Actieplan betere samenwerking
bij de Rotterdamse sleepdiensten
Tekening van een lezer
Trouw
[eer scholen gaan open
foor andere activiteiten
de vader van duizend kinderen
Commentaar
[)en Uyls ingreep
ritisch lidmaatschap
Commissie gaat na hoe het tot de staking heeft kunnen komen
fabeltjes
teddy
bijbellezen
Vrijdag 30 mei 1980
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
feelke verdiensten van Den Uyl ook
jn de politieke geschiedenis van ons
I zullen worden uitgemeten, de
ins is gering dat hij naar voren zal
men als een man die gretig zijn
uitstak en in discussies over
jvoeling liggende zaken het more-
wicht van zijn persoonlijkheid
middellijk in de schaal wierp. In
Öke situaties neigt Den Uyl eerder
It tactisch en slim overwegen. Hij
een kat-uit-de-boom-kijker; een
genschap die niet alom bewonde-
g vermag op te wekken, maar die
jici hem in elk geval wel mogelijk
teft gemaakt zolang in zijn eigen,
ot een slangekuil verworden partij
n daarmee in de Nederlandse po-
itiek) te overleven.
)at alles overwegende mag Den
jyi de bewondering niet onthou-
cen worden over het feit dat hij nu
zo vroegtijdig over een zo principi
eel punt als de kernbewapening en
het NAVO-lidmaatschap binnen
zijn eigen partij de nek heeft uitge
stoken.
En de deugd van moed en karakter
beloont zich zelf, want ziet: door op
een zo vroegtijdig tijdstip te age
ren. heeft Den Uyl zichzelf een niet
te meten tactisch voordeel gegeven.
Het verkiezingscongres van de
PvdA is als er zich geen voortij
dige ongelukken in Den Haag voor
doen nog meer dan een half jaar
van ons weg. Maar Den Uyl voor
komt nu met zijn vroege spreken
dat hij straks in een al lopende (en
misschien al warm gelopen) discus
sie moet interveniëren, waardoor
misschien voor sommigen de zaak
een prestige-aspect zou hebben ge
kregen. Dus toch vooral: een tac
ticus
:rigens is na Bob Goudzwaards
igaan uit de CDA programma-
imissie door Den Uyls interven-
duidelijk geworden dat de kwes-
van de kernbewapening en het
"palaarmee samenhangende lidmaat-
chap van de NAVO een van de
indamentele kwesties voor de ko-
lende regeerperiode zal worden.
va
iden ioudzwaard wilde zich niet aan de
gani emonie van de kernbewapening
'UJl! nderwerpen en dus was hij bereid
e e* et NAVO-lidmaatschap aan dat
raagstuk ondergeschikt te maken.
Uyl kiest voor een beperkte
iwapentaak voor Nederland en
armee voor een kritisch NAVO-
zijüldmaatschap, om een nogal inge-
mel ikkelde zaak even samen te
atten
val 'aar de CDA-programmacommis-
ïemie op het punt van de kernbewape-
n fcing en de NAVO straks zonder
[^ioudzwaard zal terecht komen, is
l ei iet bekend. Maar het is te ver
end achten dat de overgebleven leden
nen t de commissie, gezien ook de
:voelige reacties in het land na
|an onze parlementsredactie
EN HAAG In navolging
an kleuter- en lager onder
ijs zal de komende jaren ook
oor het voortgezet onderwijs
leeds meer worden aange-
tuurd op de bouw van zoge
eten multifunctionele ac-
ommodatie. In dit soort ge-
ouwen moeten zowel het on-
erwijs als allerlei sociaal-cul-
urele activiteiten een plaats
rijgen.
lat zei gisteren de directeur bouwza-
en van het ministerie van onderwijs
a wetenschappen, M. H. C. Fakkert,
Ij de presentatie van een nieuwe
rochure. getiteld „Bouwen voor
J ihool en buurt." In die brochure
'M taat vermeld hoe organisaties
ichoolbesturen, instellingen voor so-
laal-cultureel werk en dergelijke ge-
'y amenlijk een centrum voor veelzij-
!g gebruik kunnen opzetten.
ubsidie
staat bij voorbeeld in met welke
ibsidieregelingen (van CRM en on-
erwijs) men te maken krijgt, welke
eheersvorm gekozen kan worden en
net welke eisen er rekening mo^t
lorden gehouden bij de bouw.
