egin zelf op defensie 4 Vijf problemen tegelijk is zelfs Tanzania te veel' Dertig doden bij verkiezingen India 's Begroting VS verworpen Opstand plantagewerkers op de Nieuwe Hebriden FBI: aanslag Jordan gevolg complot gehoorde persoonlijke aanval op Weizman 5 Jckoord EG militaire Raad i riname benoemt euwe minister Veel meer Duitse investeringen in Nederland Laatste keizer van China in ere hersteld Nederland wacht met noodhulp ÜTERDAG 31 MEI 1980 BUITENLAND TROUW/KWARTET 7 Ji jiüZALEM (Reuter, AP, AFP) Premier Begin van Israel zal st ijwel zeker ook de portefeuille van defensie gaan beheren nu er gisteren niet in is geslaagd steun te krijgen voor zijn n minister van buitenlandse zaken SJamir Ezer Weizman te >n opvolgen. Begin combineerde al eerder het premier- ap met het ministerschap van buitenlandse zaken na «it aftreden van Mosje Dajan en zou morgen opnieuw een jjjj bbelfunctie willen gaan bekleden. Quit deze positie wil Begin op- proberen een kandidaat te vin voor de opvolging van de deze afgetreden Weizman. Gisteren jgde de premier nogmaals met andere coalitiepartners vice- v D Vervolg van pagina 1 C genvallers :he t akkoord van Brussel houdt ook on dat Engeland extra financiële t jn krijgt van de partners als de as se netto-bijdrage onverhoopt te- ui ralt Zulke tegenvallers, ten op- an te van de ramingen voor dit Jaar lui volgend Jaar, komen echter niet ei cel voor rekening van de andere ju Jen. en et beraad heeft de Britse minister buitenlandse zaken, lord Carring- zich wat toeschietelijker getoond I aanzien van „een" Europees vis- |beleid. Tot dusverre wilden de eisen van een gemeenschappelijk ld niets weten, maar de negen 01 jkten gisteren de afspraak dat dit Jaar een beleid wordt uitge- aa peid. Een soepeler houding van er Engelsen maakte het ook moge tra dat de zogeheten schapevlees- z Dg tussen Engeland en Frankrijk be irussel beëindigd kon worden. De >la later van landbouw werden het ddeeis eens over het beleid ten i ifcien van de prijzen en export van II ipevlees. premier Jigal Jadln van de Democra- tische Beweging en Josef Burg van de nationale religieuzen over de kan didatuur van SJamir en van minis ter Modal van energie als diens opvol gers maar beide leiders bleven bij hun onaanvaardbaar. Een extra pro bleem is dat minister Ariel SJaron van landbouw dreigt af te treden als niet „de Juiste man" op defensie wordt benoemd. SJaron heeft staan te popelen om zelf Weizman op te volgen. De premier Is gisteren scherp gekriti seerd voor de aanval die hij donder dagavond tijdens een partijbijeen komst op Weizman deed. „Schande lijk en beledigend en bedoeld om het onvermogen van de regering te ver bergen om het land te besturen" zei de waarnemend burgemeester van Een vermoeide premier Begin Asjdod Josef Avitan. „Begin ls een groot leider maar Weizman heeft ook enorm veel voor de partij gedaan en daarom zullen we iedere actie tegen hem proberen tegen te houden." Be gin had ln een zelfs voor Israël onge hoorde aanval gezegd dat Weizman openlijk en in het geniep geprobeerd had de autoriteit van de premier te NEW DELHI (AFP, AP, UPI) In India zijn speciale veilig heidsmaatregelen aangekondigd nadat de campagne voor de parlementsverkiezingen ln de negen deelstaten al aan onge veer dertig mensen het leven heeft gekost. In zes van de 2200 districten zijn de verkiezingen afgelast na de gewelddadige dood van kandidaten. een correspondent IAMARIBO De Nationale Mill- Raad van Suriname heeft kapi- Rulmveld benoemd tot nieuwe van leger en politie als op- van de ontslagen Van Rey. In Uttar PradesJ kwam donderdag avond een vooraanstaand kandidaat van de oppositiepartij Janata, Naraln 8harma, om het leven toen hij zijn campagne voor een zetel in het parle ment van deze deelstaat afsloot. Hij