.Ogem houdt vast aan
Versnipperde structuur
CDA-Overijssel vraagt
om beleidsplan textiel
Meer lijn nodig in exportbeleid
Boeren EG willen
extra prijsronde
Order van achthonderd
miljoen voor RSV
ïeen reden tot twijfel
lan beleid bij Heidemij
Fibrotex failliet
"Veel
vragen onbeantwoord op jaarvergadering
Voor 200 kolengravers in Amerika
Hogere melkheffingen definitief
Grote bevoegdheden voor branche zelf
Compleet in computers
KAPITAALCERTIFICATEN ALS DEKKING
Prioriteiten stellen met speerpuntindustrieën
^TERDAG 31 MEI 1980
FIN ANCIEN EN ECONOMIE
TROUW/KWARTET
27
N
ran onze redactie economie
[OTTERDAM De Ogem (o.a. bouw, techniek en handel) zal het komende Jaar blijven
asthouden aan een zo groot mogelijke zelfstandigheid voor haar tweehonderd werkmaat-
chappijen. Dit ondanks het feit dat het afgelopen Jaar meermalen stemmen zijn opgegaan
anuit de centrale directie, die aandrongen op een meer gecentraliseerd bestuur.
Ijdens de jaarvergbadering ln Rot-
erdam, bijgewoond door 156 aan-
ëelhouders die gezamenlijk 636.801
andelen vertegenwoordigden, deel-
e ir. F. C. van Berkel, tijdelijk voor-
en itter van de raad van bestuur mee,
oewel de bedrijfsresultaten ln het
erste kwartaal van dit jaar boven
Ie van de eerste drie maanden in
179 liggen, verwacht de Raad van
estuur voor geheel 1980 een be
en rijfsresultaat dat lager cal zijn dan
begroot. Het verwachte „beschei-
n" positief resultaat wordt ernstig
idreigd door de minder gunstige
mg van zaken, vooral in de woning-
-huw. Ook de internationale bouw-
dt rojecten zullen een mager jaar heb-
ra|en," aldus de waarnemend voorzit-
van de Raad van Bestuur, de heer
van Berkel.
it een gecentraliseerd bestuur bij
em geen haalbare kaart is.
poncernkosten bedragen momen-
fi een slordige 27 miljoen. Sommi-
n zijn van mening dat dit een al te
"■fcare druk is op de kleinere werk-
aatschappijen, die op deze wijze
iinig profijt bij het concernverband
bben.
L. Koopmans, lid van de raad van
stuur, gaf echter volmondig toe dat
Ogem hoognodig wat dor hout
iet gaan snoeien. Dit zal ook gebeu-
met de concernkosten, maar het
de zelfstandigheid van de kleinere
rkmaatschappijen niet aantasten,
dit moment wordt gewerkt aan
reorganisatieplan, dat komend
r zo'n 30 tot 35 procent van die 27
ljoen moet zien af te krijgen.
ezuinigingen
k op andere punten staat Ogem
jaar in het teken van de bezuini-
g. Getracht wordt nog dit jaar 120
joen gulden vrij te maken uit on-
nemlngen waarin de Ogem een
iderheidsbelang heeft, en die voor
concern geen strategische beteke-
meer hebben.
de aandeelhouders werd voor-
teld de twee ton die de Ogem
ijks uitgeeft aan charitatieve en
nschappelijke instellingen
ronder 5000 gulden per jaar aan
jfereniging voor Effectenbescher-
in de toekomst maar in de knip
ten zitten. Over verdere bezuin-
jsplannen die de Ogem ongetwij-
Wel zouden „regelingen" voor vertrek
zijn getroffen.
Een groot aantal zaken bleven ook bij
deze aandeelhoudersvergadering on
duidelijk. Wat is precies de toekomst
van Schokbeton. wat is de toekomst
van andere verliesgevende activitei
ten van de Ogem, hoe is de relatie
tussen de raad van commissarissen
en de centrale ondernemingsraad, die
na het ontslag van Udink het vertrou
wen in de raad van commissarissen
opgezegde? Hoeveel inkomsten krijgt
de Ogem nog uit Saoedi-Arabië
waaruit bestonden nu eigenlijk pre
cies die „voorzieningen" die de winst
over 1979 van Ogem plotseling om
keerden in een verlies van bijna 24
miljoen gulden? Al deze vragen ble
ven onbeantwoord. Vooral over hel
laatste punt bleef een geringe mat<
van wrevel bij de aandeelhouder.'
voelbaar.