Ie brochure een werkstuk van een
peciaal ingestelde commissie
olgt op een boekje dat in 1975 van de
lersen rolde en waarin het waarom
Belangstelling
Goudzwaards vertrek, alles op alles
zullen zetten om een standpunt te
vinden dat toch naar de opvattin
gen van Goudzwaard neigt al
was het alleen maar uit de heel
menselijke reactie om straks met
des te meer gretigheid te kunnen
betogen en aantonen dat de man
eigenlijk helemaal ten onrechte is
opgestapt.
Wat zich op deze manier nu begint
af te tekenen is een meerderheid in
de Nederlandse politiek, die dat
NAVO-lidmaatschap tenminste
voortdurend in discussie wil heb
ben. Dat standpunt is buiten de
traditionele politieke kaders van
ons land ontstaan o.a. in de kerken
en vandaar op de discussies binnen
de partijen geënt. Heel wat mensen
in Nederland zullen om nogal
formele redenen misschien-—moeite
hebben met deze ontwikkeling;
maar als zon standpunt eenmaal in
de bedding van de politieke partijen
is gekomen, is er naar onze mening
voor deze formele bezwaren geen
grond.
door Henny de Lange
ROTTERDAM „Zolang er
sprake is van groei en bloei,
kan een bedrijf met een een
zijdig technisch-economisch
georiënteerd beleid zich nog
redelijk redden. Komt er ech
ter enig verval, zoals de laat
ste jaren, dan tonen zich de
gebreken van een oneven
wichtig beleid in volle om
vang en zijn harde conflicten
overmijdelijk."
Met deze conclusie van de commissie
van goede diensten wordt haarscherp
aangegeven hoe het vorig najaar zo
ver heeft kunnen komen dat de vijf
honderd stadsslepers van Smit Inter
nationale hun sleepboten bijna acht
weken voor de wal hielden. Een sta
king die niet alleen de sociale verhou
dingen bij de sleepdiensten van Smit
nog verder ontwricht heeft, maar die
ook de Rotterdamse haven een ge
voelige knauw heeft toegebracht.
Om te weten te komen hoe het zover
heeft komen, ging de commissie van
goede diensten onder leiding van dr.
ir. A. P. Oele, voorzitter van het open
baar lichaam Rijnmond, terug naar
het jaar 1976. In dat jaar werden de
sleepdienstbedrijven SIH en Smit-
VOS ingevoegd in het grote geheel
van Smit Internationale. Het is be
grijpelijk, meent de commissie, dat
de directie bij deze fusie veel aan
dacht heeft gegeven aan economi
sche en nautische zaken, maar dat ls
wel ten koste gegaan van de aan
dacht voor de sociale problematiek
Het gevoel van onvrede onder het
personeel kon gemakkelijk omslaan
in een gevoel van onmacht, zo zegt de
commissie, toen bleek dat ook in de
ondernemingsraden niet over sociale
en organisatorische problemen te
praten viel met de directie. Als gevolg
daarvan begonnen de ondernemlngs
raden zich „activistisch" op te stel
len. Vermeld moet worden dat enkele
ondernemingsraadsleden daarbij een
flinke steun in de rug kregen van
„hun" politieke partij (De Socialistie-
Bijna acht weken lang lagen de sleepboten voor de wal
se Partij en de CPN speelden ook een
belangrijke rol bij de slepersstaking.
H. De L.) Deze „activistische" opstel
ling bracht de slepers op een gegeven
moment ook in conflict met de vak
beweging (de Vervoersbonden FNV)
en de recente staking was dan ook
niet alleen tegen Smit Internationale
maar evenzeer tegen de vakbonden
gericht.
Uit gesprekken met de werknemers
van de stadssleepdiensten van Smit
is het de commissie van goede dien
sten duidelijk geworden dat de rela
tie met de directie, de vakbeweging
en ook onderling (ex-stakers contra
ex-werkwilligen) nog altijd erg slecht
is. Aan vertrouwen tussen de slepers
en het walpersoneel ontbreekt het
volledig. Slepers die werkwillig waren
tijdens de staking, worden nog altijd
voor „maffer" uitgescholden. Een
aantal Slepers is sinds de staking ziek
thuis.
