'Nieuwe prijsronde nog
dit jaar is uitgesloten'
PNEM actief in
stadsverwarming
Noorse jacht op olie en gas is kansspel
Stagnerende kledingverkoop
Waaromuvooreenpersoonlijkeleningbeter
naareenbank zoals deNMB kunt gaan.
Braks tevreden over compromis in landbouw
DeNMB denkt met u mee.
Ook de tuinbouw heeft aandacht
Zelfstandig
en veilig wonen
in het prachtig gelegen
appartementencomplex
Park Boswijk, Doorn.
Peek Cloppenburg blijft optimistisch
Meer agrarisch
onderzoek voor
ontwikkelingslanden
Gerucht executies
Iran doet prijs
van goud stijgen
Rademakers en
Van der Giessen
gaan fusie aan
Geen terugkeer mogelijk op avontuurlijke weg
DINSDAG 3 JUNI 1980
FINANCIËN EN ECONOMIE
TROUW/KWARTET P 11/RHS 13
ADVERTENTIE
Van onze redactie economie
DEN HAAG Minister Braks van landbouw voelt in de
verste verte niets voor een extra prijsronde voor landbouw-
produkten aan het eind van dit jaar. Zo'n tweede prijsronde
was deze week voorgesteld door voorzitter Luteijn van het
Koninklijk Nederlands Landbouwcomité, die daarmee de
gevoelens van een zeer ontevreden achterban vertolkte.
nemen omtrent de Britse bijdrage.
Deze zal de komende twee Jaar alles
bij elkaar een slordige zeven miljard
gulden lager uitkomen, en dat bedrag
moet door de andere acht leden wor
den bijgepast. De Bondsrepubliek zal
verreweg de grootste betaler zijn, om
dat de bijdrage van de verschillende
landen is geregeld naar draagkracht.
Geld lenen lijkt zo gemakkelijk.
Toch is het beslist geen een
voudige zaak. Bij een bank zoals de
NMB denken de mensen daad
werkelijk met u mee. Zodat u ver
zekerd bent van een persoonlijke
lening die past binnen uw financiële
mogelijkheden. Heel belangrijk,
want een té zware verplichting is
niet bepaald plezierig.
Met een persoonlijke lening van
deNMBkuntuovervoldoendegeld
beschikken voor duurzame aan
schaffingen zoals nieuw meubilair,
een boot, een caravan of een auto.
U betaalt vaste maandtermij-
nen(bijvoorbeeld 24,36 of 48),zodat
u precies weet waar u aan toe bent.
U kunt het bijvoorbeeld zo uit
rekenen dat de lening is afgelost op
het moment dat uw auto aan ver
vanging toe is. Een geruststellend
idee.
Folders bij elk NMB kantoor.
NEDERLANOSCHE MIOOENSTANDSBANK
Eén zo'n prijsronde per Jaar vind ik
ruim voldoende." deelde de bewinds
man wat vermoeid mee. „Ik ga zeker
zelf geen tweede prijsronde voorstel
len." Na maanden van vergaderen,
waarbij een crisis op EG-niveau op
het nippertje kon worden bezworen,
lijkt het erop dat eindelijk een ak
koord is bereikt voor de landbouw
prijsstijging van dit jaar. Althans vol
gens minister Braks. Een definitief
besluit is het alweer niet: Zowel in
Engeland als in Duitsland zijn bezwa
ren gerezen tegen de manier waarop
het probleem van de Britse bijdrage
wordt opgelost. Braks is over deze
laatste hindemissen echter zeer opti
mistisch gestemd: „De Britten zullen
het bijdrage-compromis accepteren,
en de Duitsers, bij wie het compromis
het diepst in het vlees snijdt, zullen
weinig voelen voor een kabinetscrisis
zo vlak voor de verkiezingen." Vol
gens Braks is er geen vuiltje aan de
lucht: de voorstellen zullen worden
aangenomen en op 13 en 14 Juni in
Venetië door de lidstaten worden be
krachtigd.
