UKUNT
ZE NU KOPEN
Ongewone vorm
van beeldend theater
STAATSLOTEN?
Blues voorbeeldig toegelicht
op manifestatie in Utrecht
Spring, een feestelijke
kindermusical uit Gent
een heel lob
Speel mee in de Staatsloterij.
Elke maand 30 miljoen aan prijzen.
Prijswinnares vioolconcours
Oude school- en studieboeken
zijn geld waard;
nieuwe hoeven niet duur te zijn.
Dialog Curious George van Wilson en Knowles
Wim Schippers dwaalt
door zijn eigen clichés
En dan nog
Nieuwe boeken
DINSDAG 3 JUNI 1980
KUNST/RADIO/TELEVISIE
TROUW/KWARTET
neóarjRadSB staags!oterü
rn„, „.j,
Verkoopadressen in de Gouden Gids.
Per giro spelen kan ook. Bel voor informatie: 070-46 9647.
door André Rutten
DEN HAAG Een feestelijke, speelse kindermusical uit
Gent, „Spring", was zondagmiddag in de Koninklijke
Schouwburg de verrassende opening van zowel het Haags
Kindertheater Festival als van het Holland Festival in Den
Haag.
Het leeuweaandeel erin hebben 23
kinderen, die samen met drie acteurs,
onder de spelleiding van Eva Bal en
André Vermaerke, het hele spel ver
zonnen hebben en improviserend, de
bedenksels al spelend kritisch bekij
kend tot een boelende voorstelling
gemaakt.
De Gentse theatermakers hadden er
een opdracht voor van het Vlaamse
ministerie van Nederlandse Cultuur.
Het vorig Jaar al, voor het Jaar van
het Kind. en voor het hondervijf tig ja
rig bestaan van de staat Belgiè. Het
Speciaal vandaag
Brandpunt brengt een re
portage over de nieuwe moei
lijkheden in de textielindus
trie en geeft enkele achter
gronden over het bezoek van
de paus aan Frankrijk.
N'ed 2 21.30 uur
Leven op Aarde. Dertiende
lige BBC-serie over de ontwik
keling van het leven op aarde.
Vanavond deel 1: Onbegrens
de verscheidenheid. Samen
stelling en presentatie David
Attenborough.
Ned 2 22.05 uur
Holland Festival 1980: Pilo
bolus Dance Theatre. Reporta
ge vanuit de Haagse Konink
lijke Schouwburg van een op
treden van de acrobatische
dansgroep Pilobolus
Ned 1 22.10 uur
In het programma Ratel
praten radio- en tv-recensen-
ten van diverse dagbladen
over de functie van de tv-kri-
tiek in de krant.
Hilversum 2 11.30 uur
Olympia's Ronde van Ne
derland. Wielrennen. Verslag
van de achtste en laatste etap
pe Schijndel-Amsterdam
Hilversum 1 18.55 uur
lag dus voor de hand, de kinderen er
zo'n groot aandeel in te geven, en ook,
dat er iets van die honderd vijftig jaar
geschiedenis in voor moest komen.
Ze zijn begonnen met eerst de kinde
ren bij eikaar te halen en met hem
samen te bedenken, hoe zij het zou
den gaan doen. Het is dit geworden.
Een groepje kinderen van nu, komt
onder aanvoering van een antieke
pop door een jongetje uit het mu
seum meegenomen in een oud
Gents huls. In een grote kist vinden
zij vier kinderen van vroeger, die zij
met z'n allen naar huls gaan brengen
naar de tijd waarin zij thuis horen.
Je ziet de kinderen van nu telkens
naar dat vroeger terugspringen. Toen
kinderen in Aalst In de spinnerijen
moesten werken, in Charleroi in de
steenkolenmijnen, dochtertjes van
rijke fabrikanten in Antwerpen ge
drild werden in „maintlen", volwas
sen maniertjes, kinderbendes in Gent
streken uithaalden, ook stiekem naar
de opera gingen en op de daar gehoor
de melodietjes eigen teksten zongen.
