Kwangju vreest
nval van leger
Schoolstaking
slaat over
naar zwarten
iWaar kapitalisme heerst,
Toeren arbeiders strijd'
Verdachten van Ierse
treinroof vrijgelaten
[ozambikanen naar Zimbabwe
naisa vast tot
verkiezingen
Watergate-banden
voor ieder te horen
Zuid-Afrika tegen
Angola in actie
EL SALVADOR
Nederlandse promovendus: Russische pers geen spiegel van ontspanning
COBETOB HAPOflHblX flEÜVTflTOB CCCP
„Allemaal
spionnen'
jj ;1TEBDAG 24 MEI 1980
TROUW/KWARTET
EOEL, KWANOJU (Reuter. AFP, AP) De onderhandelin-
fn tussen leiders van de opstandige burgers in de Zuidkore-
anse stad Kwangju en de militaire autoriteiten die de staat
an beleg moeten handhaven, zijn gisteren voortgezet. Maar
idicale studenten hebben er weinig vertrouwen in. Tijdens
t onderhandelingen vlogen militaire helikopters over de stad
gooiden pamfletten uit waarin een harde waarschuwing
J2 gen de opstandelingen stond. Gisteravond werd gevreesd
ui jt het leger alsnog met geweld de stad weer aan zich zou
'ijk iderwerpen.
de pamfletten, ondertekend door
commandant over de staat van
inïleg. generaal Lee Hui Song, stond
ior it elke betoger die met een wapen
u worden aangetroffen als het leger
[eindelijk de stad zou binnentrek-
n. zou worden neergeschoten. Vol-
qs de militaire autoriteiten zijn de
irgers van Kwangju misleid door
jordkoreaanse agenten en onzuive-
elementen. Het militaire comman-
Üet weten dat er al 2500 wapens
ttiren ingeleverd, maar ooggetuigen
add ridden dat radicale studenten wa-
i ns achterhielden en in de stad stra-
gische punten gingen bezetten,
wees erop dat zij van plan wa-
zich zonder meer over te gevan
de militairen.
Koreaanse leger heeft inmiddels
stad omsingeld en zwaar materi-
waaronder tanks en raketwer-
laten aanrukken.
i ES SALAAM (Reuter) Oud-
ident van Oeganda. Godfrey Bi-
i, ls in Oeganda onder huisarrest
latst en wordt bewaakt door
_aniaanse soldaten. Hij zal pas
rden vrijgelaten na de verkiezin-
i, die naar de huidige Oegandese
ering heeft beloofd, nog dit Jaar
rden gehouden.
Woordvoerders van de opstandige
burgers zelden dat het aantal doden
dat bekend is nu op 65 staat en dat
meer dan vierhonderd mensen ge
wond in ziekenhuizen liggen.
De opstandige burgers hebben comi
tés gevormd die zo goed en zo kwaad
dat gaat het normale leven in de stad
trachten te herstellen. De comités
worden geleid door kerkelijke leiders,
medewerkers van de universiteit en
studenten. Gisteren waren zij bezig
de straten te ontdoen van uitgebran
de autowrakken en ander puin dat
was achtergebleven na de driedaagse
veldslag tegen politie en leger.
De autoriteiten in Seoel zeggen be
vreesd te zijn dat Noord-Korea de
kustprovincie Cholla. waarvan
Kwangju de hoofdstad is, zou kunnen
gebruiken als basis voor een Noord-
koreaanse infiltratie. Het Zuidkore-
aanse leger en ook de nog in Zuid-
Korea aanwezige 38.000 man Ameri
kaanse troepen zijn in verhoogde
staat van paraatheid gebracht
In Washington werd bekend gemaakt
dat twee Amerikaanse vliegdeksche
pen, die op weg waren naar San Die-
go. van koers veranderd zijn en terug
varen naar de wateren rond Zuid-
Korea. Ook twee Amerikaanse vlieg
tuigen, uitgerust met het geavanceer
de Awac-radarsysteem, zijn op de
Amerikaanse basis in Okinawa aan
gekomen. De vliegtuigen zijn in staat
troepenbewegingen op 500 kilometer
afstand waar te nemen.
door Hennie Serfontein
JOHANNESBURG De schoolstaking van ongeveer 100.000
kleurlingen in Zuid'Afrika is eerder deze week tijdelijk beëin
digd. Maar ondertussen is de boycot overgeslagen naar Afri
kaanse scholen en universiteiten in Kaapstad, de Oostkaap.