Heel tevreden
Tijdens een zeer bondige bijeen
komst de minister zou binnen het
uur het luchtruim kiezen om koers te
zetten naar Italië, waar ook land-
bouwbesprekingen worden gehouden
zei Broks desgevraagd „onder de
gegeven omstandigheden heel tevre
den te zijn met het voorgestelde com
promis. Dit in \pgenstelling tot de
Europese boeren, die inplaats van de
thans voorgestelde vijf procent een
prijsstijging van bijna acht procent
voorstaan. Braks zei ook dat hij „zeer
sterk zou aarzelen" om aanvullende
landelijke maatregelen te nemen.
Totdat de genoemde voorstellen defi
nitief worden bekrachtigd, is de klok
stilgezet, de landbouwprijzen blijven
voorlopig even op het huidige niveau.
Na de bekrachtiging zullen de ver
hoogde prijzen met terugwerkende
kracht tot 1 Juni worden berekend.
Melk
Andere landbouwvoorstellen die te
gelijk doorgang zullen vinden als de
negen het akkoord bekrachtigen zijn
de volgende: De richtprijs voor melk
wordt verhoogd met 4 procent. Er
komt een medeverantwoordelijk
heidsheffing van twee procent, voor
boeren die hun melkproduktle uit
breiden. Overeengekomen is ook dat
een extra heffing van kracht wordt,
als de Gemeenschap dit Jaar 1.5 pro
cent of meer boven de melkproduktle
van vorig Jaar aflevert. Voorwaarden
hiervan moeten nog worden vastge
steld.
Een ander belangrijke regeling die
wordt getroffen is de steunregeling
voor groente en fruit, met name af
komstig uit de zuidelijkste gebieden,
te verlagen met tien procent.
Van de voorgestelde stopzetting van
de rundvleesinterventie komt voorlo
pig niets, omdat Ierland zich daarte-'
gen verzet. Voor suiker is afgespro
ken dat de producenten moeten be
kostigen wat meer wordt geprodu
ceerd dan de EG-consumptie plus 1,3
miljoen ton.
De schapevlees-verordening waaro
ver de lidstaten het eindelijk eens
zijn geworden, (ook van belang voor
Nederland met een export van 145
miljoen gulden op dit gebied) houdt
een premierregeling in, die moet
voorkomen dat het inkomen van
schapenhouders achteruit gaat. Bo
vendien ontstaat de mogelijkheid tot
interventie.
Aanstaande woensdag zal het West-
Duitse kabinet een besluit moeten
X x W
x. v
Van onze redactie economie
DEN BOSCH De Provinciale Noordbrabantse Electrici-
teltsmaatschappij PNEM, heeft het afgelopen jaar belangrij
ke stappen gezet op het gebied van de stadsverwarming en is
daarnaast een onderzoek begonnen naar de levering van
warmte aan tuinbouwbedrijven. Dit blijkt uit het gisteren
gepubliceerde jaarverslag 1979.
ADVERTENTIE
Aan u de keus in hoeverre u gebruik wilt maken van de
vele faciliteiten, die het totale service-arrangement de be
woners van dit gerieflijke en gezellige wooncentrum biedt.
In dit wooncentrum zijn enkele
fraaie 1 en 2 persoons-appartementen
te koop vanaf f 135.000,-.
(Zeer gunstige financienngsvoorwaarden.)
Voor geheel vrijblijvende informatie kunt u zich wenden
Vellinga Makelaardij B.V.,
Kampweg 2.3941HH Doom,
Telefoon: 03430 -2841.
Morgen begint in de Amsterdamse RAI de beurs Sanitair en Hygiëne, de grootste beurs op dit gebied in
Europa. Het bouwen van de stands is nog in volle gang.