Het wemelt dan ook van melodietjes,
door een professioneel trio gemaakt
en gespeeld met teksten van kinde
ren zelf. uitgewerkt tot een ritmisch
verrassend bewegingsspel. Met uit
schieters uiteraard. Het gezamenlijke
museumbezoek in het begin, bij voor
beeld. het drillen van de Antwerpse
meisjes, het werken van kinderen in
de mijnen en in de spinnerijen, het
naspelen van operawijsjes telkens
scènes van verschillende toonaard,
uitstekend in groepsbewegingen uit
gewerkt. Er zit ook een zekere span
ning in, doordat de suppoost van het
museum en een sluwe verzamelaar
samen een moei clownsduo op de
gestolen pop en op de vier kinderen
uit de kist jagen
Er heerste een heel geanimeerde
stemming in de Koninklijke Schouw
burg, die zich ook van minister Gar
deniers had meester gemaakt en haar
deed verklaren, dat lastige mensen
veranderingen tot stand brengen
De voorstelling 8 juni in Utrecht. 14
juni in Rotterdam
door Frits Lagerwerff
UTRECHT Nu de Jazzfestivalrage definitief op gang gekomen is, en in vele zichzelf
respecterende provincieplaatsen aan bejaarde nep-Jazz gedaan wordt, staat in Utrecht
een manifestatie op stapel waarmee een oude stijl van de jazz voorbeeldig wordt
toegelicht. Blues uit San Francisco zal in Muziekcentrum Vredenburg vijf dagen lang
worden gepresenteerd, in de vorm van lezingen, concerten en workshops.
Vandaag opent een promotor van
de West Coast Blues, Tom Mazzo-
linl. met een rijk geïllustreerde
lezing over de blueshistorte. De
komende vier dagen vindt, steeds
om vijf uur 's middags, een work
shop plaats die wordt geleld door
de musici die 's avonds optreden
Voor de vaste begeleiding Is het
Ron Thompson trio aanwezig
Deze workshops zijn een unieke
uitnodiging aan beginnende luis
tervrienden en al of niet gevorder
de amateurmuzikanten uit
Utrecht sorry Joetrecht en
omstreken. ZIJ kunnen niet alleen
de grondbeginselen van de blues,
waar rock en Jazz uit voortgeko
men zijn, onder de knie krijgen
maar ook direct na de les de pro
fessionals aan het werk zien.
Ook de keuze van San Francisco
als bluesstad, na Chicago, Mem
phis en Mississippi is terecht Na
dat Los Angeles In de jaren vijftig
als bluescentrum ln betekenis af
nam werd San Francisco namelijk
het hart van de bluesscene aan de
Westkust.
De nu in zwang zijnde West Coast
Blues heeft vaste vormen aange
nomen sinds verpauperde muzi
kanten uit het diepe, landelijke
zuiden en de grote steden van het
noorden elkaar hier ontmoetten,
op zoek naar werk ln de fabrieken
en op zoek naar schnabbels in de
clubs. Californië was zeer ln trek;
tijdens de grote economische de
pressie en de tweede wereldoorlog
gingen immers ontelbare orkesten
elders op de fles
Synthese
De migratie vanuit het zuiden en
het noorden heeft zoals zo vaak in
de muziekgeschiedenis een inte
ressante synthese opgeleverd. Uit
de combinatie van de langzaam
voortslepende bekentenislyriek
uit het zuiden en de agressieve
blues uit het urbane noorden ont
stond een verfijnde, tamelijk ele
gante bluessoort. In San Francis
co verzamelde Mazzollni behalve
de „grote namen" in de clubs een
aantal talentvolle muzikanten die
voornamelijk op straat speelden,
armoedzaaiers wier leven in blues
bezongen wordt.
Schilderachtig
De muzikanten die in Vredenburg
optreden en workshops lelden zijn
stuk voor stuk belangrijke expo
nenten van de West Coast Blues.
Gitarist Luther Tucker, die vla
Memphis en Chicago in Californië
kwam en bij Junior Wells, Little
Walter, Sonny Boy Williamson.