Anderhalf jaar
De commissie van goede diensten
meent desalniettemin dat het moge
lijk moet zijn binnen anderhalf jaar
een „actieplan" uit te voeren dat de
Tekeningen, bij voorkeur in liggend for
maat. sturen aan Trouw, jury politieke
prent, postbus 859. 1000 AW Amster
dam. Naam en adres aan de achterzi|de
vermelden. Voor geplaatste prenten is er
een boekenbon
van een gemeenschappelijk gebouw
voor onderwijs en sociaal-cultureel
werk uit de doeken werd gedaan.
De nieuwe brochure is voor een be
langrijk deel tot stand gekomen met
materiaal dat is ontleend aan een
twintigtal bestaande of in de steigers
staande multifunctionele gebouwen.
Tot nu toe zijn bij dit soort centra
wat het onderwijs betreft voorna
melijk kleuter- en lagere scholen be
trokken.
Staatssecretaris Hermes, die voor die
sector verantwoordelijk is, zei giste
ren dat er in binnen- en buitenland
zeer grote belangstelling bestaat voor
de multifunctionele centra. In okto
ber zal er een conferentie aan worden
gewijd, die in Nederland wordt ge
houden.
Hermes erkende overigens dat er
sprake is van een beperking van scho
lenbouw met het oog op de bezuini
gingen. Maar hij verwachtte niet dat
dit de scholenbouw in vooral nieuwe
wijken hoeft te belemmeren.
BUNSCHOTEN (ANP) Een felle
brand heeft in de nacht van woens
dag op donderdag een fabriek in Bun
schoten in de as gelegd. Het is de
firma Bara B.V. die schoudervullin
gen maakt. De gehele inboedel, inclu
sief de administratie, is verloren ge
gaan De brand brak woensdagavond
rond kwart voor twaalf door onbe
kende oorzaak uit. Het vuur werd
bestreden door de brandweerkorpsen
uit Bunschoten. Spakenburg en
Nijkerk.
■PL.O.v.d. K '<xaLc\s
bee c/ <=/cl-L n tn. ofi /a«y Sv/s //<a.a^é
onderlinge samenwerking bij de
stadssleepdiensten kan verbeteren.
Voorop moet dan wel staan dat a^e
betrokkenen bereid zijn te streven
naar herstel van de geschonden ver
trouwensrelatie. Als dat zo is. zullen
de partijen aan de slag moeten met
de aanbevelingen van de commissie
van goede diensten.
De directie zal. zoals >al gezegd, meer
aandacht moeten schenken aan een
sociaal beleid. Er zal een directeur
voor sociaal beleid en organisatie
ontwikkeling aangesteld moeten wor
den. Onder leiding van deze ..sociale"
directeur zal een beleidsgroep samen
gesteld moeten worden, waarin ook
de ondernemingsraden van de sleep
diensten vertegenwoordigd zijn. Deze
beleidsgroep zal de voorstellen van
de commissie van goede diensten
moeten uitwerken. De directie van
Smit zal verder de garantie moeten
geven dat gestreefd wordt naar be
houd en waar mogelijk uitbreiding
van de werkgelegenheid. De onrust
onder de slepers heeft volgens de
commissie namelijk voor een belang
rijk deel te maken met de onzeker
heid over de toekomstige werkgele
genheid.
De slepers zélf moeten zich sterk ma
ken om via de ondernemingsraden
invloed uit te oefenen op het beleid.
Daarbij is het wel voorwaarde dat de
slepers eindelijk eens over de grenzen
van hun eigen werkterrein heen kij
ken. Er moet dan ook grote haast
gezet worden achter de Instelling van
een centrale ondernemingsraad,
vindt de commissie. Anders zal er
nooit een gevoel van saamhorigheid
onder het personeel van Smit Inter
nationale ontstaan.