Van onze redactie economie
RIJSWIJK De verkoop van kleding stagneert. Vorig jaar besteedden de consumenten
slechts 2 procent meer aan kleren dan in 1978 waarin de prijsstijgingen zelfs nog waren
meegerekend. In 1978 waren de uitgaven aan kleding nog met 7 procent opgelopen.
In het lopende Jaar zal de klant zich
waarschijnlijk terughoudend blijven
opstellen, zegt de directie van Peek
Cloppenburg in het Jaarverslag. P&C
schrijft de geringe kooplust voor tex
tiel toe aan de afnemende koop
kracht die zich vorig jaar ook in de
totale detailhandel weerspiegelde (3
procent groei tegen 7 procent in 1978,
prijsstijgingen steeds meegerekend).
Ook de weersomstandigheden in 1979
speelden naar de mening van de
P&C-dlrectie een ongunstige rol. BIJ
P&C zakte de omzetgroei van 18 naar
1 procent.
De directie van het kledingbedrijf
blijft ondanks deze inzinking op lan
gere termijn optimistisch. Zij ver
trouwt erop dat de veerkracht van
onze samenleving zal leiden naar ver
sterking van de welvaart op een goed
niveau. Daarom breidt de groep het
aantal filialen jaarlijks nog uit.
In het op 1 februari afgelopen boek
jaar nam het aantal Peek Cloppen-
burgzaken door de opening van een
vestiging in Arnhem (Kronenburg)
toe tot 33 waar er dit Jaar nog drie
bijgevoegd worden (in Apeldoorn,
Deventer en Venlo). De dameszaken
van Lampe komen in 1980 door ope
ningen te Groningen en Sittard op 22
stuks terwijl het aantal Mac Mag
gie vestigingen (Jeugdmode) van 23
naar 26 gaat. Ook de P&C keten in'
België (nu vijf zaken) wordt uitge
breid. De Belgische afdeling is nog
verliesgevend.
De Peek Cloppenburg groep boek
te vorig jaar een bruto bedrijfsresul
taat van 134,7 (132,0) miljoen maar
zag de nettowinst teruglopen van
13,8 miljoen tot 10,9 miljoen. De
directie hoopt laatstgenoemd cijfer
in 1980 te kunnen benaderen.
Een omzetcijfer geeft Peek Clop
penburg niet. Wel blijkt uit het jaar
verslag dat het aantal werknemers,
berekend op full-time basis, in het
afgelopen boekjaar is gestegen van
1730 tot 1808, een gevolg van de hier
voor gemelde uitbreidingen.
Samen met het energiebedrijf van
Breda, is een ontwerp gemaakt van
het gehele stadsverwarmingssysteem
van het project „Haagse Beemden".
Aan dit project zijn nog een aantal
woningen in het stadsdeel „Ypelaar
toegevoegd zodat het totale project
de verwarming VEin ongeveer zesen-
twintigduizend woningen omvat.
Over het contract is inmiddels met de
gemeente Breda volledige overeen
stemming bereikt. De warmte wordt
geleverd vanaf de Amercentrales in
Geertruidenberg.
Met de gemeente Tilburg is in begin
sel overeenstemming bereikt om-
eveneens vanaf de Amercentrales
ongeveer dertigduizend woningen via
stadsverwarming van warmte te gaan
voorzien. Dit aantal woningen wordt
in de toekomst mogelijk nog uitge
breid.
Wat de gemeente Helmond betreft
wordt medegedeeld, dat na bespre
kingen met deze gemeente, definitief
is besloten in een aantal nieuwe en
bestaande delen van de stad stads
verwarming toe te passen. Het gaat
hierbij om dertienduizend woningen.
Voorts zal in enige nieuwbouwwijken
in Geertruidenberg, bij elkaar zes
honderd woningen, warmte via de
Amercentrales worden geleverd. Met
de gemeentebesturen van Dongen en
Oosterhout wordt de haalbaarheid
bekeken van stadsverwarming van in
totaal zevenenzestighonderd wonin
gen. Met de agglomeratie Endhoven
wordt gepraat over de aanleg van
Van onze redactie economie
DEN HAAG Het kantoor
van International Service for
National Agricultural Rese
arch (ISNAR), dat zich gaat
bezighouden met steun aan
ontwikkelingslanden voor de
opbouw van onderzoeksorga
nisaties en dat hulp zal bie
den bij het maken van meer
jarenplannen voor landbouw
kundig onderzoek, zal zich
vestigen in Den Haag.