was al de derde kandidaat van de Janata-partU die werd gedood. De verkiezingen ln de negen deelsta ten worden op twee dagen gehouden. De eerste dag was afgelopen woens dag toen minstens negen mensen omkwamen. Vandaag (zaterdag) ls de- tweede verkiezingsdag. Bij de campagne zouden verder enke le honderden mensen gewond zijn geraakt. De politie heeft ongeveer 600 arrestaties verricht. Voor de moord op Bharma zijn 51 mensen voor on dervraging door de politie opgepakt Kandidaten van de Janata-partiJ in de deelstaten Uttar PradesJ, Bihar en Gujarat verklaarden dat leden van de Congrespartij van premier Gandhi dorpelingen met de dood hadden be dreigd als ze niet op de Congrespartij zouden stemmen. Functionarissen van Gandhi's partij in New Delhi schilderden de beschul digingen af als „belachelijk" en „ui terste pogingen sympathie en steun te winnen" De partij van mevrouw Gandhi ls ln grote mate favoriet voor de deelstaat verkiezingen. De eerste resultaten van de verkiezingen worden maan dag verwacht. ondermijnen toen hij nog mhii«t*T was. Weizman heeft gisteren op een pers conferentie gezegd dat hij zich op dit moment het meest verwant voelt met de ex-minister van buitenlandse za ken Mosje Dajan. HIJ ls met hem vörir eenzijdige verlening van autonomie aan de Palestijnen op de westelijke Jordaanoever en in de strook van Gaza. Weizman liet duidelijk uitko men dat hij wel premier wilde worden maar liet ongezegd hoe hij dat zou proberen te bereiken. Hij zei geen bezwaar te hebben tegen deelname aan een kabinet waarin de Arbeider spartij domineert. President Anwar Sadat van Egypte heeft gisteren gezegd dat de Ameri kanen „een nieuw Initiatief' moeten nemen om de vastgelopen en voor onbepaalde üjd opgeschorte onder handelingen over Palestijnse autono mie weer op gang te heipen. „Laten we hopen dat dit snel gebeurt" aldus Sadat na de vrijdagse gebeden ln een moskee ln Cairo. Na die Amerikaanse actie zal Egypte zijn positie kiezen. Egyptische functionarissen hebben de afgelopen weken gesteld dat er pas weer sprake kan zijn van onderhan delingen als het Israëlische kabinet zijn standpunten herziet. De Veilig heidsraad van de Verenigde Naties heeft gisteren het mandaat voor de vredesmacht op de hoogvlakte van Golan met een hall Jaar verlengd. DELFT (ANP) Volgens Duitse sta tistieken hebben de Duitse onderne mers in 1979 actief geïnvesteerd ln Nederland. In de Jaarvergadering van de Nederlands-Duitse Kamer van koophandel is meegedeeld, dat de Westdultse Investeringen in ons land in het afgelopen Jaar netto 550 mil joen mark (ongeveer 600 miljoen gul den) hebben bedragen: tweemaal zo veel als in 1978. De totale Westdultse Investeringen in ons land zijn daardoor gestegen tot 4,1 miljard mark. Nederland ls blij kens deze gegevens het aantrekke lijkste land voor buitenlandse inves teringen door Duitse ondernemers. De Nederlandse investeringen in West-Duitsland hebben in het afgelo pen jaar volgens de Duitse statistie ken netto 360 miljoen DM (ongeveer 400 miljoen gulden) bedragen: zij ste gen hierdoor tot 6,7 miljard DM. In 1978 vonden netto geen Nederlandse investeringen ln West-Duitsland plaats. President Carter heeft gisteren voor het eerst in dit verkiezingsjaar campagne gevoerd buiten het Witte Huis. De president probeerde in Columbus in de staat Ohio aanhangers te krijgen voor zijn kandidatuur voor november. WASHINGTON (Reuter, AP, AFP) Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden heeft gisternacht een „even wichtige begroting" voor volgend Jaar verworpen nadat president Carter had geklaagd dat er te veel was uitge trokken voor defensie. Senator Ernest Bolling, de voor zitter van de invloedrijke begrotingscommissie, heeft de president er nu van beschuldigd pogingen van het Congres om