Vakbeweging
Ook de vakbeweging heeft „huis
werk" gekregen van de commissie
van goede diensten. Een toenade
ringspoging van de vakbondsbes
tuurders naar de werknemers toe
inclusief de leden van de actiecomi
tés ten tijde van de staking zou
alvast een opening kunnen zijn naar
een betere verhouding
De commissie van goede diensten is
.verder van mening dat de huidige
"organisatie van de stadssleepdien
sten weinig doelmatig is. In ieder
geval zal het assistentlewerk aan zee
schepen in het stadshavengebied in
één bedrijf moeten worden geconcen
treerd. Het riviersleepwerk en de
duwvaart zullen eveneens samenge
voegd moeten worden in één bedrijf
Voor het oprichten van een gemeen
telijke sleepdienst voelt de commis
sie weinig. Tijdens de slepersstaking
is meermalen gewezen op de wankele
positie die de Rotterdamse haven in
neemt door de monopolie-positie van
de sleepdiensten van Smit. Door een
gemeentelijke sleepdienst op te rich
ten zouden in geval van stakingen
altijd sleepboten beschikbaar blijven
om schepen binnen te loodsen. Tij
dens de recente staking zijn noodged
wongen veel schepen op eigen houtje
binnengevaren hetgeen niet bevor
derlijk geacht wordt voor de veilig
heid in de Rotterdamse haven. De
commissie van goede diensten vindt
wel dat er een crisisregeling voor
sleepboothulp zou moeten komen
voor die gevallen waarin de veiligheid
in de haven in het gedrang komt.
Beloningssysteem
De commissie meent voorts dat het
beloningssysteem veranderd moet
worden. Het salaris van de slepers
wordt nu voor een belangrijk deel
opgebouwd uit toeslagen. Andere
punten die voor verbetering in aan
merking komen zijn volgens de com
missie: het promotiebeleid, de oplei
ding. het werkoverleg, de begeleiding
bij schadegevallen, de klachtenop
vang en de gezondheidskeuringen
En dan zijn er. zo blijkt uit het rap
port van de commissie, nog enkele
„kleine dingetjes", die de slepers erg
dwars zitten en die tekenend zijn
voor de situatie bij Smit.
Een korte bloemlezing hieruit:
Het kantoorpersoneel krijgt wel
ziekenbezoek, de varende personeels
leden van Smit niet
Slepers hebben geen toegang tot
de kantine, waar het kantoorperso
neel voor 1,25 kan lunchen
Kantoorpersoneel krijgt gratis
koffie, de slepers niet.
De directie is „nooit zichtbaar" of
zoals een sleper dat omschreef: .je
wilt toch ook wel eens weten voor wie
je nu werkt"
Varend personeel wordt uit de
hoogte behandeld door walpersoneel
of zoals een sleper het zei: „De jong
ste bediende op de wal wordt hoger
gesteld dan de kapiteins".
De informatie van de kant van de
directie en van de vakbonden laat
veel te wensen over.
Vaste ploegenslepers die helemaal
op elkaar ingespeeld zijn. worden
vaak lukraak uit elkaar gehaald.
Van de commissie van goede dien
sten maken deel uit: Rijnmond-voor
zitter dr. Oele, mr. W. O. A. de Mees
ter. oud-directeur van het centraal
bureau voor de Rijn- en binnenvaart,
en D. de Graaf, beleidsmedewerker
FNV
Ondernemingsraad
NS ontevreden over
benoemingsprocedure
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT De ondernemingsraad
van de Nederlandse Spoorwegen is
ontevreden over de procedure, die dit
bedrijf hanteert bij de benoeming
van de nieuwe hoofddirecteur naast
de NS-topman drs L. F. Ploeger. Bij
de tweekoppige NS-hoofddirectie
ontstaat een vacature door het ver
trek van mr M. G. de Bruin, die eind
dit Jaar met pensioen gaat
De raad heeft de bedrijfscommissie
laten weten nauwelijks te worden be
trokken bij dé selectieprocedure. Vol
gens OR-voorzitter Willems mag de
raad pas meepraten als er slechts
twee kandidaten zijn overgebleven
ADVERTENTIE
Elke dag Brut-dag
Imp. .cskus b.v - Purtcn
min
Het verhaal van sultan Moelay
Ismail is zonder twijfel het op
merkelijkste en tegelijk onge
loofwaardigste hoofstuk uit het
pas bij Burke's in Londen ver
schenen tweede deel in een serie
van drie boeken over vorsten en
vorstinnen van vroeger en nu.