De overeenkomst daartoe werd giste
ren getekend door minister Van der
Klaauw en een vertegenwoordiger
van de ISNAR.
De keus voor ons land als vestigings
plaats, komt voort uit de hier aanwe
zige deskundighed op het gebied van
het landbouwkundig onderzoek in
ontwikkelingslanden.
ISNAR komt voort uit de Consultati
ve Group on International Agricultu
ral Research (CGIAR), een informeel
samenwerkingsverband dat tot doel
heeft de voedselproduktie in ontwik
kelingslanden te verbeteren. Het
CGIAR wordt gefinancierd door 38
'landen, multilaterale ontwikkelings
instellingen, zoals de Wereldbank, de
VN-voedsel- en landbouworganisatie
en het VN-ontwikkellngsprogramma,
alsmede een aantal particuliere orga
nisaties.
Ondanks de goede resultaten op het
gebied van nieuwe variëteiten rijst en
tarwe van de dertien instituten die
momenteel reeds in ontwikkelings
landen werkzaam zijn, bleken deze
onvoldoende in staat om onderzoek
te verrichten en de resultaten te ver
spreiden. Om die reden besloot het
CGIAR in 1978 tot de oprichting van
het ISNAR.
Uit de begroting voor ontwikkelings
samenwerking is voor 1980 een be
drag van 250.000 gulden voor de fi
nanciering van het ISNAR-lnstltuut
ter beschikking gesteld, terwijl voor
komende Jaren steun is toegezegd.
stadsverwarming in een aantal tot dit
gewest behorende gemeenten.
Tenslotte wordt opgemerkt, dat in
samenwerking met tuinbouworgani
saties een studie is begonnen naar de
levering van warmte aan tuinbouw
bedrijven, rechtstreeks vanaf de
Amercentrales.
TEHERAN (Reuter) Geruchten
dat Iraanse studenten enkele van de
Amerikaanse gijzelaars, die in de
Amerikaanse ambassade in Teheran
worden vastgehouden, zouden heb
ben geëxecuteerd, zorgden er giste
ren voor, dat de goudprijs zijn hoog
ste koers bereikte sinds vorig jaar
mei. De koers bereikte gisteren een
hoogtepunt, van 567 dollar per ons.
Algelopen vrijdag werd nog 535,5 dol
lar betaald.
De geruchten werden gisteren door
Iraanse studenten categorisch ont
kend. De studenten noemden ze „de
grootste nonsens" en „het werk van
Amerikaanse imperialisten".
ROTTERDAM/KRIMPEN AAN
DEN IJSSEL Metaalbedrijf Rade
makers NV te Rotterdam en C. van
der Giessen's werktuigenfabriek NV
te Krimpen aan den IJssel voeren
besprekingen over een samenwer
king. Daarbij wordt gedacht aan de
oprichting van een gemeenschappe
lijke maatschappij die tot doel zal
hebben het verkopen en ontwerpen
van hoogwaardige produkten. Van
der Giessen zal hiertoe haar kennis
ter beschikking stellen terwijl Rade
makers de fabricage ten behoeve van
het samenwerkingsverband zal ver
zorgen, aldus een mededeling van Ra
demakers.
Overeenkomstig de SER-fusiege-
dragsregels wordt met de vakorgani
saties overleg gevoerd, terwijl de on
dernemingsraad van Rademakers om
advies is gevraagd. De medewerkers
van beide bedrijven zijn ingelicht.
door J. den Boef
OSLO Vier miljoen Noren bevinden zich al geruime tijd op een
avontuurlijke weg, waarop geen terugkeer mogelijk is. De jacht op olie
en gas is een kansspel geworden, waarvan de uitkomst alles of niets zal
zijn.