te komen tot het eerste „balanced budget" ln twaalf Jaar te vertragen. In een vraaggesprek voor de Amerikaanse tv cel Hol- lings dat er geen evenwichtige begroting kan komen als de president niet in de pas loopt. De senator, die ook een Cartergezinde afgevaardigde is naar de Democratische partijconventie die kandidaat voor de presidentsverkie zingen moet aanwijzen, zei dat de president hypocriet en weifelachtig is over de defensie omdat hij aan de ene kant de uitgaven wil verhogen en aan de andere kant een begroting afwijst die deze wens honoreert. De verwerping van het begrotingsvoorstel gebeurde met een grote meerderheid: 242 tegen 141. Op een uitgavenpakket van 1226 miljard gulden neemt „defen sie" 307 miljard voor zijn rekening. Dat Is 6,5 miljard meer dan de president had gevraagd. Een commissie met leden uit senaat en huis gaat zich nu weer met de „boter of kanonnenzaak" bezig houden en bezien of de prioriteit moet worden gegeven aan de defensie of de sociale programma's. De economische activiteit in Amerika is in april met 4,8 procent geduikeld en dat wijst erop dat de VS in een diepe terugval zit, zo heeft het ministerie van handel bekend gemaakt. Alle tien „barometers" waaruit het cijfer wordt samengesteld toonden een neergang, iets wat in de dertig Jaar dat het systeem bestaat nog maar twee keer is voorgekomen. De eerste maal was in september 1974 toen er een duikeling was van 3 procent als gevolg van de ingezette economische recessie. I veld diende voor de Surinaamse ankelljkheid in het Nederland er en was in het Surinaamse onder meer commandant van A larine. Ruimveld ls een van de T re militairen die op goede voet met het Jongere kader. oorzltter van de Nationale Mlli- Raad, Sltal, verklaarde gisteren ran Rey ontslagen was vanwege 14 logische verschillen". De NMR ct volgens Sltal het exclusieve r de minister van leger en politie Mienoemen en te ontslaan. Deze BiJïter ls voor zijn beleid verant- dlng schuldig aan de NMR. llnister Van Rey, die zijn toe- it gezocht heeft in Curacao was tander van opheffing van de Dit was de aanleiding voor zijn ag. Sital zei gisteren dat hij het ag nodig vond „om de stabiliteit revolutie te garanderen". chten als zou er sprake zijn van lracht tussen de regering en de werden door Sital ontkend. VILA (AP, AFP, Reu ter) De Nieuwe He briden hebben Frank rijk en Groot-Brittan- nlë gevraagd in te grij pen op deze eilanden groep om een opstand van plantagewerkers de kop in te drukken. De zeventig eilanden, die ten oosten van Au stralië liggen, worden gezamenlijk door Fran sen en Britten beheerd en is het enige condo minium in de wereld. Ongeveer 800 plantage arbeiders hebben vori ge week met speren sleutelposities op het eiland Espirltu Santo bezet in een poging dit eilandje af te zonderen van de rest van de Nieuwe Hebriden die op 30 juli onafhanke lijk worden. Espiritu Santo ls het op een na dichtstbevolkte eiland van de groep die ln to taal 120.000 bewoners telt. Volgens de Britse hoge commissaris Andrew Stuart, worden de ar beiders gesteund door vijftig met geweren ge wapende Fransspre kende Europeanen. Veertig politieagenten zouden zijn opgesloten door de opstandelin gen. Verscheidene mensen zijn gewond ge raakt bij de opstand. De Franse afschei dingsbeweging werd bij verkiezingen ver slagen door de nu rege rende Vanuaaka-partij. Op het eiland- Tanna slaagde een klein leger tje er vorige week in om de rust te herstel len. Andrew Stuart be twijfelt of het politiële- ger van 120 man uit de hoofdstad ln staat ls de opstandelingen te weerstaan. In Parijs zullen Frankrijk en Groot-Brittannië maandag de kwestie Nlenwe Hebriden be spreken. De Franse plantage werkers zijn voor een groot deel emigranten uit Algerije en Indochi na. Naar verluidt zijn