Bloemfontein, Natal en Noord-Transvaal.
President Carter praat met
Amerikanen die hun woningen
hebben moeten verlaten, na de
uitbarsting van de vulkaan St.
Helens. De explosie had volgens
schattingen een kracht van tien
megaton, en was daarmee 500
maal zo sterk als de explosie in
Hirosjima. De werkende vul
kaan heeft aan zeker tien men
sen het leven gekost, terwijl er
nog zeventig worden vermist. Er
is weinig hoop dat zij de ramp
hebben overleefd. President
Carter, die met een helikopter
rond de krater vloog, noemde de
vulkaanuitbarsting een van de
meest opmerkelijke natuurver
schijnselen in de geschiedenis
van de mensheid. Hij voorspelde
dat de grote oppervlakten as en
modder, die hele bossen hebben
bedolven, een geliefde toeristen
attractie zullen worden.
Van onze redactie buitenland
AMSTERDAM De twee verdachten in de zaak van de
Ierse treinroof zijn vrijgelaten, nadat het Ierse Hof van Beroep
hun verklaringen nietig had verklaard. De 38-jarige Bernard
McNally en de 27-jarige Osgur Breatnach zouden destijds hun
verklaringen hebben afgelegd na martelingen door de Ierse
politie.
De situatie rondom de Zuidafrlkaan-
se scholen lijkt op het ogenblik fcacht-
Jes voort te pruttelen, maar kan ieder
ogenblik tot een uitbarsting komen.
De kleurlingen hebben de regering
een ultimatum gesteld. Zij willen
voor 9 Juni uitsluitsel of de regering
van plan is aan de verlangens voor
meer gelijkheid in blanke en niet-
blanke onderwijs tegemoet te komen.
Die datum valt slechts een week voor
de 16 Juni. de vierde verjaardag van
de opstand in Soweto die eveneens
begon door grote ontevredenheid ton
der de zwartert) over het onderwijs.
Als de eisen van de kleurlingen er 9
Juni nog liggen is de kans groot dat de
boycot opnieuw begint, en ditmaal
met steun van ouders en leerkrachten
die overleggen over een nationale sta
king om de sympathie met de scholie
ren tot uiting te brengen Daarnaast
bestaat levensgroot de mogelijkheid
dat de Afrikaanse jongeren op alle
mogelijke manier de 16e juni zullen
willen herdenken en de overwinning
van Mugabe in Zimbabwe alsnog wil
len voeren.
JSBURY (AP, Reuter) Een onbekend aantal Mozambikanen is gevlucht naar het
irland Zimbabwe (Rhodesië). De nieuwe premier van Zimbabwe, Robert Mugabe, reisde
ïsteren naar Mozambuque voor overleg.
.anten in Zimbabwe en Zuld-Afrika
Übben melding gemaakt van ge-
chten tussen regeringstroepen en
jenstanders van de Mozambikaan-
Ipemier Samora Machel. volgens
Metingen hebben met name ln
tót district Espungabere schermutse-
po plaatsgevonden. Er is niets be
id óver slachtoffers. Wel vertelden
ontheemden dat de regeringstroe-
n hutten hadden platgebrand, en
psbewoners hadden gedwongen te
ïitL
a. Mozamblkaanse nationale ver-
uc tsbeweging (MNR) heeft ln een ver-
iring die in Zuid-Alrika werd ultge-
s,i ren alleen gezegd dat gevechten
Op^dden plaatsgevonden. Verder wer-
geen bijzonderheden gegeven.