De onstuimige Noordzee geeft zich niet ge
makkelijk gewonnen en ook ten noorden
van de magische 62ste breedtegraad wacht
de Noren een uitdaging, die een uiterste
inspanning vergt van mens en techniek en
problemen kan oproepen waarvan het de
vraag is, of zij niet te zwaar zijn voor een
klein volk als het Noorse.
Enkele weken geleden Is Noorwegen de Ru
bicon overgetrokken, toen een boorplat-
form over de al genoemde 62ste breedte
graad naar het noorden werd gesleept en
het grote waagstuk in de geschiedenis van
het land was begonnen. En zoals Julius
Caesar de teerling (een dobbelsteen) had
geworpen, voordat hij de grensrivier van
het oude Romeinse rijk overtrok, had ook
het Noorse parlement Storting genaamd
met een betrekkelijk kleine meerderheid
besloten, de sprong in een ongewisse toe
komst te wagen.
Eenvoudig is deze beslissing niet geweest.
Zij was al jaren uitgesteld omdat het verzet
tegen de olie- en gaswinning in het alge
meen en die ten noorden van de 62ste
parallel in het bijzonder, steeds groot was.
Toen de regering eindelijk groen licht gaf
voor het beginnen van proefboringen, had
zich op het Noorse continentale plat in de
Noordzee echter een catastrofe voorgedaan.
Op 27 maart kantelde het „hoteleiland"
Alexander Kielland tijdens een orkaan en
kwamen 123 mensen om het leven.
Het Storting, dat op 13 maart twee weken
vóór de catastrofe met de Kielland al
toestemming voor de proefboringen had
gegeven, kwam daar na de ramp niet op
terug. Ook niet toen de regering onder lei
ding van de sociaal-democraat Odvar Nord-
li liet weten, geen veranderingen te zullen
aanbrengen in haar plannen ten noorden
van de 62ste parallel. In afwachting van het
gereedkomen van een rapport over de oor
zaak van de catastrofe zegde Nordli voorna
melijk nieuwe veiligheidsmaatregelen toe.
Parlement beslist
In het parlement is het verzet tegen explo
ratie en exploitatie ten noorden van de
62ste breedtegraad niet zo groot als onder
de bevolking. Ongeveer de helft van de vier
miljoen Noren is tegen proefboringen, aldus
Rolf Hellem, woordvoerder van de sociaal
democratische Arbeiderspartij, tijdens een
gesprek in het gebouw van het Storting.
„Maar" zo voegt hij er aan toe „het
parlement beslist." Dit neemt niet weg dat.
als nu een referendum zou worden gehou
den, een meerderheid vermoedelijk tegen
zou stemmen.
Deze mogelijkheid doet zich echter niet
voor en de enige manier waarop de bevol
king haar ongenoegen kan laten blijken, is
de straat op te gaan en te demonstreren.
Dat gebeurde totdusver niet alleen in de
hoofdstad Oslo, maar ook ln de kustgebie
Het hoteleiland, een onderdeel van de Ekofisk-installaties, in de buurt waar
van in maart de „Alexander Kielland" met 123 mensen verging.
den, waar de platforms worden gebouwd'
om vervolgens naar hun bestemming te
worden gesleept. De demonstranten staan
echter machteloos, zelfs nu de catastrofe
met de Kielland nog eens de enorme geva
ren heeft onderstreept, die de hele onderne
ming bedreigen.
Overigens heeft de Arbeiderspartij van
Nordli met haar 76 afgevaardigden geen
meerderheid in het 155 zetels tellende parle
ment. De premier staat dan ook aan het
hoofd van een minderheidskabinet Wat
zijn beleid ten aanzien van de winning van
olie en gas betreft, is hij aangewezen op de
steun van één van de oppositiepartijen. De
Conservatieve partij (met 41 zetels in het
Storting vertegenwoordigd) reikt hem tot
dusver de helpende hand. Zij doet dit on
danks het feit dat zij meer voortvarendheid
wenst en de rol van de staat in de olie-
business zou willen terugdringen.