Aandelen
Meegedeeld werd, dat er geen overwe
gingen bestaan om een schadeclaim
in te dienen tegen Udink, die vtm
wanbeleid wordt beschuldigd. Eer
aantal van de aanwezigen was overi
gens van mening dat er wel wat erg
veel fouten op de schouders van de
oud-politicus zijn geschoven. Een on
derzoek naar het reilen en zeilen van
de Ogem in de afgelopen jaren wordt
waarschijnlijk vóór het eind van dit
jaar afgerond. Als externe deskundi
ge is de oud-Unilevertopman dr. P.
Kuin aangetrokken. De resultaten
van het onderzoek worden gepubli
ceerd, de raad van bestuur heeft mee
gedeeld dat daaruit ook de nodige
consequenties zullen worden getrok
ken, mogelijk met betrekking van de
samenstelling van de raad zelf.
Een laatste onduidelijkheid bleef be
staan over de hoeveelheid aandelen
die ter beurs werd verhandeld, vlak
voordat de koersen begonnen te da
len onder invloed vtm berichten over
negatieve resultaten. De heer Lake-
man, voorzitter van het SOBI (Stich
ting Onderzoek Bedrijfsinformatie)
maakte de raad van bestuur er te
recht op opmerkzaam, dat vooral de
kleine aandeelhouders, die het slech
te nieuws later uit de krant moesten
vernemen, hierdoor werden gedu
peerd. Hij drong aan op het achterwe
ge laten van gesprekken met commis
sionairs, en uitsluitend informatie te
verschaffen op persconferenties. De
raad van bestuur stemde daarmee in.
ROTTERDAM (ANP) Rijn-
Schelde-Verolme heeft ln
Amerika een grote order bin
nengehaald ter waarde van
800 miljoen gulden. Geduren
de de komende vijf Jaar wor
den 200 kolengraafmachlnes
geleverd. Voor RSV zijn bij
dit project 10.000 manuren
per machine betrokken. RSV-
presldent lr. A. Stikker heeft
dit ln Amerika bekendge
maakt.
De machines worden, volgens RSV,
gebouwd bij de machinefbariek Wil-
ton-Feyenoord en RDM in Rotter
dam, beiden onderdeel van het RSV-
concern. Dit Jaar levert RSV vijf
de vergadering tamelijk mat en wer- stu*s af. volgend jaar 25 en 36 tot 50
den de stukke door de aanwezigen de daarop volgende Jaren. De ko-
goedgekeurd.
lengraafmachine is door RSV zelf
ontwikkeld. De machine is bestemd
voor de produktie van kolen in
dagbouw.
RSV levert de kolengraafmachlnes
aan de Amerikaanse verhuurmaat-
schappij „Thin Seam Miner Leasing
Corporation". De machine is gepre
senteerd in West-Virginia, de Ameri
kaanse staat waar het testprogram
ma met het prototype is uitgevoerd.
RSV heeft ook een belang van 25
procent verworven in de Amerikaan
se verhuurmaatschappij.
Dagbouw
De kolengraver is bestemd voor de
produktie van kolen in dagbouw. In
het zuidoosten van de Verenigde Sta
ten zijn, volgens RSV, duizenden ki
lometers dunne lagen aanwezig. Met
de RSV-kolengraver is het mogelijk
om 80 tot 85 procent van de beschik
bare kolen in deze lagen te winnen.
Met behulp van de machine kan de
winningsgraad zes keer verhoogd
worden.
Bovendien vindt de machine ..scho
ne" kolen, die een wasproces. volgens
RSV. overbodig maken. De kolengra
ver kan afhankelijk van de dikte van
de lagen ongeveer 200.000 ton kolen
per jaar produceren. In 1986 kan met
de 200 machines een totale produktie
van circa 40 miljoen ton kolen per
jaar bereikt worden.