Sultan Ismail was er dus een van
vroeger, want ook al houden sul
tans tegenwoordig dankzij de
olie ruimschoots het hoofd van
zichzelf en de hunnen boven wa
ter, in onze dagen komt het toch
niet meer voor dat één man tot
over de duizend kinderen van
zijn honderden vrouwen en bij
vrouwen heeft. Een soort sprook
je uit duizend-en-één-nacht, dat
zelfs door een gedegen boekwerk
van een beroemde uitgever als
Burke's niet als echt bewezen
kan worden. Maar daarom is het
nog wel een mooi verhaal, waar
van natuurlijk een deel wél waar
zal zijn.
Vijfenvijftig jaar was sultan Moe
lay Ismail aan het bewind, een
uitzonderlijk lange regeringsperi
ode voor de tijd en het gebied
waarin hij leefde. Hij was sultan
van Marokko van 1672 tot 1727.
In het boek wordt hij bescheven
als een weliswaar wreed, maar
toch ook bijzonder man. Dat
moet wel, want volgens de be
schrijving heeft de sultan zoveel
kinderen gekregen, dat de 342ste
dochter de meisjes niet eens
meer op de lijst bijgeschreven
werden. Die 342ste werd in 1703
geboren en volgens de overleve
ring had ze toen al 525 broertjes.
De jongens werden natuurlijk
wél zorgvuldig bijgehouden: in
een tijd van vier maanden (in
1704) telde men er alleen al veer
tig, en in 1721 moet het aantal
zoons al tot zevenhonderd geste
gen zijn. We mogen dus aanne
men dat de sultan hier en daar
wat werk heeft uitbesteed.
De moeders van al die nazaten
kwamen van her en der, soms
geroofd, soms gekocht. Er zaten
er vijfhonderd in de hoofdharem,
die voortdurend vernieuwd
moesten worden, want zo gauw
ze dertig jaar werden, verhuisden
ze naar onderharems in Fez en
Marrakesj. Een van hen was een
Engelse, gevangen genomen toen
ze op haar vijftiende met haar
moeder op reis was naar Barba
dos. De sultan had ook een Ierse
vrouw, van wie alleen bekend is
dat ze mevrouw Shaw heette. Hij
had graag een Franse prinses in
zijn collectie gehad, maar de
Franse koning Lodewijk de Veer
tiende liet hem een blauwtje lo
pen. Zoals gezegd: sultan Ismail
moet een wreed man geweest
zijn, ook voor zijn kinderen. Maar
zijn belangrijkste vrouw deed
niet vóór hem onder. Ze heette
Zidana en was oorspronkelijk
door de sultan van zijn broer ge
kocht als slavin voor een van zijn
vrouwen. Volgens het boek-
bracht Zidana het tot een positie
met zoveel macht en invloed, dat
Europeanen haar als de keizerin
van Marokko beschouwden.
Haar bepaald niet gelukkige, gro
te familie moet voor haar gebeefd
hebben. Zo kwam prins Moelay
Moehammad, zoon van de sultan
en een Georgische slavin, op een
beroerde manier aan zijn eind,
net als zijn moeder en een van
zijn eigen zoons. De moeder was
de eerste die stierf; zij werd op
bevel van Zidana gewurgd. Toen
de prins 37 Jaar oud was, liet zijn
vader hem als straf voor een of
ander vergrijpje de rechterhand
en linkervoet afhakken, als ge
volg waarvan hij overleed. Een
van zijn zoons pleegde zelfmoord
bij het horen van dit nieuws.