'xcè MNR verzet zich tegen Machel
i, Kis deze ln 1975 de macht overnam
wfn de Portugezen, na een onafhan-
IJkheidsstrijd die tien Jaar had ge
bet
duurd. Zij zou in het verleden de
steun hebben gehad van de blanke
minderheidsregering in Rhodeslé
(Zimbabwe). Daaraan is een einde
gekomen sinds Mugabe aan de macht
kwam. Mugabe en Machel zijn trouwe
bondgenoten.
Mijnen
In Zimbabwe heeft de minister van
mijnbouw, Maurice Nyagumbo, ver
klaard dat de regering streeft haar
meer medezeggenschap van de werk
nemers.
Tevens zullen zwarte werknemers
meer topposities in de mijnbouw
moeten innemen, aldus de bewinds
man in een gesprek met vertegen
woordigers van de Verenigde Naties
over de economische toekomst van
Zimbabwe. Aan de VN is gevraagd
voor ongeveer 30 miljoen gulden te
helpen met de ontwikkeling van de
mijnindustrie in Rhodesië. Goud, ko
len, nikkel, koper en chroom zijn
goed voor V» van de uitvoerinkomsten
van Zimbabwe. De mijnen zijn echter
veelal in handen van buitenlandse
ondernemingen als de Lonrho, Rio
Tinto en de Zuidafrikaanse Anglo-
Amerikaanse coöperatie.
lii Zimbabwe heeft minister van ar
beid, Edgar Tekere, blanke onderne
mers opgeschrikt met een pleidooi
minder buitenlandse deskundigen ln
het land toe te laten en de waarde van
blanke bezittingen te bevriezen. Hij
zinspeelde op het ongedaan maken
van de economische voorrechten die
de blanken hebben gekregen ih het
onafhankelijke Zimbabwe. „We zul
len ons niet laten dwingen door een
grondwet die een stuk papier is, als Je
deze afmeet aan de veranderingen op
politiek, economisch en sociaal ge
bied." Tekere staat bekend als een
radicaal in de regering van Zim
babwe.
McNally en Breatnach. leden van
de Ierse Republkelnse Socialistische
Partij (IRSP) werden respectleveljk
tot straffen van negen en twaalf Jaar
veroordeeld. Ze hebben al achttien
maanden in gevangenschap doorge
bracht.
De verdachten hadden steeds ont
kend dat ze Iets te maken hadden
met de treinroof op 30 maart 1976,
waarbij ongeveer één miljoen gulden
werd buitgemaakt. De twee werden
alleen op grond van hun eigen beken
tenissen veroordeeld door een speci
aal gerechtshof. Een derde verdachte
heeft al die tijd ondergedoken
gezeten.
Osgur Breatnach, voormalig hoofd
redacteur van net socialistische par- OnHprrnpk
tijblad, zei na zijn vrijlating dat hij z-uctv
een proces gaat aanspannen tegen de-
Ierse politie vanwege de manier van
ondervragen. De beslissing van het
Hof van Beroep kan gevolgen hebben
voor andere zaken tegen „terroris
ten", die vaak alleen op grond van
hun eigen verklaringen worden ver
oordeeld. Het is nog niet bekend wat
de beweegredenen zijn van het Hof
om tot deze beslissing te komen.
Premier Botha heeft een spoedig on
derzoek naar de grieven van de kleur
lingen toegezegd. Maar het is de
vraag of hij hen zal weten tevreden te
stellen.
Volgens de Ierse politie zou een
reden kunnen zijn dat de IRA (Iers
Republikeins Leger) vorige maand de
verantwoordelijkheid nam voor de
treinroof. De leden van de IRSP wa
ren volgens de IRA onschuldig.
WASHINGTON (UPI) De Ameri
kaanse oud-president Richard Nixon
heeft zijn verzet opgegeven tegen het
besluit van het nationaal archief van
de VS volgende week een centrum te
openen waar het publiek de gerucht
makende banden Inzake het Water-
gate-schandaal kan beluisteren. Door
het besluit dat Nlxon deze week door
rijn advocaat aan het nationaal ar
chief liet weten, is het vrijwel zeker
dat het publiek vanaf volgende week
woensdagochtend kennis kan nemen
van de banden, waaronder opnamen
met een gezamenlijke lengte van 12,5
uur die tot dusver nooit ln het open
baar zijn afgedraaid.