De kolengraver van RSV is in de loop
van vier jaar ontwikkeld. Er is grote
belangstelling voor deze machine en
RSV verwacht, dat er na 1985 verdere
onderhandelingen komen over nade
re orders. Al enkele Jaren is het con
cern bezig om de activiteiten steeds
meer landinwaarts te verleggen. Deze
order is daarbij een belangrijk resul
taat
DEN HAAG (ANP, AP, AFP) De Europese boerenorganisa-
ties, niet tevreden over de vijf procent prijsverhoging die de
EG-minlsters van landbouw zijn overeengekomen, zullen
waarschijnlijk om een extra prijsronde ln september vragen.
De Nederlandse boeren zullen naar verwachting bij de
regering aandringen op een verlichting van de collectieve
lasten, nu de prijsverhoging op vijf procent is uitgekomen.
Dat zei voorzitter lr. D. Luteijn van lamsvlees echter vrij zijn. De Britse
het Koninklijk Nederlands Land- producenten krijgen een subsidie die
Een deel van de bestuurstafel tijdens de jaarvergadering van Ogem in Rotterdam. Van links naar rechts de
commissarissen mr, B. H'. Biesheuvel, mr. J. de Wilde, K. Fibbe en president-commissaris prof. mr. P. Sanders.
Geheel rechts de voorzitter van de raad van bestuur, ir. F. C. A. van Berkel.
Van onze redactie economie
ENSCHEDE Het CDA-Overijssel vindt dat er nog steeds alle reden is om voor de Twentse
textiel te vechten maar dat deze bedrijfstak geen kans heeft zonder een overlevingsplan. Het
CDA-Overijssel zegt dit in een rapport over de textiel in de tachtiger jaren.
koestert, komen de aandeelhou- Hoewel een der aandeelhouders hal-
s weinig aan de weet.
t één twee miljoen gulden naar
ink bij zijn vertrek bij de Ogem ter
nd zou zijn gesteld, wordt door de
d van commissarissen ontkend.
verwege de vergadering met een rode
kaart begont te wapperen om uit
drukking te geven aan een kennelijk
Intens gevoel van ongenoegen over de
onduidelijkheid die op veel punten
toch bleef bestaan, verliep de rest vim
[STERDAM (ANP) Volgens de Ondernemingskamer van aie zaken geen steun geven.
Amsterdamse gerechtshof, ls er geen gegronde reden te
jfelen aan een Juist beleid van de Heidemaatschappij met Toch fIdU3 het rapport. de raa-
t^klngtotde sluiting van de afdeling Heerlen van het
chterbedrijf Adviesbureau Arnhem.
Ondernemingskamer onderzoekt
e zaak, naar aanleiding van een
cht van de Voedingsbond FNV,
langs gerechtelijke weg een on-
zoek naar het door de Heldemaat-
appij gevoerde beleid wilde af-
ïgen.
angdurig vooroverleg besloot het
tuur van de Heidemij begin dit
tot de sluiting van Heerlen. Deze
iging zou volgens de Heidemij
i levensvatbaarheid meer
ben.
Irukkelijk werd de werkgelegen-
1 van alle vaste personeelsleden in
tien binnen de Heidemij gegaran-
d. Voor degenen die toch wilden
ekken, werd een afvloeiingsrege-
gemaakt. Momenteel is, aldus de
emij, voor achttien van de ach-
wintig betrokkenen al een oplos
gevonden.
In het plan zijn twee zaken essentieeL
In de eerste plaats moet de Twentse
textielindustrie op eigen kracht en
initiatief vertrouwen en zichzelf als
eerst verantwoordelijke beschouwen.
In de tweede plaats moet volgens het
rapport de Beleidscommissie voor de
katoen-, rayon- en linnenindustrie
(KRL) een aanzienlijk grotere be
voegdheid krijgen.