bij de opstand ook Amerikaanse zakenlui betrokken, die een rechtse organisatie met de naam Phoenix Foundation hebben ge sticht. WASHINGTON (UPI, Reuter, AP) De FBI, de Amerikaanse federale recherche, beschikt over bewijzen dat de zwarte burgerrechtenstrijder Vemon Jordan, die donderdag ls neer geschoten het slachtoffer ls geworden van een samenzwering. De aanslag is volgens FBI-dlrecteur William Webster het werk van „waarschijnlijk meer dan één persoon, die met voorbe dachte rade handelden." Jordan, die directeur is van de geves tigde National Urban League, werd levensgevaarlijk gewond toen hij bui ten het motel in Fort Wayne (Indiana) waar hij een toespraak had gehouden kogels in rug en nek kreeg. Zijn toe stand is nog steeds ernstig maar hij gaat licht vooruit en de artsen zijn optimistisch over zijn herstel. Jeff Bowles, de leider van het chirurgen team dat Jordan vier uur lang heeft geopereerd zei dat hij een kogelgat in zijn rug heeft „waar Je een vuist in kan stoppen." In tegenstelling tot de FBI zegt de politie van Fort Wayne dat er geen sprak is van een samenzwering of van raciale motleven voor de aanslag. Volgens hen ls hij neergeschoten door een scherpschutter, die langs de snel weg lag vlakbij het motel. Het enige houvast van de politie is een ver bruikte geweerpatroon en een ge weerkogel, die op het parkeerterrein van het motel is gevonden. President Carter, die op verkiezings- toemee was in Vleveland, Ohio meent dat er sprake is geweest van een aanslag. Hij sprak er zijn afschuw over uit en zei dat zoiets „ons allen kan vernietigen." Senator Edward Kennedy heeft een bezoek gebracht aan het ziekenhuis, waar Jordan wordt verpleegd en zal terugkomen als de zwarte leider bezoek mag hebben. PEKING (UPI, AFP) China heeft zijn laatste keizer Henri Poe Ji gere habiliteerd. Poe, overleed in 1976 op 60-Jarige leeftijd als tuinman van de dierentuin in Peking. Hoge partijfunctionarissen woonden de plechtigheid van het eerherstel bij. Ze prezen de vroegere keizer voor de aanvaarding van het leiderschap van de communistische partij. Poe Ji werd op vierjarige leeftijd keizer en maakte het eind van duizend jaren keizerrijk mee. Tijdens de culturele revolutie onder Mao Zedong was hij het mikpunt van de Rode Gardisten. Het dagblad „Guangmlng" ln Peking heeft de nagedachtenis van Mao Ze- dong verder besmeurd door een zeer negatieve beoordeling te geven van de negentien laatste jaren van zijn leven De krant noemt deze Jaren die van de „aanmatiging". Mao's benen konden de weelde niet meer dragen die hem door het naar de overwinning leiden van de ruvolutie deelachtig was ge worden, aldus Guangmlng. De voorzitter was „arrogant, hoog hartig, subjectief" en had zich van het volk geïsoleerd. Daarbij kwam het „overderijven van de rol van de persoonlijkheid" (de Mao-cultus). Het ontluisterende artikel is geschre ven door een speciale commentator, een aanduiding die op een hoogge plaatst personage slaat Nico Kussendrager zullen niet zwichten voor eisen van het Internationale Monetaire Ids die in strijd zijn met ons beleid. Amir Jamal is minister van 8 iciën van Tanzania. Hij kwam vorig jaar in de regering toen zijn ïanger, Edwin Mtei, in arren moede wilde buigen voor het IMF, de wil van president Julius Nyerere. Die vond dat het IMF de lankeiijkheid en de socialistische ontwikkeling van Tanzania in ar bracht - Dostafrikaanse land zit economisch ff0 «en aan de grond. Jamal noemt daar- c le volgende oorzaken: 5' t uit elkaar vallen van de Oostafri- e gemeenschap, waarvan Tanzania, da en Kenia deel uitmaakten. De ke en economische tegenstellingen I de landen werden zo groot dat een- liet meer vol te houden was. oorlog met Oeganda, waar dictator nln werd verdreven. voortdurende stijging van de olie- K