LISSABON (Reuter) De Zuidafri
kaanse luchtmacht heeft in maart en
april negentien luchtaanvallen uitge
voerd op Angola. In sommige geval
len werd napalm gebruikt, aldus een
zegsman van de Angolese ambassade
in Lissabon. Er zouden tenminste ne->
gen mensen gedood, terwijl er tiental
len gewonden vielen. Zuid-Afrika on
derneemt actie tegen Angola omdat
vanuit dat land guerrillastrijders van
de SWAPO binnendringen in Nami
bië (Zuidwest-Afrika), dat door Zuid-
Afrika tegen VN-uitspraken in wordt
bestuurd.
Op korte termijn willen zij meer
schoolboeken, vrijlating van iedereen
die wegens de boycot gevangen wordt
gehouden, studentenraden op alle
scholen, gelijke betaling voor blanke
en niet blanke-leraren en beëindiging
van de activiteiten van de
veiligheidspolitie op de scholen.
Eisen op lange termijn zijn volledige
gelijkheid van onderwijs voor alle
rassen en gelijke subsidies voor alle
scholieren en studenten in 1981.
Solidariteit
Het meest opvallende van de boycot
van de kleurlingen-studenten is de
solidariteit tussen onderwijzend per
soneel, ouders en kinderen. Bij eerde
re problemen rond de scholen hielden
de gekleurde ouders en onderwijzers
zich doof. Het lijdt nu geen twijfel
meer dat er sprake is van een nieuw
politiek bewustzijn onder de oudere
generatie, waarbij de kinderen een
belangrijke rol gespeeld hebben. De
meerderheid van de ouderen was in
het verleden vaak te bang tegen het
regeringsbeleid in actie te komen.
Oudere kleurlingen delen echter
steeds meer de mening van de kinde
ren dat gescheiden onderwijs moet
worden afgewezen, omdat het een di
rect gevolg is van het apartheidsbe-
leid en het politieke systeem. Dat
moet worden veranderd, omdat an
ders kleurlingen en zwarten blijvend
als tweedeklas burgers behandeld
zullen worden los van de vraag of er
nu verbeteringen komen in het onder
wijs of niet.
Is er sprake van een ongemakkelijk
bestand tussen de overheid en de
gekleurde scholieren, de staking van
de zwarte studenten duurt voort. De
universiteit van Fort Hare, dc oudste
in het land. is gesloten vanwege de
voortdurende onderwijsboycot. De
Turfloop-universiteit ls door studen
ten bezet door het houden van een
„sit-in".
Twee mensen zijn inmiddels al ge
dood tijden de schoolboycot. De
Oostkaap werd een zwarte man van
middelbare leeftijd door jongeren
aangevallen omdat hij gezegd had
dat zij weer naar school moesten
gaan. In Bloemfontein werd een zwar
te het slachtoffer van het polltie-op-
treden.
Voor de autoriteiten in Zuid-Afrika
wordt het ondertussen steeds duide
lijker dat de grieven van de scholie
ren en studenten in het land veel
dieper gaan dan alleen het onderwijs
systeem. Om de toestand voor de
regering nog somberder te maken
zijn duizenden zwarten in staking ge
gaan in de vlees- en kledingindustrie
in Durban en Kaapstad. Het lijdt
geen twijfel dat de overwinning van
Mugabe in Zimbabwe de zwarten in
Zuid-Afrika een nieuw geloof en een
nieuw zelfvertrouwen heeft gegeven
wat betreft één zwarte machtsover
name ln de nabije toekomst.
ADVERTENTIE
»U heeft het
gisteravond
op de TV
weer kunnen
zien. Dat het
volk van El
Salvador
wordt uitge
buit en onderdrukt. En dat het
zich daartegen verzet. Het heeft
zich verenigd binnen de volksor
ganismes. Het gezamenlijke
platform is zijn programma, het
alternatief voor zijn toekomst.
Steun de gezamenlijke
volksorganisaties.
