunnen
verwerven bij het aanvragen van conces
sies. In het begin hadden zij vrij spel, maar
sinds enkele jaren kunnen zijn nog slechts
een (overigens nog interessante) rol van
ondergeschikte betekenis spelen. Noorse
ondernemingen en met name het staatsbe
drijf Statoil maken de dienst uit, zowel bij
exploratie als bij exploitatie Buitenlandse
maatschappijen verlenen technische bij
stand.
Van de buitenlandse ondernemingen die in
de toekomst nog mee willen doen op het
Noorse continentale plat, zal een tegenpres
tatie in de vorm van industriële projecten in
Noorwegen worden verlangd. De gegadig
den zijn zo talrijk, dat de Noren zich kunnen
veroorloven om eisen te stellen. Dit neemt
niet weg dat de nieuwe concessiepolitiek de
Noorse schatkist heel veel geld kost. veel
meer dan aanvankelijk was berekend. Be
halve inflatie was vooral slechte planning
de oorzaak hiervan.
Hogere belasting
Om haar financiële problemen te kunnen
verlichten, heeft de Noorse regering de bui
tenlandse oliemaatschappijen laten weten
dat zij meer belasting moeten gaan betalen.
Formeel baseert men zich in Oslo op de
flink gestegen prijzen van olie en gas. De
belasting wordt vermoedelijk verhoogd van
in totaal 72 procent tot tenminste 80 pro
cent. Het uiteindelijke percentage zal af
hangen van een onderzoek naar de revenu
en van de maatschappijen, die niet allemaal
onder dezelfde omstandigheden werken
(zoals kwaliteit en bereikbaarheid).
Overigens zullen de stijgende prijzen van
olie en gas de verdere ontwikkelingen op
het continentale plat vergemakkelijken. De
produktie in de Noordzee en vooral die ten
noorden van de 62ste breedtegraad wordt
pas werkelijk lonend voor Noorwegen, als
de wereldmarktprijs van olie blijft stijgen.
Het land heeft veel geld nodig omdat het
nog grote schulden (ongeveer 40 miljard
gulden) moet aflossen en tegelijkertijd de
verwezenlijking van haar grootscheepse
plannen moet doorzetten.
Dit alles mag niet ten koste gaan van de
Noorse werknemers, die toch al geruime tijd
worden geconfronteerd met loonmatigin
gen en desondanks stijgende prijzen Er is
echter geen weg terug mogelijk De Noren
moeten doorgaan met hun riskante onder
neming, of zij willen of niet. hopend op een
goede afloop. De voorwaarden hiervoor lij
ken aanwezig. Geluk en geduld moeten de
rest doen.
Dit is het tweede artikel van een serie over
Noorwegen. Het eerste werd op donderdag
3 juni gepubliceerd.