rf» Inflatie in de wereld en de verhouding de prijs van grondstoffen en die van ihi heprodukten. „Tanzania krijgt '5 minder voor zijn uitvoer en moet meer voor zijn invoer betalen." vooral de grote droogte vorig Jaar, gegaan door overstromingen. Daar- s er in grote delen van het land veel te voedsel beschikbaar. ?nJprobleem," zeg Jamal, „kunnen we vi naar vijf problemen tegelijk niet." iet betalingsbalanstekort van onge- t 'én miljard gulden ten dele te over- en, ging Tanzania te biecht bij het rwaarden kwam met een „standaardpakket" voorwaarden, zoals een nieuwe waardever mindering van de Tanzanlaanse munt (waardoor uitvoer eenvoudiger wordt, maar invoer duurder) en besnoeiing van de over heidsuitgaven, met name wat betreft socia le voorzieningen en het loslaten van de prijscontrole, wat tot prijsstijgingen zou hebben geleld. President Nyerere ontstak daarop in grote woede. In een rede voor westerse diplomaten in Tanzania trok hij fel van leer tegen het IMF, door hem omschreven als een „internatio naal ministerie van financiën (afgekort ook IMF) waaraan onafhankelijke landen zijn overgeleverd. Volgens de Tanzanlaanse president pro beert het IMF de moeilijkheden van Tanza nia uit te buiten. Het internationale geld- fonds heeft altijd voorwaarden aan zijn steun gesteld, maar, aldus Nyerrre, „wij verwachtten dat die voorwaarden niet-ideo- logisch zouden zijn. Bijvoorbeeld dat het geld niet wordt verspild, dat politici het niet in hun zakken steken of er dure huizen van bouwen. Of wat de plannen van Tanzania op langere termijn zijn om de problemen op te lossen". Maar Tanzania piekert er niet over, zo bleek K© U S uit de woorden van Nyerere, invoerbeper kingen op te geven die alleen bedoeld zijn om te voorkomen dat schoonheidsmiddelen worden ingevoerd in plaats van geneesmid delen, of dure privé-auto's in plaats van bussen. „Wij zijn niet van plan", zo zei de president, „onze pogingen op te geven ieder kind onderwijs te geven, en alle Tanzania- Jamal, die onlangs in Nederland was voor Amir Jamal: „Niet bemoeien met onze politiek." nen gezondheidszorg èn schoon water, en daarop willen we niet bezuinigen. Noch zul len we de geldontwaarding aanpakken op een manier die ten koste gaat van de armste mensen in dit land". Iemand die op de rand van de hongerdood leeft kan moeilijk de buikriem aantrekken. Als een internationale instelling (het IMF) ons alleen geld wil lenen als we onze besluit vorming aan die instelling uitleveren, dan maar niet, riep Nyerere uit „Dat is hun keus èn de onze". de openbare vergadering van de commissie- Brandt waarvan hij deel uitmaakte, zegt het zo: „We willen de verzekering dat het IMF zich niet bemoeit met onze politiek". Overigens is er op het ogenblik een team van het IMF in Tanzania dat, aldus de minister van financiën, „meer begrip toont voor de positie van Tanzania en voor onze ontwikkelings-strategie". Volgens Jamal verkeert het IMF op het ogenblik zelf in een „overgangsperiode". Tot nu toe leende het fonds aan landen met betalingsbalanstekorten altijd onder strik- 'te voorwaarden. Het ongedaan maken van het tekort kwam op de eerste plaats. Wat dat voor gevolgen had voor consumenten prijzen of de verdeling van het inkomen in die landen was voor het IMF van minder belang. „We weten dat we het handvest van •het IMF niet kunnen veranderen", zegt Ja- maL „Maar mogelijk kan het worden ge bruikt op een manier die meer rekening houdt met de belangen van de mensen in de betrokken landen". De commissie-Brandt heeft een wereldont wikkelingsfonds naast IMF en Wereldbank voorgesteld ten behoeve van de derde wereld. Volgens Jamal blijft zo*n fonds haiti nodig, ook als het IMF zich wat soepeler zou opstellen. Een dergelijk fonds zou zich juist moeten bezig houden met