Giro 2936572, El Salvador Komitee
Nederland. Postbus 8039,
5004 GA Tilburg.
or Wim Jansen
Pb
Jj s de Sowjet-Unie al streeft naar ontspanning tussen Oost en West, dan
ooi ijkt dat niet uit de Russische pers. Integendeel. Het beeld dat de
anten geven van het westen ls zo ongenuanceerd negatief, dat het er op
njkt dat het Kremlin hierdoor een „ideale vijand" schept.
ftKTi atRojw c mpn 1917 roA>
H3BECTHn
In blijkt uit het proefschrift „Het beeld
g n het Westen in de Sowjet-pers", waarop
.r( W p. van den Bereken gisteren promo-
.iM »de aan de Rijksuniversiteit in Utrecht
•trt doctor in de letteren. Van den Bereken
ns#jt ln zijn proefschrift een analyse en
nenvatting van wat Russische kranten ln
jaren zeventig over het Westen hebben
a[ ichreven.
var.
H< wzljn studie heeft hij zich hoofdzakelijk.
rtó «seerd op Iswestia, met zijn oplage van
«n acht miljoen de op één na grootste
tot van de wereld. De grootste is ook
Jjsisch: Prawda, met een oplage van tien
Üoen. Maar omdat Izwestia de regerings-
w ls. en dus het officiële standpunt
n i argeeft, heeft Van den Bereken zich hier-
1 beperkt. Bovendien zijn de Russische
uiten wat de berichtgeving over het wes-
B betreft vrijwel gelijkluidend, aldus het
Wachrift.
►ostia geeft een weinig genuanceerd
M van „de rest van de wereld", dat wil
"fif60 a*le landen die "let tot het Oostblok
»u "oren. Deze landen worden over één kam
kboren: een onderscheid tussen het dic-
briale kapitalisme in Zuid-Amerika en de
«socialere aanpak in bijvoorbeeld Zwe-
n maakt de krant niet. De onderdrukking
ttn willekeurig dictatoriaal land wordt
faschilderd als representatief voor alle
we landen.
v®n slecht
j°f de lezer van de Russische kranten zijn
regeringen vrijwel even slecht Aan de
«ere kant maken de kranten voortdurend
™mg van successen van de arbeidende
"fce. die de naderende val van het kapita
lisme aankondigen. Ook dat gaat nogal
generaliserend. In één kort bericht schrijft
Izwestia over stakingen in de Verenigde
Staten, Engeland, België, Venezuela, Italië,
Spanje, Turkije, Zweden, Colombia en Chi
li. In de aanhef van het bericht staat te
lezen waarom het allemaal met elkaar te
maken heeft: „Krachtige slagen van de
klassenstrijd blijven de wereld van het ka
pitalisme schokken. Daar waar nog steeds
het kapitaal heerst, voeren de arbeiders een
moedige strijd voor hun rechten, vrijheid en
rechtvaardigheid. De omvang van de strijd
neemt toe. Het proletariaat sluit steeds
nauwer de gelederen in de verbitterde strijd
tegen het kapitaal."
Door sterk de nadruk te leggen op succes
sen van de arbeidende klasse in het Westen
krijgt de lezer van Izwestia de indruk dat de
totale omwenteling voor de deur staat. Tij
dens de Amerikaanse presidentsverkiezin
gen van 1976 verschenen er regelmatig be
richten over massale demonstraties ten
gunste van de communistische kandidaat
Hall, terwijl de „burgerlijke" kandidaten
Ford en Carter slechts laatdunkend in korte
berichtjes werden genoemd.