Muddy Waters, Otis Rush en John
Lee Hooker speelde is nog altijd
een veelgevraagd sesslonmuzl-
kant. Hetzelfde geldt voor de gita
risten Sonny Rhodes en Mississip
pi Johnny Waters. Robert Lowery
is een straatmuzikant die door
Lightnln'. Hopkins en Lil' Son
Jackson beïnvloed Is. Naast hem
is J. C. Burrls buitengewoon schil
derachtig, als één van de weinige
country bluesmuzikanten met een
authentieke stijl op de mondhar
monica en allerlei percussie-in
strumenten.
Little Willie Llttlefield Is een
hoofdstuk apart. Deze pianist is
nog altijd werkzaam als handels
reiziger In boogie-woogies en dat
is ln feite nogal droefgeestig. Wil
lie schreef namelijk eens, in 1952,
een lied, K. C. Loving. waarvan hij
de rechten vpor 25 dollar aan de
platenjongens Jerry Lieber en
Mike Stoller verkwanselde. Die
maakten er. als Kansas City, de
grootste hit aller tijden van, nog
groter dan Spanish Harlem dat
vooral door Aretha Franklin een
miljoenennummer werd.
Llttlefield maakt als musicus deel
uit van de historische lijn die eens
bij boogle-styllsten als Meade Lux
Lewis, Albert Ammons en Pete
Johnson begon. Hij werd geboren
In Houston, had in '49 commerci
eel succes met de plaat It's Mid
night, en verhuisde „dus" naar
Los Angeles Daar vloeiden hem
behalve K. C. Loving nog andere
hits uit de pen, zoals het rhythm-
'n-bluesnummer Ruby, Ruby. Ja
renlang was het daarna stil rond
deze grijze eminentie. Toen de
blues en de Jazz aan het begin van
de Jaren zeventig aanzienlijk aan
populariteit wonnen maakte hij
zijn rentree, ter gelegenheid van
het San Francisco bluesfestival
van 1973. Llttlefield trad vorig
jaar reeds met veel succes in Vre
denburg op
Blazers
Nu de rest nog één kwestie: vooral
na het beluisteren van bluessaxo
fonisten als Eddie Shaw en Eddie
„Cleanhead" Vinson is het opval
lend dat op bluesfestijnen als dit
de geblazen blues ontbreekt. De
blues wordt voornamelijk vertolkt
door vocalisten en bespelers van
de harmonica, de piano, gitaren en
drums. En dit terwijl het tot in de
Jaren vijftig ln Californië wemelde
van de saxofonisten die de rauwe
blues wel degelijk konden spelen.
De redenen van hun „verdwij
ning" zijn typerend voor de wijze
waarop jazz- en bluesmusici de
cennia lang door de muziekindus
trie gemanipuleerd zijn. Blazers
vonden emplooi ln orkesten van
uiteenlopende grootte, die vrolij
ke swing- en Jumpmuziek moesten
spelen, wilden ze tenminste wor
den geëngageerd. Blues in mineur,
met commentaar op maatschap
pelijke en amoureuze misstanden,
was geen feestmuziek. Dus veel
minder gevraagd. Wanneer er te
genwoordig blues geblazen wordt,
klinkt deze vaak te waterig, senti
menteel, eigenlijk ook te jazzy.
Een andere oorzaak van het inper
ken van het bluesinstrumentari
um is de folkmuslc geweest, die in
Californië na 1960 enorm opleefde
en gepousseerd werd. Promotors
met een goede neus voor het grote
geld bepaalden dat blues ook folk-
music was. en daarin was voor
extatische saxofonisten geen
plaats meer. Odetta en Pete See-
ger konden hun gang gaan terwijl
talloze bluesbands, met toeters,
als sneeuw voor de zon ver
dwenen.
De 22-jarige Japanse Joezoeko Horigono uit Tokio is winnares geworden van het Koningin Elisabeht-
concours in Brussel waaraan dit jaar jonge violisten konden deelnemen. Op de fot staat ze met de
winnaar van de tweede prijs, de Amerikaan Peter Zozossky.