Voortaan zou namelijk de KRL-com-
missie de plannen van individuele
textielbedrijven moeten toetsen en
aan de maatstaf van het overlevings
plan, daarbij de rentabiliteit en de
werkgelegenheid van de bedrijfstak
in aanmerking nemend. De bevoegd
heid van de commissie zou in de ogen
van het CDA-Overijssel zover moeten
gaan dat een akkoord van de com
missie in feite neerkomt op een bin
dend advies aan de minister van eco
nomische zaken om het betreffende
bedrijf in maximale zin alle onder
steuningsfaciliteiten te geven. Omge
keerd zou een negatief advies van de
commissie moeten betekenen dat de
ministeries van economische en soci-
Van onze redactie economie
ENSCHEDE De Almelose rechtbank heeft vrijdagmiddag het Enschedese
textielbedrijf Fibrotex/Eurocover failliet verklaard. De directie van dit
textielbedrijf had eerder op de dag het faillissement aangevraagd omdat de
kans op een overheidskrediet van twee miljoen gulden was verkeken. Bij
Fibrotex/Eurocover (de enige werkmaatschappij die nog over is van de
failliete Nederlandse Bontweverij) zijn 365 mensen werkzaam.
Het personeel heeft er vrijdag in een telegram bij minister Van Aardenne op
aangedrongen de twee miljoen gulden bedoeld als startkapitaal voor een
nieuwe opzet van het bedrijf alsnog beschikbaar te stellen. In elk geval
verwachtten zij van de bewindsman dat hij nog in de loop van vrijdag
contact opneemt met de onderneming om de situatie te bespreken. Er wordt
in dit verband gewezen op de inhoud van een donderdag door het parlement
aangenomen motie om nog eens met Fibrotex te gaan praten.
Dat het geld er niet komt vinden de medewerkers van Fibrotex des te*
onbegrijpelijker omdat het rijk niet inspeelt op het resultaat van een
onderzoek, waaruit blijkt dat Fibrotex zij het in afgeslankte vorm wel
degelijk mogelijkheden heeft. De ondernemingsraden van Spinnerij Neder
land (1500 personeelsleden) menen dat het faillissement van Fibrotex hun
positie bedreigt omdat een stuk afzet van de spinnerijen wegvalt. Van
Aardenne zei donderdag in de Tweede Kamer echter dat slechts twee
procent van de afzet naar Fibrotex gaat.
bouw Comité. De Nederlandse maar
ook de andere Europese boeren had
den eigenlijk 7,9 procent meer voor
hun produkten willen hebben dan in
1979. Luteijn is verheugd over het feit
dat er in ieder geval voor 1 juni een
akkoord is bereikt maar tevreden is
hij niet. De boeren zullen zijns inziens
zeker extra eisen op tafel leggen bij
minister Braks. Welke eisen wist hij
nog niet.
Schapenvleesoorlog
Dat de ministers van landbouw in
Brussel tot vijf procent kwamen, was
nauwelijks een verrassing. Dit per
centage zat al in de pen, indien ten
minste het vraagstuk rond de Britse
bijdrage zou worden opgelost. Wel
een nieuwe ontwikkeling is dat de
schapenvlees-oorlog tussen Engeland
en Frankrijk eindelijk is opgelost.
Voor Frankrijk en zeven andere EG-
landen zal er een minimumprijs voor
lamsvlees worden vastgesteld. En als
de marktprijs daar beneden komt,
krijgen de producenten een subsidie.
In Engeland zullen de prijzen voor
het verschil moet overbruggen tussen
de Britse marktprijs en de EG-mini-
mumprijs. Het lamsvleesakkoord
treedt overigens pas in werking als de
EG met grote exporteurs als Nieuw-
Zeeland overeenstemming heeft be
reikt over een vermindering van de
import in de EG.
Voor Nederland ls belangrijk dat de
ministers besloten hebben de zogehe
ten medeverantwoordelijkheidshef
fing voor melk leverende boeren te
verhogen van 1,5 tot 2 procent. Alleen
zeer kleine boeren zijn van deze ver
hoging vrijgesteld. Bovendien is nu
de extra melkheffing van 1,5 procent
definitief die op iedere liter die een
boer meer produceert dan vorig jaar.
Engeland tenslotte heeft beloofd mee
te werken aan de beëindiging van het
visserijgeschil met de overige EQ-
partners. De Britten wilden tot nu toe
steeds een strook langs hun kust re
serveren voor de e.gen vissers. Voor
dat dit principe overboord wordt ge
gooid moeten er echter eerst strenge
re vangstbeperkingen komen.