Gaat er echter met de communisten in het
Westen iets mis, dan blijkt dat niet uit de
berichtgeving. In een artikel over de Neder
landse verkiezingen voor de Tweede Kamer
van 25 mei 1977 geeft de krant een nauw
keurig overzicht van het aantal zetels dat
de PvdA, de WD en „het blok van clericale
partijen" hebben behaald en het verschil
met vorige verkiezingen. Over de CPN, die
toen een gevoelige nederlaag leed, geen
woord. De Prawda meldde overigens we!
dat de CPN twee zetels had behaald, zonder
een vergelijking te trekken. Bij de verkie
zingen van 1972 meldde deze krant nog dat
LONDEN (AFP, Reuter)
Volgens een voormalige
functionaris van de Russi
sche geheime dienst zijn
vrijwel alle corresponden
ten van het persbureau
TASS tegelijkertijd infor
manten van de KGB. In een
interview met het Engelse
dagblad Times verklaarde
de naar het westen ge
vluchte Dzhirkvelow, die
zelf correspondent van
Tass is geweest, dat hij en
zijn collega's het nieuws uit
westelijke landen vaak bij
schaafden om het aan te
passen aan de officiële vi
sie van het Kremlin.
Daardoor is een Russische
correspondent in het bui
tenland al per definitie een
agent van de politieke ge
heime diensten, of hij nou
wel of niet rechtstreeks
voor KGB werkt, aldus
Dzhirkvelow. Ilij voegde er
aan toe dat de mensen die
geïnteresseerd zijn in het
„echte" nieuws uit het bui
tenland. inclusief de Russi
sche leiders, vrijwel alle
maal luisteren naar de ra
diouitzendingen van de
Britse radio BBC.
Dzhirkvelow, die in april
naar Groot-Brittannië
overliep, werd in 1977 pers
voorlichter van de Wereld
Gezondheidsorganisatie in
Genëve. Daar kreeg hij te
horen dat zijn wérk zou
worden beoordeeld op de
hoeveelheid informatie die
hij aan de KGB zou door
spelen en niet op de bij
drage die hij daar voor de
Verenigde Naties leverde.
Hij noemt Genëve overi
gens niet zo'n effectief spio-
nagecentrum voor de KGB,
omdat de meeste agenten er
slechts „doorgeven wat ze
denken dat het Kremlin
graag wil horen."
Prawda of Izwestia. Doe je dat niet, dan
komen er vragen van de partij."
Het meest storende en in strijd met de
ontspanning zijn de tweeslachtige normen
die de Russische kranten hanteren, aldus
het proefschrift. Ieder nieuw .wapen dat in
het Westen wordt ontwikkeld krijgt uitge
breid aandacht, met onheilspellende toe
voegingen over het militarisme in het Wes
ten. Over die eigen defensie komt de Sow jet G GIO VG fl
burger nauwelijks wat te weten.
wereld: juist door het jarenlange zwijgen
van de pers kon Stalin zijn gang gaan. en
het was een beslissing van de partijtop dat
er drie jaar na zijn dood wel kritiek
mogelijk werd. Kritisch schrijven wordt on
mogelijk gemaakt door een honderden pa
gina's tellende index, waarin de voor de
pers verboden onderwerpen tot in alle de
tails staan uitgewerkt.
de CPN van zes op zeven zetels was
gekomen.
Volgens Van den Bereken geven de kranten
voortdurend de Indruk dat de westerse re
geringen tegen de meerderheid van het volk
handelen, door systematisch minderheids
groeperingen te citeren, zonder erbij te ver
melden hoe representatief die wel zijn.
Brief
Het proefschrift geeft de indruk dat de
promovendus met een forse anti-Russische
instelling zijn onderzoek is begonnen. Van
den Bereken ontkent dit echter: .Helemaal
niet. In 1968 was ik nogal links, zoals te
doen gebruikelijk op die leeftijd. Naar aan
leiding van de „gebeurtenissen" (zoals dat
in de Russische pers heet) in TsJechoslowa-
kije, heb ik een brief geschreven aan de
ambassade in Den Haag dat ik mij schaam
de voor wat er gebeurd was. Ik kreeg toen
stapels knipsels en kranten teruggestuurd
en ben me voor de Rusissche pers gaan
interesseren. Die anti-Russische houding is
pas ontstaan tijdens mijn verblijf in de
öowjetrUnie, toen ik de pers beter ging
bestuderen".
Izwestia geeft niet alieen een verwrongen
beeld van de werkelijkheid, maar is volgens
Van Den Bereken ook uiterst saai op het
onleesbare af. „Toen ik mijn Russische
mentor in Leningrad vertelde over dit on
derzoek noemde hij dat zelfkwelling. Het
moet een hel zijn om onze kranten dagelijks
te lezen, zei hij toen. Er zijn maar weinig
mensen die er echt ln lezen."