Bij de Slegte verkoop je de studieboeken die je niet
meer nodig hebt (indien niet ouder dan zo'n 2 jaar)en koop
je wat je't volgend studiejaar hebben moet (voorzover
voorradig).
Afrekenen gaat kontant en wat je koopt neem je
meteen mee. Dóén, nog voor je met vakantie gaat.
Öat bespaart je tijd én geld.
De Slegte is een goeie voor studieboeken.
Boekhandel J. de Slegte B. V.. Kalverstraat 48-52, Amsterdam,
tel.020-225933.Ook in Rotterdam, Den Haag.Utrecht. Arnhem.
Eindhoven. Enschede. Groningen. Leiden. Haarlem. Antwerpen en Gent
Programma's voor
dinsdag 3 juni
AMSTERDAM. Stadsschouw
burg (20.15 uur): De toekomst.
Universiteitstheater (20.30
uur): De ontdekking. De Bajes
(20.30 uur): Und die Liebe etc.
Mickery (20.30 uur): Hum
boldt's Current.
DEN HAAG. Houtrusthallen
(20.15): Residentie-orkest. HOT
(19 uur): Circus Emma.
Koninklijke Schouwburg
(20.15 uur): Pilobolus Dance
Theatre (tv-opname).
ROTTERDAM. Doelen (Grote
hal. 20.15 uur): Bhutan.
'Elly of het beroemde stuk'
door Dirkje Houtman
AMSTERDAM In „Elly of het beroemde stuk", de ope
ningsmanifestatie van het Holland Festival, zondagavond in
het Amsterdamse theater Carré zijn diverse vormen van
kunst zoals opera, cabaret, toneel, popmuziek en beeldende
kunst verweven tot een prentenboek ontsproten aan de brei
nen van Gied Jaspars en Wim T. Schippers.
Je zou kunnen spreken vin een „ge-
samtkunstwerk" waarin Schippers
alle activiteiten die hij tot nu toe
heeft ontplooid, verzamelde met zich
zelf als bindmiddel en spil. Van de tot
kunst verheven werklijkheid in zijn
fluxusperiode het lozen van een
flesje limonade ln zee als kunstdaad
vla de platte kuntwerkelijkheid in
zijn televisieshows Fred Haché, Ba
rend Servet, Van Oekel en Waldolala
tot zijn meest recente Engelstalige
tv-drama „Ramp Ahead" waarin het
voor de hoofdpersoon een kunst is om
aan zijn werkelijkheid te ontkomen,
heeft Schippers zich steeds ver
nieuwd. Het muziektheaterstuk „Elly
of het beroemde stuk" voegde daar
echter weinig aan toe waarmee
Schippers het verwachtingspatroon
van zijn publiek opnieuw op de proef
stelde. Geen onverwachte gebeurte
nissen waarop zijn fans hadden ge
hoopt, en in de Carré-zaal ook geen
intense verveling waar zijn tegen
standers steeds mee schermen, maar
een middelmatige zoektocht die al
leen Schippers aanging, hiertoe fi
nancieel ln staat gesteld door het
Holland Festival.
Schippers is de vleesgeworden idee
achter Elly. Zij is op zoek naar de zin
van het leven en lijkt in haar onwe
zenlijk maagdelijk witte jurk ook de
abstractie van de zoekende kunste
naar, wiens verlangen ze verwoordt
met een gezonde dosis ingehouden
pathetiek.
Zoektocht naar de zin van het be
staan loopt hier parallel met het eeu
wige verlangen van de kunstenaar de
chaos waarin hij leeft vorm te geven.
Hij kan de werkelijkheid reduceren
tot kegels, bollen en cylinders, de
vormen waar EUy naar op zoek is en
die het openingsdecor tot een driedi
mensionaal kubistisch schilderij ma
ken. Maar niet alleen in de beeldende
kunst, ook in cabaret, opera, ballet en
toneel wordt die werkelijkheid gevan
gen. Het zijn afgeronde genres met
strenge regels waaraan de desbetref
fende kunstenaar zich moet houden.