Van de kleinere oppositiepartijen (Christe
lijke volkspartij, Centrumpartij, Links-soci
alistische partij en Liberale partij met res
pectievelijk 22, 12. 2 en 2 zetels) gedraagt
zich de Centrumpartij als voornaamste
woordvoerster van de tegenstanders van
het regeringsbeleid. Haar belangrijkste be
zwaar is dat een volk van vier miljoen
mensen zich niet kan veroorloven om ver
buiten de lange kustlijn op grote schaal de
winning van olie en gas te bedrijven.
Als er toch geboord moet worden dan
aldus een woordvoerder van de Centrum
partij moet dat in een langzaam tempo
gebeuren, zodat de Noorse economie de
groei kan bijhouden. Pas als de voorraden
in de Noordzee zouden opraken, zou ge
dacht kunnen worden aan overschrijding
van de 62ste parallel. Inconsequent is de
partij echter als zij zegt, haar bezwaren
onmiddellijk te zullen opgeven als de Sow-
jet-Unie in het Noorden langs het Noorse
continentale plat zou beginnen met proef
boringen. Maar dat is een verhaal apart.
Niet ten onrechte wijst de Centrumpartij er
op, dat de oliewinning al heeft geleid tot
algemene loonsverhogingen. Als gevolg
daarvan moeten de al bestaande industrie-
én te duur gaan werken.
Hoge. te hoge prijzen konden niet uitblij
ven. Ook de veiligheidsaspecten laat de
partij zwaar wegen. Uitbreiding ten noor
den van de 62ste parallel zou spreiding van
risico betekenen. Beter zou zijn als de ex
ploitatie van olie- en gasvelden voorlopig
tot een klein gebied beperkt zou blijven.
rij wereld. Gevreesd wordt dat de activitei
ten in het Noorden geschoolde krachten
zullen aantrekken, die daar niet gemist
kunnen worden. Bovendien zou de vis wel
eens onbetaalbaar kunnen worden, als ook
in de visserij-sector de vraag naar hogere
lonen luider wordt. Het lijkt er overigens op
dat haar houding de Centrumpartij geen
politieke windeieren zal leggen. Haar aan
hang zou sinds 1977 belangrijk zijn toege
nomen.
In de Arbeiderspartij ziet men nu al op
tegen de parlementsverkiezingen die in sep
tember volgend Jaar gehouden moeten wor
den. Niettemin kan Nordli zich tot die tijd
als premier handhaven, omdat Noorwegen
geen vervroegde verkiezingen kent. Zo lang
de conservatieven hem steunen, kan hij
zich veroorloven om de oppositie binnen
zijn eigen partij niet al te serieus te nemen.
Dit verzet wordt niet uitsluitend ingegeven
door onbehagen over de gevolgen, die de
olie- en gaswinning kan hebben voor het
leefklimaat.
Nog ruim een Jaar heeft Nordli gelegenheid
om te bewijzen dat hij met zijn beleid op het
goede pad is. Dat zal niet eenvoudig zijn,
omdat de kosten van exploratie en exploi
tatie verder uit de hand kunnen lopen en
ook de nieuwe veiligheidsmaatregelen
waarschijnlijk veel geld gaan kosten, vooral
omdat zij voorlopig tot een geringere pro-
duktle kunnen leiden. Uitermate belangrijk
blijft echter, dat zich geen nieuwe ongeluk
ken voordoen. De beste veiligheidsmaatre
gelen kunnen als het er op aankomt
tekortschieten.
Niet in de laatste plaats maakt men zich Dit Is het eerste artikel in een serie over
ook zorgen over de gevolgen voor de visse- Noorwegen.