Prins Moelay Zldan was om
streeks 1672 als oudste zoon van
de sultan en Zidana geboren, en
was dus troonopvolger. Volgens
het boek van Burke's is hij nooit
zo ver gekomen; in 1707 werd hij
door haremvrouwen in zijn bed
gewurgd. Weer een andere zoon
werd wegens een vermeende sa
menzwering tegen zijn vader ont
hoofd
Als het zo moet gaan is een groot
gezin toch minder leuk dan het
lijkt. Toch was de vader op een
bepaalde manier wel trots op zijn
kinderen: elk jaar moesten ze al
lemaal een keer opdraven om
voor het leger te paraderen, al
was het alleen maar om te laten
zien hoeveel er nu-weer bij geko
men waren.
Voor de liefhebbers van het gen
re: het boek heet Burke's royal
families of the world' (deel 2) en is
uitgegeven bij Burke's Peerage
Ltd in Londen.
Schotse whisky mag dan be
roemd zijn, dat daarom de Schot
ten grote whiskydrinkers zouden
zijn is een fabeltje. Sterker nog:
een Londens bureau dat de
drinkgewoonten in alle delen van
Groot-Brittanniê heeft onder
zocht, kwam er tot zijn verbazing
achter dat Je juist onder de
Schotten de meeste geheelont
houders vindt. Voor de meesten
die wél een slokje lusten, ls bier
de lekkerste drank en de rest
houdt het voornamelijk op een
wijntje. Van die rest is er een
derde wie het niets kan schelen
wat voor wijn ze binnen krijgen.
maar van de mensen die willen
weten wat ze drinken vinden de
meesten de Duitse wijnen de
smakelijkste. Iets minder Schot
ten kiezen voor Franse wijnen en
voor een staartje bestaat er ook
nog zoiets als Spaanse wijn
In de volgende druk van Guiness
recordboek komt een „bijbels re
cord". als gebeurt wat ongeveer
dertig studenten van een bijbel-
school in de Amerikaanse staat
Texas verwachten. Zij hebben
onlangs de bijbel van Genesis tot
en met Openbaringen hardop ge
lezen in zeventig uur. tweeën
veertig minuten en dertig secon
den en zo vlug heeft niemand het
bij hun weten tot nog toe gedaan
(Uit het laatste, met Alpha ge
combineerde nummer van EO's
omroepblad Visie).
"tot de dood ons
schei dt"
Wopke Kooj-stra
Wopke Kooistra is een echt door
denkertje. Wopke is leerling van
de derde klas van de Zeister Co-
meniusschool. Alle kinderen uit
die klas hebben net als onder
wijzeressen en onderwijzers van
de schooi meegeholpen om een
extra schoolkrant te vallen om
dat Jaap, de „meester", deze
week trouwde. Wopke dacht iets
verder na dan „lang leve bet
bruidspaar". Want dat zinnetje
„tot de dood ons scheidt" dat zo
vaak in dit verband gebruikt
wordt, moet toch ook ergens op
slaan. Daarom maakte Wopke
deze tekening. De lange jurk, de
hoge hoed, en „smak" horen er
bij, maar de ernst des levens
mag niet vergeten worden. Van
daar de indringende vraag van
de bruidegom: „Waar zullen we
later begraven worden?"
Acht jaar heeft Teddy Devita (17)
in een steriel kamertje van ander
halve meter lang en even breed
een ongewoon en tamelijk een
zaam leven moeten leiden. Hij
woonde in zijn glazen apparte
ment in een kliniek in Bethesda
(in de Amerikaanse staat Mary
land) sinds op zijn negende jaar
was ontdekt dat hij een zeldzame
beenmergziekte had, waardoor
zijn lichaam tegen geen enkele
infectie bestand was. Omdat hij
vanaf dat moment niemand meer
mocht aanraken en niemand ook
meer aan Teddy mocht komen
moest hij naar de kliniek, waar
hij nu gestorven is aan complica
ties na een aantal bloedtransfu
sies. Alleen met speciale kleding
aan mocht hij af en toe eventjes
buiten zijn kamertje, en voor de
rest moest hij zich al die jaren
binnen zien te vermaken. Hij
keek er televisie, las Shakespea
re. onderhield zich met zijn vrien
den en familie die buiten de ka
mer bleven, kortom, „hij knokte
er voor om zo gewoon mogelijk te
leven", zoals een vriend zegt.
Teddy's behandelend arts zegt
persoonlijk door Teddy's levens
lust geïnspireerd te rijn.