De vormen veranderen niet, ze herha
len zich en zijn direct herkenbaar. En
de stelling dat vorm en inhoud een
zijn leidt ertoe dat alles wat vertoond
wordt herhalingen zijn van wat we
ooit gezien hebben. Dat laat Schip
pers in Elly of het beroemde stuk zien
aart de hand van zijn eigen ontwor
pen tot cliché verworden genre waar
in hij enigszins wezensvreemd rond
loopt. Gevangene van zijn eigen
schep-plng is het de verbeelding van
zijn eigen zoektocht aan de hand van
Elly. ZIJ bestaat aanvankelijk niet,
wordt door het leven gelokt en knapt
hier. terug in het spruitjesburgerlijk
milieu van haar ouders zo op af, dat
ze maar weer besluit niet meer te
bestaan.
Dit slot zou een aanwijzing zijn voor
Rectificatie
In de recensie over Circus Emma
van de kindertheatergroep Wiedus is
gisteren een hinderlijke fout geslo
pen. De schrijver van het stuk beet
niet Cor Lemaire, zoals werd ver
meld, maar Louis Lemaire. Onze ex
cuses hiervoor, red. Trouw.
de richting waarin Schippers zich
gaat ontwikkelen. Begonnen als beel
dend kunstenaar heeft hij zich ont
wikkeld tot maker van realistisch tv-
drama, waar de scene over Ely's
thuiskomst een ware afspiegeling van
is. Mogelijk is haar vlucht in een
kunstmatige werkelijkheid waarmee
ze ophoudt te bestaan, een aanwij
zing dat Schippers zich weer terug
trekt op de beeldende kunst. „Elly of
het beroemde stuk" is dus geen
avond vol pretentieus amusement,
maar de privé-zoektocht van een kun
stenaar wie het een zorg zal zijn of hij
bejubeld of verguisd wordt.
De tentoonstelling van kerami
sche objecten van de Amerikaanse
westkust-kunstenaar Scott Cham-
berlin in het Dordrechtse Museum,
die oorspronkelijk dit weekeinde zou
zijn afgelopen, is verlengd tot en met
zondag 15 juni. Het museum is op
maandag tot en met zaterdag van 10-
17 uur geopend, op zon- en feestdagen
van 13-17 uur.
Count Basle, de bekende jazzmusi
cus en leider van orkesten ,is met
vermoeidheidsverschijnselen ln een
ziekenhuis in Chicago opgenomen,
waar hij op de afdeling intensive care
moet verblijven. Het is de tweede
keer sinds enkele weken dat Basie.
die 75 jaar oud is. in een ziekenhuis
moet worden opgenomen. Eerder
raakte hij op de Bahama's ook al
oververmoeid.
Van uitgeverij Omniboek/Voorhoe-
ve in Den Haag zijn: Geslagen men
sen (de zorg voor oorlogsgetroffenen)
door A. v.d. Houten (29 blz. 11.90);
Zevenklappers en lampions, Chinese
kinderrijmen. In het Nederlands be
werkt door T. de Vries (24 blz. -
14.50);
Een koning, fotografische herdruk
van de eerste uitgave van dit boek
van A. Prins is van een nawoord
voorzien door H. G. M. Prick en uit
gegeven door J. Nijsen, Amsterdam.
244 blz. 27.50.
Klein gedenkboek van liefde en haat,
foto's van E. Posthuma de Boer rond
30 april 1980 met een inleiding van J.
Blokker. Uitg. Kosmos, Amsterdam,
circa 100 blz. - 17.50.
Een stap verder, J. Eareckson vertelt
aan S. Estes over haar leven als inva
lide. Uitg. Novapres, Laren. 187 blz. -
18.90.
De profundis. gedichten van H. J.