financiering van ontwikkelingsplannen van derde wereldlan den op lange termijn, en dan zo dat zij zich op den duur grotendeels zelf kunnen be druipen. Het fonds zou komen te staan tussen de Wereldbank (die zich alleen met gerichte projecten bezighoudt) en het IMF. dat uitsluitend in geval van nood bijspringt. Van een onzer verslagge vers DEN HAAG Plannen voor extra hulp aan Tanza nia van een aantal westerse landen staan op het ogen blik op een laag pitje. Ne derland, dat het initiatief voor eventuele extra steun heeft genomen, wacht on der meer af wat het IMF gaat doen, nu er een nieuwe onderzoeksmissie naar Tanzania is gereisd. Bovendien bestaat er, al dus een woordvoerder van de minister voor ontwikke lingssamenwerking, niet voldoende duidelijkheid over de problemen in Tan zania. Nederland heeft over de extra steun overleg ge voerd met West-Duitsland, Canada en de Scandinavi sche landen. Groot-Brittan nië, dat aanvankelijk ook bij de gesprekken betrok ken was, heeft het laten afweten. Nederland is wat betreft de omvang van de hulp aan Tanzania de vierde donor. Vorig jaar kreeg Tanzania voor 95 miljoen gulden hulp (uitsluitend als schen king; de steun hoeft niet te worden terugbetaald). Daarnaast werd 30 miljoen extra verstrekt ais beta- lingsbalanssteun en 6 mil joen voor het kopen van medicijnen. Ujamaa Wat betreft de ontwikkeling van Tanzania zijn de UJamaa-dorpen van belang. In deze gemeenschapsdorpen worden Tanzanianen geacht samen te werken in de landbouw. Meer mensen in een dorp betekent ook dat makkelijker kan worden gezorgd voor een schooltje, een kliniek, putten, zaaigoed, landbouwvoorlichting enzovoort. In de praktijk blijkt vaak dat boeren liever wer ken op een eigen stukje grond dan op de gemeenschappelijke velden, terwijl ook de animo om de uJamaa-dorpen te gaan wonen niet altijd even groot was. („Ujamaa ls een woord uit het Swahili, en betekent zoveel als „familieband"). Jamal bestrijdt dat de ujamaa-ontwikke ling in Tanzania op een laag pitje is gezet „Maar ieder dorp is vrij om te beslissen hoe het werk wordt aangepakt en hoe er wordt samengewerkt In het ene dorp gaat de samenwerking wat makkelijker dan in het andere, afhankelijk vaak van de bodem, van de gewassen die verbouwd worden, van de streek waar een dorp ligt. Maar het streven naar ujamaa gaat onverminderd door", aldus Jamal. De Franse landbouwkundige René Dumont heeft onlangs verslag uitgebracht over de plattelands-ontwikkeling in Tanzania. Hoe wel hij onverholen sympathiek staat tegen over het Tanzanlaanse ontwikkelingsmo del, is Dumont niet bijster optimistisch. Van de achtduizend dorpen in Tanzania kunnen naar zijn idee slechts een tiental als echte ujamaa-dorpen worden beschouwd, waar binnen coöperaties wordt samenge werkt De bureaucratie in Tanzania werkt verstik kend, en is een belangrijke oorzaak van het teruglopen van de landopbrengsten. Ook die van uitvoergewassen als koffie, katoen en sisal, die voor een belangrijk deel van Tanzania's exportinkomsten zorgen. De bu reaucraten, aldus Dumont luisteren veel te weinig naar de kleine boeren. Verder hekelt de Franse landbouwdeskundige de snelle en ten dele gedwongen verhuizingen naar nieuwe dorpen halverwege de jaren zeven tig. Hoe noodzakelijk het meer bij elkaar wonen van de Tanzanianen op het platte land ook is, dwang is niet de manier om mensen geestdriftig te maken voor de uja- maa-gedachte. Bovendien, aldus Dumont, zijn de dorpen vaak te greot, waardoor mensen te ver van de „sjamba" (akker) afwonen. Amir Jamal wijst er nadrukkelijk op dat Dumont niet de uitgangspunten van het Tanzaniaanse ontwikkelingsbeleid aan vecht „Hij bepleit geen nieuw beleid, maar verbeteringen in de bestaande politiek".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 7