ADVERTENTIE
en thuis in uw branche
Europan grootste computerfabrikant
ICL Nederland B.V.. Zwaansvliet 20.1081 Al' Amsterdam. leL: 020-42 45 45
DELFT De omzet van de 22 bij de
Nederlandse Postorderbond aange
sloten bedrijven samen goed voor
85 procent van de totale postorder
verkopen in ons land heeft voor 't
eerst de 1 miljard overschreden. Al
dus voorzitter drs C. Th. Middendorp
op de jaarvergadering.
De verkooen kwamen uit op 1,04
miljard tegen ƒ915 miljoen ln 1978.
De omzetstijging van 13,9 procent is
met name afkomstig uit de sectoren
foto/optiek en „overige artikelen" (ie
der 25 procent), meubelen en huis
houdelijke artikelen (beiden 17 pro
cent).
Volgens de Ondernemingskamer heb
ben de bonden zonder gegronde re
den het overleg met de Heidemij op
geschort. Volgens de rechter hebben
de bonden het aan zichzelf te wijten
dat geen verder overleg is gepleegd.
Pakhoed
In de uitspraak over de Jaarverslagen
van Pakhoed over 1977 en 1978 heeft
de Ondernemingskamer voorname
lijk aanwijzingen gegeven, die Pak
hoed ter grotere duidelijkheid moet
opvolgen ln de komende Jaarversla
gen. De procedure tegen Pakhoed
was aangespannen door de Stichting
Ondersoek Bedrijfs Informatie SOBI.
Alle andere bezwaren van de SOBI
werden verworpen.
om de ontwikkelingen ln de Twentse
textiel te steunen. Voor een voor
waarde van de branche ls echter een
voorwaarde dat de ondernemingslei
dingen niet slechts naar het eigen
bedrijf kijken maar dat ze Inhoud
geven aan samenwerking tussen be
drijven.
Strategisch minimum
Ook het CDA-Overijssel bespreekt
het al vaak gehanteerde begrip „Stra
tegisch minimum voor de textielin
dustrie". Daarbij zou het niet om een
blanco werkgelegenheidsgarantle of
kredietgarantie moeten gaan. Het
CDA meent dat niet elke arbeids
plaats ln de textiel die er nu nog ls,
behouden kan blijven. Kern van het
strategisch minimum is, zegt de kring
Overijssel, dat alle elementen van de
bedrijfstak (spinnerij, weverij en ver
edeling) blijven bestaan. Zo is het
voortbestaan van de Spinnerij Neder
land meer dan ooit afhankelijk van
het wel en wee van de weverij- en
textlelveredelingsbedrij ven.
Om de textiel nog een kans te geven
zou het Rijk sneller over de brug
moeten komen met geld (uit bestaan
de fondsen) voor vernieuwingsproces
sen. Ook samenwerking met instellin
gen als TNO en de TH Twente ls voor
de innovatie van de branche van be
lang. Verder mag er geen sprake zijn
van een koude sanering waarbij een
groot aantal werknemers zonder
meer op straat komt.
Het overlevingsplan vraagt tijd, al
dus het CDA-Overijssel. Daarom is
het zijns inziens van essentieel be
lang dat het Multi Vezel Akkoord (dat
de textielhandel regelt tussen West-
Europa en de ontwikkelingslanden)
na het aflopen van de overeenkomst
eind 1981 met vier jaar verlengd
wordt.
ADVERTENTIE
tegen een deuk in uw inkomen, bijv. pensioen in zicht?
tegen extra uitgaven over 6 10 jaren?
Verschuif uw inkomen met dit speciale toonderpapier.
Kapitaalcertificaten van Slavenburg geven hoge rente op rente met te!kens uitbetaling in
coupures van I 1.000,-, I 5.000.- of 10.000,-, na het vooraf door u te kiezen aantal jaren
(1986 t/m 1969). Met dit groeigeld bent u goed uit
Rente
Storting
tussen 2/6 en 16/6 '80
t 5.008.08
t 4.426,69
I 3.970,14
I 3.560,71
Uitbetaling
I 10.000,-op 15/12/"86
f 10.000 - op 15/12/'87
I 10.000,-Op 15/12/'88
I 10.000,-op 15/12/ 89
Kapitaalcertificaten zijn,
zolang voorradig,
verkrijgbaar bij al onze
kantoren, verspreid over
het gehele land
N.V. Slavenburg's Bank, hoofdkantoor Rotterdam.