Teutscher, geschreven ln de gevan
genissen van Sibolga en Pematang
Siantar en in de kampen Soengai
Sengkol en Rantau Prapat tussen
1942 en 1945. Uitg. Voorhoeve, Den
Haag. 46 blz. - 8.90.
door Anderé Rutten
ROTTERDAM .^Dialog Curious George" tweegesprek nieuwsgierige Joris is nog maar
net begonnen oi je denkt al: wat zit het weer uitstekend. Maar waarom is het zo uitstekend?
Seizoenopruiming bij
scholengroep Centrum
Van onze kunstredactie
AMSTERDAM De scholengroep
van de toneelgroep Centrum houdt
vrijdag 6 juni in theater Centrum
Bellevue in Amsterdam seizoenoprui
ming. De drie voorstellingen die de
groep het afgelopen seizoen op het
repertoire had worden op één avond
gespeeld.
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
Robert Wilson en Christopher Know
les, die samen de voorstelling ge
maakt hebben en spplen, zitten te
genover elkaar achter een groot
raam. Dat grote raam zit ln een losse
decorwand naast een egaal witte
deur. Het decorstuk staat voor een
groot wit achterdoek. Aan weerskan
ten van het toneel zitten, ieder op een
stoel achter een tafeltje, twee poppen
met grote zwarte hoeden, de onder
kant van het gezicht met een doek
bedekt. Rob Wilson pakt een witte:
kubus met een rood kruis er op. een
toneelknecht zet een eendere kubus
op het tafeltje links voor de pop.
Wilson heeft de hoorn van een tele
foon in de hand. Boven het tafeltje
links komt van boven af een telefoon
toestel zonder hoorn naar beneden.
Rob wilson en Christopher Knowles
zeggen, tamelijk monotoon, zinnen
Curious George goes to the hospital
bij voorbeeld en dezelfde zinnen
komen met verschillend vervormde
stemmen ook vla de geluidsinstal
latie.
De twee achter het raam bewegen
ook. Wat vertraagd, wat gestyleerd.
Wilson krijgt van Knowles een gele
hoed in dezelfde vorm als de zwarte
van de poppen De vriend met de gele
hoed. Knowles zelf zet een gewone
beige deukhoed op Waarom fasci
neert zoiets?
De bewegingen, die Je de twee man
nen de een lang en sma
1. de ander klein en tenger ziet
maken, eerst achter dat raam. later
ook in de ruimte er voor, soms in
combinatie met. soms ook zonder de
beweegloze poppen, stellen nooit iets
direct herkenbaars voor. Het zijn
beeldende elementen ln een visueel
ruimtelijk spel. Beeldende kunst, ln
feite, in samenspel met het voort
gaande spel van elkaar begeleidende,
elkaar ook verdringende, botsende
stemmen. Vier delen, drie ervan ook
ln vieren, het derde ln twee onderde
len verdeeld. Zowel wat de beeldende
als wat de vocale elementen betreft
bedacht door Christopher Knowles.
Bij een vroeger gezamenlijk optreden
van deze twee is al verteld, dat Chris
topher Knowles met een hersenbe
schadiging ls geboren, die hem aan
vankelijk moeilijkheden met spreken
en lezen bezorgden. Bij het overwin
nen van die moeilijkheden hebben
bandrecorders een belangrijke rol ge-»
speeld. Zij zijn, ln combinatie met
zijn drang tot tekenen en schrijven,
een nieuw communicatiemiddel ge-
weorden, ln samenwerking met Ro
bert Wilson ontwikkeld tot een onge
wone, fascinerende vorm van beel
dend theater
De Rotterdamse voorstellingen tot
en met 4 juni zijn opgedragen aan
drs. Willy Hofman, die, eerst als direc
teur van de Rotterdamse Kunststich
ting, daama als hoofd van de Ge
meentelijke Dienst Kunstgebouwen,
en bovendien als impressario. een
zeer activerende rol ln het Rotter
damse theaterleven heeft gespeeld,
met ruime buitenlandse contacten.
En die nu met pensioen gaat, maar Robert Wilson (links) en Christopher Knowles in Dialog Curious George,
als privé-persoon wel actief blijft.