Voor de vorm
Betekent dit dat al die acht miljoen kranten
dagelijks rechtstreeks in de prullenbak ver
dwijnen?
Van den Bereken: „De eerste drie pagina's
met binnenlands nieuws, vaak ellenlange
redevoeringen van leiders, slaat vrijwel ie
dereen zonder meer over. En ook de rest
krijgt maar weinig aandacht. De meesten
hebben een abonnement voor de vorm. Er
zijn dertien miljoen partijleden, die er niet
onder uit kunnen zich te abonneren op
De publikatie van het eerste SALT-verdrag
was niet in overeenstemming met de ma
nier waarop Izwestia doorgaans door Rus
land ondertekende documenten tot op iede
re komma weergeeft. De gedeelten met de
aantallen wapens ontbraken. (Overigens
werd het SALT-2-verdrag wel geheel gepu
bliceerd.) Uit de berichtgeving omtrent deze
onderhandelingen was op te maken dat de
Russen weer een nieuw vliegtuig hadden,
want Izestia sprak van de lastige Amerika
nen. die moeilijk deden over „de Sowjet-
bommenwerper die de Amerikanen Backfi
re noemen". Hoe het ding in hun eigen taal
heet, kregen de Russen niet te lezen.
Journalistiek
Het is overigens erg moeilijk de westerse
pers met die in de Sowjet-Unie te vergelij
ken. De Russen hebben een heel andere
opvatting over journalistiek. In het westen
bestaat geen persvrijheid omdat de journa
listen in dienst zijn van de kapitalistische
monopolies die de kranten bezitten, aldus
het Russische Handboek voor de journalis
tiek. In de Russische opvatting is een krant
er in de eerste plaats als „collectieve agita
tor" om de bevolking op te voeden. Nieuws
zoals wij dat kennen is minder belangrijk.
Het Russisch kent ook geen vertaling voor
ons woord „primeur".
Het handboek moedigt de Russische Jour
nalisten aan kritiek te leveren. Als bewijs
dat dit wel degelijk mogelijk is. neemt het
als voorbeeld de kritiek op Stalin. Van den
Bereken vindt dit echter de omgekeerde
In hóeverre de Sowjetburgers ook alles ge
loven wat zij ln de kranten lezen, is niet te
achterhalen. Daarvoor zou een uitgebreide
enquête nodig zijn en dat bleek niet moge
lijk. Van den Bereken heeft de indruk dat er
vrij veel wordt geluisterd naar de buiten
landse radiozenders. Commentatoren en de
hoogste leiders kunnen volgens hem ge
bruik maken van supergeheime „gele bulle
tins" van het persbureau TASS, waarin het
„echte" nieuws over het westen staat. Bui
tenlandse kranten zijn voor de gewone Rus
niet te krijgen, en ook niet in bibliotheken
in te zien.
Van den Bereken: „Uit het voortdurend
storen van buitenlandse radiostations
blijkt wel dat de invloed daarvan groot is.
In de Russische pers wordt met regelmaat
gescholden op berichten die westerse radio
zenders hebben verspreid. Je zou zeggen:
maak geen slapende honden wakker. Maar
blijkbaar zijn die al wakker."
Naar zijn mening ls wel duidelijk dat de
Russische pers teleurgesteld is door de
Olympische boycot van een aantal landen:
„Er is van te voren een enorme propaganda
over gemaakt. Nu verschijnen er wel berich
ten over landen die de spelen boycotten,
maar zonder de uitleg waarom ze dat doen.
Wel de argumenten van de tegenstanders in
die landen van een boycot. Die willen juist
wel naar Moskou, met het argument dat je
sport en politiek moet scheiden. Voor de
Russen is dat verwarrend om te lezen, want
zij zijn juist opgevoed met het dogma dat
sport nooit van politiek te scheiden is En
nu zijn degenen die daar anders over den
ken ineens de vrienden van de Sowjet-
Unie".