Dó bank om rekening mee te houden.
5TERDAM Er moet meer
ons exportbeleid komen.
Is de zaken er nu voorstaan
ireekt een duidelijk beeld van
ir we naar toe willen. Wat daar-
nodig is, is een reeks van
loördineerde activiteiten vol-
een bepaald schema. Aan
woord is drs. F. M. A. Keyzer,
•voorzitter van de Fenedex, de
eratie voor de Nederlandse
>rt. We praten met hem in zijn
5or bii Lips United in Drunen,
ucent van o.a. scheeps-
oeven.
Uent een duidelijke blauwdruk
de industrie te komen, zo meent
'eer Keyzer. Daaruit moet dan
'en afgeleid welke industrieën
en maken op het stuk van de
irt. Dat zullen dan een soort
rpuntindustrieën worden. Er
en namelijk nu eens prioriteiten
en gesteld.
lom, een meer gecoórdlneerd be-
- naar het voorbeeld van Japan
dringend nodig. In dat land is
Ids wèl een keuze gemaakt voor
aide onderdelen van de indus-
dle zich met de export zouden
en bezighouden. Een van die on-
'len werd de elktronlsche indus-
*et gaat, zo zegt de heer Keyzer.
erigens niet om. dat wij nu maar
door J. G. Wolters
precies herhalen wat Japan heeft ge
daan. Dat hoeft ook weer niet. Maar
zoals het nu bij ons ls gesteld, druist
het nogal eens tegen elkaar ln.
Bij verschillende mensen ln ons land,
aldus de heer Keyzer, leeft de Idee dat
er sprake ls van een geweldige ver
snippering ten aanzien van de export-
informatie aan het bedrijfsleven. Men
meent dan dat het allemaal veel beter
zou gaan. als alles maar bij elkaar zou
worden gebracht Zo makkelijk ligt
het evenwel niet Met een catalogus
zijn de problemen niet opgelost Zelf
al heb je de Informatie, dan ls deze
nog niet toegesneden op een bepaald
bedrijf of een bedrijfstak. Dan is er
altijd nog een „vertaler" nodig.
Bij onze exportbevordering, zo stelt
hij vast, speelt een aantal elementai
re dogma's een rol. die voortdurend
terugkeren. Onze loonkosten zijn te
hoog, ons exportpakket deugt niet en
meer van dat soort zaken. Innovatie
(vernieuwing) dat is het, zo zegt men.
Innovatie is echter wel een kwestie
van 25 jaar. Ook samenwerking tus
sen verschillende bedrijven bij de ex
port biedt geen oplossing. Dat is juist
een van de moeilijkste dingen, die er
zijn. Ondernemers in eenzelfde bran
che zijn namelijk vaak eikaars con
currenten.
Neen, de oplossing voor een grotere
export ls niet zo voor de hand lig
gend. En zeker niet voor een land.
waar het ontbreekt aan een vastom
lijnd exportbeleid en waar „maar wat
wordt gekurierd am Symptom". Wat
nodig is, ls het maken van een duide
lijke keuze. Welke bedrijven zullen
gaan exporteren, welke niet. Noem
het een soort Industriebeleid.
Nederland is een klein land. Het heeft
een groot buitenland en is daarvan
afhankelijk. Het ligt op de weg van de
overheid te zorgen, dat de wereld
markt toegankelijk wordt gemaakt
voor ons bedrijfsleven. Taak van de
overheid ls het om zoveel mogelijk de
marktverstorende ontwikkelingen te
corrigeren. Dat ls echter niet te doen,
als de overheid niet precies weet
waarheen en wat zij wil.
De heer Keyzer wijst erop, dat onze
industrie zich ontwikkeld heeft op
basis van de gunstige ligging van
Nederland voor aan- en afvoer. Die
situatie moeten we benutten, vindt
hij. Daarnaast moeten we ervoor op
passen, dat belangrijke elementen
van ons bedrijfsleven verloren gaan.
Als er geen duidelijke blauwdruk ls
van de industrie dreigt dat gevaar.
Als wij het ene opgeven, moeten we
ons wel afvragen wat houden we nog
over.
We kunnen nu wel zeggen, dat we
moeten streven naar een kennisinten
sieve industrie. Maar die keuze houdt
wel in, dat de overheid een dergelijke
industrie ook met haar opdrachten
steunt. Het aankoopbeleid van de
overheid mag best de eigen industrie
stimuleren. Hoe wil je nu in het bui
tenland autobussen verkopen, als Je
die bussen in eigen land niet kwijt
kunt omdat we ze zelf in het buiten
land kopen; zo vraagt hij zich af. Het
kunnen refereren aan overheidsop
drachten speelt een veel belangrijker
rol voor het verkrijgen van orders in
het buitenland als doorgaans wordt
aangenomen.
Er vinden, zo zegt de heer Keyzer.
momenteel belangrijke verschuivin
gen plaats van arbeidsintensieve in
dustrieën naar die plaatsen op onze
aardbol, waar de arbeid goedkoper is
dan bij ons. Ook wij zullen moeten
kiezen tussen een verlaging van de
lonen of bepaalde bedrijfstakken la
ten verdwijnen naar elders. Hij merkt
ln dit verband op, dat gastarbeiders
het werk declasseren. Nederlanders
zijn niet meer bereid het werk te
doen, dat door een gastarbeider ls
gedaan. We moeten daarom zeer zorg-
vuldig omspringen met het laten op
knappen van werk door gastarbei
ders. Nu al werkt de arbeidsmarkt
niet
Export van kennis mag aardig lijken,
de heer Keyzer zet er een groot vraag
teken bij. Als je dat doet moet je
zeker bij bepaalde landen maar af
wachten of je betaling ervoor krijgt.
Verder loop je het risico, dat die ken
nis later tegen je wordt gebruikt door
bedrijven in het betrokken land die je
eigen prijzen gaan onderbieden.
Hij noemt het overdreven als wordt
gezegd het Nederlandse exportpak
ket ls verouderd. De mensen praten
elkaar vaak maar wat na, vindt hij.
Hij wijst erop dat in de internationale
handel de overheidsinvloed steeds
groter wordt. Wij reageren vrij traag
op dat element. Onze vertegenwoor
digers in het buitenland zijn primair
een uitzondering daargelaten
politiek ingesteld. Daar komt echter
langzamerhand wel verandering in.
Verschillende posten zijn inmiddels
al goed bezet Beter laat dan nooit
aldus de heer Keyzer, die overigens
toegeeft dat het bedrijfsleven aan de
andere kant te vaak om onze ambas
sades ln den vreemde is heen gelopen.
Fouten van ons exporterende be
drijfsleven noemt hij in het algemeen
dat het verwachtingspatroon veelal
te hoog is gespannen, dat men te
weinig voorbereid aan de export be
gint en dat men te gauw resultaten
wil zien. Zaak is. dat men getraind is
voor zijn export taak. Doe het selec
tief, zo adviseert hij. Zorg vooral voor
goede informatie uit het buitenland.
Hij zegt er de voorkeur te geven als
een bedrijf zeil ln het strijdperk
treedt met concurrerende Industrie-
en. Liever dat dan het optreden in
nationale paviljoens met boter, kaas
en tulpen. Hoewel, zo voegt hij eraan
toe, de hulp ln de vorm van tentoon
stellingen op zich dikwijls toch wel
zinvol kan zijn.
De kleinere ondernemingen adviseert
hij zich vooral niet in avonturen te
storten op exportgebied. Hij is ervan
overtuigd, dat Nederland ln de La
tijns sprekende gebieden exportkan
sen mist door veelal gebrekkige ken
nis van het Italiaans. Spaans en
Frans. Tenslotte noemt hij het van
belang erop toe te zien. dat men ex
porteert naar een gebied waar men
sen wonen die betalen kunnen. In
India mogen dan wel 400 miljoen
mensen leven, het is niet het meest
geschikte gebied voor een beginnen
de exporteur.
